Een
vriendschap op aanvraag
REGIO
De X dreigt zwartepiet te krijgen
in conflict
Nooteboom zou een goede Nobelprijs
Nobelprijs-kandidaat zijn^2^^
Tankval en rrolpale
Visser beledigt zwakzinni
Vivian (links) en Babette hebben dikke pret in het Rijksmuseum van Oudheden. Foto: Mark Lamers
en wensen.
„Sommigen willen een maatje
om mee te praten, ik niet zo",
zegt Babette in haar huis in
Leiden. „Ik houd meer van
actie." Samen met Vivian
heeft ze een stadswandeling
gemaakt, een bezoek gebracht
aan de Kuifje-tentoonstelling
in Volkenkunde. „En we heb
ben samen een keer gekookt."
Voor de komende periode
hebben ze al wat plannetjes
op stapel staan. „We kunnen
een keer naar de Anton Phi-
lipszaal gaan."
Volgens Vivian is regelmaat
het voordeel van'een maatjes
contract. „Er is commitment
tussen beide partijen. We
spreken minimaal één keer
per twee weken wat af, maxi
maal één keer per week. Bij
een vriendschap moet je maar
afwachten of iemand tijd voor
je heeft."
Vivian is psycholoog en werkt
fulltime, maar vindt het daar
naast belangrijk om vrijwilli
gerswerk te doen. „Ik werk
vier dagen van negen uur en
heb elke woensdag vrij." Ze
benadrukt dat 'ze er niet als
hulpverlener inzit'. „Dat moet
je niet doen. Als psycholoog
heb je de neiging om dingen
alsmaar te analyseren en dus
heb ik bewust gekozen voor
een doe-contact, het is voor
mij de uitdaging om het eens
anders te bekijken."
Met kennissen, buren en me
destudenten praat Babette
De Vriendendienst Zuid-Hol
land Noord heeft haar activi
teiten onlangs uitgebreid in
Noordwijk. Jolanda Barten is
daar aangesteld als coördi
nator Duin- en Bollenstreek
(bereikbaar op maandag en
dinsdag, telefoon: 071-
3640564).
Het maatjesproject is een
initiatief van de Rijngeest
Groep, in samenwerking met
de stichting Thuiszorg Groot
Rijnland, de stichting Rijn-,
Duin- en Bollenstreek en de
Leidse Welzijns Organisatie
(LWO). Vrijwilligers zijn ac
tief in de Rijnstreek, de Duin
en Bollenstreek, Leiden en
de Leidsè randgemeenten.
Meer informatie over de
Vriendendienst is verkrijg
baar in het gebouw van de
LWO in de Leidse Breestraat
15, telefoon: 5160470 (maan
dag en donderdag van 8.30
tot 15.30 uur).
NAVRAAG
Leidsch Dagblad
Directie: B.M. Essenberg, G.P. Arnold
E-mail: directiehdcuz@hdc.nl
Hoofdredactie: Jan Geert Majoor, Kees van
der Malen, Léon Klein Schiphorst (adjunct)
E-mail: redactie.ld@hdc.nl
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82, Leiden, tel 071-5 356 356
Postadres: Postbus 54,2300 AB Leiden.
Redactie fax 071-5 356 415
Advertentie fax 071-5 356 325
Familieberichten fax 023-5150 567
ADVERTENTIEVERKOOP
Advertenties m.b.tj
Auto's: 072-6813661
Onroerend goed: 023-5 '5° 543
Personeel: 075-6813677
Wonen/in-exterieur: 072-519 6554
Business to business: 072-519 6540
Overige detailhandel: 071-5 356 300
Reclamebureaus kunnen contact opnemen
met 075-6813636
ABONNEESERVICE
071-5128 030
E-mail. abonneeservice@hdc.nl
ABONNEMENTEN
Bij vooruitbetaling (acceptgiro)
p/m €20,20 (alleen aut. ine.)
p/kw €56.70 p/j €216,90
Abonnees die ons een machtiging verstrekken
tot het automatisch afschrijven van het
abonnementsgeld ontvangen €0,50 korting
per betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag.
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging: 071-5128 030
ma t/m vr: 18-19.30 uur, za: 10-13
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Zuid BV
cq. de betreffende auteur.
HDC Uitgeverij Zuid BV, 2003
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen.
HDC Uitgeverij Zuid BV is belast met de
verwerking van gegevens van abonnees van
dit dagblad. Deze gegevens kunnen tevens
worden gebruikt om gerichte informatie over
voordeelaanbiedingen te geven, zowel door
onszelf als door derden. Heeft u hier bezwaar
tegen, dan kunt u dat schriftelijk laten weten
aan HDC Uitgeverij Zuid BV, Afdeling
Lezersservice, postbus 507,2003 PA Haarlem.
Cees Nooteboom krijgt de P.C. Hooftprijs, de belangrijke onderschei
ding in de Nederlandse literatuur. Velen vinden dat de ook over de
grenzen zeer gewaardeerde schrijver van reisboeken nu eindelijk
y maar eens de
kandidatuur
als een uitvinding van de pers. Leidenaar ANTON KORTEWEG (foto) is
directeur van het Letterkundig Museum in Den Haag en heeft uit
hoofde van die functie een uitgesproken mening over het onder
werp.
Verdient Nooteboom de Nobelprijs?
„Hij zou zeker een goede kandidaat zijn. Internationaal gezien is
Nooteboom de meest gelezen en gelauwerde Nederlandse schrij
ver. Vooral in Duitsland en Spanje staat hij in hoog aanzien. Re
centelijk nog ontving hij de Oos
tenrijkse Staatsprijs voor de litera
tuur. Dat blijft niet onopgemerkt in
het buitenland, hoor, net zomin als
het winnen van de P.C Hooftprijs.
Nee, zijn naam zou absoluut niet
misstaan in het rijtje Nobelprijs
winnaars."
Nog nooit won een Nederlander.
„Dat is inderdaad frappant. Mis
schien is de lobby richting Stock
holm niet goed genoeg. Er bestaat
niet zoiets als een lijst van kans
hebbers of een omschreven kandi
datuur. Maar er is wel degelijk
sprake van een lobby. Wellicht
moet daar wat nadrukkelijk aan
worden gewerkt."
Is onze Nederlandse taal.eigenlijk
wel geschikt om een Nobelprijs
winnaar op te leveren?
„Natuurlijk. Waarom niet? Scandi
navische landen en dan met name
Noorwegen en Denemarken
brachten ook winnaars voort en
dan praat je toch over een kleiner taalgebied dan het Nederlandse.
Dat is niet doorslaggevend. Portugal won ook al eens."
Komt eventueel een ander ooit in aanmerking - Harry Mulisch,
Gerard Reve?
„Dan denk ik eerder aan schrijvers als Hugo Claus, Gerrit Kouwen-
hoven of Hella Haase. Natuurlijk, ook de naam van Mulisch is va
ker genoemd. Maar ik denk dat Nooteboom meer kans maakt."
tekst: Ad van Kaam foto: Hielco Kuipers
COLOFON
Naar aanleiding van het arti
kel over de LWO en hét con
flict met de gemeente Lei
den, in de krant van zaterdag
29 november - 'Leiden moet
LWO huur terugbetalen' -
wil ik reageren. Als voorzitter
van het bestuur van de X wil
ik het beeld completer krij
gen. Bovendien vind ik dat
een verhaal moet kloppen
met de realiteit.
Cultureel Centrum de X be
taalt de huurpenningen zo
als afgesproken in het huur
contract met de LWO. De X
is de enige organisatie bin
nen het Volkshuis die wordt
geconfronteerd met een
huurverhoging van meer dan
300 procent. De LWO en de
gemeente Leiden hebben er
voor gezorgd dat zo'n groot
gat in de exploitatie is ont
staan. De X mag daar niet de
dupe van worden. We zijn
blij dat de commissie van
beroep en bezwaar de LWO
in het gelijk heeft gesteld.
De X heeft op 21 november
2003 pas mogen kijken naar
de ruimte die wordt geboden
door de gemeente Leiden.
Dat is in de Q-bus, de voor
malige klussenbank. Dat er
geen akkoord kon worden
bereikt met de X is dus van
een recenter datum. De X
heeft geweigerd om in een
ruimte te gaan die totaal niet
voldoet aan de minimale
randvoorwaarden voor een
cultureel centrum. De ge
meente geeft zelf aan, vanuit
de adviescommissie cultuur
van de gemeenteraad, dat
het niet opportuun is de Q-
bus als een vierde cultuurpo
dium aan te wijzen.
De X zal ook begin 2004 in
het Volkshuis gehuisvest
zijn. De X zal en kan haar
medewerkers niet op straat
zetten. De X dreigt de zwar-
LEIDS
tepiet te krijgen. De LWO en
de gemeente Leiden... die
wachten rustig op het advies
aan het college van B en W.
Als je op de wethouders
moet wachten leert de erva
ring dat het nog vrij lang kan
duren voordat spijkers met
koppen worden geslagen.
Maar als er niet snel wordt
gehandeld, dan dreigt een
goed lopende organisatie,
een aanwinst voor de cultu
rele podia in Nederland, ver
loren te gaan.
U. Sinan Cengiz,
Leiden.
DIALECT
Rrolpale, door sommige
Leienaars ook wel uitge
sproken als rrollepale,
werden vroeger langs het
jaagpad van een rivier
geplaatst bij een scherpe
bocht. De treklijn waar
aan het paard de schuit
voorttrok werd daar
langs geleid om te voor
komen dat de schuit te
veel naar de oever werd
getrokken.
Er zijn nog verscheidene
van die rolpalen te vin
den in de omgeving van
Leiden. Langs de Zijldijk
in Warmond (ja, het is
daar echt de gemeente
Warmond), aan de oost
kant van Leiden, ter
hoogte van de Meren-
wijk, staan er nog twee in
de berm tussen de weg
en het vaarwater. Zo on
geveer ter hoogte van de
bochtafsnijding om het
Zeeverkennerseiland/Bo
tenhuiseiland.
Het is bijna antiek straat-
meubilair en tegenwoor
dig dus volstrekt zonder
functie. Bij één paal is
dat ook duidelijk: die
staat al langere tijd flink
scheef. Je kunt je afvra
gen of de gemeente War
mond die palen niet eens
in veiligheid moet bren
gen, want voor sommige
onverlaten kan het best
verleidelijk zijn om zo'n
curiositeit uit de grond te
spitten en een plaatsje
tussen de steeds meer
oprukkende tuinkabou
ters te geven.
Een andere rolpaal was
te vinden aan de Vliet,
waar het Rijn- en Schie-
kanaal en de Vliet bijeen
komen, schuin tegenover
café Cronesteyn. Even
verderop, ter hoogte van
restaurant Allemansgeest
stond er nog een. Menig
Leienaar heeft daar als
kind gespeeld op de zo
genaamde kleiberg. Een
enorme hoop grond,
daar ooit neergelegd voor
een weg die er nooit is
gekomen.
(Overigens, er is een paar
jaar geleden een boek
verschenen met foto's en
beschrijvingen van we
gen en viaducten die
nooit zijn afgemaakt. Je
ziet op zo'n foto een vaak
troosteloos landschap
met een paar pijlers en
een taluud. Daar is het
bij gebleven. Of in een
even absurdistische om
geving een stuk weg die
ineens ophoudt. Het geld
was op. De plannen wa
ren niet af. Er kwam een
ander gemeentebestuur.
Je kunt het zo gek niet
bedenken of het kan de
oorzaak van zoiets lach
wekkends zijn. Vooral in
Italië en in België zijn ze
sterk in het bouwen van
dit soort misbaksels. Van
harte aanbevolen! Het
boek, dan. Je komt niet
meer bij van het lachen).
Ook langs de Heimans
wetering, naast het fiets
pad naar de Wijde Aa, is
nog een rolpaal te ont
waren. Mogelijk wemelt
het van die palen in het
waterrijke gebied in het
Groene Hart van Neder
land.
Tankval. De tankval was
gelegen in het Morskwar-
tier. Hij strekte zich uit
van de plek waar nu het
Diamantplein ligt tot aan
de pijlers van het nooit
afgemaakte viaduct
aan de Haagsche
Schouwweg. Die pijlers
hebben nu in elk geval
nog een functie, want ze
dienen als constructie
voor de kantine van de
voetbalvereniging Docos.
Even,verderop, tegenover
het oorlogsmonument
bij Rhijnhof, lag een
tweede tankval en dan
was er weer een derde te
vinden in het midden
van dit gebied. In de zo
mer stonden ze bekend
als prima zwemgelegen-
heid. En ook de vissers
kwamen er aan hun trek
ken. In de winter werd er
geschaatst. Het was een
heerlijk stiltegebied, met
niets dan natuur.
Varia. Pas schreef ik in
mijn stukje over iets dat
van de tafel was gevallen.
Het was mij opgevallen
dat de Leienaar niet
spreekt van vallen, maar
van storrte. Henk Boting
trekt dat in twijfel. „Ik
kan mij, ook na lang na
denken, niet voorstellen
dat een echte Leienaar
dit woord zou gebruiken.
Ook al voeg je er nog een
aantal rrr-en aan toe.
Veel bekender klinken
mij de woorden (neerr-j
gepleurrd, gelazerrd of
gejlikkerrd in de oren. In
ditzelfde fraaie Leids be
staat ook de uitdrukking
iemand 'n sojiop of knal
voorrz'n lijerr geve. En
dat betekent dan 'ie
mand fysiek met wat dan
ook en waar dan ook op
zijn lichaam raken."
Enige tijd geleden ver
meldde ik het woordje
kwarrre in de betekenis
'ruzie zoeken'. In de fa
milie van Jaap Vroon
werd het gebruikt in een
zinnetje als loop niet zo
te kwarrre voor 'loop niet
zo te mokken'. Oftewel
'wees niet zo wrevelig en
ontstemd over iets zon
der er over te spreken'.
Allebei de betekenissen
hebben een negatief ele
ment gemeen. Je zou
kunnen zeggen dat het
'mokken' de voorloper is
van 'ruzie zoeken'.
Even terzijde: mokken is
een zogenaamde
klanknabootsing. Als je
in zo'n pruilerige stem
ming bent, dan loop je
met een pruillip rond en
dan maak je geluidjes die
een beetje lijken op mok,
mok. Het is dan ook niet
verbazingwekkend dat
mokken in het dialect de
betekenis 'zoenen^heeft.
ANNO 1953, Zaterdag 12 December
NIEUWVEEN - De nieuwe brug over de Ringvaart aan het eind van de
Kerkstraat te Nieuwveen, die toegang verleent tot de Nieuwkoopse
Polder, heeft van het gemeentebestuur de naam 'Schoterbrug' gekre
gen. Men heeft deze brug genoemd naar het dorpje Schoot, dat in het
midden der 18de eeuw door het water werd verzwolgen.
LEIDEN - Dank zij een beslissing van de minister van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen, die zijn goedkeuring hechtte aan een plan en
de begroting voor een gedeeltelijke restauratie van de Hooglandse
Kerk, zal deze kerk voor verval worden behoed.
Zoals bekend bestaat er in de kring van de Kerkvoogdij der Leidse Her
vormde Gemeente reeds vele jaren een plan tot grondige restauratie
van dit gothische bouwwerk. Aangezien hiermede echter enkele milli-
oenen zijn gemoeid is men, althans voorlopig, afgestapt van dit voor
nemen en heeft men met het oog op de zeer slechte toestand, waarin
het dak en de ramen zich bevinden, ernstige pogingen in het werk ge
steld om het Rijk van de noodzaak van spoedige voorzieningen te door
dringen. Het ging er daarbij in de allereerste plaats om de kerk in
stand te houden en haar te behoeden voor een algeheel verval.
ANNO 1978, dinsdag 12 december
NOORDWUK - De bovenste verdieping van een uit drie lagen be
staande bollenschuur aan het Vinkenlaantje is gisteravond door
brand verwoest. De schade zal, zo verwachten de gebroeders De
Groot Mulder, sinds kort eigenaars van de schuur, minstens honderd
duizend gulden bedragen. Foto: archief Leidsch Dagblad
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na
plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op
gironummer 57055 t-n.v. Dagbladuitgeverij Damiate b.v. Postbus 507, 2003 PA
Haarlem, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO d.d.(datum van
plaatsing) of door contante betaling aan de Dalie van het Leidsch Dagblad,
Rooseveltstraat 82 te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
HDC 970
Geen vrienden? Geen nood. De
Vriendendienst Zuid-Holland
Noord biedt uitkomst. Chroni
sche pyschiatrische patiënten
kunnen zich hierbij aanmelden
voor 'sociaal contact en onder
steuning'. Een deeltijdmaatje
op aanvraag.
Babette (51) is van nature een
einzelganger, maar soms is ze
'toch een beetje eenzaam'.
„Op de zondagmiddag voel je
je al snel alleen. Dat is echt
zo'n moment waarop stellen
leuke dingen gaan doen en jij
als alleenstaande daar niet
aan mee kunt doen." Ze is af
gekeurd, heeft sinds begin ja
ren negentig last van 'stem
men'. „Ik ben twee keer opge
nomen geweest, maar kan nu
met medicijnen alles goed on
der controle houden."
Ze studeert kunstgeschiedenis
en heeft wel veel contact met
anderen, maar van echte
vriendschap komt het zelden.
„Geen idee hoe dat komt. Het
zal wel de aard van het beestje
zijn. Ik ben ook niet iemand
die zomaar een kroeg binnen
stapt en een praatje met ie
mand begint." Ze heeft één
goede vriendin ('maar daar
gaat het nu niet zo goed mee')
en een paar familieleden met
wie ze af en toe contact heeft
('ze wonen ver weg'). „Ik heb
weinig doe-contacten. En
daarvoor heb ik me bij de
Vriendendienst aangemeld."
Het idee dat 'vriendschap op
aanvraag' paradoxaal klinkt,
verwerpt ze. „Zo zwaar moet
je er niet over denken. Ik zoek
gewoon iemand om af en toe
wat mee te ondernemen. Met
z'n tweeën is het toch vaak
gezelliger dan alleen. Ja, het
zou natuurlijk leuker zijn als
je spontaan zo'n vriendschap
kunt ontwikkelen, maar dit is
ook prima."
Na enkele proefontmoetingen
is Vivian (28) het nieuwe deel
tijdmaatje van Babette gewor
den. Ze kennen elkaar net.
Het afgelopen jaar had Babet
te contact met een andere
vrijwilliger.
De 'maatjescontracten' wor
den afgesloten voor de duur
van een jaar. Kiezen tussen
meerdere gegadigden is niet
de bedoeling. De vrager krijgt
iemand toegewezen op grond
van gezamenlijke interesses
eef
aa
der
Vier lipjes op elka< ach
duceren immers e e rc
soortgelijk geluid? ken
Henk Vollaard hat! ijk i
ger bij het boei der te i
aan de HaarlemmP-i
vaart waar hij woc
diverse bouwsels:
kensschuurtjes, su
en een kaberg, eet
kante, houten hog
schuur. Hij vraagt
of dit een bestaan!
woord is. Kent iem
het?
Met veel dank ven
Ruud Chaudron, l
Groenen, Pieter Gi A
dijk, Wil den Heeti
tra Hoogeveen, J. i'
Nierop, Ton van Si
A. Sierat (Rijswijk)
ties en tips voor de.
briek kunt u sturei
de redactie van d
krant, Postbus 54,
AB Leiden, onder i
ding van de rubrie
naam 'Leids dialet
mailen naar de au
kan ook: heester-
mans@inl.nl
Hans Heestermans
Vriendendienst Zuid-Holland Noord breidt activiteiten uit
Goden van
In het Leidsch Dag
blad van zaterdag
22 november las ik
de column 'Randje
Buitenspel' van
Jaap Visser.
In zijn verhaal over
'Waardeloos pu
bliek is het, de klan
ten van Oranje'
schrijft de heer Vis
ser onder andere:
'Zonde van die dure
ruimte in de krant.
Die ga je toch niet
weggeven aan be
spottelijk uitgedoste
zwakzinnigen die
heel hard op hun
vingers fluiten als
Patrick Kluivert het
toch nog waagt om
het veld van de Are
na te betreden?'
Deze tekst is een
grove belediging
voor de circa vier
honderdduizend
zwakzinnige men
sen in Nederland en
hun familie. Deze
mensen zijn zwak
zinnig geboren door
bijvoorbeeld een
chromosomenafwij
king of een ziekte
die zij op lati
tijd hebben j V.
gen. Als de z
ser zich iets i [e j
zou verdiepe t js
het ontbreke
de mogelijkh
'normaal' mt
kunnen denl
dan zal hij n(
meer zijn kvv
de tekst gebi
In afwachtin
zijn excuus i
krant verblij
SCHRIJVENDE LEZERS
liever niet over haar ps m
trische achtergrond. „I ,st
willen ze je helpen, of ,jec
ben meteen een bepa; ;et{
deel." Een vooroordee ae]
ze zelf ook last van hee n
„Maar dat is mijn eige 0j
hoor. Want het is niet i }jt
ik dat in werkelijkheid )an
meegemaakt." (ee:
'Babette' is niet de echü
van de geïnterviewde. k01
haar privacy te beschei pr
gekozen voor een gefin\ en<
naam. De Vriendendie )rn
de achternaam van vri
gers niet prijs aan de a
zoekers, vandaar allee
vermelding Vivian
Erna Straatsma J
