LEIDE
Grootschalige
bebouwing
bij tramhaltes
Een mooi project, maar wel in de achtertuin
REGIO
Protest Eurodusnie tegen 'fouilleershow5
Wond na
etg Zijlsingel
Knobbelzwanen hebben plek in Leidse grachten veroverd
;na
'itgekeken
op uw
collega's
VERRASSEND,
www.autoheemskerk.com
l~ p 40-jarige Leide-
ermiddag met een
1 naar het LUMC ge-
at hij op het zebra-
en bestelbus was
L Het ongeluk ge-
ihalf vijf op de krui-
fkerstraat - Zijlsingel.
li hoop voor
iratie Joodse
afplaats
vrijdag 5 december 2003
R1
Ook halsbandparkieten steeds vertrouwder verschijnsel in de stad
lij scooter
'aije Rijndijk
n
ree scooterrijdsters
Drp zijn gisteravond
raakt op de Lage
120-jarige bestuur-
il-jnet het voorwiel een
>n Ze werd met een
i. I naar het Rijnland
g overgebracht. Haar
in [ssagier brak een en-
4 tie rook een alcohol
bestuurster, maar
It van de bloedproef
bekend.
(gebruik
[i 43-jarige Alphe-
lravond in Leiden
n voor rijden onder
veroorzaken van
I en het doorrijden
:val. De bestelbus-
|reed over de Willem
Bij een inhaal-
hij zowel zijn voor-
^dvertentie)
Jv Morgen vindt u de
baan die bij u past in
door Jan-Willem Korpelshoek
leiden - Dat de Canadese gans,
nijlgans en Indische gans niet
thuishoren in Leiden, doen hun
namen al vermoeden. Het zijn
ontsnapte huisdieren die een
plek in de Leidse grachten heb
ben veroverd. Een andere
'vreemde vogel' in de stad is de
halsbandparkiet. Deze gifgroe
ne tropische vogel is eind jaren
'60 voor het eerst gesignaleerd
in een park in Den Haag en
fladdert nu met ten minste
veertig vriendjes door de Leidse
regio.
Frits van der Sluis is chef van de
gemeentelijke afdeling Natuur-
en Milieueducatie en weet alles
van (water)vogels. „Veel men
sen weten niet dat knobbelzwa
nen niet thuishoren in de Leid
se vijvers en grachten. Zwanen
doen ons land van oorsprong
alleen aan om te overwinteren
wanneer het in Scandinavië te
koud is. Verreweg de meeste
knobbelzwanen zijn ooit geïm
porteerd." Vogelaars tellen nu
ruim 6.500 broedparen in heel
Nederland.
Dat er zoveel zwanen in de
Leidse grachten rondzwem
men, is geen toeval. Zij zijn na
zaten van exemplaren die in de
elfde eeuw al in de Leidse regio
zijn ingevoerd. In die tijd eigen
de de graaf van Holland zich
het recht toe om als enige zwa
nen te houden. Om steun te
krijgen van rijke burgers kon de
vorst aan hen het privilege ver
lenen om zwanen te houden.
Rijke landgoederen zoals 'Kas
teel Duivenvoorde' en 'Huis te
(advertentie)
Warmont' hadden het zoge
naamde 'zwaansrecht'," legt de
Leidenaar uit. Omdat de zwa
nen weg konden vliegen, knip
ten de eigenaars een paar vin
gerkootjes uit de vleugel weg,
het zogenaamde 'leewieken'.
Vanaf 1700 mochten boeren
zwanen houden om hun dons,
eieren en vlees te verkopen. In
Leiden besloot het gemeente
bestuur in 1863 om twee zwa
nen te gaan houden. Er werd
met hekken een bassin gemaakt
in de singel bij de Plantage. Na
nieuwe aankopen en succesvol
broeden had de stad ruim twin
tig jaar later elf zwanen en was
er een tweede bassin bij de
Kraaierstraat gemaakt. „De
zwanen namen in aantal explo
sief toe toen de zwanen moch
ten scharrelen in de stad. Hier
door broedden de dieren veel
beter. De boeren leewiekten de
jonge zwanen niet meer toen
eieren en dons niets meer ople
verden. Zo is de huidige popu
latie ontstaan", aldus Van der
Sluis.
Er zijn twee kleurvarianten van
de knobbelzwaan in Nederland:
witte en grauwe knobbelzwa
nen. De witte zwanen zijn her
kenbaar aan de witte donsjon
gen en aan de vleeskleurige po
ten. De grauwe zwanen, die
voornamelijk uit Scandinavië
komen, krijgen grauwe jongen
en hebben donkere poten. Als
de twee soorten zich voortplan
ten, krijgen ze zowel grauwe als
witte jongen. Als de jongen
groot zijn, is alleen aan de po
ten te zien wie hun voorouders
waren.
In Cronesteyn en Lammenschanspark
Frits van der Sluis weet alles van (water)vogels. „Veel mensen weten niet dat knobbelzwanen van oor
sprong niet thuishoren in de Leidse vijvers en grachten." Foto: Hielco Kuipers
LIEFTINK VOUWWANDEN
Vouwwanden van Lieftink zijn
stijlvolle blikvangers en ideale buiten
gevel-wanden. Ze worden gemaakt
van hoogwaardig aluminium of kunst
stof. Perfect maatwerk uit eigen
fabriek. Met KOMO-keur
als ijzersterke kwaliteitsgarantie.
Tot ziens in de showroom.
Showroom: Produktieweg 15-17
2404 CC Alphen a/d Rijn
Tel. 0172 46 96 70 - www.lieftink.nl
Openingstijden showroom:
maandag t/m vrijdag van 9.30 tot 16.30 uur
zaterdag van 10.00 tot 16.30 uur
Actiegroep vreest discriminatie door politie
door Eric-Jan Berendsen
leiden - De linkse actiegroep
Eurodusnie protesteert mor
genavond op en rond de Nieu
we Beestenmarkt tegen de eer
ste preventieve fouilleeractie
van de Leidse politie. Die actie,
tegen verboden wapenbezit en
drugs, vindt in datzelfde gebied
plaats. Eurodusnie vindt dat het
zonder enige aanleiding (fysiek)
onderzoeken van mensen in de
openbare ruimte ontoelaatbaar
is. Preventief fouilleren is vol
gens de actievoerders een grove
aantasting van de persoonlijke
integriteit. De actiegroep
spreekt van een publiekelijk
aangekondigde fouilleershow.
Volgens Eurodusnie leidt pre
ventief fouilleren in het buiten
land veelal tot discriminatoir
politieoptreden, hetgeen juist
agressie oproept. En dat is het
tegenovergestelde van wat de
maatregel zegt te beogen. Euro
dusnie verwacht dat de politie
in de praktijk, buiten het zicht
van journalisten, een selectie
van de mensen maakt die ze
preventief gaat fouilleren. De
actievoerders voorspellen dat
migranten al snel het slachtof
fer worden van preventief fouil
leren, evenals daklozen en
drugsverslaafden.
De gemeenteraad heeft op 21
januari van dit jaar een pakket
maatregelen goedgekeurd om
overlast in Leiden terug te drin
gen. Op 15 april is bepaald dat
het gebied rondom de Nieuwe
Beestenmarkt tijdelijk wordt
aangemerkt als veiligheidsrisi
cogebied. Het terugdringen van
wapenbezit wordt erg belang
rijk gevonden. Daarom werken
gemeentebestuur, politie en
justitie samen aan maatregelen
om verboden wapenbezit tegen
te gaan. Preventief fouilleren is
daar één van.
Eurodusnie vraagt zich af of er
in Leiden wel een 'veiligheids
probleem' is. Liever ziet de or
ganisatie opvang van drugs- en
alcoholverslaafden. Bovendien
vraagt Eurodusnie zich af of
preventief fouilleren wel nodig
is. „Die noodzaak wordt ner
gens met duidelijke cijfers on
derbouwd. Ook voor de Nieuwe
Beestenmarkt wordt niet cijfer
matig onderbouwd dat de cri
minaliteit is toegenomen."
Het protest van Eurodusnie
wordt ondersteund door De Fa
bel van de Illegaal, Anti Fascis
tische Actie afdeling Leiden en
Stichting Marokkaanse Unie -
El Moultaka.
door Robbert Minkhorst
leiden - Grootschalige woning
bouw in het polderpark Cro
nesteyn en bij Lammenschans
park in Leiden, een groot kanto
rencomplex bij de A4 en de Nu
en extra huizen in Rijnfront zijn
mogelijk en nodig door de aan
leg van de Rijn Gouwe Lijn, de
sneltram van Gouda naar Leiden
en de kust. Dat staat in de - op
voorhand omstreden - ontwerp-
ontwikkelingsvisie over de Rijn
Gouwe Lijn.
In opdracht van de provincie
Zuid-Holland is onderzocht
welke stedelijke ontwikkelingen
passen rond het oostelijke tracé
van de sneltram, dat in 2007
moet zijn aangelegd. Daarover
heeft zich de Stuurgroep Rijn
Gouwe Lijn gebogen. Hun
voorstellen voor natuur, recrea
tie, wonen en werken en het
bundelen van verkeersstromen
zijn uitgemond in de studie 'De
Lijn, de Gouwe en de Oude
Rijn'. Volgens een woordvoer
der op het provinciehuis heeft
het rapport nu nog de status
van 'discussiestuk'.
Langs het tracé tot en met het
transferium ten westen van Lei
den is ruimte voor 23.000 wo
ningen. Dat aantal is inclusief al
bestaande plannen als Rijnfront
in Oegstgeest, Roomburg in
Leiden en de nieuwbouwwijken
in Waddinxveen, Gouda en Bo
skoop. Volgens de studie kan
op die plaatsen ook extra wor
den gebouwd, zoals nog eens
500 woningen in Rijnfront.
Rondom de geplande tramhal
tes in Leiden-Oost voorziet de
studie grote kansen voor wonen
en werken. Er is daar ruimte
voor 1.100 tot 1.700 woningen,
en meer dan 100.000 m2 kan
toorruimte. Daarvoor moet wel
een deel van het polderpark
Cronesteyn worden opgeofferd.
Tussen de spoorlijn en het na
tuurgebied passen 'zo'n 400-
500 gestapelde luxe woningen'.
Bij station Lammenschans kun
nen minimaal 700 en maximaal
1.200 huizen worden gebouwd.
Bouwen in Cronesteyn heeft al
tijd op verzet gestuit. Voor de
Leidse politiek was dat altijd
onbespreekbaar. Het park valt
ook buiten de bebouwingscon
tour in het streekplan van de
provincie. Wel is het zo dat be
stuurders in de Leidse regio en
de Bollenstreek in hun onder
linge afspraken rekening hou
den met bebouwing. Alleen is
het de vraag of dat ook op de
schaal is die de ontwikkelings-
visie nu voorstaat.
Bij het kruispunt met de A4 en
de Nil verrijst een nieuw kan
torencomplex van 100.000 m2.
Bovendien komt daar een
transferium. De provincie kent
aan de verkeersknooppunten
Leiden-Oost, Leiden-Centraal
en Leiden-West een hoge prio
riteit toe. Daarvoor is extra geld
beschikbaar.
Ontwikkelingen rondom de
tramhaltes drukken de kosten
van de aanleg van de Rijn Gou
we Lijn. De opbrengsten van de
huizen en de kantoren kunnen
gemeenten gebruiken om in de
sneltram te investeren. De aan
leg van het eerste deel, tot aan
Leiden, kost 233 miljoen euro.
Van de gemeenten langs het
tracé wordt een bijdrage ver
langd van zo'n 35 miljoen euro.
(advertentie)
OP ZOEK NAAR EEN VERTROUWDE OCCASION?
EEN ZAAK VAN VERTROUWEN
A U T R K
Leiden
L. (071) 531 08 11
Roelofarendsveen
R. (071) 331 28 66
Maredijkbuurt legt zich langzaamaan neer bij inmiddels bewoonde Oranjerie
t Minkhorst
i/as eens een groep
lie bij elkaar wilde
larbij zoveel als kon
•ilde ontzien. Eind dit
er, als het bouw-
anjerie in de Mare-
irdt opgeleverd.
:gon als een sprook-
iuw een helletocht
:-kopers, tegensta n-
teente en de project-
woningcorporatie
nd goed, al goed?
iiende voor de
ite nog een zaak
iject. Het ongegrond
in het bezwaar te
lende bouwvergun-
angevochten. Maar
tl de tegenstanders
ite uur, die de zaak
Urtgenoot heeft aan-
berust al bij voor-
ederlaag. Wim Stik-
ie k niet meer te gelo-
ïet tij nog kan ke-
ook niet dat de hui-
moeten worden af-
We willen een ge-
ig hebben", zegt hij.
uit, zijn vrouw en zijn
ve |t wonen pal naast
iche buurtje, waar-
ik verwilderd wei-
dierenwei moesten
p
d de wijk. De nieu-
7 i Jan Timmers blijft
B. )p vinden dat tegen-
link tussen het ver-
kje natuur en de
bouw zo uit heb-
fin. Gebouwd werd
|t stond al jaren vast.
et dat de héle buurt
itig jaar geleden zou
geschoffeld. De ge-
De achterzijde van de Oranjerie, met de gemeenschappelijke achtertuin en 'gigantische schuifpuien' op het zuiden. Foto: Henk Bouwman
meente had grote plannen met
woningen en kantoren." Op
een steenworp afstand ligt im
mers station Leiden Centraal.
„En de buurt vroeg of ze hier
dieren mocht houden. Ja, dat
mocht. Maar, zei de gemeente,
ooit gaan we daar bouwen en
dan moet het dierenweitje
weg."
Veertien jaar na de oprichtings
vergadering van de werkgroep
Milieuvriendelijk Wonen Lei
den lopen bouwvakkers door
het modderige zand. Tussen
het bouwmateriaal scharrelen
een paar ganzen. In sommige
woningen brandt om twee uur
in de middag een lichtje in de
keuken: het is een grauwe de
cemberdag en een aantal hui
zen wordt al bewoond.
De Oranjerie is geen gewoon
bouwproject. Dat heeft niet al
leen te maken met de keur aan
duurzame en milieubesparende
voorzieningen die in de wonin
gen zijn verwerkt, maar zeker
ook met het fanatisme van de
tegenstanders - en niet te ver
geten, dat van de kopers. Meer
of minder bekende Leidenaars
gaan er wonen: oud-gemeente
ambtenaar Sjaak van Rijn, oud
raadslid Margje Vlasveld, PvdA-
raadslid Mohammed Bouras en
zijn vrouw en persvoorlichter
Fons Delemarre.
Verscholen tussen de huizenrij
en aan de Maredijk en de Ma-
rislaan ligt, in een gebogen lijn,
het wooncomplex. Alleen vanaf
de Aloëlaan is de Oranjerie
goed te zien. Dat komt ook om
dat voor het woonproject een
17de-eeuws huisje moest wor
den gesloopt. Op die plek staat
nu het tweede deel van het
bouwproject, een gebouw met
vijf appartementen. In totaal
herbergt de Oranjerie (zo luidt
ook de naam van de nieuwe
straat) twaalf woningen, even
zoveel appartementen en twee
gemeenschappelijke ruimtes.
Het voorraam van Stikkelorums
woning is de etalage van het
verzet tegen de Oranjerie. Er
worden foto's getoond van die
ren die worden weggehaald. Er
hangen artikelen uit kranten.
De bewoner schreef een ge
dicht: Waar een mooi parkje
had moeten/kunnen komen
Staan nu nog slechts betonnen
bomen De burger die met de
gemeente de strijd aangaat/Zal
al gauw ontdekken dat demo
cratie niet bestaat.
„We hebben genoeg tegengas
gegeven", zegt Stikkelorum,
„maar het heeft niks gehol
pen." De jarenlange strijd heeft
zijn tol geëist. „Mijn vrouw en
ik hebben een te hoge bloed
druk", zegt hij. Het huis is door
de afvoer van vervuilde grond
met zware vrachtwagens en
door andere werkzaamheden
beschadigd. Dat aan- en afrij
den bezorgde het echtpaar sla
peloze nachten.
De voordeur klemt sinds een
jaar. Volgens een loodgieter die
het dak inspecteerde, is dat
ontzet. Volgens een expertise
bureau dat in opdracht van de
gemeente bij Stikkelorum de
schade kwam opnemen, is
vooral sprake van achterstallig
onderhoud. Het bureau heeft
hem een vergoeding van 800
euro geboden.
De groep tegenstanders was
aanvankelijk vrij groot. Nu zijn
er nog maar een paar buurtbe
woners in verzet.
„De gemeente beloofde ons
ooit koeien met gouden horens.
Het zou allemaal geregeld wor
den. We zijn bij zoveel commis
sies geweest. We konden altijd
bezwaar maken, maar we zijn
geen meter opgeschoten. We
zijn het een beetje zat gewor
den." Als ook de laatste rechts
zaak is afgehandeld, wil Stik
kelorum schadevergoeding van
de gemeente. „Dit stukje grond
is eigenlijk te klein voor zo'n
groot project. De buurt is totaal
naar beneden gehaald en er is
niets meer aan te doen. Wij
denken niet dat het nog afge
broken kan worden."
En de dieren? „Het waren alle
maal hartstikke lieve beesten
die er rondliepen. Die beesten
zijn weggesleept. De geiten en
varkens krijsten van de stress.
Eenden werden gewoon in
manden gepropt."
Omstreden is misschien inder
daad een understatement, geeft
de gemeente schoorvoetend
toe. „We zijn wel in gesprek ge
gaan met de bewoners", zegt
Floor van Deursen, voorlichter
bij de dienst bouwen en wo
nen. „We hebben geprobeerd
zoveel mogelijk rekening te
houden met de belangen van
de buurt. Daarom heeft het al
lemaal wat langer geduurd. Het
uiteindelijke resultaat is er ook
naar. Het is een bijzonder pro
ject, omdat er optimaal duur
zaam is gebouwd. Het is tot
stand gekomen met zeer veel
betrokkenheid van de aan
staande bewoners."
.Alles watje kunt meemaken
aan bezwaren, hebben we mee
gemaakt", zegt Bernard Spar-
naaij van woningstichting Ons
Doel, waarnemend projectlei
der. „We hebben het eerlijk ge
zegd wel een beetje gehad met
het project. Het heeft enorm
veel energie gekost. Zonder nou
schuldigen aan te wijzen. Ieder
een die erbij betrokken was,
heeft het als zwaar ervaren."
Toch is de woningcorporatie er
niet minder trots door. „De
weerstand was gigantisch. Dat
het er überhaupt is neergezet...
Ik denk dat menig opdrachtge
ver zou zijn afgehaakt. Al met al
staat er wel wat moois, nu."
Auto's delen
Met alle plezier geeft Jan Tim
mers een korte rondleiding
door zijn huis. „Ik ben er nu
zo'n tien jaar bij, we moesten
veel geduld hebben. Sjaak van
Rijn, Bert Dijksma en Mieke
Weterings moeten zeker ge
noemd worden. Op de momen
ten dat het verzandde, zijn zij
doorgegaan. Dit is een mooi
project. De buurt knapt hiervan
op."
De Oranjerie is een vorm van
gemeenschappelijk wonen: be
woners delen meerdere voor
zieningen. Hij groet de kat die
van de trap komt gelopen. „We
hebben niet eens een kat. Deze
is van de buren." Timmers zit
in de tuincommissie. Er zijn
ook commissies voor energie
beheer, parkeren en juridische
zaken.
De Oranjerie krijgt nauwelijks
parkeerplaatsen. Niet nodig.
„Mensen gaan auto's delen."
Volgens de plannen komen er
vijf. De gezamenlijke fietsen
stalling moet nog gebouwd
worden. Er zijn ook wasmachi
nes en drogers die iedereen
mag gebruiken, maar veel ge
beurt dat niet, zegt Timmers.
„De meesten hebben hun eigen
wasmachine meegenomen. Die
was vaak net nieuw."
De apparaten staan in de stook
ruimte van de gemeenschappe
lijke woning. Daar staat ook de
grote machine die het grijs-wa-
tercircuit regelt. Een grote be
tonnen bak onder de gezamen
lijke tuin vangt hemelwater op.
In de Oranjerie trek je de wc
door en was je de auto met re
genwater. Op de daken staan
zonnecellen die warm water en
elektriciteit leveren. De achter
kant van de huizen, op het zui
den, heeft veel glas. Dat scheelt
in de stookkosten. „We hebben
een gigantische schuifpui die
een allemachtige hoeveelheid
zonlicht in huis haalt."
„Ik weet dat er van begin af aan
ontzettend veel oppositie is ge
weest", zegt Timmers. Maar het
is zoals een architect eens zei:
Als iemand in je achtertuin gaat
bouwen, word je een beetje
boos. In Nederland bouw je al
tijd in iemands achtertuin."
