ECONOMIE
'Werkgever betaalt
hogere ziektekosten'
Rekenkamer: EU blijft maar geld verspillen
Stunten met zuivel over een breed front Tabakstelers betogen
Schuldenaren worden in 2004 harder aangepakt
Nieuwe Fiat Panda Auto van het Jaar 2004
Spiegelende schermen voorbij
Eisenpakket FNV ondanks najaarsakkoord
Sint en kerst maken jaar
niet goed voor winkeliers
lilips-chip voor
euwe OV-kaart
dhoven - Elektronicacon-
i Philips gaat enkele miljoe-
i chips leveren voor een
r elektronisch betaalsys-
i in het openbaar vervoer,
lieuwe systeem draait van-
itember 2004 proef in de
o's in Rotterdam. In 2007
i de chipkaartjes in heel
jerland zijn ingevoerd,
ins Link Systems, een geza-
nlijk initiatief van de vijf
lotste vervoersbedrijven,
ft Philips de opdracht ge
ld. Het systeem houdt in dat
53 ereen een kaart krijgt voor
i openbaar vervoer. Speciale
1 irtjes herkennen de chip-
it.
ania levert 533
gervoertuigen
10LLE - Vrachtwagenfabrikant
oia Nederland uit Zwolle
i thet Nederlandse leger 533
uwe voertuigen leveren.
irhet concern is het buiten
4! Eden de grootste militaire
er ooit. Na een felle compe-
2; 1 tussen Europese truckpro-
enten werd Scania, samen
Mercedes, geselecteerd om
e prototypes aan Defensie
1 veren voor een testtraject,
j voertuigen zijn door het le-
s gedurende een jaar getest.
3- id deze maand wordt het
tract getekend", aldus een
insiewoordvoerder. Van het
twe voertuig zijn alle acht
1 en aangedreven.
uiven uit schap
Laurus-winkels
bosch - Laurus haalt dins-
druiven van het merk Lilla
le schappen van de super
ben Edah, Konmar en Su-
deBoer. Het bedrijf betrok
pitloze druiven van Hagé
mational, een dochter van
ng The Greenery. Volgens
rus bevatte de druiven op
r svan Nederlandse wetge-
te veel restanten van be-
lingsmiddelen. Laurus had
eerder bij The Greenery op
;edrongen om ervoor te
en dat er minder gifresten
e Italiaanse druiven achter
en. Volgens Italiaanse re-
voldeden de druiven wel
de eisen.
nnexxion pakt
ingedrag aan
iersum - Vervoersmaat-
fipij Connexxion gaat haar
ers aanspreken op onge-
it gedrag. Een campagne
een halljaar moet de reisre-
onder de aandacht van de
agiers brengen. Connex-
krijgt steeds vaker te ma-
jassagiers die hun voeten
e bank leggen of roken in
ius. Opvallende stickers in
lus moeten de reisregels on-
de aandacht brengen. NS
innen vorig jaar al een
pagne om de huisregels
het voetlicht te brengen.
ns vangverbod
beljauw klein
bei - De kans lijkt niet
dat de Europese visserij-
isters volgende maand een
dig vangstverbod afkondi-
raor kabeljauw. Dat valt af
den uit een oriënterend
t gisteren in Brussel. De
igen adviseerden de vangst
te beperken, net als voor
L De ministers vinden dat
schatte hoeveelheden van
aide vissoorten nogal ver-
len van vorig jaar. „Dat tast
iloofwaardigheid aan",
minister Veerman. Ook
jaar vroegen biologen om
'angststop op kabeljauw,
besloten bewindslieden
enige vangst toe te staan.
iking dreigt bij
gische post
Brieven van en naar
kunnen eind volgende
flinke vertraging oplopen,
icialistische vakbond
heeft opgeroepen tot een
tg bij De Post in België
nde week woensdag. Aan-
igvoor het arbeidsconflict
e nieuwe computerge-
de looproutes voor post-
s. De directie komt de af
ten over de rondjes niet
ndt de vakbond.
eltijdwerk elf
cent gegroeid
■urg - Ruim eenderde (35
ïnt) van de beroepsbevol-
iverkte vorig jaar in deel-
'ien jaar eerder was dit
iet geen kwart (24 procent)
oename is vooral toe te
jven aan werkende vrou-
Had in 1992 ruim de helft
'arttimebaan, in 2002 was
egenomen tot tweederde,
'lijkt uit gisteren gepubli-
'e cijfers van het CBS. De
te werkende mannen had-
'orig jaar, net als tien jaar
'r, een volledige baan. Het
eel met een deeltijdbaan
tussen 1992 en 2002 van 7
11 procent. Onder de 35
'erken vrouwen nog bijna
lft in voltijd. Als ze ouder
en, verandert dit en heeft
Wart een volledige baan.
dinsdag l8 november 2003
enschede/gpd - Al maanden heeft hij het gevoel dat hij op een
goudmijn zit. Twentenaar H. Langeveld is er heilig van overtuigd
dat er een wereldmarkt openligt voor zijn uitvinding, waarop hij
inmiddels voor meerdere landen patent heeft: een spray die korte
metten maakt met hinderlijke spiegelingen op beeldschermen.
Tv-kijkers hoeven daardoor overdag niet meer de gordijnen dicht
te doen, computergebruikers kunnen de lamellen voorgoed van de
ramen halen en gebruikers van pinautomaten kunnen gewoon
weer zien welke cijfers ze intikken, al brandt de zon rechtstreeks
het display in. „Maar denk ook eens aan de medische wereld, de
luchtvaart en de autobranche, de toepassingen zijn ontelbaar", al
dus Langeveld.
De ondernemer wil nu met het patent in de hand de wereldmarkt
bestormen met zijn vondst, maar hij is huiverig om te onthullen
waar hij woont en welk bedrijf hij leidt. „Want we willen een ge
woon leven blijven leiden, zonder dat de telefoon de hele dag rin
kelt en auto's langzaam door de buurt rijden", zegt hij.
Langeveld wil onderhandelen met geïnteresseerden uit de compu
ter-, tv- en gsm-wereld om zijn spray op de schermen te mogen
spuiten en spuitbussen voor de consument in de handel brengen.
De spray is een mengsel van vijf vloeistoffen zegt Langeveld. „Doe
je er iets meer of minder van een stof in, dan krijg je toch reflectie
of een wazige brij op het scherm."
door onze correspondente
Hetty van Rooij
brussel - De Europese Unie is onverbe
terlijk in het verspillen en verkeerd ge
bruiken van belastinggeld. Ongeveer 6
miljard euro, ofwel 6 procent van de Eu
ropese uitgaven, is vorig jaar verkeerd
besteed. De tien landen die op 1 mei
volgend jaar toetreden tot de Unie gaan
dikwijls veel zorgvuldiger om met het
geld van de Europese belastingbetaler
dan de vijftien huidige lidstaten.
Uit het gisteren gepubliceerde verslag
van de Europese Rekenkamer blijkt dat
er door de jaren heen maar weinig ver
betert aan de gebrekkige boekhouding
en de slechte kascontrole van de Euro
pese Unie. Sinds de Rekenkamer con
troleert (vanaf 1994) heeft zij nog nooit
een goedkeurende verklaring kunnen
afgegeven. Het foutenpercentage zou
dan onder de één procent moeten lig
gen. „Teleurstellend", zegt Maarten
Engwirda, Nederlands lid van de Reken
kamer. „Zo lang er geen vertrouwen be
staat dat gemeenschapsgeld goed wordt
besteed, is de Europese Unie bij de bur
gers niet aan de man te brengen."
Nederland zit, samen met de Scandina
vische landen, Portugal en Oostenrijk in
de groep landen met het meest zorgvul
dige financieel beheer. In het verleden
zijn we tweemaal aan de schandpaal ge
nageld: bij de bestrijding van de var
kenspest in 1999 en de affaire rond het
Europees Sociaal Fonds in de jaren 94-
96. In de ESF-zaak moest Nederland 157
miljoen euro terugbetalen aan Brussel.
Griekenland en Italië zijn notoir slordig
met geld.
Tot zijn eigen verrassing constateerde
de Rekenkamer dat de tien toetredende
landen doorgaans keurig omgaan met
EU-geld. Soms gebeurt dat zelfs zo net
jes dat een regeling niet meer werkt.
Van de 500 miljoen euro die in 2002 be
schikbaar was voor plattelandsontwik
keling in de toetredende landen, is wel
geteld 2 procent bij de boeren terecht
gekomen, terwijl de rest van het bedrag
in Brussel bleef. Volgens Engwirda is er
geen enkele garantie dat de toetredende
landen ook na 1 mei tot de besten van
de klas zullen behoren. Als ze eenmaal
lid zijn, vallen de strenge controles uit
Brussel weg.
Engwirda constateert dat bij de Europe
se Commissie 'de vaart er een beetje uit
is', hoewel de commissie-Prodi bij haar
aantreden in 1999 wel de ambitie had
om de zaak op orde te brengen.
Van een toereikend financieel beheer is
geen sprake, aldus Engwirda.
Volgens Engwirda schuilt het probleem
in het feit dat nooit echt duidelijk is wie
er verantwoordelijk is voor de uitgaven:
de Europese Commissie, het dagelijks
bestuur dat waakt over de begroting van
100 miljard per jaar, of de lidstaten die
83 procent van het EU-geld uitgeven.
De controle wordt verder bemoeilijkt
door de verschillende talen en culturen,
diverse opvattingen over financiële con
trole en een enorm aantal ingewikkelde
regelingen.
Bijna 90 procent van de EU- uitgaven
gaat op aan landbouwsteun en steun
aan de achtergebleven regio's, en daar
gaat het vaak mis. Om hogere subsidies
te krijgen sjoemelen de boeren op grote
schaal met het aantal koeien of het aan
tal hectaren landbouwgrond dat ze be
zitten.
Rel bij Shell
over looneis
Via een omweg eisen de vak
bonden bij Shell volgend jaar
toch een structurele loons
verhoging van 1,5 tot 1,75
procent. Daarmee negeren
ze de afspraak in het najaars
akkoord. Shell zegt met 'stij
gende verbazing' de inzet
van FNV Bondgenoten en
CNV Bedrijvenbond te heb
ben gelezen. In het akkoord
staat dat de contractloonstij
ging in 2004 niet hoger mag
zijn dan in dit jaar. De vak
bonden hebben daarom hun
looneisen voor het jaar 2003
plotseling fors opgeschroefd.
Daardoor kunnen ze de inzet
voor 2004 ook verhogen.
Verder willen de bonden dat
de eenmalige uitkeringen die
dit jaar zijn betaald in 2004
structureel maken. Zo om
zeilen de bonden ook het ak
koord. FNV-onderhandelaar
Schellenberg: „Shell heeft de
eerste negen maanden 16
procent meer winst geboekt
Er is dus genoeg ruimte om
via structurele loonsverho
gingen de koopkracht veilig
te stellen." Shell-onderhan-
delaar Gudde heeft de bon
den laten weten dat ze naar
een structurele loonsverho
ging In 2004 kunnen fluiten.
den haag/gpd-anp - De FNV
gaat in de CAO-onderhandelin-
gen proberen de gestegen ziek
tekosten terug te eisen. De vak
bond wil die stijgende ziektekos
ten opvangen door voor werkne
mers in het ziekenfonds collec
tieve verzekeringen af te sluiten.
Die moeten deels worden be
taald door de werkgevers.
Volgens FNV-bestuurder Agnes
Jongerius gaan steeds meer ba
sisvoorzieningen uit het zieken
fondspakket en in aanvullende
verzekeringen. Dat kost de ver
zekerde zo'n 18 euro per
maand, zo is berekend. Daar
naast stijgen ook de kosten van
de nominale premie. Momen
teel ligt die op zo'n 32 euro per
maand. Jongerius wil naar een
systeem zoals dat nu in veel ge
vallen al geldt voor particulier
verzekerden.
Zo'n zestig procent van hen
krijgt een werkgeversbijdrage.
De FNV wil dat de werkgevers
ook vijftig procent van de kos
ten van de aanvullende verze
kering en de nominale premie
van de ziekenfondsverzekerden
voor hun rekening nemen. „Dat
komt bruto neer op een voor
deel van 300 euro per verzeker
de per jaar", aldus Jongerius.
„Geen stijging van de contract
lonen, maar toch een zeer stevi
ge boodschappenlijst voor onze
CAO-onderhandelaars Werkge
vers die dachten na het najaars
akkoord gemakkelijke onder
handelingen tegemoet te gaan,
komen bedrogen uit."
De eis van de FNV is onderdeel
van het nieuwe onderhande
lingspakket dat gisteren door de
Federatieraad, het hoogste or
gaan van de FNV, werd vastge
steld. Omdat in het najaarsak
koord is afgesproken dat de lo
nen volgend jaar niet mogen
stijgen gaat alle onderhande
lingsruimte naar aanvullende
zaken als ziektekosten, pensioe
nen, bestrijding van jeugdwerk
loosheid en kinderopvang. Wel
houdt de bond vast aan een on
derhandelingsruimte van 4 pro
cent, zoals ook de inzet was
voor ondertekening van het ak
koord. De 1,25 procent loonstij
ging waarvan toen nog sprake
was gaat nu op aan die aanvul
lende eisen. Het verschil is vol
gens een woordvoerder dat za
ken als ziektekosten en kinder
opvang niet structureel zijn en
niet doorwerken in pensioenen
en sociale premies.
In de Federatieraad stemden al
leen FNV-Bouw, de Horeca-
bond en de Kappersbond tegen
het najaarsakkoord. De andere
elf bonden waren voor. Eerder
al stemden de FNV-leden met
een meerderheid van 56 tegen
42 procent voor het akkoord,
maar dat moest officieel be
krachtigd worden door de Fe
deratieraad.
Het najaarsakkoord werd van
middag rechtsgeldig, toen in de
SER de sociale partners en het
kabinet officieel hun handteke
ning zetten.
De uitverkoren nieuwe Fiat Panda. Foto: Fiat
door Peter Lodewijks
Amsterdam - Elk jaar in novem
ber wordt de meest prestigieuze
prijs voor nieuwe auto's uitge
deeld: de titel Europese Auto
van het Jaar. Gisteravond werd
de nieuwe Fiat Panda tot win
naar uitgeroepen nadat de pun
ten van de 58 juryleden uit 22
Europese landen waren opge
teld. De Panda verzamelde 281
punten en dat waren er 40 meer
dan de Volkswagen Golf en de
Mazda 3, die samen op de
tweede plek eindigden. Vierde
werd de Avensis van Toyota
(219 punten), gevolgd door de
Opel Meriva (213), BMW5-serie
(144) en Nissan Micra (111).
De nieuwe Fiat Panda heeft
niets meer van doen met de ou
de Panda. De compacte Italiaan
stond als conceptauto op diver
se autoshows onder de naam
Simba en de productieversie
zou Gingo gaan heten. Maar
dat voi\d Renault niet leuk om
dat die naam te veel leek op de
Franse concurrent Twingo. En
toen koos Fiat voor de naam
Panda, een naam die iedereen
inmiddels bekend in de oren
klinkt.
De kersverse Auto van het Jaar
2004 zou aanvankelijk zowel de
Panda als de andere kleine Fiat,
Seicento, vervangen, maar daar
wijkt Fiat nu vanaf. De Seicento
(600) blijft nog even en krijgt
mogelijk een bijzondere retro-
opvolger, die trekjes vertoont
van de oude ronde Fiat 500.
Wie mogen er meedoen aan de
ze verkiezing? De auto moet
echt nieuw zijn en niet een fa
celift of variatie op een bestaan
de auto en er moeten ten min
ste vijfduizend exemplaren in
Europa worden verkocht. Dat
om te voorkomen dat bijvoor
beeld een Rolls-Royce of Ferrari
Auto van het Jaar wordt. Toch
wist in 1978 de prijzige Porsche
928 beslag op de titel te leggen,
Vernieuwing en rijeigenschap-
pen zijn erg belangrijk maar
ook kijken juryleden naar de
prijs-kwaliteit verhouding. In
het juryrapport worden het
sympathieke uiterlijk van de
nieuwe Fiat Panda geroemd en
de innovatieve werkwijze waar
mee de auto is geproduceerd.
Het zijn vooral de Europese vq-
lumemerken die steeds met de
eer aan de haal gaan. De afgelo
pen 40 jaar won Fiat acht keer
de hoofdprijs en ook nog eens
drie keer met de dochtermer-
ken Alfa Romeo en Lancia.
den haag/gpd - Consumenten die zich
diep in de schulden steken en er vervol
gens niet meer uitkomen, worden vanaf
volgend jaar veel harder aangepakt. Het
inkomen zal rechtstreeks overgemaakt
worden naar een bemiddelaar die be
paalt hoeveel geld een schuldenaar no
dig heeft om van te leven. De rest wordt
gebruikt voor afbetaling. Ook moet de
betrokkene binnen drie maanden met
alle eisers een regeling treffen. In de hui
dige situatie kan dat soms jaren duren.
Dat staat in de nieuwe richtlijnen van de
Nederlandse Vereniging voor Volkskre
diet (NWK), de koepelorganisatie voor
gemeentelijke kredietbanken. Mensen
die niet meer in staat zijn om van hun
inkomen te leven én aan afbetalingsver
plichtingen te voldoen, kunnen aan
kloppen voor hulp. In Nederland gaat
het dit jaar om zo'n 55.000 mensen.
De NWK signaleert dat het aantal men
sen met onoverkomelijke schulden fors
toeneemt. In 2002 kwam het aantal re
gelingen uit op 26.500, een stijging met
dertien procent ten opzichte van 2001.
Dit jaar komt de teller naar schatting uit
op 32.000, een stijging van 20 procent.
Als een minnelijke regeling niet lukt, kan
een beroep worden gedaan op de Wet
Schuldsanering Natuurlijke Personen
(WSNP). Hierbij kan de rechter de schul
denaar en de eisers tot een regeling
dwingen. De strengere aanpak die de
NWK voorstaat, kan het aantal WSNP-
gevallen terugdringen.
Veel mensen die in financiële proble
men zitten stapelen schuld op schuld.
Op die manier proberen ze gaten te
dichten. Postorderbedrijven zijn een be
langrijke valkuil voor diegenen die niet
met geld kunnen omgaan.
Om te voorkomen dat mensen steeds
maar schulden blijven maken, moeten
hulpverleners ook sneller melding ma
ken van betalingsachterstanden bij het
Bureau Kredietregistratie in het Gelderse
Tiel.
rijswijk/anp - Albert Heijn heeft
gisteren navolging gekregen
met het verlagen van zijn prijzen
voor zuivelproducten. Ook con
current Ciooo gaat melk, karne
melk, yoghurt en vanillevla
goedkoper aanbieden. Ook
wordt deze week een 2-literfles
melk geïntroduceerd voor 92
centDaarmee wil het concern
van Schuitema onder het prijsni
veau blijven van AH. AH zette
gisteren onder de naam 'De
Zaanse Hoeve' een nieuwe zui-
vellijn in de schappen, waarvan
de producten gemiddeld 15 tot
25 procent goedkoper zijn dan
die van het eigen huismerk.
De producent van dit nieuwe
merk, zuivelconcern Campina,
verklaarde zich tot het uiterste
te zullen verzetten om de prij
zen niet nog meer te laten zak-
ken. Want als de prijzen op de
lange termijn zo laag blijven als
nu, kan dat ernstige gevolgen
hebben voor de winstgevend
heid van de zuivelsector, aldus
Campina. Het bedrijf zegt erop
te vertrouwen dat partijen hun
verantwoordelijkheid nemen,
zodat verhoudingen weer zake
lijk en verantwoord worden.
Campina baalt van de onrust
die is ontstaan toen Albert
Heijn de prijzen van zuivel ver
laagde. De prijzen van halfvolle
Melk tegen bodemprijzen in de schappen. Foto: ANP/Robin Utrecht
melk waren volgens het con
cern in oktober al op een ex
treem laag niveau gekomen
toen Aldi de melk flink goedko
per maakte. Maar het bepalen
van de prijzen is de verant
woordelijkheid van de super
markten, benadrukte Campina.
Dp veehouders die melk aan
het concern leveren, hoeven
voorlopig niet bang te zijn dat
ze er financieel op achteruit
gaan. Albert Heijn draait voor
alsnog zelf op voor de prijsver
lagingen van zuivel.
„Voor ons verandert er niks. Wij
stoppen de melk gewoon in een
andere verpakking. Albert Heijn
behaalt ons nog steeds dezelfde
prijs", zei A. van Eist, groepsdi-
recteur van Campina Neder
land. Hij verwacht wel dat de
prijzenoorlog in de onderhan
delingen over het contract voor
2004 aan de orde komt.
Ook boeren die aan het zuivel
concern Friesland Coberco le
veren, merken de nieuwe prij
zenoorlog vooralsnog nog nau-
Wojijks in hun portemonnee.
Friesland Coberco baseert de
beloning van de boeren op de
uitbetaalde melkprijzen van vijf
Europese producenten, waar
onder bedrijven uit Duitsland
en Denemarken. Als in Neder
land de melkprijzen dalen door
de prijzenoorlog in de super
markten, werkt dit maar be
perkt door in de beloning van
de boeren, aldus een zegsman-
.Toch is ook deze onderneming
niet blij met de stuntprijzen.
„De marges in de hele keten
komen onder druk te staan."
Het meest onder de prijzenoor
log lijden momenteel speciaal
zaken en buurtsupers. Speciaal
zaken krijgen volgens onder
zoeksbureau MarketResponse
gemiddeld 10 procent minder
klanten over de vloer dan zo'n
vier weken geleden. Vooral sla
gers en kaaswinkels hebben te
kampen met teruglopende be
zoekersaantallen.
Bij buurtsupers daalde het aan
tal consumenten ongeveer 6
procent. Het aantal Wanten van
deze kleine winkels loopt al lan
gere tijd terug. De prijzenslag
heeft er echter voor gezorgd dat
de afname over vier weken even
groot is als over het gehele afge
lopen jaar. Als deze trend door
zet zullen veel speciaalzaken
over de kop gaan, zei A. Doffer,
directeur onderzoek van Mar
ketResponse. .Alleen de zaken
die kunneïi rekenen op loyale
klanten, zullen het hoofd boven
wafer houden."
brussel - Zo'n duizend boeren die tabak telen hebben gisteren in
Brussel betoogd om hun subsidie van de Europese Unie te behouden.
Zij staken bundels tabaksbladeren in brand, rookten sigaren en siga
retten en scandeerden leuzen als 'tabak is werk. De telers krijgen sa
men i miljard euro per jaar van 'Brussel'. De steun past niet meer bij
het roken ontmoedigen. Foto: EPA/Jacques Collet
leidschendam/anp - Het ko
mende sinterklaasfeest en
Kerstmis maken het jaar voor
de detailhandel niet goed. „De
consument bezuinigt niet op
aankopen in de feestmaand
maar per saldo eindigt de bran
che toch in de min", zei direc
teur Kok van de Raad Neder
landse Detailhandel gisteren.
De detailhandel zal dit jaar in
december 800 miljoen euro ex
tra omzet draaien, zo verwacht
Kok. In de week voor sinter
klaas verkopen winkeliers 350
miljoen euro (25 procent extra)
meer, met kerst is dat 450 mil
joen euro (30 procent). Nor
maal zetten de gezamenlijke
Nederlandse winkeliers 1,4 mil
jard euro per week om.
Volgens de grote winkelketens
zijn familiespellen in trek en
zijn de boeken van Harry Potter
en Hanneke Groenteman grote
trekkers. Verder zijn bij kinde
ren Lego en Barbie favoriet.
Met kerst wordt de kleding wat
informeler, verwacht Kok. Nu
het economisch slechter gaat.-,
kopin mensen kleren die zij va-
ker dan die ene speciale keer
kunnen dragen.
Eerder op de dag maakte het
Centraal Bureau voor de Statis
tiek (CBS) bekend dK de detail
handel alleen al in augustus
ruim 7 procent minder ver
kocht dan een jaar eerder. Het
was de zesde maand achtereen
dat de omzet lager uitviel.
Bij woninginrichtingszaken
zakte de omzet zelfs met bijna
15 procent. „Ik denk niet dat
klanten in de laatste maand op
eens meer koelkasten en meu
belen kopen." Wel kochten
klanten in augustus meer voe
ding en doe-het-zelfartikelen.
De consumenten blijven in het
huidige slechte economische
klimaat ook de rest van het jaar
terughoudend, verwacht Kok.
„Iedereen wacht af wat volgend
jaar brengt. Denk aan de stij
gende ziektekostenpremies."
Om meer klanten te trekken be
steden ondernemers meer aan
dacht aan promotie en uitstra
ling van de winkels. „De zwak
kere spelers krijgen het *noei-
lijk", voorspelt Kok.
