De markt van de angst
'Mi
Persoonsbeveiliging in Nederland: meer water dan vis
weekendbijlage
van
Leidsch
Dagblad
Een beveiligingsagent loopt zijn ronde langs de met hekken afgesloten huizen. Foto: GPD/Phil Nijhuis
Interview
De meesterlijke
vervalsingen van
Geert Jan Jansen
Achtergrond
Niet iedereen
die stemmen
hoort is
schizofreen
Achtergrond
Weerbureaus
gaan zonnige
toekomst
tegemoet
Het lijkt wel een golf. Twee ontvoeringen
(Lusanne van der Gun en Reinier Terwindt)
en drie verijdelde pogingen (acteur Johnny
de Mol, voetballer Mateja Kezman en een
kunsthandelaar uit Uithuizen) in drie
maanden tijd. En dan is van de week ook
nog eens de nieuwe Ouote 500 uitgekomen,
die door sommige rijken in de opwinding
een 'hitlist' voor criminelen wordt genoemd.
De beveiligingsbranche vaart er wel bij -
beter dan de ontvoerder zelf in ieder geval.
door Hans van der Beek en Jasper Rombout
eken
i hielden de ontvoerders destijds Freddy Heineken en zijn chauffeur vast onder primitieve
digheden in een afgeschoten ruimte van een leegstaande bedrijfshal. Archieffoto:ANP
itrailleursalvo's knaEen uit de pc-boxen.
Stoere mannen met zonnebrülen en
strakke smokings staan als de personifi
catie van veiEgheid naast aEerlei VIP's. Als je de internet
sites moet geloven van de vele in persoonsbeveüiging
gespeciaEseerde bedrijven - met Rocky-achtige muziek
en CIA-achtige emblemen - loopt de welgestelde in Ne
derland groot gevaar.
Interseco, adviesbureau in beveEiging, daarentegen
heeft een website als van een notariskantoor. Lawaai
neemt tenslotte af naarmate reputatie toeneemt.
Interseco is dan ook een voEe dochter van Ernst
Young en staat in Nederland te boek als dé beveEiger
van rijk en beroemd. En met die onveiEgheid, zegt alge
meen directeur Aijo de Jong, valt het reuze mee. „Dit is
Nederland, en Nederland is geen ontvoeringsland. Kid
napping komt buitengewoon weinig voor. De kans is
groter dat je van de trap valt en je nek breekt."
Volgens De Jong zijn er sinds 1990 twintig 'min of meer
serieuze dan wel bijna geslaagde' ontvoeringen geweest.
Bovendien is het oplospercentage honderd procent. Dat
percentage noemen beveEigers graag. Honderd procent.
AEe ontvoerders, van Maup Caransa, Toos van der Valk,
Freddy Heineken, Gerrit-Jan Heijn tot die van Lusanne
van der Gun en Reinier Terwindt, zijn vroeg of laat ge
pakt, aEemaal. De Jong: „Van al het losgeld dat ooit is
betaald, is naar mijn weten aEeen nog die acht mEjoen
gulden van Heineken spoorloos. Je moet echt van bij
zonder goede huize komen om het hier te laten slagen."
Toch ziet John de Graaf, beveEigingsprojectmanager van
de Holkema Group, het aantal 'ontvoeringsgevoeEge'
burgers toenemen. „Vooral sinds de moord op Pim For-
tuyn krijgen we steeds meer aanvragen binnen. Het is
een kwestie van tijd. Binnen vijf, zes jaar is de markt
voor persoonsbeveiEging ook in Nederland fors. De
maatschappij wordt steeds grimmiger, de mensen steeds
gekker. Kijk naar de ontvoerder van Terwindt. Die had
geen enkel plan. En zo lopen er veel rond."
Ook De Jong maakt een onderscheid tussen een 'klassie
ke ontvoering', van criminelen met een degeEjke voor
bereiding die zich niet laten afschrikken door een niet
bewapende bodyguard, en de 'amateurs', simpele zielen
vaak, met grote persoordijke problemen, zonder duide-
Ejk plan, en dus snel in paniek. „Daardoor vormen de
amateurs het echte risico."
En hoewel de ontvoerder van Lusan
ne van der Gun de Quote 500 zeer
waarschijnEjk nooit heeft bekeken -
hij vermoedde aEeen maar dat haar
ouders vermogend waren - wordt de
jaarlijkse Ejst van rijke Nederlanders
door De Graaf toch gezien als een
soort hitlijst voor de wanhopigen.
Als criminelen plannen maken, zul
len ze ongetwijfeld die Ejst nagaan.
Ze wiEen toch weten wie gèld heeft.
Zo simpel is dat."
Dus is het zaak om het de ontvoer
der zo moeEijk mogelijk te maken.
Een ontvoering helemaal voorko
men is onmogelijk, maar dat hoeft
ook niet. Door enkele simpele ingre
pen zal de potentiële ontvoerder het
een plaatsje lager zoeken op de Ejst.
Degelijk hekwerk en camerabewa
king. Een alarmsysteem dat verbon
den is met de plaatselijke politie.
Goed hang- en sluitwerk.
Een tuinman, desnoods, die een
busje met geblindeerde ramen te
genover het huis signaleert. In het extreme geval de bad
kamer laten ombouwen tot een panic-room, een soort
kluis waarin de bewoners zich kunnen opsluiten, totdat
de poEtie arriveert. En de poEtie waarschuwen zodra de
dreiging serieus wordt, als bijvoorbeeld de brieven van
de gedupeerde zakenrelatie grimmiger worden.
Jaariijks wordt 'een tiental' nieuwe Wanten door Inter
seco bijgestaan. De Jong: „Voor het werk in de trant van
'effe snel een paar dingetjes doen en dan weer weg', daar
passen we voor. Of je doet het goed, of je doet het niet.
Dus als iemand bij ons komt omdat hij zich onveiEg
voelt, is het eerste dat we zeggen: Gaat u eerst eens rus
tig zitten en denk er eens goed over na. Vaak is die angst
ongegrond. Eenvoudig is dan uit te leggen dat er eigen
lijk geen gevaar is."
Trucjes
Schat Interseco dat de gevaren reëel zijn, dan geven zij
het belangrijkste, en meteen simpelste advies: doorbreek
de routine. De Jong: „Mensen worden nooit uit hun kan
toor en zelden uit hun huis ontvoerd. Iemand die iedere
avond om acht uur met zijn hondje gaat lopen, of pre
cies op dezeEde tijden van en naar kantoor gaat, is na-
tuuriijk erg kwetsbaar. Die routine moet je doorbreken.
Gemiddeld gaat aan een beetje ontvoering drie maan
den voorbereiding vooraf. Die voorbereiding kun je ver
storen met dit soort trucjes."
Want 24-uursbewaking door bodyguards werkt volgens
De Jong en De Graaf eenvoudigweg niet tegen een ont
voering. De Jong:Als je die bodyguard nodig hebt, ben
je eigenEjk al te laat. Dan heb je aEe preventieve moge
lijkheden verwaarloosd. Die cowboys op internet probe
ren de markt van de angst uit te buiten. Maar ieder be
drijf dat adverteert dat de top van het bedrijfsleven niet
meer veüig over straat kan zonder goriEa, is geen serieu
ze partner om je door te laten beveiEgen."
AEeen al de vraag: wie wordt beschermd, en wie niet
meer? De heer des huizes, vanzelfsprekend. Zijn vrouw
en kinderen ook. Maar dan? De ouders, de schoonou
ders? De kinderen uit een vorig huwelijk? Maar voor zijn
beste vriend betaalt de mEjonair ook müjoenen losgeld,
als het moet. De ontvoerder vindt altijd wel een dierbare.
Laat daarom die dure persoonsbeveiEging maar hele
maal achterwege, adviseren sommige beveiügingsbu-
reaus. Als dan iemand ontvoerd wordt, is het tenminste
de müjonair zeE, en niet Zijn moeder. Maar daar gelooft
De Graaf niets van. „Dat zéggen ze. Maar laten we eeriijk
zijn: die beveEiging heeft een reden en uiteindelijk kies
je toch eieren voor je geld. Dan kies je toch voor je eigen
veiEgheid."
Er is een belangrijkere reden dat de rijken niet staan te
springen om zich 24 uur per dag te laten beveEigen, zegt
De Graaf. „Het is een flinke aantasting van je privacy.
Niet iedereen is ervan gecharmeerd om de hele dag ie
mand om zich heen te hebben, laat staan drie of vier
mensen." En dan is er nog het prijskaartje. De Graaf:
„We hebben eens een man, vrouw en zijn kind in Spanje
permanent beveüigd. Niemand veriiet het terrein zonder
een bewaker bij zich, ook het kind niet als het naar
school ging. Voor één maand kostte dat 25.000 euro. En
dan heb ik nog hele redeEjke prijzen."
Een kleine rondgang over het internet leert dat perma
nente persoonsbeveiEging zo'n haE mEjoen euro per
jaar kost, voor eEc beveüigd gezinsEd. De Jong gelooft
daar niets van.Als er bedrijven zijn die voor een haE
müjoen per persoon per jaar 24 uur bewaking en bege
leiding leveren, dan zijn dat geen serieuze jongens. Een
ploegendienst van 24 uur per dag, zeven dagen per week
- dat red je niet met een half müjoen." Ook bodyguards
hebben een CAO.
Kwait miljoen
Interseco van De Jong biedt voor de helft van dat geld
een degeEjke beveüiging - zonder bodyguard. „Voor een
kwart müjoen euro aan vaste kosten, zonder extra mate
riaal of systemen, kun je een gezin van vier prima bevei
ligen. Dan heb je een gedegen risicoanalyse, een per-
soorüijke preventie-aanpak, en één professional in
dienst, die de signalen herkent wanneer het echt gevaar-
Ejk is. Dat is voldoende."
Bij serieus gevaar wordt de politie direct.ingeschakeld.
Want, daar zijn de meeste beveüigers het wel over eens,
aEeen de poEtie en de marechaussee zijn in staat bur
gers te beschermen tegen zware criminelen. De politie
en.de marechaussee zijn bewapend. De bodyguard is,
welbeschouwd, slechts een uit te kluiten gewassen bur
ger, zonder bevoegdheden, maar met een prijskaartje
van een half müjoen euro per jaar.
Want bodyguards mogen, net als gewone burgers, geen
wapens dragen. Al gelooft niet iedereen dat de body
guards zich ook aan die wet houden. „Ik heb het nooit
gezien", zegt Marvin Irion van beveüigingsbureau To
Serve and Protect uit Mijdrecht, „maar ik weet van som
mige bedrijven honderd procent zeker dat ze wapens
dragen, al zeggen ze natuurlijk van niet. Maar dat kan
ook niet anders. Je kunt een topper uit de zakenwereld
niet bewaken zonder wapen. Daarom is het ook best wel
hypocriet. Bepaalde mensen zuEen echt wel toestem
ming krijgen voor bewapende beveüiging. Het is toch
een wereldje van ons kent ons."
Maar volgens De Graaf dragen zijn beveüigers - spijtig
genoeg, dat wel - geen wapens.Als het echt dreigend
wordt, kom je niet ver zonder wapens. Dat is nu een
maal de Nederlandse wetgeving. Je mag in Nederland al
leen een scherpe zakdoek meenemen, meer niet. Dit is
het land van regeltjes. Al zijn ze nu wel bezig een wet er
door heen te krijgen dat wij in ieder geval een tie-wrap
(plastic handboeien) mogen gebruiken."
Irion van To Serve and Protect wü nog wel een misver
stand uit de wereld helpen. Zo spannend is dat hele per-
soonsbeveüigingswereldje niet. „Er is meer water dan
vis. Het wordt geromantiseerd. Het Ejkt aEemaal Miami
Vice of James Bond, maar je moet geluk hebben wie je
moet beveiEgen. Sommigen klanten zijn heel aardig. Die
zeggen inderdaad: 'Ik ben hier, jij ook, doe alsof je thuis
bent'. Maar als je pech hebt, heb je een pain in the ass
(lastpak) en dan sta je de hele dag buiten op de gang
voor een hotelkamer, of zitje uren aEeen in de auto."
Bovendien moet je ook nog oppassen wie de opdracht
gever is. Irion: „We checken altijd eerst bij de politie of
het geen crimineel is. En dan Egt het er ook aan waar we
moeten beveiEgen. Hier in Nederland is het meestal
geen probleem, en we hebben ook eens iemand een
paar maanden in MarbeEa beveüigd. Maar aanvragen in
het Oostblok doen we niet. Dan is de kans groot dat er
echt iets gebeurt."
Het mag duideüjk zijn - werk voor 'Rambo's' is het niet.
Irion: „Er gebeurt bijna nooit iets. Het is spannender om
als beveüiger op een treinstation te staan. Daar sta je el
ke dag bloot aan gevaar. Dan kun je beter iedere dag
meerijden in een gepantserde auto. Het komt ook bijna
nooit voor dat een persoonsbeveüiger gewond raakt, of
wordt aangevaEen. Maar het werk is geesteEjk zwaar,
juist omdat er zelden iets gebeurt. Je moet wel alert bEj-
ven, dag in dag uit."
Avonturiers, zegt ook De Graaf, worden dan ook niet ge
zocht voor het vak van beveiligingsmedewerker. „Je
moet boven aEes een beschermend karakter hebben
naar mensen toe. Dat künkt soft, maar zo werkt het wel.
De meeste tijd is het wachten, wachten, wachten."
De loods waar Freddie Heineken drie weken lang door zijn ontvoerders werd
vastgehouden. Foto: ANP/Robin Utrecht
ZATERDAG
8 NOVEMBER
2003