REGIO
Rijk, rijker, rijkst in de regio
Me nette ingeteerrd met 'n bledderr
VRIJDAG 7 NOVEMBER 20
NAVRAAG
Afgelopen dagen waren op de zon grote uitbarstingen te zien. Miljar
den tonnen gloeiend heet en elektrisch geladen gas werden vanaf de
zon de ruimte in geslingerd. Schitteren
de lichteffecten met een spectaculair
noorderlicht gloorden aan de nachthe
mel. Astronomen zagen de verschijnse
len met hun kijkers, terwijl astrologen
het voelden in hun lichaam. De Leidse astrologe GREET DOL, van Dol
Astrologisch Advies Bureau aan de Kooilaan, denk dat dit weekeinde
opnieuw veel te gebeuren staat.
Het broeit
in de hemel
Hoe kijkt u tegen de hemel aan?
„Ik vertaal de stand, de felheid van de zon, de maan en de sterren
naar een stukje persoonlijkheid. Als de zon schijnt, gaat de mens
zich lekkerder voelen. Er ontstaat meer wilskracht. De zon zorgt
daarvoor. Dat was afgelopen dagen het geval. Bij de maan heb je
het verhaal van eb en vloed. Water dus. Aankomend weekeinde is
er een maansverduistering. Je ziet nu al dat het onbewust heel veel
mensen aanpakt. De maan probeert het onbewuste omhoog te ha
len, de maan woelt de emoties los. Mensen hebben dan veel last
van heftige gevoelens. Ik merkte dat vandaag al in mijn praktijk."
Hoe ziet u dat?
„Jarenlange studie. Dit weekeinde staat ook nog eens in het teken
van de schorpioen. De schorpioen heeft te maken met verborgen
gevoelens. Of je wilt of niet, het onbewuste in de mens zal met
kracht omhoogkomen. Allerlei planeten om de maan helpen daar
aan mee. Bij de Maya's en Inca's werden er op deze dagen allerlei
rituelen uitgevoerd. Het centrum Jethro aan de Cobetstraat in Lei
den heeft in navolging van deze
oude volkeren zaterdag en zon
dag een heel interessant pro
gramma samengesteld."
Wat gebeurt er bij een maans
verduistering?
„Zaterdagnacht, rond de klok
van twee, wordt er een zespunti
ge ster zichtbaar aan de hemel.
In vroegere tijden kwam men
dan samen op heilige plekken
om te zingen. Een golf van liefde
en verzoening ging er dan over
de wereld heen. Dat is mooi en
dat moeten we eigenlijk weer te
rughalen. Voorafgaand aan de
maansverduistering is er een
volle maan. Denk dan aan het
hoogste in je, dan zal dit een geweldig moment vol openbaring
worden, maar als je je door het lagere laat leiden, zullen de dingen
in de komende weken waarschijnlijk allemaal anders lopen. Tot de
zonsverduistering op 23 november."
Kunt u lei>en van uu> vak?
„Ik heb een heel drukke praktijk. Ik probeer mensen inzichten in
processen te geven door middel van horoscopen en hemellicha
men, zodat ze zelf het heft in handen kunnen nemen. Als mijn cli
ënt zich bewust wordt van wat er allemaal gebeurt, kan er door
hem of haar veel beter op worden ingespeeld. Heel veel mensen
hebben nu het gevoel: er gebeurt iets met me dat ik niet kan ver
klaren. Klopt, zeg ik dan. Dat komt gewoon omdat het broeit in de
hemel. Bij de geboorte van een nieuw bedrijf trek ik vaak een horo
scoop om te zien welke visie het moet aangaan en waar de klanten
zitten. Dat is een uitstekend middel om te starten."
tekst: Saskia Stoelinga
foto: Niels Broekema
UIT DE ARCHIEVEN
ANNO 1953, Zaterdag 7 November
BINNENLAND - Het is gebeurd! Nog even voor middernacht werd gis
teravond het laatste stroomgat in de dijk bij Ouwerkerk gesloten. Heel
de grote vloot van sleepboten, directieboten, hakkepoffers en al wat
varen kon, dat stoom of lucht in de machine had, trok aan de fluitlij-
nen en een minutenlang vreugdegehuil, dat weldra aanzwol tot een
oorverdovend spektakel, verkondigde over het verdronken Duiveland
en het wijde donkere water van de Oosterschelde dat de mens einde
lijk weer meester van het land was. De zee was teruggedrongen tot zijn
eigen domein, na negen maanden en zes dagen verwoestend te heb
ben geregeerd over duizenden hectares vruchtbare grond. Operatie
'Viermaal Phoenix' was gelukt!
ANNO 1978, dinsdag 7 november
LEIDEN - De meeste bewoners van het complex woningen omsloten
door de Ten Katestraat, Da Costastraat, Toussaintkade en Ter Haar-
kade, willen niet dat hun woningen worden gerenoveerd. Maar liefst
42 van de 69 bewoners hebben getekend tegen de plannen. Ze vin
den de huizen nog goed genoeg. Foto: archief Leidsch Dagblad
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien
plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te n
gironummer 57055 Ln.v. Dagbladuitgeverij Damiate b.v. Postbus 507, 2003 PA
Haarlem, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO d.d(datum van
plaatsing) of door contante betaling aan de Dalie van het Leidsch Dagblad,
Rooseveltstraat 82 te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
COLOFON
Leidsch Dagblad
Directie; B.M. Essenberg, G.P Arnold
E-maih directiehdcuz@hdc.nl
Hoofdredactie: Jan Geert Majoor, Kees van
der Malen. Léon Klein Schiphorst (adjunct)
E-maik redactie.ld@hdc.nl
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82, Leiden, tel 071-5 356 356
Postadres: Postbus 54,2300 AB Leiden
Redactie fax 071-5 356 415
Advertentie fax 071-5 356 325
Familieberichten fax 023-5 '5° 5*>7
ADVERTENTIES
071-5 356 300
Sprinters (rubrieksadv.): 072-519 6868
ABONNEESERVICE
071-5128 030
E-mail. abonneeservice@hdc.nl
ABONNEMENTEN
Bij vooruitbetaling (acceptgiro)
p/m €20,20 (alleen aut ine)
p/kw €56,70 p/j €216,90
Abonnees die ons een machtiging verstrekken
tot het automatisch afschrijven van het
abonnementsgeld ontvangen €0,50 korting
per betaling
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag.
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging: 071-5128 030
ma t/m vr: 18-19.30 uur, za: 10-13 uur
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Zuid BV
cq de betreffende auteur
HDC Uitgeverij Zuid BV, 2003
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen.
HDC Uitgeverij Zuid BV is belast met de
verwerking van gegevens van abonnees van
dit dagblad. Deze gegevens kunnen tevens
worden gebruikt om gerichte informatie over
voordeelaanbiedingen te geven, zowel door
onszelf als door derden. Heeft u hier bezwaar
tegen, dan kunt u dat schriftelijk laten weten
aan HDC Uitgeverij Zuid BV, Afdeling
Lezersseivice, postbus 507,2003 PA Haarlem.
Ed Maas (Wassenaar).
Foto: GPD/Maurice Nelwan
Ad Menken (Wassenaar).
Foto: Dick Hogewoning
Connie Breukhoven (Wassenaar).
Foto: GPD/Dave Cristian
Bram Mol en Charles de Boer (Noordwijk).
Foto: Dick Hogewoning
Coen Dekker (Wassen
Foto: Hielco Kuipers
Je moet weliswaar minstens 36 mil
joen euro hebben, maar dan krijg je
ook een gratis vermelding in het za
kenblad Quote. Anders gezegd: de
jaarlijkse lijst rijkste Nederlanders
wordt almaar roemruchter, want met
het jaar meer besproken. Waar zit in
de Leidse regio het 'grote geld'? Niet
in Leiden zelf, wel in Wassenaar,
Noordwijk en Alphen aan den Rijn.
Een overzicht.
Charlene Heineken, dochter van de
bij leven in het 'huis met het groene
dak' te Noordwijk wonende Freddy,
is een streekgenoot die maar meteen
op een griezelige nummer 2 van de
Quote-lijst staat. Charlene krijgt
trouwens ook nog het predikaat 'de
rijkste vrouw' mee. Dat terwijl Char
lene als Leids studente een en al
eenvoud en bescheidenheid was - ze
huisde in een klein kamertje en
kookte ook haar eigen (macaroni)
potje. Het kan verkeren: Charlene is
anno 2003 goed voor zo'n 3,8 - mil
jard, wel te verstaan. Ze woont in
middels in het (veiliger?) Zwitserland
met man en kinderen.
Ha, ze zijn van ons! Streekgenoten
Willem-Alexander en Méxima - ze
wonen per slot van rekening tegen
woordig in Wassenaar - prijken en
familie op een keurige 15de plaats.
Natuurlijk, het miljard geldt de hele
familie Van Oranje, maar toch be
nieuwd hoeveel daarvan voor WA
M zijn bestemd. Het optrekje in De
Horsten, inclusief kinderkamer, kost
wel een lieve duit, natuurlijk, evenals
de garderobe van M.
Hoog staat altijd een ongetwijfeld
tandenknarsende Jan van den
Broek met zijn familie. De boeren
zoons - ze gaan er prat op - zijn ook
in onze regio groot gebracht. Henk
en Jan opereren onder andere vanuit
Noordwijk met hun Digrossen ande
re supermarkten. Klaarblijkelijk heb
ben ze na al die jaren nog steeds
geen ruzie. Kassa: 660 miljoen.
Daar hebben we Evert Louwman
weer, de altijd lachende zakenman
die ooit het gezicht achter het jam
merlijk verlorengegane Wassenaars
Dierenpark was. Groot geworden
door de import van toch niet echt
dure auto's: de Toyota. De vrijgeko
men grond langs de Rijksstraatweg
alleen al zal een fortuin waard zijn.
Louwman wordt ingeschat op 560
miljoen.
Op nummer 28 komen de gebroe
ders Heerema, als watersportlief
hebbers woonachtig in Warmond.
Het toverwoord is offshore. Wasse
naarder Rattan Chadha hoeft vol
gens 'de lijst' niet meer te werken
sinds hij Mexx (moederbedrijf geves
tigd in Leiden en Voorschoten) voor
180 miljoen verkocht. Niettemin is
Chadha gestegen van de 41ste naar
de 32ste plaats. Jawel, vaak maakt
geld geld.
Een zakelijk florissant jaar had de al
maar uitdijende familie Van der
Valk, die over het hele land ver
spreid woont maar waarvan de roots
onomstotelijk in Voorschoten liggen.
De grondlegger begon ooit met een
wegrestaurant aldaar en vele naza
ten wonen nog in de Leidse regio.
Met 400 miljoen bekleden de Van
der Valkjes een eervolle 37ste plaats.
Supervermogend en niettemin ge
woon heel aardig is het voormalig
gezicht van de Noordwijkse Hotels
van Oranje, Charles de Boer. Hij is
één van de meest zichtbare nazaten
van de familie achter supermarkt
concern Super de Boer. Charles is
druk met het restaureren van een
landgoed bij Amersfoort. In Noord
wijk luistert hij ook menig feestje op
met de andere helft van de Mobo's,
Bram Mol.
Wassenaar levert uiteraard veel ver
mogende streekgenoten en ook Joop
van Caldenborgh houdt er domici
lie. Twee plekken gestegen naar
nummertje 68 door zijn Caldic Che
mie. Volgens de Quote ligt Van Cal
denborgh 's morgens om zes uur al
in het zwembad. Natuurlijk, in zijn
eigen bad. De man geldt als een van
de belangrijkste Nederlandse collec
tioneurs van moderne kunst.
Van Caldenborgh is vast een (goede)
bekende van dorpsgenoot Ed Maas,
goed voor een slordige 226 miljoen,
met dank aan het best renderende
beleggingsfonds van ons land, VHS.
Zegt de Quote. Maas was nog even
voorzitter van de LPF, maar dat
duurde niet lang.
Alphenaar Jan Zeeman heeft zijn
naam niet voor niets gegeven aan
zijn eerste kledingsupermarkt: hij is
35 jaar later goed voor 192 miljoen.
Aan een slordige 800 winkels hangt
anno 2003 zijn naam.
Voorschotenaar Leen
Hoogvliet verdiende zijn
166 miljoen met 'gewo
ne' supermarkten. In
middels is de familie
uit de directie ver-
trokken, vandaar
dat de 64-jarige
Hoogvliet is ge
daald van 94
naar 111.
Hij zal er
vast
niet
mee zitten.
We gaan snel zakken en belanden bij
Wassenaars ingezetene en vriend
van Willem-Alexander en Méxima:
Theo Dietz. Medeoprichter van kle
dingconcern JSI en Europese distri
buteur van surfkledingmerk O'Neill.
Zijn vriend en zakenpartner Rob de
Kraa prijkt op 225. Oud-Oegstgees-
tenaar De Kraa woont tegenwoordig
in het goedkopere België, maar is bij
feesten en partijen in het Leidse niet
weg te slaan.
Wassenaar huisvest de nummer 159,
vader en zoon Jan en Peter Poot.
Met dank aan de projectontwikke
ling. Robbert Sloos, erfgenaam van
de in Leiderdorp zetelende onder
wijsinstelling LOI, doet geheimzin
nig naar Quote. Het blad schat de
kleinzoon van de oprichter in voor
een kleine 80 miljoen en gunt hem
een 218ste plaats. Commentaar van
Sloos: „Daar ga ik niet op in. Jullie
moeten dit soort dingen zelf maar
uitzoeken."
En doorspeuren doen de redacteu
ren: ze nagelen Noordwijker Ronald
Worp vast op 79 miljoen, de Alphen-
se 'kluskoning' Antonie Goedhart
dankzij de bouwmarkten op een
257ste plaats ('Dat zeg ik, Gamma!')
en Wassenaarder Coen Dekker op
70 miljoen. Overigens heeft laatstge
noemde zijn geld niet echt verdiend
aan de gelijknamige tennishallen in
Warmond en Zoeter-
meer, maar in het
hout, het vast
goed en in
sportkle-
ding.
Een
roem
ruchte
naam: die van Hans Breukhoven.
Nog steeds getrouwd met ex-Vanes
sa, nog steeds woonachtig aan een
lommerrijke Wassenaarse laan.
Goed voor een 299ste plaats dank zij
de Free Record Shop, een keten pla
ten-, pardon, cd-winkels. Niks te
malaise in de muziekindustrie:
Breukhoven bereidt de opening van
zes nieuwe winkels voor en verkoopt
tegenwoordig ook games, dvd's en
mobiele telefoons.
Ha, nog een oude bekende. Steven
Noorlander van het gelijknamige
bouwbedrijf dat duizenden wonin
gen in de Leidse regio neerplantte.
Noorlander verdeelde jaren geleden
de boel met broer Gerrit en staat
vanuit het Belgische Brasschaat lek
ker rustig op 304. Overigens verko
pen ze de Quote daar vast ook. Ger
rit boert ook niet slecht, heeft nog (te
veel) belangen in het Noordwijkse
Huis ter Duin en wacht nog op een
vermelding in de Quote-lijst.
Niet ontbreken mogen de Zoeter-
woudse gebroeders Cor en Ton
Zandbergen. Groot geworden in het
vlees, doen ze nu ook in leer. Gaat in
een moeite door. Er wordt gefluis
terd dat ze ruzie hebben, maar voor
lopig staan ze nog samen op
315.
Bent u er nog? Even snel
opschieten. Bob Sijthoff
(Wassenaar) staat op 383
dankzij de verkoop van
het Financieele Dag-
len. Hetzelfde geldt voor de
ken-dynasty. Ooit begon vac
als melkboer in Oegstgeest.
was ver voor de Tweede Wei
log. Vele van de 15 kinderen
den de latere melkfabriek ui
Menken (Wassenaar) stond
aan het hoofd, tot de gedwo
verkoop aan Campina. Niett
goed voor 43 miljoen.
We naderen het einde, maat
niet om Jacques en Pieter B
uit. De Hillegommers zijn ri;
worden in de bloembollen e
denk je aan lange, lange wei
De zoons van Piet hebben hj
miljoen verdiend door de ve|
ding van bloembollen... per
Paul Brandjes, directeur vai)
Raad Bouw uit Noordwijk, p
een 474ste plaats, ondanks <f
te resultaten van het gloednj8
Palace Hotel uit zijn woonplH
acht plaatsen na hekkensluif*
de lijst: Piet Bloemink uit No0
via Video For Pleasure en Le|e
se 36 miljoen rijk.
En last but not least is daar I
Kroes, de Wassenaéirder diel*«
nieuws naar zich toetrok toep'
langs dankzij een vermeend^
fraude na jaren alsnog!
slot en grendel belani
Quote betitelt hem u
creatieve vleeshancf
(Niettemin is hij hel
ter. De Kroes, beke^
feesten en partij eijf
honderd plaatsen
en prijkt nu op d<
Benieuwd
volgend jaar nojjS
staat.
Dit was het wet
s wat 2003 betref
Jde rijke streek|f
.Ongetwijfeld ij
1 enkeling dool
Willem-Alexander en Maxima (Wassenaar). Foto AP/Arno Balzarini
LEIDS DIALECT
Een van de fraaiste Leidse zin
nen die ik de laatste maanden
heb gehoord is: 'Juh, ze hebbe
me nette ingeteerrd met 'n
bledderr'. Ik heb 'm aan ver
schillende geboren en geto
gen Leienaren voorgelegd, en
ze kwamen er toch niet hele
maal uit. De een wist niet wat
nette waren, de ander had
weer wat moeite met het toch
o, zo Leidse woord bledder.
En niemand wist wat inteerre
betekent. Ja, ze konden het uit
de context opmaken, maar
actief zouden ze het nooit ge
bruiken.
Over de nette heb ik al eens
geschreven. Dat zijn de ven
sterramen. Het is de verbaste
ring van het Franse lunette
'rond venster'. Waarschijnlijk
is het weer een van die
Vlaamse woorden die in de
zeventiende eeuw door
Vlaamse vluchtelingen mee
naar Leiden zijn genomen.
Bledder is van Engelse af
komst: bladder betekent
'blaasje', 'blaar'. We vinden
het woord nog terug in ons
Nederlandse afbladderen. Als
een verflaag afbladdert, dan
vallen die kleine blaasjes die
zich op die laag hebben ge
vormd er in schilfers af.
Het Leidse bledder staat voor
een groot soort blaas en wel
voor een grote voetbal. Met
name een leren voetbal. Maar
ook voor andere dingen die
groot en rond zijn: een hoofd
en een fors ontwikkelde vrou
wenborst, in ander, enigszins
vulgair taalgebruik ook wel
aangeduid als prammen, joe
kels, jetsers en toeters.
Maar nu dat interen, dat zit
wat ingewikkelder. Teren be
tekende vroeger 'stukmaken',
'stukscheuren'. In een zeven-
tiende-eeuws herderslied
komt de volgende, wat zoet
sappige passage voor 'Soo
haest nu d'herder vond Sijn
lippen voor haer mond, Ghe-
voeld'hy uyt haer sluypen Soo
soeten ademlucht; Een lucht,
D'welck, alsset eensjes vat,
het hertenbloet can teeren'.
Dus: zo gauw de herder zijn
lippen op de mond van het
meisje had gedrukt, voelde hij
zachte vreugdekreetjes uit
haar mond komen en die
kreetjes waren zo vurig dat ze
het bloed van zijn hart bijna
verschroeiden. We kennen dit
teren nog in verteren 'voedsel
of drank nuttigen' (dus eigen
lijk 'doen verdwijnen'). Als je
een ruit inteerrt met een bal,
dan schop je die ruit in gruze
lementen.
Donderkopjes. Ik woonde
vroeger aan de rand van de
stad en dat verschafte veel
jongensvreugde en extra
speelmogelijkheden. Aan de
overkant van mijn straat be
gonnen de bossen en de wei
landen. Je kon er voetballen,
cowboytje, wegkruipertje en
doktertje spelen. En dan wa
ren er de sloten. Je ving er ste
kelbaarsjes die je mee naar
huis nam om ze in een grote
glazen bol te laten rond
zwemmen. Maar het leukste
was de vangst van die kleine
beestjes die in zekere periode
van het jaar in groten getale in
de sloot aanwezig waren: een
kopje met een slingerstaart
eraan, dat zich in een later
stadium zou ontwikkelen tot
een kikker. Dikkopjes noem
den wij ze, naar die kenmer
kende vorm. In andere delen
van het land heten ze, naar
het eindresultaat, kikkervisjes
en in Leiden en omgeving zijn
het donderkoppies: ik heb
geen flauw idee waarom. Ko
men ze met name omhoog in
de sloot als het gaat donde
ren? En zijn het als het ware
de dondervoorspellers?
Doffer. Taal is vaak onbegrij
pelijk en onverklaarbaar. Ka-
rel van het Reve was daar ter
dege van doordrongen. Hij
kende natuurlijk het woord
link voor 'slim', 'leep'. Maar,
vroeg hij zich af, waarom zeg
gen mensen dan 'hij is zo link
als een looie deur'. Wat heeft
een deur en nog wel een lo
den deur nou met slimheid te
maken?
Dit soort vragen is nooit op
een rationele manier te beant
woorden. De taal kent vele
grillige zijsprongetjes die vaak
berusten op associaties, vaak
ook puur en alleen op de
klank. Dat laatste is het geval
bij het raadsel van Karei van
het Reve. Link begint met een
en dan is het klankrijk om
een van de volgende woorden
ook met een te laten begin
nen. Doet er niet toe wat voor
woord. Desnoods is het lood.
En dan is het nog mooier om
daar een looie deur van te ma
ken. Het is onzin, maar het
klinkt lekker.
Waarom wordt een 'ferme
klap' in het Bargoens een
hengst genoemd? Een hengst
is groot, onstuimig en ook wel
een beetje wild. Op c
stuimigheid berust dje
nis 'wellustige kerel',
stevige klap is waarsd
te verklaren uit de be Jp
groot, beetje wild, on «ei
In het Leids komt he er
doffer voor in de bet( »rg
'klap'.Aanvankelijk! -
dat ook deze betekei
als bij hengst, zou be
een dier. Maar de mi
duif is te lief en te za
zijn naam te lenen a<
dreun op je hoofd. H
goens kent een werk
doffen 'slaan', zo ger
naar het doffe geluid
klap geeft en doffer(t
van een afleiding'.
Met veel dank aan S.
Willem Kooreman, F
E. den Ouden (Den l
F. Woudstra (Franek
Reacties en tips voor
briek kunt u sturen 1
dactie van deze kran
54, 2300 AB Leiden,
melding van de rubt
'Leids dialect'. E-mai
de auteur kan ook: h
mans@inl.nl
Hans Heestermans
