Rusland hekelt kritiek Amerika
ECONOMIE
ECB-president Trichet heeft naam hoog te houden
Albert Heijn ligt op koers in prijzenoorlog
Arrestatie oliebaron Chodorkovski zet kwaad bloed
KLM schrapt
werk van 135
stewardessen
Balkenende: Geen ruimte
nieuwe onderhandelingen
Bod te laag: acties in zorg
'Werk spoor
onveilig door
geldgebrek'
Hemboog nadert voltooiïng
izet Ryanair 26
»cent omhoog
en - De Ierse luchtvaart -
ichappij Ryanair heeft in
■ste helft van het op 1 april
men boekjaar een netto-
behaald van 175,5 mil-
iuro. Dat is 16 procent
dan in dezelfde periode
iet voorgaande boekjaar,
bedrag zijn niet begrepen
igewone kosten van 5,4
>n euro en een afschrij-
1an 1,2 miljoen euro. De
rechter' maakte vanoch-
iekend dat de omzet is
lomen met 28 procent tot
miljoen euro. Het aantal
jiers steeg met 45 procent
,3 miljoen. Topman
verklaarde dat de groei
iet passagiersvervoer de
pn het boekjaar groot zal
n. In de eerste helft van
jekjaar daalden de tarie-
ïet gemiddeld 12 procent,
drijfskosten namen daar-
en toe met 32 procent.
MAANDAG 3 NOVEMBER 2003
.jdisch-
i-akkoord
sr winning gas
tsers willen
ider werken
i - De meeste Duitsers
moskou/anp - De arrestatie van olieba
ron Chodorkovski heeft geleid tot irritatie
tussen Rusland en de Verenigde Staten.
Moskou wijst de westerse beschuldiging
als zou de aanhouding een politieke ach
tergrond hebben af. Het Russische minis
terie van buitenlandse zaken liet dit
weekeinde op harde toon weten dat de
aanhouding een puur juridische aangele
genheid is.
Een woordvoerder zei dat de Amerika
nen met twee maten meten. ,,Ik kan mij
niet herinneren dat de VS zulke verkla
ringen ooit deden over andere landen in
vergelijkbare situaties." Verder zei hij
dat de Amerikanen zelf boter op hun
hoofd hebben omdat ze de mensen
rechten in Irak en op de basis Guant-
anamo Bay in Cuba zouden schenden.
Ook Duitsland liet weten niet blij te zijn
met de arrestatie. Volgens een woord
voerder van de regering in Berlijn mag
er geen onzekerheid ontstaan over het
toepassen van de wet in Rusland. Het
land zou daarmee zijn integratie in de
wereldeconomie op het spel kunnen
zetten, was de boodschap. Duitsland is
Ruslands grootste handelspartner.
Dimitri Medvedev, de nieuwe stafchef
van Poetin, bekritiseerde gisteren de
handelwijze van justitie. Hij zet vraagte
kens bij de rechtmatigheid om aandelen
van Yukos te bevriezen. Bovendien zei
hij dat de aanklagers meer oog moeten
hebben voor de economische gevolgen
van hun maatregelen. Medvedev volgde
vorige week Aleksander Volosjin op die
aftrad uit onvrede over de arrestatie van
Chodorkovski.
De 40-jarige Michaïl Chodorkovski, top
man van oliemaatschappij Yukos, werd
een week geleden aangehouden op ver
denking van fraude en belastingontdui
king. Algemeen bestond de indruk dat
de arrestatie verband houdt met de poli
tieke ambities van de Yukos-topman, die
sympathieën heeft voor de Russische li
berale oppositie. Dat zou president Poe
tin een doorn in het oog zijn.
Gisteren kwam de Britse krant The Sun
day Times met een opvallend bericht
over de aandelen van Chodorkovski in
zijn eigen oliemaatschappij Yukos. Vol
gens de krant lijkt het erop dat hij al re
kening hield met een arrestatie.
Om die reden bracht hij het beheer over
de aandelen onder bij de Britse bankier
lord Jacob Rothschild. Die heeft daar
mee ook het stemrecht over de aande
len, die een waarde vertegenwoordigen
van ongeveer 11,6 miljard euro.
Volgens de Britse krant kennen Michaïl
Chodorkovski en de 67-jarige bankier
Rothschild elkaar al jaren door hun
kunstinteresse. Enkele dagen na de ar
restatie maakte Moskou bekend de aan
delen te hebben 'bevroren'.
- De Saudische autoritei-
fcbben 'op het hoogste ni-
fhun goedkeuring gegeven
jen raamakkoord over gas-
(ng met buitenlandse on-
imingen. Het gaat om de
[Nederlandse Shell en de
je onderneming Total. De
Raad voor petroleum en
(alen onder voorzitter-
van kroonprins Abdallah
ibdelaziz heeft zaterdag-
3 ingestemd met het ak-
Shell neemt in de exploi-
naatschappij deel voor 40
nt, Total voor 30 procent
Saudisch-Amerikaanse
^co ook voor 30 procent,
jas moet worden gewon
de Roub al-Khaliwoes-
daarvoor is volgens
igen 2 miljard dollar aan
leringen nodig.
test in Berlijn
en hervorming
n - Ongeveer 100.000
fcn hebben zaterdag in de
T hoofdstad Berlijn gepro-
Ird tegen de hervormings-
len van de regering om de
e zekerheid in te krimpen.
Jkomst verbaasde de orga-
Iren, die hadden gerekend
Tgeveer 20.000 demon-
Jen. De betogers ageerden
■de 'sociale kaalslag' van
(kanselier Schroder. Die
bmstreden en vergaande
ningen doorgevoerd, en
b voorbereiding, voor on-
Jeer het sociaal-economi-
leleid en de volksgezond-
Volgens de demonstran-
i vooral ouderen, werklo-
h zieken de dupe van het
e beleid.
idestein sluit
riek Renkum
i - Rubberfabrikant Vre-
i sluit zijn fabriek in Ren-
)at kost 105 mensen hun
|FNV Bondgenoten wil
f of er alles aan gedaan is
uiting te voorkomen. Rub-
sources in Renkum draait
in met verlies. Reorganisa-
pbben onvoldoende ver-
ug gebracht en ook de
ist ziet er niet best uit. In
i worden grondstoffen
panden, zoals rubberpoe-
Igjin rubbermengsels en
irikaten, zoals afdich-
^rofielen voor de bouw,
t. Vredestein heeft nog
bbrieken in Maastricht,
Jede en Raalte. Daar wer-
1500 mensen.
Record daagt
at over guldens
a/d ijssel - Free Record
'oert de strijd op om gul-
gg die zijn opgehaald met
ïantenactie om te wisselen
ro's. Daartoe daagt de mu-
inkelketen ook de Neder-
staat voor de rechter.
Ir al werd bekend dat de
hzaak, eigendom van
[Breukhoven, De Neder-
jche Bank voor de rechter
i. Breukhoven is boos,
eu2ft Free Record Shop gul-
jdie met een klantenactie
-.uijinnengekomen, nietmag
ilen tegen euro's. DNB
l" Jdat bedrijven geen ge-
"kunnen maken van de
1J jlmogelijkheden, die nog
U32 lopen. De regeling is
1 g consumenten bedoeld.
isj
20,-
^Qereid korter te gaan wer-
in dan minder te verdienen
^Mardoor ontslagen door be-
bezuinigingen voorkomen
"pn worden. Dat blijkt uit
boek van instituut Emnid
pracht van Die Welt heeft
jiden. De krant publiceer-
uitkomsten zaterdag. Van
idervraagden zei 58 pro-
pat werknemers bereid
jen zijn in werktijd en loon
tapje terug te doen als hun
Jf in de problemen komt.
ïar'beent is het daarmee niet
[Zij zeiden tegen een rege
lt p zijn zoals Opel en Tele-
^Ljjnastreven. Die bedrijven
a de werkweek terugbren-
'e" laar 30 uur.
amstelveen/gpd - De KLM
schrapt 135 arbeidsplaatsen bij
het cabinepersoneel dat binnen
Europa vliegt. Binnen Europa
zal per vlucht tenminste één
stewardess minder meevliegen.
Sinds deze zomer biedt de KLM
in economyclass minder servi
ce, voor een lager tarief. Zo
worden geen kranten meer uit
gedeeld of alcoholica geser
veerd. „Daardoor is de hoeveel
heid werkzaamheden op vluch
ten binnen Europa afgeno
men", aldus de woordvoerder.
„Wij namen per vlucht altijd
een steward of stewardess extra
mee, bovenop het toegestane
minimumaantal. Die verdwijnt
nu."
De cabinebezetting verschilt
per vliegtuigtype. In de binnen
Europa veel gebruikte Boeing
737 moeten, vanwege de veilig
heidsvoorschriften, tenminste
twee man cabinepersoneel aan
wezig zijn.
Onder het cabinepersoneel zul
len door de maatregel geen ge
dwongen ontslagen vallen. Per
soneel dat nu overschiet, zal
worden ingedeeld op andere
vluchten. In een aantal gevallen
zullen tijdelijke arbeidscontrac
ten niet worden verlengd.
Op de intercontinentale vluch
ten blijft de cabinebezetting op
peil. Bij de KLM werken circa
8000 stewards, stewardessen en
pursers. De Vakbond voor Ne
derlands Cabinepersoneel
(VNC) zag de bezuinigingen al
een tijd aankomen. „Het was
dus geen verrassing voor ons",
zegt vice-voorzitter Wilmink.
„We hebben het idee dat KLM
genuanceerd met de bezuini
gingen omgaat. In de hele
luchtvaartsector zie je dat er
vereenvoudigd wordt. Het is
een wens van de klanten. Daar
om zul je ons ook niet snel op
de barricades zien springen
hiervoor."
De KLM kondigde eerder dit
jaar een sanering aan waarbij
650 miljoen euro aan besparin
gen moet worden gevonden.
Daardoor vervallen dit jaar cir
ca 3000 banen. Later volgen
nog eens 1500 arbeidsplaatsen.
amsterdam/gpd - De Hema in
stalleert volgend jaar geldauto
maten in haar winkels. Het wa
renhuis wil hiermee klanten
helpen die het niet fijn vinden
om buiten op straat geld uit een
automaat te halen. Het gebruik
ervan is gratis. De Hema doet
eerst een proef in twintig vesti
gingen verspreid over het land.
„Als dat een succes is zullen
ook andere vestigingen een au
tomaat krijgen", zegt woord
voerder Van Bakkum.
Ook bij de andere Vendex-wa-
renhuizen V&D en Bijenkorf
komen eigen geldautomaten. In
totaal hebben Hema, Bijenkorf
en V&D 400 vestigingen. Die
laatste twee hebben nu geldau
tomaten van onder andere de
Postbank en ABN Amro onder
hun dak. De contracten met die
banken worden niet meer ver
lengd. „Wij kunnen het makke
lijk zelf doen omdat we geld dat
in de winkel wordt uitgegeven
weer in de automaten kunnen
stoppen. Als warenhuis kun je
zo heel gemakkelijk geld recy
clen", zegt Van Bakkum.
De automaten bij de Bijenkorf
en V&D worden veelvuldig ge
bruikt. Ze staan vooral in de
drukst bezochte vestigingen
van het land. „Het unieke van
de Hema-automaten is dat ze
ook komen in vestigingen die
niet in het centrum van de gro
te steden zitten." De Hema
speelt in op de trend dat steeds
meer banken hun klanten aan
moedigen om buiten geld uit
de automaat op te nemen. Wie
kleinere bedragen aan de balie
wil pinnen, moet bij sommige
banken betalen. „Veel mensen
vinden buiten pinnen gewoon
niet fijn. Zeker niet als het om
grote bedragen gaat."
utrecht/anp - Premier Balke
nende heeft zaterdag in Utrecht
op het CDA-partijcongres ge
zegd dat er geen ruimte is voor
nieuwe onderhandelingen over
het najaarsakkoord. Vrijdag had
hij een hint gegeven dat er mo
gelijk opnieuw kan worden on
derhandeld als de FNV-leden
het akkoord afwijzen.
Volgens Balkenende heeft hij
steeds hetzelfde bedoeld als mi
nister Zalm van financiën, die
stelde dat het akkoord niet on
derhandelbaar was. Balkenen
de leek vrijdag in zijn perscon
ferentie na de wekelijkse minis
terraad die ruimte wel te laten.
Hij zei: „We moeten eerst maar
eens zien wat de uitkomst van
het referendum is en wat de fe-
deratieraad van de FNV daar
over op 17 november besluit.
Het spreekt vanzelf dat we niet
over alles opnieuw onderhan
delen." Naar verluidt was coali
tiegenoot WD onaangenaam
getroffen door die uitlatingen.
Zalm zei eerder dat het een
kwestie van 'alles of niets' was
en dat van heronderhandelen
geen sprake kan zijn.
Volgens betrokkenen had Bal
kenende vrijdag zijn toon ge
matigd om de FNV niet voor
het hoofd te stoten. Balkenende
belde met CNV-voorzitter Terp
stra om hem uit te leggen dat er
geen sprake kan zijn van open
breking van het najaarsak
koord. De premier wilde zo het
'misverstand' uit de weg hel
pen, dat hij opnieuw zou willen
onderhandelen. Dezelfde bood
schap werd door het ministerie
van sociale zaken overgebracht
aan FNV-bestuurder Jongerius.
Volgens FNV-voorman De Waal
had Balkenende nooit onduide
lijkheid mogen laten ontstaan.
Het zaait onnodig verwarring,
aldus De Waal.
Amsterdam - Bij station Sloterdijk in Am
sterdam is de Hemspoorbrug zover gevor
derd dat de nieuwe verbinding binnenkort in
gebruik kan worden genomen. Reizigers uit
Zaandam en noordelijke richting kunnen dan
via deze route rechtstreeks - zonder over
stappen - naar de luchthaven Schiphol rei
zen. De reistijd wordt daardoor een flink
stuk korter. NS willen vanaf volgens maand
dagelijks 150 treinen meer laten rijden. En de
nieuwe Hemboog speelt daarin een belang
rijke rol. De Hemboog is een 3300 meter lang
en is dubbelsporig uitgevoerd. De opdracht
gever voor de bouw is Railinfrabeheer.
Foto: Dijkstra/Pter Brom
den haag/anp - Albert Heijn heeft het ook
in de tweede week van de prijzenoorlog
van de supermarkten goed gedaan. De af
gelopen week trok AH circa 8 procent meer
bezoekers. In de week ervoor was dit per
centage 3. Dat meldde gisteren MarketRes-
ponse, een bureau dat onderzoek doet naar
het bezoek aan supermarkten.
De 8 procent extra van Albert Heijn komt
overeen met 100.000 mensen, die een of
meerdere keren bij Albert Heijn kwamen.
Zij kwamen af op de prijsverlaging van nog
eens 300 producten. Ook C1000 boerde
goed, evenals Super De Boer. Cl000 heeft
sinds het begin van de sterke prijsverlagin
gen 6 procent meer klanten over de vloer
Bij Super De Boer is dat 3 procent. Dit gaat
ten koste van de belangstelling voor speci
aalzaken, buurtsupermarkten en sinds be
gin vorige week ook Aldi en Lidl, super
markten die het juist van hun lage prijzen
moeten hebben.
André Doffer van MarketResponse zegt dat
de zogeheten servicesupermarkten, zoals
Albert Heijn en Konmar, door de lage prij
zen weer interessant worden. „Door de ho
ge prijzen ging de consument naar goedko
pe supermarkten en middenstand voor de
wekelijkse boodschappen. Nu de servicesu
permarkten weer betaalbaar zijn, zoeken
consumenten weer het gemak van alles on
der één dak."
Volgens Doffer ligt er wel een gevaar op de
loer omdat klanten tegenwoordig veel meer
op de prijzen letten dan een jaar geleden.
Zodra de prijs ergens anders nog lager is,
gaan ze daarheen. Bovendien zetten de la
gere prijzen de winsten onder druk en de
vraag is hoe lang supermarkten dit volhou
den. Als het langer duurt, zullen de super
markten in hun kosten moeten snijden."
den haag/vervolg voorpagina
- De acties in de thuiszorg en de
verpleeg- en verzorgingstehui
zen volgen op het verwerpen
door Abvakabo FNV van het
laatste bod van de werkgevers.
De onderhandelingen voor een
nieuwe CAO voor de 360.000
werknemers in de zorg zitten al
langere tijd vast.
De bond zou vandaag opnieuw
overleggen met de werkgevers.
„Maar nu blijkt dat de ze de lo
nen slechts met 1 procent
structureel willen verhogen,
hebben wij het gesprek afge
zegd. Dat is geen basis voor een
goed overleg", aldus onderhan
delaar Van Loon.
De bonden eisen een structure
le loonsverhoging van 2,5 pro
cent. De onderhandelaars wij
zen erop dat dat niet veel is
omdat het gaat om een CAO
voor het jaar 2003. In het Cen
trale Akkoord voor dat jaar zijn
werkgevers en vakbeweging
door Maurice Wilbrink
den haag - Jean-Claude Trichet
trof vandaag een Europese Cen
trale Bank aan die in enkele ja
ren een naam heeft opgebouwd
als vertrouwenwekkend Euro
pees instituut. Hij kan voortbou
wen op het erfgoed dat Wim
Duisenberg achterlaat.
De ECB is voor Trichet niet
nieuw: als gouverneur van de
Banque de France nam hij deel
aan vrijwel alle belangrijke ver
gaderingen over de rente, en
andere onderwerpen, zoals het
toekomstig stemrecht voor de
eurolanden. Hij is er zich ook
heel goed van bewust dat de
ECB krediet heeft opgebouwd
en dat zal hij niet willen verspe
len.
Dat krediet nam toe naarmate
de buitenwacht beter door
kreeg dat de ECB rustig en con
sistent werkte aan haar belang
rijkste opdrachten: het bevor
deren van financiële stabiliteit
in de eurozone en het streven
naar lage inflatie. Hoe groot de
druk van politici soms ook was
om de rente te verlagen bij eco
nomische tegenwind, de ECB
weigerde er op in te gaan en
voer een eigen koers.
Trichet zal dat beleid voortzet
ten. Zijn grootste prestatie was
dat hij als centrale bankpresi-
dent de Franse politieke elite
trotseerde en wist te overtuigen
van de noodzaak een harde
Franse franc na te streven. Dat
was medio jaren '90, een tijd
waarin hij legendarische ge
vechten heeft geleverd met pre-
Duisenberg twijfelt over groei VS
Jean-Claude Trichet. Foto: GPD/Jacques Brinon
sident Chirac. Het Franse
staatshoofd stoorde zich hevig
aan de onafhankelijke rol die de
bankgouverneur zich aanmat.
Die wapenfeiten - het streven
naar een harde munt, een lage
inflatie en een onafhankelijke
opstelling - bleken een uitste
kende kwalificatie voor iemand
die kandidaat was voor het
ECB-presidentschap. Sindsdien
zijn Trichets talenten zozeer
bewierookt dat de verwachtin
gen over zijn ECB-president
schap erg hoog gespannen zijn.
Gaat Trichet de bank anders
leiden dan Duisenberg? Som
migen houden er rekening
meer dat Trichet meer dan zijn
voorganger persoonlijk de regie
wil voeren. Die positie had hij
bij de Banque de France, en hij
zou dan moeten breken met
het op totale consensus gerich
te beleid van zijn voorganger.
Maar een oud-collega die hem
nog kent uit de tijd dat hij. the
saurier-generaal was bij het
Franse ministerie van financi
en, typeert hem als iemand die
Wim Duisenberg is nog niet
overtuigd van het herstel van
de Amerikaanse economie. In
het Financieele Dagblad van
zaterdag zegt hij dat er wel te
kenen zijn die wijzen op groei,
maar dat er ook nog de nodige
twijfel bestaat. In het vraagge
sprek wijst hij erop dat het
stelsel van Amerikaanse cen
trale banken, de FED", nog
steeds bang is voor deflatie,
het verschijnsel waarbij men
sen onder invloed van dalen
de prijzen hun aankopen uit
stellen in de hoop dat ze nog
verder omlaag gaan. In een
toelichting op het jongste ren-
wel degelijk op consensus mikt.
„Hij houdt van het debat, en is
niet bang om van mening te
veranderen." Geen drammer
dus, maar ook geen arrogante
Franse bestuurder.
Dat laatste zou ook slecht val
len in het gezelschap van bank-
presidenten en andere mone
taire zwaargewichten waaraan
hij nu leiding moet geven. Bo-
- vendien zou een interne
machtsstrijd heel slecht zijn
voor het imago en de positie
van de ECB.
Daarvoor zijn de (mogelijke)
problemen die de bank de ko
mende jaren het hoofd moet
bieden, ook veel te groot. Hij
wordt misschien geconfron
teerd met een nieuwe, sterke
waardestijging van de euro te-
tebesluit stond afgelopen
week dat het deflatierisico nog
niet is verdwenen, hi de VS
staat het belangrijkste renteta
rief al een poos op I procent
De FED hoopt daarmee de
Amerikaanse economie te sti
muleren. Duisenberg wijst er
onder meer op dat het stimu
lerende monetaire beleid de
huizenprijzen heeft opgedre
ven. Als die prijzen plotseling
dalen, kunnen de bestedingen
onder druk komen te staan.
Daardoor kan het herstel wor
den afgeremd, aldus Duisen
berg.
genover de dollar, die econo
misch herstel in Europa hin
dert. Trichet zal krachten moe
ten mobiliseren om te zorgen
dat de eurolanden het Stabili
teitspact naleven.
Zijn moeilijkste klus is wellicht
om de 300 miljoen inwoners
van de eurozone ervan te over
tuigen dat hun politici pijnlijke
maatregelen niet uit de weg
moeten gaan. Vooral de grote
eurolanden kunnen meer wel
vaart en meer werk scheppen,
als ze hun economie hervor
men en de staatstekorten weg
werken. Maar daarvoor zullen
de Europeanen Trichet als hun
centrale bankpresident moeten
zien, en de ECB als dé centrale
bank die hun belangen dient.
Zover is het nog niet.
met dat percentage akkoord ge
gaan. De CAO liep vertraging
op omdat de werkgever de tot
nu toe aparte CAO's voor de
thuiszorg en de verpleeg- en
verzorgingstehuizen wil samen
voegen tot één CAO. Dat blijkt
een lastige klus.
De werknemers in de thuiszorg
verdienen veel minder. De vak
bonden zijn dan ook bang dat
de werknemers in de verpleeg-
en verzorgingstehuizen er flink
op achteruit gaan omdat de
werkgevers de goedkoopste
CAO als uitgangspunt nemen.
De vakbonden beschuldigen de
werkgevers ervan de bezuini
gingen van het kabinet te willen
verhalen op de arbeidsvoor
waarden. De werkgevers willen
over sommige onderwerpen
met ondernemingsraden en in
dividuele werknemers recht
streeks onderhandelen. De
bonden vinden dat de tegen
partij daarvoor te zwak is.
utrecht/anp - Het werk aan het
spoor wordt steeds onveiliger.
Door tijdsdruk en geldgebrek is
de kans op ongelukken groot.
De veiligheid van de baanwer-
kers staat onder onacceptabele
druk. De onrust onder het per
soneel is dan ook groot. Dat
heeft FNV-bestuurder Szablew-
ski aan staatssecretaris Schultz
van Haegen (verkeer) geschre
ven.
Het spoor verkeert volgens de
vakbondsman in een zeer
slechte staat. De overheid heeft
tot 2010 wel 853 miljoen euro
uitgetrokken om de problemen
te verhelpen, maar dat is vol
gens Szablewski onvoldoende.
De overheid stelt echter wel ho
ge eisen aan NS, aldus de be
stuurder. Het aant^ treinen dat
op tijd rijdt, moet in 2007 op 87
tot 89 procent liggen. Boven
dien moet het aantal storingen
aan bijvoorbeeld wissels en sei
nen flink zijn afgenomen. „On
haalbare doelstellingen als er
niet meer geld voor spooron-
derhoud worden uitgetrokken",
aldus Szablewski.
Hierdoor is de tijdsdruk waar
onder baanwerkers hun werk
doen enorm toegenomen. Bo
vendien hebben zij onvoldoen
de middelen om het onder
houd goed en veilig uit te voe
ren. De Tweede Kamer behan
delt deze week de begroting van
het ministerie van verkeer en
waterstaat. De spoorbranche
wil de komende vier jaar een
investering van 2,4 miljard euro
om alle problemen grondig aan
te pakken.
