KUNST CULTUUR
'Branchevreemde' winkels werpen zich op Potter
'Vroege' Van Gogh
in Breda's Museum
RSfPliPjlM
Werken vanuit klein perspectief
Naamswijziging Expressie 70
uit protest tegen verhuizing
R5
kkluk terug
ipo-vervolg
ntrycoryfee
ton overleden
in trekt
000 bezoekers
a- en omroep:
es 400 banen
Restitutie Commissie wijst
twee claims oorlogskunst af
Terug bij Sony
Nederlandse
schrijvers op
longlist Impac
Kunstwereld
voor Piet Snot
naar Kamer
wat er 20 november
^■in de bijlage UIT
Ite vinden is
Vele prijzen
te winnen
met de
ao 19 NOVEMBER 2003
n Klukkluk vertolkt door
rt Joeks. Archieffoto: ANP
Als de eerste Pi-
n een succes wordt, komt
ieid een tweede deel. Ook
It de TROS een tv-serie
e illustere clown voor. En
jlangrijkste nieuws voor
teratie die is opgegroeid
eoude serie: indiaan
uk keert terug in Pipo II.
eerste film, die deze week
mière gaat, ontbreekt de
tige figuur, ooit legenda-
eworden door wijlen ac-
erbert Joeks. De eerste
ilm, 'Pipo en de Parelrid-
raait vanaf donderdag in
ederlandse en dertig Bel-
bioscopen.
- De Amerikaanse
ycoryfee Don Gibson is
arige leeftijd overleden,
esschrijver boekte we-
jd succes met 'I Can't
oving You', 'Oh, Loneso-
i' en 'Sweet Dreams'.
Dnesome Me' geldt als
in van de zogenoemde
Ie sound.
den haag/gpd - Als de Neder
landse Potter-adepten komend
weekeinde een exemplaar van
'Harry Potter en de Orde van de
Feniks' in handen willen krij
gen, hoeven ze daarvoor niet
per se naar de boekhandel. De
reguliere boekhandel krijgt te
maken met geduchte concur
rentie. Platenwinkel Free Re
cord Shop, drogisterijketen
Etos, speelgoedzaak Bart Smit
en de supermarkten Super de
Boer, Albert Heijn en Plus wer
pen zich met volle overgave op
de hype rond het vijfde boek
van J.K. Rowling.
Eerder dit jaar bereidden Albert
Heijn en Free Record Shop zich
al voor op de verschijning van
Rowlings boek en vroegen spe
ciaal bij de koninklijke vereni
ging van het boekenvak (kvb)
een vergunning aan voor ver
koop van het boek. Alleen gere
gistreerde winkels mogen boe
ken van meer dan twintig euro
verkopen, maar de supermarkt
ketens meldden zich deze zo
mer daarvoor net op tijd aan.
De boekwinkels, die in totaal
ruim 1.060.000 exemplaren be
stelden van het vijfde avontuur
van de tovenaarsleerling, heb
ben wel wat te vrezen van de
'branchevreemden'. Uitgeverij
De Harmonie kon geen precie
ze cijfers geven van het aantal
door de niet-boekhandelaars
ingeslagen exemplaren omdat
de leveringen via groothande
laars verlopen. Maar Ahold
(waaronder Albert Heijn en
Etos vallen) alleen al bestelde
volgens De Harmonie ca.
25.000 Potters. Bart Smit laat
weten aan- en verkoopcijfers
niet aan derden te verstrekken.
De niet-boekhandelaars kun
nen klanten lokken met flinke
kortingen. Ook al kent Neder
land een vaste boekenprijs -
een winkelier mag boeken niet
iag - De Holbein-ten-
elling in het Haagse
shuis heeft ruim 175.000
u getrokken. Dit aantal
ift alle verwachtingen
museum, dat de mees-
een deels leende van de
;oningin Elizabeth II. De
de-eeuwse Duitser Hans
n werd vooral bekend als
schilder in dienst van
;else hof.
ag - Podiumkunsten en
jen zullen volgend jaar
n tekort van 12,5 miljoen
maken krijgen als ge
il hogere kosten voor
enen en periodieken.
>or komen vierhonderd
op de tocht de staan. Dat
e kunstenbond FNV
an de Tweede Kamer ge
en. De bond wil dat het
ent het kabinet dwingt
;end jaar 3 tot 4 procent
leidsvoorwaarden in de
e reserveren.
breda/anp - Het Breda's Muse
um zegt een vroeg schilderijtje
van Van Gogh te hebben ont
dekt. Van Gogh schilderde deze
'Huizen bij Den Haag' vermoe
delijk in 1882.
Het werkje is afkomstig uit een
collectie van ruim 250 stukken,
die in 1939 in Breda is ontdekt
en al snel als een stel vervalsin
gen werd beschouwd. Het nu
toch weer aan Van Gogh toege
schreven schilderijtje is verge
lijkbaar met een aantal bekende
werken uit de Haagse periode,
aldus het museum. Dat het
doek werd gesneden uit een
groter doek, werd zichtbaar op
een röntgenfoto van het werk,
waarop de helft van een eerder
geschilderde studie zichtbaar
is. „Die eerdere studie bevat
ook een aanwijzing waardoor
dit schilderijtje aan Van Gogh
kan worden toegeschreven. Het
betreft namelijk een Scheve-
ningse breister. Van Gogh hield
zich in dezelfde periode bezig
met de uitbeelding van huizen
in de omgeving van Den Haag
en van Scheveningse vrouwen."
De collectie waarin de ver
meende Van Gogh is aangetrof
fen bestaat uit circa zeventig
schilderijen en een paar hon
derd werken op papier. Het ge
heel werd al in 1939 in Breda
ontdekt op de zolder van de
zonderlinge allesverzamelaar
Barend den Houter. Het Stede
lijk Museum in Amsterdam be
titelde de collectie eind jaren
veertig al als vervalsingen.
„Maar het onderzoek bracht
ook een tot op heden onbekend
feit aan het licht. Er heeft een
contact bestaan tussen de ver
zamelaar Barend den Houter
en de moeder van Vincent van
Gogh, die op het moment dat
Vincent in Frankrijk verbleef
het beheer voerde over het me
rendeel van zijn Nederlandse
werk. Toen Vincents moeder in
1889 verhuisde van Breda naar
Leiden, huurde zij een woning
aan de Herengracht 100, die ei
gendom was van Barend den
Houter, de oom van de verza
melaar", aldus het Breda's Mu
seum.
Het Van Gogh Museum in Am
sterdam heeft moeite met een
reactie: „Onze experts hebben
het schilderij nog niet gezien,
laat staan onderzocht. Vanzelf
sprekend ziet het museum
nieuwe, aan Van Gogh toege
schreven werken met interesse
tegemoet, maar de ervaring
leert dat enige behoedzaam
heid op zijn plaats is. Wij zullen
de tentoonstelling in Breda ze
ker gaan bekijken en ook de re
sultaten van het onderzoek na
der bestuderen."
den haag/anp - De Restitutie
Commissie, die de regering ad
viseert over teruggave aan erf
genamen van kunst die in de
oorlogsjaren werd geroofd,
heeft voor het eerst geadviseerd
twee claims af te wijzen.
Het gaat om de claims op de
schilderijen 'De Rijn bij Ko
blenz' van de Rotterdamse
schilder G. van Battem (1636-
1684) en het 'Stilleven met vis
op schragentafel' van A. van
Beyeren (ca. 1620-1690). „Beide
verzoeken strandden op het be
wijs van het oorspronkelijke ei
gendom: in beide gevallen acht
de Commissie het niet voldoen
de aannemelijk dat de schilde
rijen in eigendom waren van
degenen namens wie de ver
zoekers hun claim indienden",
aldus een woordvoerster. De
schilderijen blijven nu onder
deel van de rijkscollectie. Ze
zijn in een depot onderge
bracht. Wel moet er een 18de-
eeuwse, Frankfurtse kast uit de
rijkscollectie worden afgestaan.
„Het eigendomsrecht van de
ouders van verzoekster is vol
doende aannemelijk geworden.
Daarbij speelt een rol dat ver
zoekster zich bijzonderheden
kon herinneren die niet op een
foto zichtbaar zijn."
londen/anp - De Britse zanger George Michael heeft een nieuw con
tract getekend met Sony, de platenmaatschappij waarvan hij zich
begin jaren '90 met een juridische strijd juist moeizaam losmaakte.
Michael zou inmiddels werken aan zijn eerste nieuwe album sinds
'Older1 (1996). Dat 'Patience' getitelde werk komt begin volgend jaar
uit. Sony verklaarde blij te zijn met de terugkeer van „een van de
grootste artiesten die dit land ooit heeft voortgebracht". George Mi
chael verkocht in de twintig jaar dat hij met Wham! en solo optrad,
meer dan 75 miljoen albums. In 1994 verloor hij een slepende juridi
sche strijd om zijn contract met Sony te verbreken. Hij vond dat de
platenmaatschappij hem verstikte en niet wilde dat hij van tiener
idool uitgroeide tot volwassen zanger. Foto: Reuters/Paul Bates
met korting verkopen - de su
permarkten kunnen wel stun
ten met de prijzen. Met Airmi-
les en Rocks kunnen de klanten
het boek goedkoper in hun be
zit krijgen. Airmiles kunnen
worden gebruikt om het hele
aankoopbedrag te dekken.
Rocks, het spaarsysteem van
Super de Boer en Texaco, werkt
met 'Vijfjes', zodat de klant wei
nig hoeft bij te betalen. Dat is
Super de Boer ook van plan.
dublin/gpd - Vier Nederlandse
schrijvers zijn doorgedrongen
tot de longlist van een van de
grootste literatuurprijzen ter
wereld, de Impac Dublin Liter
ary Award. De winnaar krijgt
100.000 euro. Voor de prijs ko
men boeken in aanmerking die
in het Engels zijn geschreven of
vertaald. De Nederlandse geno
mineerden zijn: Tessa de Loo
met 'A Bed in Heaven' (Een bed
in de hemel), Maya Rasker met
'Unknown Destination' (Met
onbekende bestemming), Mar
cel Möring met 'The Dream
Room' (Modelvliegen) en Karei
Glastra van Loon met 'A
Father's Affair' (De passie
vrucht).
Of ze een kans maken? Op de
longlist ook bijvoorbeeld ook
Umberto Eco, Nobelprijswin
naars Gao Xingian, Ismael Ka-
dare en J.M. Coetzee, John Up
dike, oud-winnaar Michel Hou-
ellebecq, Nicci French, Donna
Tarrt en honderd anderen. De
winnaar wordt bekendgemaakt
op 17 juni.
den haag/anp - Woordvoerders
van meer dan tien organisaties
uit de kunstwereld hebben gis
termiddag min of meer voor
Piet Snot in de Tweede Kamer
gezeten. Ze waren uitgenodigd
om, voorafgaand aan de behan
deling van de cultuurbegroting
volgende week maandag hun
standpunten naar voren te
brengen. Er was behalve over-
legvoorzitter Leerdam (PvdA)
echter maar één Kamerlid (Van
Vroonhoven, CDA) komen op
dagen en zij ging ook nog voor
tijdig weg, omdat andere zaken
om haar aandacht vroegen.
Woordvoerders van twee orga
nisaties lieten hun teleurstelling
over de 'opkomst' van de Ka
merleden duidelijk blijken. De
anderen deden tijdens het
'overleg' braaf hun zegje en lie
ten het er verder bij.
n Leiden en regio bestaat grote belangstelling voor
fessionele en amateuristische kunstbeoefening. Heilig
Vuur volgt stad- en regiogenoten die musiceren,
Ispelen, schilderen, fotograferen, schrijven of op andere
actief zijn. Vandaag: Ab Steenvoorden uit Noordwijk die
afscheid' neemt met een overzichtstentoonstelling.
zijn in je bewegings-
betekent nog niet be-
'~i in je verbeeldings-
Ab Steenvoorden (70)
a zijn hele leven ge-
aan een rolstoel,
handicap weerhield
wijker er niet van om
talenten te ontplooien,
t, etst of schildert de
uit zijn perspectief,
een klein perspectief',
beeld op scherp,
nziekte trof hem kort
te verjaardag,
en schijnbaar emo-
nstateert Steenvoor-
na een mensenleven la-
zijn jeugd daarom niet
d een gelukkige geweest
jing als kind struikelend
et leven. Letterlijk. Viel
ie zo maar om. Maan-
g lag ik thuis op bed in
s, van mijn nek tot mijn
Niemand die kwam kij-
ant mensen hebben de
om voor de ellende van
der hun eigen kop in het
steken. Voor leren was
ik door al die sores niet in de
wieg gelegd. Ik was vaak in de
war. Maar gelukkig bleek ik
toch over bepaalde talenten te
beschikken. Ik kon naar de
Academie voor Beeldende
Kunst in Den Haag. En naar de
Vrije Academie. Ik wilde vech
ten, ik wilde bekend worden.
Dat is me gelukt, al is het niet
gemakkelijk geweest."
Het evenwicht dat hij miste in
zijn benen, compenseerde hij
op doek, papier en plaat met
zijn handen. Geboren en geto
gen in Noordwijk zou je ver
wachten dat de zee, het duin
en de lucht de voor de hand
liggende bronnen van inspira
tie zijn voor een kunstenaar.
Maar dat blijkt in het geval van
Ab Steenvoorden toch ook
weer typisch anders te liggen.
„Mijn wereld is klein. Zo voel
ik het. Ik leef in een beperkte
kring. Ik laat mij vooral leiden
door de gebeurtenissen om me
heen. Ik kijk door het raam. Ik
zie daar dingen. Die leg ik vast.
Zo spelen de natuur en de ver-
Ab Steenvoorden: „Ik wilde bekend worden. Dat is me gelukt, al is het niet gemakkelijk geweest."
Foto: Dick Hogewoning
gankelijkheid daarvan toch een
bepalende rol."
Zijn gezichtsveld mag dan be
perkt zijn, het is nog altijd
groot genoeg om daar via zijn
kunstuitingen over te vertellen.
„Oh ja. Ik wil op mijn manier
laten zien hoe mooi en interes
sant het leven is. Of het nu
komt door mijn handicap of
door iets anders; aan verbeel
dingskracht ontbreekt het me
beslist niet Ik kan me heus
goed uiten."
Hij troont me mee - of anders
om eigenlijk - naar het Muse
um Oud-Noordwijk aan de Pa
rallelboulevard. Met gepaste
trots laat hij zien hoe hij tussen
pakweg 1957 en 2001 vanuit
zijn stoel de wereld heeft be
zien. Wat overheerst is symbo
liek, hij beaamt het onmiddel
lijk. In de verte zie je Salvator
Dali goedkeurend knikken, het
surrealisme heeft Steenvoor
den duidelijk geïnspireerd.
Maar er hangt ook abstract
werk, alsmede realistische ver
beeldingen van de werkelijk
heid. Een heel klein mannetje
in een rolstoel kijkt op tegen de
stad die hoog boven hem uit
torent. De trappen en andere
hindemissen van de straat zijn
voor hem schier onneembaar.
„Maar de stad blijft mooi",
zegt hij, nog eens ten overvloe
de.
Wat Ab Steenvoorden betreft is
het, na exposities in Den Haag,
Leiden, Amsterdam, Düssel-
dorf en Polen zijn laatste, echt
grote overzichtstentoonstel
ling. Hij gaat zich nu wijden
aan een andere vorm van ex-
presssie: het woord. „Ik teken
op waarover ik heb getekend.
Natuurlijk moet kunst voor
zich spreken en dat doet het
ook. Maar ik wil er graag wat
over filosoferen, het verhaal er
achter vertellen. Dat is mijn
nieuwe uitdaging."
Ab Steenvoorden - t/m 8 de
cember. Museum Oud-Noord
wijk, Parallelboulevard
Noordwijk. Openingstijden
woe, do, za, zon 14-17 uur.
Ad van Kaam
door Theo de With
alphen aan den run - Expres
sie 70, het Alphense centrum
voor kunsteducatie, heeft haar
naam gewijzigd. Op voorspraak
van directeur Willem van den
Broek heet het centrum voort
aan Parkexpressie. Daarmee wil
hij beter aansluiten bij het
Parktheater en het Parkfilm
huis, maar ook protesteren te
gen de dreigende verhuizing
naar het stadshart
Expressie 70 is een instituut in
Alphen aan den Rijn. Honder
den mensen uit de wijde omge
ving volgen er wekelijks lessen
in onder meer schilderen,
beeldhouwen, fotografie, kera
miek en zilversmeden. In 1989
werd Expressie 70 met een aan
tal andere culturele instellingen
gevestigd in het monumentale
Park Rijnstroom. „Het theater
en het filmhuis pasten toen
hun naam aan, maar Expressie
70 was zo'n begrip dat niemand
aan die naam wilde tomen",
zegt Willem van den Broek.
Inmiddels is dat toch gebeurd.
„Dit gebouw is in de volks
mond Parktheater gaan heten.
Mensen gebruiken die naam
ook als ze eigenlijk Expressie 70
bedoelen. Dat jaartal mocht er
wat mij betreft af. Ik kijk liever
vooruit dan terug. Daarom is
het Parkexpressie geworden."
De naamswijziging is ook een
vorm van protest. Het gemeen
tebestuur wil als het nieuwe
theater-bioscoopcomplex in
het stadshart is opgeleverd, de
gezamenlijke huisvesting van
de drie instellingen in Park
Rijnstroom verkopen. Parkex
pressie zou daarna met het
filmhuis ondergebracht moeten
worden in de Bonifaciusschool
in het Alphense centrum.
En daar is Van den Broek, sinds
een jaar directeur van het crea
tiviteitscentrum, geen voorstan
der van. „Ik wil graag in het
park blijven. We zitten op de
mooiste plek van Alphen. Als
wij hier weggaan, verliest het
park grotendeels zijn openbare
functie. Dat het Parktheater
verdwijnt, is inmiddels een uit
gemaakte zaak. De gemeente
wil het gebouw daarna verko
pen. Het geld is nodig voor de
exploitatie van het nieuwe the
ater. Daarom is bedacht dat wij
maar naar de Bonifaciusschool
moeten verhuizen."
Deze redenering gaat volgens
hem niet helemaal op. „Een
verhuizing kost ook geld. De
school moet verbouwd worden.
De brandweer heeft een lange
lijst met eisen. Per saldo levert
het niets op. Bovendien is de
Bonifaciusschool eigendom van
het bisdom. Die zal het gebouw
niet zonder slag of stoot prijs
geven."
„Wij willen hier niet weg", zegt
Van den Broek stellig. „Parkex
pressie is de grootste kunstin
stelling van Alphen. Het film
huis trekt jaarlijks 15.000 be
zoekers. Waarom zouden we de
hele boel overhoop halen, ter
wijl daar geen enkel argument
voor te vinden is?"
(advertentie)
