De route naar het grote paradijs
Bagage vertraagd, wat nu?
TOERISME
HOC 303
VRIJDAG 14 NOVEMBER 200}
Misschien wel de grootste charme van dat onafzienbare skigebied op
de grens van Frankrijk en Zwitserland: dat niet te tellen aantal uit
spanningen. Waar je ook komt, altijd doemt er onderweg wel weer
een kroeg op.
door Rob van den Dobbelsteen
Komt dèt even mooi uit. We
staan boven op 'De Muur' en
kijken recht in een wattige mist.
Bovendien stormt het - nou ja,
staat er een flinke wind. 'Wat
eh, wat doen we?' Het is vragen
naar de bekende weg. Zes mi
nuten later zitten we opgelucht
in de stoeltjeslift richting dal.
Een mens moet zijn limieten
kennen. En als Malvine, die zó
mooi skiet dat we er tranen van
in onze ogen krijgen, al zegt dat
we 'De Muur' deze keer maar
moeten laten voor wat-ie is, wat
mag je dan van een stel breke
benen uit Nederland verwach
ten?
Eerder die week lag-ie er nog
schitterend bij, de guillotine
van de Portes du Soleil, het
slagveld van het grootste skige
bied ter wereld. Wat nou
'Muur'? Een beetje steil bij aan
vang, akkoord. Een paar rottige
in de weg zittende rotsen na
een meter of honderd, geheel
tot uw dienst. Maar verderop
was er zoveel ruimte, dat het
draaien van een bocht tot sint-
juttemis kon worden uitgesteld
zonder echt in problemen te ra
ken. Daarbij was het halverwe
ge de ochtend en dan zijn de
benen nog vers.
Het record van free styier Do
minique Perret, die zich ooit -
recht zo die gaat - in 28 (acht
entwintig) seconden naar bene
den schijnt te hebben laten
donderen, bleef buiten bereik.
Maar de voldoening was er na
een kwartiertje krabben en bij
ten niet minder om. „Wir ha-
ben es geschafft", joelden we in
ons beste Duits tegen Her
mann. En die had met een luid
keels „óóóóóóóh kay", grijn
zend z'n duim opgestoken.
„Biertje?"
Een slimme kikker, Hermann.
Z'n kroeg, die hij met nietsont
ziende spitsvondigheid 'Chez
Hermann' doopte, ligt niet al
leen aan de voet van 'De Muur',
maar ook nog aan wat mis
schien wel de aller-, allerge
vaarlijkste piste van de hele
Portes du Soleil is, la route du
Grand Paradis, de weg naar Het
Grote Paradijs. Gevaarlijkste
piste? Ja! De skiër namelijk, die
terug wil naar Champéry en
nog zoveel 'schwung' in zijn lijf
voelt, dat hij de gondel naar het
dorpsweitje (de kortste en voor
al veiligste route) links laat lig
gen, legt eerst aan bij 'Chez
Hermann'. Vervolgens laat hij
zich met de stoeltjeslift naar de
Pointe de Ripaille hijsen, maakt
een korte afdaling, krijgt het
waarschijnlijk koud (of doet als
of), maar staat dan gelukkig
precies voor de deur van het al
tijd ondergesneeuwde 'Lapis-
sa'.
Tunnel
De via een in ijs uitgehakte tun
nel te bereiken knijp is zo be
roemd om zijn met warme cho
colademelk aangelengde rum,
dat je wel heel sterk in je schoe
nen moet staan, wil je niet min
stens twee bekers bestellen.
Hoewel je weet, dat verderop
langs de piste onherroepelijk
ook nog 'Chez Marius' zal op
doemen.
Evenmin een etablissement dat
de gemiddelde (après-)skiër on
beroerd laat. Kortom, een sneu-
veltraject, die route naar het
verre, diepe dal. Temeer omdat
al die verleidingen aaneen wor
den geregen door de listen en
lagen van de afdaling zelf.
Niet dat het zo'n tien kilometer
lange traject technisch moeilijk
is. Vlooi het (voortreffelijke) pa
noramakaartje er maar op na:
hier een spatje rood, daar een
streepje blauw en - als je per se
Een gondel brengt de skiërs vanuit Champéry rechtstreeks in het ski
gebied van Portes du Soleil.
Het knusse Champéry is met voorsprong het gezelligste dorp van de Portes du Soleil. Foto's: CPD/Chablais Tourisme/Victoria Long
wilt af steken, maar waarom
zou je? - bij tijd en wijle ook een
veeg zwart. Maar dan steek je
een riviertje over en begint de
afdaling plotseling onaange
kondigd te stijgen.
Wie deze hinderlaag kent en
van tevoren flink vaart maakt,
kan zich veel zweet besparen.
Maar wie met een lied op de
lippen (want jongens, jongens,
ook bij Marius was het weer
zóóóóó gezellig) nietsvermoe
dend naar beneden sukkelt, kan
zijn lol op. Voordat je schaat
send, prikkend en slechts heel
af en toe glijdend, eindelijk bo
ven bent..
Jawel, eenmaal daar aangeko
men wacht niet alleen een on
vergetelijk uitzicht op de top
pen van de Dents-du-Midi,
maar ook de ultieme glijvlucht
naar Grand-Paradis. Waar -
voordat de pendelbus naar
Champéry vertrekt - in de 'Au-
berge du Grand-Paradis' na
tuurlijk nog een laatste neut
moet worden genomen. Schrik
niet van het feit dat de wijzers
van de klok daar achteruit lijken
te lopen. Dat lijkt namelijk niet
zo, dat is zo. Grapje van de uit
West-Friesland afkomstige Cor-
rie en Rem Besseling die driftig
schenkend dezelfde overtuiging
aanhangen als de geachte cliën-
tèle: op één been kan je niet lo
pen.
Charme
Misschien wel de grootste char
me van dat onafzienbare skige
bied op de grens van Frankrijk
en Zwitserland: dat niet te tel
len aantal uitspanningen. Waar
je ook komt, of het nu op die
verrukkelijke 'Coupe du Mon
de' is (eerder grijs dan zwart)
boven Avoriaz of op de daar
niet ver vanaf liggende 'Abrico-
tine' (donkerblauw en onze ab
solute favoriet); altijd doemt er
onderweg wel weer een kroeg
op. Waar ze (in 'Les Prodains'
bijvoorbeeld) zowel pannen
koeken met ham, kaas en daar
op een gebakken ei uitserveren
als ('Roland le Toupin') een
Walliser Platte met schaafkaas,
grove worst en zure augurken.
Skieden we daarom meer in
Frankrijk dan in Zwitserland
(waar we tenslotte sliepen)?
Omdat er zoveel uitgaanderijen
lagen? Nee, want beide landen
hebben er net zoveel. Eerder
trokken wij er steeds weer naar
toe omdat het ons voor kwam,
dat de pistes er langer waren en
de liften moderner. Duur was
het overal (recordfactuur: twee
soep, twee cola - 19,30 euro);
druk daarentegen nergens.
Zelfs niet bij de zes dalsta
tions van Les Crosets waar we
elke ochtend goedgemutst en
rustig kiezend aan onze rondjes
'Konijn' begonnen (eenvoudig),
onze rondjes 'Adelaar' (middel
zwaar) en één keer zelfs ook
aan het, ook door ons niet vol
tooide rondje 'Steenbok' (zeer
zwaar). Een perfect idee trou
wens, dat in de Portes du Soleil
op even perfecte wijze is uitge
voerd - kant en klare routes
aangegeven met wegwijzers in
de vorm van een dier.
Een nirwana in de sneeuw? Ja,
zo zou je het wel kunnen stel
len.
Zeker als straks ook de kuiten-
beukende stoeltjesliften rond
om Champoussin zullen zijn
vervangen.
FEITEN CIJFERS
Plaats: Champéry (Portes du
Soleil)
Afstand vanaf Amsterdam: cir
ca 965 kilometer. Auto: Karls
ruhe - Bazel - Bem - Fribourg -
Vevey - Monthey - Champéry.
Trein: Met internationale trein
naar Aigle en daar overstappen
op het A.O.M.C-treintje naar
Champéry. Vliegen: Genève (op
circa 130 kilometer) en vandaar
per trein naar Champéry.
Hoogte: 1050 - 2466 meter
Lifünstallaties: (Portes du So
leil) 4 kabelbanen, 10 gondels,
82 stoeltjesliften en 120 slepers
Wachttijden: Kunnen bij de ka
belbaan in het dorp in het
hoogseizoen oplopen tot een
uur. Verder gering.
Totaal aantal kilometers aan
afdaling: 650 kilometer (300
blauw, 200 rood en 150 zwart)
Ligging van de skipisten: Alle
windrichtingen
Kinderopvang: Gardery Snoo
py (van een half tot vier jaar).
Kids Club (van drie tot zeven
jaar). Prijsindicatie: Vijf dagen
(inclusief lunch) van 09.30 tot
16.30 uur 320 ZwFr.
Langlaufmogelijkheden: Ge
ring. Twee trajecten van respec
tievelijk 4 en 10 kilometer in het
dal achter Grand Paradis. Door
lage ligging niet sneeuwzeker.
Snowboarden: In het gebied
bevinden zich meerdere snow-
parks.
Verdere sportieve ontspan
ning: Circa 35 kilometer aan
wandelwegen. Verder sleeën
curling, zwemmen en schaat
sen in het overdekte sportcen
trum, parapente en sneeuw-
schoen-excursies. In Val d'Il-
liez, vijf kilometer terug met het
treintje, ligt vlak bij het station
een thermisch buitenbad (33
graden Celsius)
Prijspeil: Het eten en drinken
op de piste is duur. Daarente
gen is een skipas (handsfree)
voor zo'n uitzonderlijk groot
gebied relatief 'goedkoop': 246
Zw.Fr voor zes dagen (kinderen
165 en 60-plussers 197).
Avondvertier: Redelijk. Meer
dere bars en restaurants in de
Dorpsstraat. De 'Crevasse' is
nogal populair; 'Mitchell's'
(met divans en een open haard
vuur) mag er ook zijn.
Bijzonderheden: Champéry ligt
betrekkelijk laag (1050 meter)
en is daardoor vaak 'groen'. Er
is geen afdaling tot in het dorp.
Wel een naar Grand Paradis (2
kilometer verderop) die eventu
eel wordt voorzien van kunst
sneeuw. De verbinding tussen
Grand Paradis en het dorp
wordt onderhouden door een
gratis skibus (elke 20 minuten).
In Grand Paradis is tevens een
wintercamping waar stacara
vans kunnen worden gehuurd.
Nadere informatie: Zwitser
land Toerisme, Amsterdam, tel.
00 800 100 200 30. internet ww-
w.zwitserland.nl alsmede www-
.portesdusoleil.com.
ZWITS E R LA N D
Champéry
REISBERICHTEN
Kampeerbrochure
VacanceSelect uit Alkmaar heeft een nieuw 'kindje', zoals de
autovakantiespecialist het zelf noemt: een aparte kampeerbro
chure. In de brochure een samenvatting van de meeste luxe
kampeervakanties van Selectcamp naar Italië, Kroatië, Frank
rijk, Duitsland en de Benelux. Ook de luxe stacaravans die
Charme Quality aanbiedt, staan erin vermeld. De capaciteit
voor volgend jaar is met 20% uitgebreid, zoals 20 nieuwe kam-
peerlocaties in Italië, Frankrijk en België. Meer info: VacanceSe
lect, 072 5183183, www.vacanceselect.nl.
Stratengids
De straten van vierhonderd Nederlandse plaatsen zijn erin op
genomen: de vernieuwde ANWB Stratenatlas. Het fors uit de
kluiten gewassen boekwerkje, gebundeld met ringband, geeft
behalve dè plattegronden van alle plaatsen groter dan 10.000
inwoners ook veertig stadsplattegronden en een overzichts-
kaart van Nederland. Echt nieuw is het beschrijfbare inlegvel
waarop de route met (gratis meegeleverde) viltstift kan wor
den ingetekend. Die eigen creativiteit maakt het mogelijk k
een oogopslag te zien hoe moet worden gereden. De ANWI
Stratenatlas kost 9,95 euro en is (uitsluitend voor leden) te
koop bij alle ANWB-verkooppunten en vla www.anwb.nl.
Tv-topper
De eerste serie van twaalf afleveringen van het televisiepi
gramma 'Bestemming Nederland' heeft maar liefst ruim
miljoen kijkers getrokken. Een toppertje dus voor RTL4 en Toe
risme Recreatie Nederland. Het succes van het programma I
voor de initiatiefnemers aanleiding om een nieuwe serie van
dertien afleveringen te gaan maken. Ook in de nieuwe serie
gaan weer drie presentatoren in Nederland op stap. Twee van
hen gaan met groepjes vakantiegangers mee. De derde laat
zich rondleiden door een lokale 'bekendheid' die alle geheimai
van de omgeving onthult. Voordat deze nieuwe serie wordt
uitgezonden volgt, rond de jaarwisseling, eerst een herhalinj
van de eerste twaalf afleveringen.
Gratis ski's
BEX Reizen uit Arnhem biedt haar klanten iets nieuws: gratis
gebruik van ski- of langlaufspullen indien naar een van de be
stemmingen een reis wordt geboekt. Voor komende winti
heeft Bex een nieuwe langlaufdub in het programma opgem
men (Beierse Alpen) en drie nieuwe skiclubs (Tirol en Salzbui
gerland). Ook combinaties van skiën en langlaufen zijn moge
lijk. Meer info: Bex Reizen, 026 3566 666, www.bex.nl.
Vakantiebeurs 2004
Van woensdag 14 tot en met zondag 18 januari 2004 kunrw
vakantiegangers weer aan hun trekken komen op de vakantie
beurs. Vorig jaar trok de reisbeurs 169.769 bezoekers; io.o<
meer dan het jaar ervoor. Volgens beursmanager De Ruiter z
ook deze meerdaagse vrijetijdsmanifestatie weer meer publiel
trekken. „De honger naar reisinformatie is groter dan ooit"
Trentino
Nederlandse wintersporters die Italië als bestemming uitkie
zen, blijven vaak net over de grens hangen in de Dolomiet
Even wat verder naar het zuiden rijden, loont echter ook
moeite, want in Trentino liggen diverse goede skigebieden,
mogelijkheden daar zijn op een rij gezet in de nieuwe Ne_.
landstalige brochure 'In de winter'. Meer info: 0299 660 649.
ok d
ASJ)
lederif
S49 P
REISGIDSEN BOEKEN
Duikers die niet zo gek lang ge
leden hun eerste diukbrevet bij
Padi, Nob, of IDD hebben ge
haald, en zich nu willen oriën
teren op wat er wereldwijd ver
der onder water te koop is,
moeten zeer zeker Avontuur
lijk Duiken (door Jack Jackson
en Al Homsby, uitgeverij Velt-
man, 160 blz., 18,95 euro, ISBN
90-5920-111-6) raadplegen. De
ondertitel ('fascinerende gids
voor extreme duikervaringen')
belooft het nodige en na lezing
van dit fraai geïllustreerde
boekwerk dekt deze vlag de la
ding volledig.
Gerenommeerde duikers en
onderwaterfotografen hebben
hun medewerking aan dit boek
verleend en hun ervaringen ge
ven een informatief en span
nend inzicht in wat je onder
water zoal kunt beleven. Varië
rend van wrakduiken, het voe
ren van haaien, tot zwemmen
met stekelroggen en gevlekte
reuzenbaarzen. Verspreid over
zo'n beetje alle continenten.
Achterin het boek is een aantal
bijzondere duiklocaties opg
nomen en is aangegeven w
duikbrevet je daarvoor nod j
hebt. Na lezing wil je maar
ding: pak aan, masker op
duiken.
Toscane is voor veel Nederi
ders geen onbekende regio,
maar misschien dat zij dea f'
liaanse landstreek toch metfr
dere ogen gaan zien bij het
zen - en vooral bekijken - v
het mooie fotoboek Toscai
de mooiste steden in beeld
(van wijlen auteur James B
Üey en fotograaf Alex Rams
uitgeverij Veltman, 208 blz.
24,95 euo, ISBN 90-5920-OS
.Toscane is meer dan Pisa, "1
rence, Siena en Livomo. De
lustraties en begeleidende I 0
laten dat ontegenzeggelijk 1
Lijnenspel, composities en e
lichtinval zijn belangrijke el
menten in het werk van e
Ramsay. Bentley stelt zich! f11
scheiden op en beperkt zid aei
achtergrondinformatie. Ea "u
zonder mooie uitgave.
Tips die de
scnade beperken
Bewaar het strookje van je
bagagelabel zorgvuldig; het
is het bewijs dat je koffer is
ingecheckt.
Vervoer waardevolle spul
len, zoals sieraden en me
dicijnen in de handbagage
Stop een extra setje toilet
artikelen en ondergoed in
de handbagage.
Voorzie zowel de binnen-
als de buitenkant van de
koffer van je verblijfadres.
Maak de koffer duidelijk
herkenbaar, zodat andere
passagiers zich niet per on
geluk vergissen.
Handige sites:
www.europa.eu.int, voor
vragen over rechten als pas
sagier en voor vragen bij wie
je een klacht kunt indienen;
www.AirSafe.com, met een
overzicht van verboden arti
kelen op een vlucht;
www.mylostbag.com, voor
beschrijvingen van vermiste
bagage, wereldwijd;
www.unclaimedbagage.com
voor koopjes van goederen,
waarvan de rechtmatige ei
genaar nooit is getraceerd.
Rechten luchtvaartpassagiers ondoorzichtig
door Monique Leijser
Je vliegt voor vakantie of zaken naar
het buitenland en je bagage komt
niet aan. Het is de schrik van ieder
een. Je verwacht dat in de vervoers-
voorwaarden is geregeld dat een ge
dupeerde passagier noodzakelijke
spullen kan aanschaffen op kosten
van de vervoerder. Maar zo vanzelf
sprekend is dat niet.
Het komt nog al eens voor dat de ba
gage later op de eindbestemming
aankomt dan de passagier. De koffer
is blijven staan op de luchthaven van
vertrek of in het verkeerde vliegtuig
terechtgekomen. Niettemin komt,
volgens een woordvoerder van de
KLM, het merendeel van deze bagage
binnen 48 uur alsnog op de plaats
van bestemming.
Luchtvaartmaatschappijen hullen
zich in nevelen als het gaat om ver
goedingen voor onkosten, veroor
zaakt door de vertraagde bagage.
Concrete rechten voor gedupeerde
passagiers worden in de vervoers-
voorwaarden niet gegeven. Wat koopt
je er voor dat een maatschappij 'in al
le redelijkheid' de schade zal bezien
en de koffer 'zo snel als mogelijk' op
de plaats van bestemming zal bezor
gen? Het levert vooral veel onzeker
heid op. Je zit zonder kleding, je weet
niet wanneer de bagage aankomt en
wat je wel of niet mag aanschaffen.
Ook de woordvoerders van onder
meer KLM, Lufthansa en Transavia
laten zich niet uit over de aard en de
hoogte van de vergoeding. De erva-
ringsregels zijn: de koffer wordt in
principe op het verblijfadres bezorgd,
alleen voor de eerste behoefte wordt
een vergoeding verstrekt en de overi
ge onkosten moet je vaak zelf voor
schieten. Elke situatie wordt apart be
keken, aldus de woordvoerders. Wie
business class reist, kan rekenen op
een iets hogere vergoeding dan wan
neer toeristenklasse wordt gevlogen.
Billijk
Er zijn gevallen bekend, die meer
houvast bieden. Zo kregen zakenpas-
sagiers van Lufthansa zonder proble
men alle gemaakte onkosten voor toi
letartikelen terug. Voor de noodzake
lijke kleding die ze hadden aange
schaft, zoals een broek en een over
hemd, betaalde de maatschappij de
helft van de prijs. Een KLM-passagier,
die naar Zuid-Afrika vloog, ontving 50
dollar voor elke dag dat zijn bagage
was vertraagd. Wie met Martinair
Doorgaans rolt de koffer keurig van de band. Foto: Ronald de Bruin
vliegt, mag de eerste en tweede dag
voor maximaal 75 dollar per dag aan
eerste levensbehoeften aanschaffen.
Voorwaarde is dat de claim redelijk
en billijk is. In bijzondere gevallen
kan de vergoeding oplopen tot maxi
maal 150 dollar. Alle claims moeten
schriftelijk worden ingediend. Is de
bagage beschadigd of definitief kwijt,
dan zijn de regels wel openbaar. In
zo'n geval ontvang je maximaal zo'n
20 dollar per kilo voor ingecheckte
bagage en zo'n 400 dollar voor niet-
geregistreerde bagage, zoals uw
handtas of laptop.
Tenminste, als de luchtvaartmaat
schappij is aangesloten bij IATA, een
overkoepelende internationale orga
nisatie voor luchtvaartmaatschappij
en. Niet aangesloten maatschappijen
hanteren eigen voorwaarden, maar
conformeren zich vaak aan die van
de IATA.
Lost and found
Als je bagage niet aankomt, moet je
dit direct melden bij de balie 'bagage
afhandeling', eventueel van de lucht
vaartmaatschappij. Hier vul je een
zogenoemd P.I.R-formulier (Property
Irregularity Report) in, een bevesti
ging datje bagage is vermist of be
schadigd. Als er nieuws is, wordt je
daarvan op de hoogte gebracht. Wie
een georganiseerde vakantiereis heeft
geboekt, moet tevens de reisleiding
en/of de reisorganisatie op de hoogte
stellen.
Vraag bij de 'bagageafhandeling' naar
een telefoonnummer van de afdeling
dl
I
leli
'er
ids
tti
the
'Lost and Found' van de luchthai jui
naar het adres van een online bag nd-
ge-opsporingssysteem waarin je 1 rto
informatie kunt opvragen over de
vertraagde bagage en vraag naar t
voorwaarden waaraan je moetvo rd<
doen om een schadeclaim in te k
nen dienen.
De data waarvoor de claim moet
ingediend, kunnen per maatscha he
verschillen. Zo moet je bij KLM.i ch<
het geval van beschadigde bagag
terlijk binnen zeven dagen na de
van ontvangst van de bagage eeniit.
claim indienen. Als de bagage vei idei
traagd is, dan moet een protest b rt.
nen 21 dagen na ontvangst vand en
bagage zijn ingediend. Nee
Als er op het vliegveld een kanttx t s
van de betreffende luchtvaartma de
schappij aanwezig is, kun je vrag
om een voorschot voor de eerste ins
kopen. Of er een voorschot wordt
geven, hangt af van de situatie en fite
luchtvaartmaatschappij. Wordtd ge]
klacht niet naar tevredenheid opj t k;
lost door de (Europese) luchtvaai ht v
maatschappij, dan kan dit worde iscj
gemeld bij de Europese Commis ere
afdeling Transport, Rue ds la re
Loi/Wetstraat 200, B-1049 Brussr rhe
email: tren-aprights@cec.eu.int
OS,
