Per bus ontvoerders achterna
GESPREK VAN DE DAG
'Scholieren moeten les krijgen in beleefdheid'
Nieuwe toprestaurant Echoput krijgt ook hotel
'Kom maar bij mama'
'Heineken-tour'
morgen van start
Erge beroepen in Sevilla
zaterdag 8 NOVEMBER 200
DAGELIJKS LEVEN
Schooluniform verbergt ontblote navels, bilspleten en decolletés
Schelden, vloeken, handen in de zakken
houden, kauwgom kauwen, een grote
mond opzetten: in Duitse scholen is dit on
beschofte gedr ag binnenkort voorbij. Dat
wil zeggen: als het aan Jürgen Schreier
(CDU), minister van onderwijs in de deel
staat Saarland ligt. Schreier ergert zich
groen en geel aan het onbehouwen gedrag
van veel scholieren en pleit voor een 'Einde
aan de Onbeschoftheid'. De minister wil
een nieuw vak invoeren: 'Beleefdheidsleer'.
Schreiers klacht is niet oud en wordt ook in
omringende landen als Nederland veelvul
dig geuit. Moderne scholieren, is de opvat
ting van de Duitse minister, kennen nau
welijks nog discipline, respect en gevoel
voor orde. ,,Wij lijden onder de late gevol
gen van een tijdgeest, die autoriteit en res
pect verdacht heeft gemaakt en deugden
als beleefdheid, orde, nauwgezetheid,
plichtsbesef en vlijt in een negatief licht
heeft gesteld'.
Als de ouders -in meerderheid vertegen
woordigers van de links-tolerante jaren '60
generatie- geen tijd of zin hebben om hun
kinderen regels bij te brengen, dan moet
dit maar op school gebeuren, vindt de
christen-democraat. „Want leraren zijn nu
veel te veel tijd kwijt om ervoor te zorgen
dat er überhaupt onderwezen kan wor
den."
In Duitsland is met gemengde gevoelens
op Schreiers voorstellen gereageerd. ,,Een
heerlijk komkommertijd verhaal", oordeel
de een woordvoerder van de onderwijs-
vakbond. Maar Schreier heeft ook mede
standers. In Bremen bestaat al enige tijd de
wens om scholieren meer fatsoen bij te
brengen. Aan de 'Gesamtschule Flaemi-
sche Strasse' wordt sinds dit jaar les gege
ven in het vak UBV, 'Umgang, Benehmen,
Verhalten' (omgang, gedrag, houding). De
wethouder van onderwijs in de Noordduit-
se stadsstaat staat vierkant achter het pro
ject. Willi Lemke (SPD) gebruikte de zo-
merpauze zelfs om in het massablad Bild te
pleiten voor meer discipline op de scholen.
Lemke zag met name ook in de jongeren-
mode een affront tegen het algemene fat
soen. Hij beklaagde zich over de 'vele seks
bommen op onze scholen', die met ontblo
te navels, zichtbare bilspleten en laagge-
sneden decolletés de mannelijke leraren
het hoofd op hol zouden jagen. De invoe
ring van een schooluniform bepleitte Lem
ke als een mogelijkheid om de verhitte ge
moederen in de schoolklassen enigszins te
bedaren.
In de lessen 'Beleefdheidsleer', die Lemkes
collega Schreier in Saarland wil invoeren,
zouden vaardigheden als 'uit laten praten'
en 'beleefd groeten' aan de orde moeten
komen. Een werkgroep buigt zich nog over
de verdere inhoud van het vak. Schreier be
nadrukt dat hij niet terug wil naar de 'stoffi
ge jaren '50'. Het gaat de minister er niet
om 'de knoet er overheen te jagen', maa
om het aanleren van 'sociale competeni
Ook in Noordrijn-Westfalen, de belangr
aan Nederland grenzende deelstaat, bui
het onderwijsministerie zich inmiddels
over fatsoenslessen. De sociaal-democr
sche minister Ute Schafer (SPD) wil 'op
voedingscontracten' laten afsluiten tuss
scholieren, leraren en ouders, waarin g<
meenschappelijke regels worden geforn
leerd.
In Duitsland zijn de deelstaten, niet de
derale regering, verantwoordelijk voor i
houd en regulering van het onderwijs. I
sfeer op scholen is er in het algemeen ii
formeel. De Duitse samenleving is echt
het algemeen formeler dan bijvoorbeeh
Nederlandse. Zo wordt het verschil tus<
'Sie' ('U') en 'Du' ('jij') nog altijd strikt i
acht genomen.
Wierd Duk
WAT E-E-N TALENT WEEFT IP
MENSELIJK
De Franse minister van binnenlandse
zaken Nicolas Sarkozy wil MAATREGE
LEN nemen tegen 'RACISTISCHE RAP
Hij zei dat in het parlement, waar ge
sproken werd over de rapgroep Sniper,
die voor opschudding heeft gezorgd met
zijn teksten. Zo noemt Sniper Frankrijk
een 'hoer' en bekritiseert de groep de
politie 'die altijd je leven komt vergal
len'. Sarkozy wil een aanklacht indienen
tegen de rapnummers op Snipers album
Gravé dans la Roche, die volgens hem
racistisch en antisemitisch zijn. Hij be
nadrukte dat hij het niet gemunt heeft
op rapmuziek in het algemeen of op jon
geren. In een democratie hebben men
sen vrijheid van meningsuiting, maar
dat is iets anders dan schelden en ver
nederen, vindt de minister.
Het Beierse ECHTPAAR Helmut en Eri-
ka Simon is door de rechtbank in Bolza
no officieel erkend als de VINDER van
het wereldberoemde gletsjerlijk Oetzi.
De Simons vonden de ruim 5000 jaar
geleden gestorven Oetzi in 1991 op
3210 meter hoogte in de Ötztaler Al
pen. Sindsdien strijden zij om officiële
erkenning door de autonome regio Zuid-
Tirol plus een beloning. In Bolzano is
speciaal voor Oetzi een museum ge
bouwd dat jaarlijks honderdduizenden
bezoekers trekt. Het echtpaar wil een
aandeel in de entreegelden van dit mu
seum alsmede een vergoeding van meer
dan een miljoen euro.
Bijna twee maanden na zijn overlij
den is JOHNNY CASH in Nashville
met drie Country Music Awards ON
DERSCHEIDEN. Cash won in de ca
tegorieën album, single en muziek
video van het jaar. Zijn kinderen
John en Kathleen namen de onder
scheidingen in ontvangst. Kris Kris-
tofferson, Sheryl Crow, Willy Nelson
en verscheidene andere artiesten
brachten in Nashville een eerbetoon
aan Cash door nummers van de
overleden zanger te spelen. Cash
overleed op 12 september op 71-ja-
rige leeftijd. Foto: AP
Sydney - Het gaat niet goed met de leeuw in het wild. Tot 2000 jaar geleden
leefde de 'koning der dieren' in Europa en nog slechts twee eeuwen terug in bij
na heel Afrika en Azië. Tegenwoordig zijn er alleen nog leeuwen te vinden in
een klein deel van India (enkele honderden) en in Oost-Afrika (50.000 of min
der). In twintig jaar zou de totale leeuwenpopulatie met 90 procent zijn ge
krompen. Maar positief nieuws is er ook. Zoals twee in gevangenschap geboren
Afrikaanse leeuwtjes waarvan er op de foto een zijn moeder Kuchani omhelst.
Ze kwamen ter wereld in de Taronga Zoo in Sydney. Foto: AFP
Sjerp Jaarsma, van beroep grasdroger in het
Friese Balk, leunt tegen het schot achter de
chauffeur, de microfoon in de hand. „De ont
voerders hadden niet alleen Freddy Heineken
op het oog", zegt hij met een intonatie die
van misdaadreconstructies op tv moet heb
ben afgekeken. „Philips-topman Wisse Dek
ker was ook kandidaat. Maar als die het was
geworden, dan hadden we voor de tour een
grotere bus nodig gehad: een dubbeldekker".
Geen bustrip zonder humor, ook niet tij
dens de Heineken Kidnaptour. Lachen zul
len de passagiers, ook al gaat de tocht langs
al die plekken waar de biermagnaat en zijn
chauffeur Ab Doderer doodsangsten heb
ben uitgestaan. Leedvermaak? Dat ziet
Sjerp uiteraard anders. Hij heeft zich de af
gelopen dagen uitgeput in verweren: nee,
hij heeft niet het gevoel dat hij profiteert
van andermans ellende, want 'het is toch
goed afgelopen'. Een tour over Gerrit Jan
Heijn, die wel werd vermoord, zou hij nóóit
organiseren. Ja, hij heeft respect voor Fred
dy Heineken. En nee. dat de tour wordt ge
lanceerd uitgerekend in de week dat Heine
ken tachtig jaar zou zijn geworden, is toe
val.
Daar staat hij dan. Dit keer nog voor de
pers, vanaf morgen voor de ramptoeristen.
Sjerp spreekt graag in superlatieven, dus hij
rept over 'de meest geruchtmakende mis
daad ooit in Europa gepleegd'.
Eerst maar even door de Staatsliedenbuurt
'waar de vier gabbers opgroeiden', de ont
voerders dus. ,,Ze wilden in één klap bin
nen zijn voor de rest van hun leven", gaat
de Fries verder, terwijl de bus de Van Hall
straat indraait. „Hier links, boven bloemen
winkel Het Groene Paradijs, werden de
plannen voor de ontvoering uit de kast ge
haald. Buschauffeur, stop maar even.
Sjerp rent naar buiten, waarbij zijn fikse
paardenstaart heen en weer zwiept. Hij
keert temg met een bosje oranje rozen.
Het blijkt de hoofdprijs te zijn voor degene
die raadt hoe zwaar de koffers met de 35
miljoen gulden losgeld wogen. De winnaar
krijgt ook nog een gesigneerd boek van Pe
ter R. de Vries over de ontvoering, en als
extraatje een polaroid met de krant van 10
november 1983 onder zijn neus, net als
Heineken en Doderer indertijd, als bewijs
De 'ontvoerings-touringcar' doet ook de Heineken-brouwerij aan. Foto: ANP/Robin Utrecht
dat ze nog leefden.
De bus beweegt zich in de richting van het
Tweede Weteringplantsoen, waar Heineken
en Doderer werden overmeesterd, of zoals
Sjerp het noemt: 'het plaats-delict'. Sjerp
had zich voorgenomen deze trip met res
pect, voor zover mogelijk, te brengen, maar
hij kan het niet laten: onderweg nog een
gebbetje. „Mijn oom is verdronken in een
bierketel. Mijn tante vroeg nog: heeft hij ge
leden? Nee, zei zijn baas: hij is er drie keer
uitgeweest om te plassen".
Niemand lacht. Ook de grasdroger zelf niet.
Op naar het hoofdkantoor van de Heineken
Holding aan het Tweede Weteringplant
soen, tegenover de vroegere brouwerij.
Sjerp voorop, in snelle tred. Hij houdt halt
bij het bankje waar twee ontvoerders zich
hadden opgesteld toen ze Heineken zaten
op te wachten. „En Holleder zat in het bus
hokje", vertelt hij handenwrijvend. „Twee
minuten over zeven komt Heineken naar
buiten. Hij krijgt traangas in zijn gezicht en
is gelijk uitgeschakeld". Sjerp is een man
van details en weet te vertellen dat de gijze
laars een met tape afgeplakte helm opkre
gen. „Maar die van Heineken was te klein.
Naar verluidt is hij even buiten westen ge
weest."
Sjerp, een veelzijdige man -behalve gras
droger ook dj en organisator van het Gaas-
terlandse Oogstfeest en de Balkse Beach-
party- dreunt het op alsof hij zijn hele leven
niet anders heeft gedaan. Hij is, zoals hij
het ongelukkig uitdrukt, 'gek van deze ont
voering'. En, weet hij, dat hebben nog veel
meer mensen.
Toen hij een paar jaar geleden met een
paar vrienden de complete vluchtroute
'overdeed' en als topattractie ook nog de
loods bezocht waar Heineken en Doderer
drie weken lang zaten opgesloten, was hij
helemaal verkocht. Hij voelde 'de spanning
die de ontvoerders ook moeten hebben ge
voeld'. „Ik heb in het dorp ook wel eens
kattenkwaad uitgehaald, belletje trekken en
zo. Als ze dan achter je aankomen, geefln
dat een kick."
Uiteraard kan een bezoek aan de loods l
ontbreken. De cellen zijn nog steeds inf
Rechts die van Heineken, links die van
derer. Op de grond een bruine matras n
bloemen die vermoedelijk ooit roze wan<
Een chemisch toilet onder het stof, eenro
kurk in het kijkgat. Sjerp heeft een bantjte
van Mariene Dietrich opgezet, net als tij r
De Fries loopt trots rond. Kijk, hier eenp 1
postzak die de ontvoerders met houtbhor
jes vulden om zo het gewicht van het l<*o
geld te schatten, daar een Telegraaf vame
november 1983. „Mensen, in deze keul|t
werden de boterhammen voor meneerp
Heineken gesmeerd. Smaakt de cake,
mes en heren?"
Malika Sevil
Weekend-bijlage ERBU:
Persoonsbeveiliging in Nederland
Het bekende restaurant De Echo
put in de koninklijke bossen van
Paleis Het Loo in Apeldoorn
wordt gesloopt om plaats te ma
ken voor een restaurant met ho
tel. Want gastronomie anno 2003
vraagt volgens eigenaar P. Klosse
om 'totaalbeleving'.
De restauranteigenaar heeft
nieuwbouwplannen gepresen
teerd waar twee jaar aan is ge
werkt. Het met een Michelin-ster
bekroonde restaurant in Hoog
Soeren krijgt een 5-sterrenhotel-
voorziening met veertig kamers.
Het hotel moet zich vanaf de start
direct kunnen meten met de aller
beste hotels in binnen- en buiten
land. „We leggen de lat hoog", al
dus de eigenaar.
De uitbreiding met hotelkamers
komt volgens Klosse voort uit ver
anderde behoeften binnen de
gastronomie. „Er zijn tegenwoor
dig haast geen landelijk gelegen
toprestaurants zonder ovemach-
tingsmogelijkheden. Bij gastrono
mie gaat het tegenwoordig om to
taalbeleving. Veel gasten willen
lekker eten in het restaurant en
daarna blijven slapen in een ver
gelijkbare omgeving. Daardoor
kunnen gasten bovendien alcohol
drinken en de volgende dag weer
achter het stuur van hun auto
stappen."
Voor de bouw is een jaar uitge
trokken, maar het is nog niet be
kend wanneer de werkzaamheden
beginnen. „Dat kan eind van het
jaar zijn, maar ook volgend jaar."
Tot die tijd blijft het restaurant ge
opend. Het startsein van de
is afhankelijk van de gemeen!
ke inspraakprocedure die nop
weken duurt. De plannen vaijt r
hoteleigenaar zijn ontwikkelr
nauw overleg met de gemeeni^.
Het uit 1955 stammende restf
rant is bekend door de 60 m<
diepe echoput die begin 19d<
eeuw werd gegraven op last
koning Lodewijk Napoleon,
put diende onder meer om pi
den van water te voorzien. Bipl"
herinrichting van het terrein
het toekomstige restauranthc
krijgt de put in een klein huis
langs de weg een prominentt
plaats, anp
De huidige Echoput wordt gesloopt. Foto: Ron Pichel
Ik bezocht een museum in Sevilla. In een doorgang
tussen twee zalen stond een suppoost. Toen ik na een
uur weer langskwam, stond hij er nog. Museumsup
poost is het ergste beroep ter wereld, dacht ik. Zou er
gens de tijd zo langzaam gaan als in een museum
wanneer je alleen op schuifelende mensen hoeft te
letten? In het leger ben ik nog even cipier geweest.
Ook een soort suppoost maar je kunt van tijd tot tijd
een boek lezen of een kaartje leggen met de gestraf
ten. Maar dat kun je je in een museum natuurlijk
niet veroorloven.
Buiten pikte ik een terrasje. Er kwam een man langs,
een zekere Paul McGrath, ik ontruk zijn naam graag
aan de vergetelheid, die tickets verkocht voor sight
seeing bussen hoewel nergens in de buurt een bus
halte te bekennen was. Met spullen langs terrasjes
leuren is al erg ondankbaar natuurlijk. Maar als je
net als Paul van middelbare leeftijd bent en handel
verkoopt die alleen op een andere plaats en op een
andere tijd te consumeren valt, wordt het leven wel
erg moeilijk. Misschien kun je beter museumsup
poost zijn.
Ik kocht een kaartje van Paul, slenterde verderen
kwam op de Plaza Elvira, een aardig pleintje trou
wens. In een hoek kreeg een groepje Duitsers les in
Spaanse dans. Er waren wat mannen te veel van
daar dat een enkele Duitse heerzo'11 Fiesta Gitana-
jurk had aangekregen. Twee Spaanse schonen klap
ten almaar in hun handen en deden wanhopig
danspassen voor die de Duitsers, struikelend over
hun rokken probeerden na te doen. Castagnetten
vielen uit Beierse handen, er werd uit de maat ge
klapt en de leraressen bleven maar "Muy bien roe
pen, nu ja je kon waarschijnlijk beter Paul McGrath
zijn. Of suppoost in een museum.
In een park vlak achter het Alcazar zag ik niet veel
later een les in stierenvechten. Gegeven dooreen
Spanjaard van een jaar of vijfentwintig in een to-
readorspak. Zijn leerlingen waren onwillige Engelse
toeristen van wie sommige een rode lap in de han
den hadden. Tenvijl andere als 'olé' roepend publiek
moesten fungeren. Eén toerist speelde de stier. Hij
moest een rondje lopen langs de rode lappen die na
tuurlijk vlak voor zijn horens, de ongelukkige had
een helm met horens op het hoofd, werden wegge
trokken onder de olé's van langzaam dronken
wordend Engels publiek. De stier gaf er al snel
de brui aan en de toeschouwers kregen meer
belangstelling voor het bier dan voor de les.
De leraar nam de gehoornde helm over, be
gon rondjes te lopen, duwde rode lappen
weg van te langzame leerlingen terwijl hij
zelf nu eens Brrr' riep als een stier en
dan weer 'olé' alsof hij toeschouwer was.
Hebt u wel eens een jongen in een te nauw
pak en met een aangeplakte snor in een park
in Sevilla stier, toreador en publiek tegelijk
zien spelen? Diep medelijden welde in mij op
met deze ongelukkige student die alleen
maar een paar centen bij wilde verdienen.
Misschien kun je beter dansles geven, dacht
ik. Of Paul McGrath heten. Of suppoost zijn
in een museum.
