'We zijn gewend aan teleurstellingeij
REGIO
r
Servicepunt Bouwen en Wonen ten onrechte in kwaad daglicht
Scharrebak
VRIJDAG 14 NOVEMBER 200
NAVRAAG
K r .jfl
r\\\r«
I v
Jan Wolkers mag van de gemeente Leiden een beeld maken voor het
Stationsplein. Dat betekent dat er definitief een eind is gekomen aan
de inspanningen
'Geen fontein - het is de van de stichting
7 j j Vierkant in Vier-
arrogantie van de macht kantopdie Piek
een replica van
de fontein van Theo van Doesburg neer te zetten. BERNARD STÖXEN,
uitbater van Theehuis De Leidse Hout, is mede-oprichter van die
stichting.
Geen fontein van Van Doesburg, nuiar wel
een beeld van Wolkers. Dat moet je pijn
doen?
„Nou, het komt niet als een verrassing. Ik
wist eigenlijk al jaren geleden dat de ge
meente anders zou beslissen. Dit is weer
een typisch voorbeeld van de arrogantie
van de macht. Ik denk dat er hier in Leiden
meer mensen zijn die daar de Van Does
burg-fontein willen dan een beeld van Wol-
k|rs."
Leg dan nog eens uit waarom die fontein
zo belangrijk is.
„De Stijl heeft Leidse wortels. Als die fon
tein er niet komt, kun je in 2017 met goed
fatsoen geen tentoonstelling over De Stijl
houden. Dan is het honderd jaar geleden dat Theo van Doesburg
iri Leiden De Stijl oprichtte. Maar het trieste is dat er bijna niets
meer van in Leiden is te vinden, er is bijna niets meer dat er nog
aan herinnert. Ja, er is een logo voor zijn atelier aan het Galgenwa
ter en er zijn een paar dingetjes in De Lakenhal. Veel te weinig na
tuurlijk. Dit was een unieke kans geweest Van Doesburg en De Stijl
weer wat meer onder de aandacht te brengen."
Er is wel eens geopperd dat de fontein ook prima ergens anders
zou kunnen staan. Is dat een optie?
„Op het plein van de Beestenmarkt zou je het eventueel kunnen
neerzetten. Dat is dicht bij zijn oude atelier. Hoe dan ook, al gaat
het Stationsplein nu niet door, dat fontein moet er natuurlijk ge
woon komen."
En daar ga jij de komende jaren je best voor doen
„Ik heb er al ontzettend mijn best voor gedaan. Ik heb er ver
schrikkelijk veel energie in gestoken. Met de beste argumenten heb
ik geprobeerd de gemeente te overtuigen. Maar het is 'paarlen
voor de zwijnen'. Ik heb niet zo'n trek meer om me nog druk te
maken."
Even los van die fontein, u>at vind je van de keuze voor Wolkers?
„Wolkers is een goeie kennis van me. Dat beeld van hem in het
Plantsoen vind ik mooi. Maar die glazen dingen van hem de laatste
jaren, daar heb ik niks mee. Bovendien, die zijn binnen de kortste
keren natuurlijk vernield."
tekst: Herman Joustra foto: Hielco Kuipers
UIT DE ARCHIEVEN
ANNO 1953, Zaterdag 14 November
LEI MUI DEN - Vandaag wordt de 239ste Nederlandse tol in de afgelo
pen kwart eeuw met feestelijk vertoon opgeruimd, en wel een van de
hinderlijkste resterende verkeerstollen, die in de kom van Leimuiden.
Deze tol sneuvelt door de voltooiing van de nieuwe provinciale verbin
dingsweg tussen het hart van de Rijnstreek Alphen en de Rijksweg bij
Burgerveen, waardoor de Rijnstreek een vlotte verbinding krijgt met de
hoofdstad des lands. Na een bestaan van 92 jaar wordt de sta-in-de-
weg te Leimuiden (vervangen door een kartonnen tolboom) op burge
meesterlijk bevel door de plaatselijk brandweerauto aan flarden gere
den, waarna de vele genodigden en het dorp getuigen kunnen zijn van
d^ opening van de nieuwe provinciale weg en Drechtbrug.
Dp strijd tegen de tollen is in 1898 begonnen met een algemeen re
quest van de ANWB, doch het heeft tot 1928 geduurd, voordat de tol-
strijd gemeengoed werd. Afkopen van tolrechten en de aanleg van
nieuwe wegen deed de tollen bij bosjes verdwijnen ten gerieve van het
steeds intensiever wordende verkeer. Wanneer nu binnenkort ook het
Warmonderhek als tol verdwijnt, resteert nog slechts een klein aantal
onbeduidende tolletjes, waaronder in Leimuiden de tol bij Bilderdam.
ANNO 1978, dinsdag 14 november
LEIDEN - De echtgenote van burgemeester Vis heeft vanochtend in
het hoofdpostkantoor aan de Cerestraat de eerste kinderzegels van
1978 gekocht. De postzegels worden dit jaar voor de dertigste maal
uitgegeven. Thema is het kind en de school.
Foto: archief Leidsch Dagblad
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na
plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op
gironummer 57055 Ln.v. Dagbladuitgeverij Damiate b.v. Postbus 507, 2003 PA
Haarlem, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO (Ld.(datum van
plaatsing) of door contante betaling aan de balie van het Leidsch Dagblad,
Rooseveltstraat 82 te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
COLOFON
•r
Leidsch Dagblad
Directie; B.M. Essenberg, G P. Arnold
E-mail: directiehdcuz@hdc.nl
Hoofdredactie: Jan Geert Majoor. Kees van
ider Malen, Léon Klein Schiphorst (adjunct)
0. E-mail; redactie.ld@hdc.nl
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356
Postadres: Postbus 54,2300 AB Leiden.
Redactie fax 071-5 356 415
Advertentie fax 071-5 356 325
Familieberichten fax 023-5 '5<> 567
ADVERTENTIES
Lokale Accountgroep: 071-5 356 300, fax: 071-5
356 325, e-mail: lag.ld@hdc.nl.
Brancheverkoop: Auto Accountgroep: 075-681
3663, aag@hdc.nl Bureau Accountgroep: 075-
6813636. bag@hdc.nl. Business tot Business.
072-519 6540, lag.btb@hdcnl. Makelaars
Accountgroep- 023-515 0543. mag@hdc.nl.
Personeel Accountgroep 075-681 3677,
pag@hdc.nl. Woon Accountgroep: 072-519
6554, wag@hdc.nl.
ABONNEESERVICE
071-5128 030
E-hiail: abonneeservice@hdc.nl
ABONNEMENTEN
Bij vooruitbetaling (acceptgiro)
p/m €20.20 (alleen aut. ine)
p/kw €56,70 p/j €216,90
Abonnees die ons een machtiging verstrekken
tot het automatisch afschrijven van het
abonnementsgeld ontvangen €0.50 korting
per betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag.
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging. 071-5128 030
ma t/m vr: 18-19.30 uur. za 10-13
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Zuid BV
cq. de betreffende auteur
HDC Uitgeverij Zuid BV. 2003
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen
HDC Uitgeverij Zuid BV is belast met de
verwerking van gegevens van abonnees van
dit dagblad. Deze gegevens kunnen tevens
worden gebruikt om gerichte informatie over
voordeelaanbiedingen te geven, zowel door
onszelf als door derden. Heeft u hier bezwaar
tegen, dan kunt u dat schriftelijk laten weten
aan HDC Uitgeverij Zuid BV. Afdeling
Lezersseivice, postbus 507,2003 PA Haarlem
„Het geheime wapen van
Schotland? De traagheid van
De Boer en de vormcrisis van
Van der Sar." De terloopse op
merking van Alan French (51)
ontlokt een lachsalvo bij zijn
gesprekspartners Billy Mills
(45) en Steven Toal (32). Het ty
peert de wijze waarop de drie
Leidse Schotten naar de be
langrijke play-off met Oranje
uitzien. Ze achten hun landge
noten zo goed als kansloos
voor het bereiken van het EK in
Portugal, maar ze kijken vol
verwachting uit naar de festivi
teiten rond de twee komende
voetbalduels. De vraag waar ze
het gezelligst de wedstrijd op
grootbeeld kunnen volgen,
houdt hen meer bezig dan het
maken van bespiegelingen
over het resultaat. „Als je
bedenkt dat we de kwa
lificatiereeks begon
nen met een gelijk
spel tegen de Faeröer-
eilanden, dan mogen T
we toch al blij zijn dat
we zover zijn geko
men", zegt
Mills.
Ze zijn alledrie afkomstig uit
Glasgow en kennen elkaar van
de cafés waar Angelsaksen uit
de regio samenscholen, zoals
het Snooker Centrum aan de
Hogewoerd of pub Bad Habits
aan de Pelikaanstraat. Het trio
is op totaal verschillende ma
nieren in Leiden beland. Mills
is een van de honderden Brit
ten die werken in de bollen en
dat houdt hij al elf jaar vol.
Toal nestelde zich dertien jaar
geleden als snookerprof in Al
phen, maar verdient de kost
als timmerman en French is
een ICT'er die al 26 jaar
woont en werkt in Nederland.
„Ik heb kaartjes voor de wed
strijd in Amsterdam, samen
met mijn dochter. Zij is hier
geboren en getogen en dus
voor Oranje. Daar gaat ze dan,
met haar vader die misschien
in een geleende kilt rond
loopt. Die dragen we
alleen op de lage
re school, bij
uitwedstrijden
en op officiële
gelegenhe
den. Pas als
ze trouwt,
zal ze me
weer in kilt
zien
dus French.
Aan Mills' lijf geen polonaise.
Voor hem hoeft de poespas
en het stereotiepe beeld van
het Schotse rokje niet. „Al is
het jammer dat de wedstrijd
in Amsterdam op woensdag
avond en niet op zaterdag
wordt gehouden. Dan was de
hele Amsterdamse binnen
stad de hele middag met tar
tans bevolkt geweest en dat
had toch een bijzondere aan
blik gegeven."
Als Mills mijmert over de kan
sen van Schotland en de kwa
liteiten van volstrekt onbe
kende spelers als Fletcher en
McFadden beschrijft, is het
voor Toal tijd om op te stap
pen. Hij is de enige Celtic
supporter in het gezelschap
tussen twee Rangers-fans.
Aanhangers van Celtic zijn
van Ierse komaf en hebben
daardoor meestal weinig op
met de Schotse nationale
ploeg. Hij verontschul
digt zich met de op
merking dat Schot
land „toch compleet
kansloos is over twee
wedstrijden tegen
Nederland."
Mills is het daar
niet hele
maal mee
eens. Hij
ver
wacht dat zaken buiten het
speelveld een rol gaan spelen.
Zo voorspelt hij een mediaof
fensief van de uitgekookte en
door de wol geverfde Duitse
bondscoach Berti Vogts. „Hoe
vaak heeft Nederland zichzelf
niet door onderlinge strubbe
lingen uitgeschakeld op grote
toernooien? Nu zijn er wéér
problemen en reken maar dat
Vogts die gaat aangrijpen en
uitspelen."
Op de vraag of dat wel kies en
geoorloofd is, reageert Mills
fel. „De vooraf overduidelijk
door de UEFA geregelde lo
ting voor de playoffs - die was
pas ongeoorloofd. Dat Schot
land of Nederland komende
zomer thuis moet blijven, is
toch doodzonde. Twee lan
den met de meest kleurrijke
supportersschare. Rusland is
een prima voetballand, maar
de Portugese economie
zal weinig wijzer wor
den van het handje
vol meereizende
fans. Als je toch met
de loting knoeit,
doe het dan goed."
Oranje ontbrak de
afgelopen kwart
eeuw vier keer op een
m groot toernooi,
een score
die de
Schotten
evenaren. Het enige verschil
is dat de blauwe vlag met het
witte kruis nooit na de eerste
ronde nog werd gehesen. „We
zijn aan teleurstellingen ge
wend geraakt", zegt Mills die
daarmee ook doelt op de aan
staande twee wedstrijden.
French kan alleen maar ho
pen dat het tweeluik niet al na
het eerste bedrijf in Hollands
voordeel is beslist. .Anders
heb ik voor niets kaartjes voor
de confrontatie in de Arena
gekocht."
Doorgaans willen de twee
naar goed Brits voorbeeld wel
een gokje wagen op het eind
resultaat, maar dit keer niet.
„Ik ga mijn geld toch niet op
Schotland zetten", zegt
French met een glimlach. .Al
lerlei collega's die zelden een
woord met
me wisse
len, ko
men nu
opeens
naar
me toe
met de
vraag of
ik met ze
wil wed
den. Nu
kunnen
ook de pot op", zegt Mil
Twee pints, een shandyj
een vat vol herinnering*
over heroïsche duels mi
aartsvijand Engeland lal
komt de locatie ter spral
Waar gaan we zaterdag!
eerste wedstrijd volgen!
prangende vraag. Zulle»
niet te veel Engelsen zijl
Bad Habits en was er nl
Hillegoms café dat eenl
se avond organiseerde?!
dat ze dag en nacht mei
ter landgenoten omgaa!
maar voor deze gelegen!
klitten ze graag samen:!
deelde smart is ook in si
land halve smart. T
Maar wat nou als de elf
Vogts voor een daveren
rassing gaan zorgen. Hi
ogen glinsteren plotseli
dat verraadt dat ze er st
wel een klein beetje rek
mee hebben gehouden
be ever so proud", zegt
wat zoveel betekent dal
trotser dan ooit zal zijn
Loman Leefmans
De drie Leidse Schotten Steven Toal, Alan French en Billy Mills (v.l.n.r.) zijn niet al te optimistisch over de afloop van de play-off. „We zijn compleet kansloos over twee wedstrijden tegen Nederlanj
Foto: Hielco Kuipers
Voor Leidse Schotten geeft tweestrijd met Oranje meer kans op gezelligheid dan op kwalificatie
Het artikel over het Servicepunt
Bouwen en Wonen in de editie van
zaterdag 1 november, in de rubriek
'De Blauwe Steen', is voor mij - di
recteur Dienst Bouwen en Wonen
van de gemeente Leiden - aanlei
ding te reageren. De kop boven de
rubriek, 'Advies Servicepunt Wonen
waardeloos', is mijns inziens niet al
leen voor de medewerkers van het
Servicepunt heel vervelend en zelfs
beledigend, maar zeker ook niet
goed voor de burgers van Leiden.
Mensen worden namelijk onterecht
in twijfel gebracht over de dienstver
lening van het Servicepunt; een
dienstverlening die de burger juist
veel tijd en geld kan besparen.
Ik wil hierbij het Servicepunt in het
juiste licht plaatsen.
Doelstelling van het Servicepunt is
om de burgers volledige en kwalita
tief goede informatie te verlenen op
het gebied van bouwen en wonen.
Met deze informatie wordt de burger
op weg geholpen en geadviseerd
welke stappen wanneer te nemen.
De medewerkers van het Service
punt worden hiervoor inhoudelijk
opgeleid en regelmatig bijgeschoold
op thema's als bestemmingsplan
nen, huursubsidie, procedures en
kadaster. Daarnaast zijn zij opgeleid
LEIDS DIALECT
om vragen van burgers te analyse-
reh. Een algemene vraag wordt in al
gemene zin beantwoord en bij een
vraag toegespitst op een concrete si
tuatie of locatie wordt ingegaan op
specifieke eisen of regels die voor de
besproken situatie gelden.
Het Servicepunt wordt druk bezocht;
gemiddeld 1300 klanten per maand.
Uit de stadsenquête blijkt dat het ge
middelde cijfer voor deze dienstver
lening een ruime voldoende
het aantal tevreden klanten 1
nog steeds toe.
Ik garandeer een goede dien
ning van het Servicepunt en
alle burgers dan ook uit lang
ven komen want wij zijn en l
hen graag van dienst.
T. Zw
Soms kun je je zwaar ver
gissen. En dat deed ik
een paar dagen geleden.
Willem Kooreman belde
me op met de medede
ling dat hij in korte tijd
verschillende Leienaars
had horen zeggen 'als
kost 't me honderrd gul-
de'. Of woorden van ge
lijke strekking. In ieder
geval als in plaats van al
in de betekenis 'zelfs
wanneer', 'ook al'. Dus:
'ook al kost het me 100
gulden'.
Ik dacht onmiddellijk dat
dat min of meer slordig
taalgebruik was, zoals vrij
veel mensen alsmaar in
plaats van almaar zeg
gen. Maar ik heb uit er
varing geleerd dat je dit
soort gedachten altijd
moet toetsen aan wat het
Woordenboek der Ne-
derlandsche Taal erover
zegt. Dat is niet voor
niets het grootste woor
denboek ter wereld en
het is dus aan zijn stand
verplicht om zo compleet
mogelijk te zijn.
En ook in dit geval laat
het woordenboek me
niet in de steek. Want
wat lees ik daar? 'Als in
deze beteekenis behoort
tot het middeleeuwsche
tijdvak en is thans geheel
verouderd. Het komt
echter bij Zuid-Neder-
landsche schrijvers nog
in de zestiende en zeven
tiende eeuw voor'. Zo
schreef de zestiende-
eeuwse Antwerpse dich
ter Comelis Crul in 1553:
'Als ben ic nu van den
wech gheweken, Die den
Heere betrout en zal niet
ghebreken'. Een beetje
religieus bange, maar
ook optimistische man,
deze Comelis Crul. Hij
denkt: 'Ook al ben ik van
het rechte pad afgeweken
en heb ik gezondigd, als
ik maar op God vertrouw
dan zal het mij aan niets
ontbreken'.
Het is niet geheel onmo
gelijk dat het Leidse dia
lect dit merkwaardige ge
bruik van als heeft over
genomen van de Vlaam
se emigranten uit de ze
ventiende eeuw. Niks
geen slordigheid of taal
fout, dus, maar een heel
oud erfgoed. En het
grootste woordenboek
ter wereld had het niet
helemaal bij het rechte
eind: dit als is op dit mo
ment niet 'geheel verou
derd', maar springlevend
aanwezig in de taal van
de Leienaar. En dat toont
weer eens aan hoe be
langrijk het verzamelen
van dialectgegevens is
voor een wetenschappe
lijk woordenboek.
Scharrebak. Wat ook nog
lang niet is uitgestorven
in het Leids, is het woord
scharrebak. Maar dan
niet alleen in de beteke
nis die ik er een tijdje ge
leden aan toekende, na
melijk die van 'vies, slon
zig persoon' en dan
vooral 'vieze, slonzige
vrouw', maar met name
ook in de betekenis 'ma
ger meisje'. Die betekenis
is heel begrijpelijk als je
weet hoe een scharretje
eruit ziet: een plat, dun
visje. Of, zoals het Woor
denboek het enigszins
discriminerend formu
leert: 'Zekere kleine plat-
visch, die thans hier te
lande gewoonlijk ge
droogd door de lagere
volksklassen gegeten
wordt'.
In de omgeving van Lei
den, onder andere in
Zoeterwoude, is het
woord scharrig in de be
tekenis 'mager' bekend.
En dat bevestigt het ver
moeden dat de herkomst
van scharrebak inder
daad moet worden ge
zocht bij het scharretje
en niet in die ingewikkel
de verklaringen die ik in
mijn vorige stukje gaf. Al
dan niet gedroogd. En al
dan niet door de 'lagere
volksklassen' gegeten.
Sijkant hoochie. Een
hoochie is een hoog, smal
broodje. Volgens de fa
milie Schalkers uit Lei
derdorp, maar natuurlijk
afkomstig uit Leiden,
bakte bakker Hoogeveen
op de Morsweg (dus bij
de zogenaamde Hakbij-
lenbuurt) die heerlijke
broodjes en wel écht in
één blik. Klanten kwa
men dan bij hem een
sijkant hoochie kopen.
Dat was dus de zijkant
van die acht broodjes.
Het enige andere Leidse
broodje dat ik ken is het
galletje, ook wel gespeld
als challetje. En die laat
ste spelwijze laat zien dat
het een van oorsprong
Hebreeuws woord is, dat
later in het Jiddisch is
overgenomen. Oorspron
kelijk was het een apart
gehouden stukje deeg,
dat werd gebakken als of
fer voor de priester. Ver
volgens werd het woord
gebruikt voor 'het ge
vlochten broodje, van wit
meel, dat op de sabbat
werd gegeten'.
Bepalen. Een echte Leid
se was nog niet zo lang
geleden met een lastige
klus bezig. Ze had d'r
volle verstand er bij no
dig. De radio stond aan
op een heel vervelende,
lawaaierige zender. Alle
maal verstoorders van
haar concentratie. Toen
ze drie keer opnieuw was
begonnen, riep ze, met
haar armen wanhopig en
moedeloos in de lucht
zwaaiend, krijsend uit:
'Uit dat krreng, ik ken me
niet bepale.' Ik begreep
onmiddellijk wat
doelde, ze kon zi(
concentreren op
moeilijke taak, r
ic, ra
K'pa
gebruik van bepu
me volstrekt onb
Ook in het grote
denhoek komt hf
weinig voor. Het
maar één citaat, 1
uit het werk van 1
schrijver uit het e
de negentiende e
namelijk Carel V<
die een van de f
zijn grote gedicl
zone laat verzuel
'Zijne gedachten
te vele en te zwei
om zich op zijn v
bepalen'.
Ik zou graag wetf
dit bepalen in
kems ook kent.
Met dank aan W
Kooreman en Joo
der Reijden.
tips: Leids Dialei
bus 54, 2300 AB l
of heestermans@
Hans Heestermai
i
SCHRIJVENDE LEZERS
