Baath-partij
roept op tot
staking Irak
BUITENLAND
Een hel, een nachtmerrie, een catastrofe
Ijskap noordpool binnen een eeuw gesmolten
Poetin legt beslag
op aandelen Yukos l
Al-Douri organiseert verzet i
f
Andreotti
vrijgesproken
rome - Het Italiaanse hof van
cassatie heeft ex-premier Giulio
Andreotti gisteren definitief
vrijgesproken van de beschuldi
ging dat hij in 1979 de maffia
zou hebben opgedr agen een te
nieuwsgierige journalist te ver
moorden. De uitspraak van het
hof volgde een dag nadat justi
tie bekend had gemaakt te wei
nig bewijs te hebben om de
rechtszaak tegen de ex-premier
voort te zetten.
Tien jaar voor
bommenlegger
ionden - Een voormalige kok
die uit wrok over een bedrijfs
ongeval bommen wilde plaat
sen in een restaurant op de
luchthaven Gatwick bij Londen
is gisteren tot tien jaar gevange
nisstraf veroordeeld. De 41-jari-
ge Portugees had bij een onge
luk in het restaurant in 1995 let
sel opgelopen aan een hand. De
man had 1 miljoen pond scha
devergoeding geëist, maar
slechts 22.000 pond (32.000 eu
ro) toegewezen gekregen.
Geen hoop voor
mijnwerker
moskou - Reddingswerkers
hebben gisteravond de hoop
opgegeven dat ze de laatste ver
miste mijnwerker in de Zuid-
Russische mijn Zapadnaja le
vend vinden. De regionale au
toriteiten lieten weten dat alle
plaatsen waar de 48-jarige
mijnwerker zich zou kunnen
schuilhouden, zijn doorzocht.
Norovirus velt
cruisepassagiers
zagreb - Ongeveer 250 passa
giers van een Brits cruiseschip
op de Middellandse Zee zijn
ziek geworden door besmetting
met het norovirus. Het cruise
schip de Aurora ging woensdag
voor anker in de Kroatische
stad Dubrovnik, waar de passa
giers aan een medisch onder
zoek werden onderworpen, en
is inmiddels op weg naar Grie
kenland. In totaal bevinden
zich zo'n 1.700 passagiers aan
boord van de Aurora.
Soldaat voor
de krijgsraad
Colorado springs - Een Ameri
kaanse soldaat is in de VS voor
de krijgsraad gedaagd wegens
„laf gedrag" in Irak en het niet
opvolgen van een dienstbevel.
De 32-jarige sergeant Georg-
Andreas Pagady zou na het zien
van een ernstig verminkt lijk tij
dens een patrouille in paniek
zijn geraakt en geweigerd heb
ben bevelen op te volgenAls hij
schuldig wordt bevonden kan
hij tot een gevangenisstraf wor
den veroordeeld en wordt hij
oneervol ontslagen. Een aan
klacht wegens lafheid is volgens
militaire deskundigen zeer
zeldzaam.
Parkeergarage in
VS stort in
atlantic city - Bij de instorting
van een parkeergarage in aan
bouw in de Amerikaanse staat
New Jersey zijn gisteren drie
bouwvakkers om het leven ge
komen. Negentien werklui
raakten gewond.
Irak-miljarden
door parlement
Washington - Het Amerikaanse
Huis van Afgevaardigden heeft
er in grote meerderheid mee in
gestemd 75 miljard euro te ste
ken in de Amerikaanse militaire
en politieke bemoeienissen met
Irak en Afghanistan. Kort na
middernacht in Washington
stemden 298 parlementsleden
voor en 121 tegen de voorge
stelde uitgaven.
Foto: AP
Noorderlicht
in New York
new york - Als gevolg van de
verhevigde zonneactiviteit was
tot diep in het zuiden van de
staat New York het noorderlicht
waarneembaar.
Waarschuwing
voor vloedgolf
tokyo - De Japanse autoriteiten
hebben gewaarschuwd tegen
een vloedgolf of tsunami, nadat
onder de zee ten noordoosten
van Tokio een krachtige aard
beving was geweest. Er is als ge
volg van de beving geen schade
gemeld. De aardbeving had
vanmorgen een kracht van 6,8
op de schaal van Richter.
vrijdag 31 OKTOBER 2003
door Peter de Jaeger
Bagdad/AP - De Baath-partij van
Saddam Hussein heeft gisteren
in pamfletten die in Bagdad zijn
verspreid opgeroepen tot een
driedaagse algemene staking, te
beginnen op zaterdag. Aanhou
dend geweld heeft de Verenigde
Naties evenals het Internationa
le Comité van het Rode Kruis en
Artsen Zonder Grenzen doen be
sluiten hun personeel tijdelijk uit
Bagdad terug te trekken.
De pamfletten met de stakings-
oproep zijn ondertekend door
het .Algemeen Commando"
van de Arabische Socialistische
Baath-partij. De staking moet
„onze vijand tonen dat wij een
volk zijn dat één is". Het was
niet mogelijk te verifiëren of de
pamfletten inderdaad afkom
stig zijn van restanten van de
partij van Saddam.
In het noorden van Bagdad, na
bij de Amerikaanse militaire ba
sis op het vliegveld Al-Mutha-
na, raakten bij twee bomexplo
sies twee militairen gewond. De
stad werd de afgelopen dagen
geteisterd door zelfmoordaan
slagen op politiebureaus en het
hoofdkantoor van het Rode
Kruis in Irak
De politie was gisteren op
nieuw het doelwit; een automo
bilist die een handgranaat wilde
gooien naar een politiebureau
aan de rand van de zwaarbe
waakte 'groene zone' waar de
Amerikaanse bezettingsmacht
zijn hoofdkwartier heeft kon
bijtijds door agenten word
overmeesterd. |i
De Verenigde Naties zei<ji
hun personeel tijdelijk uit Bji
dad terug te trekken om ziel?
beraden op de plaatselijke V
ligheidssituatie. VN-medev^
kers in het noorden van I?i
blijven op hun post. p
Amerikaanse eenheden zijnjf
gemiddeld 33 keer per iy
doelwit van aanvallen, vergil
ken met gemiddeld 12 per ijs
in juli. Het Amerikaanse mi
terie van defensie denk datpl
zat Ibrahim al-Douri, voormè'
vice-voorzitter van Iraks Rei"
lutionaire Commandoraad
vertrouweling van Sadd)|
Hussein, actieve steun geeft «i
een met al-Qaeda verbon<|
terreurgroep bij het plegen
aanslagen in Irak. Volgens
medewerker hebben twee fi
vangengenomen leden vanfl
terroristische groepering Ari€
al-Islam dit verklaard. Het #1
het eerste bewijs vormen datb
den van het gevallen regijd
van Saddam in het verzet te£i
de Amerikaanse bezetting u
Irak samenwerken met buitid
landse terroristen. »t
Al-Douri is de nummer zes 1*'
de lijst van oorspronkelijk li
gezochte leden van het oudeP
gime. Hij geldt als een van St>
dams meest gewaardeerde
trouwelingen. Zijn dochter v!
getrouwd met Saddams zo
Uday, die in juli door AmJ
kaanse troepen werd gedood
moskou/ap-rtr - De Russische
justitie heeft beslag laten leggen
op een belangrijk deel van de
aandelen van oliemaatschappij
Yukos. De beslaglegging houdt
verband met de arrestatie afge
lopen weekeinde van de top
man van Yukos, Michaïl Chod-
orkovski, die wordt beschuldigd
van fraude en belastingontdui
king.
Volgens het Russische persbu
reau Interfax is 53 procent van
de aandelen in beslag geno
men. Yukos heeft de actie be
vestigd, maar meent dat er 44
procent van de aandelen in het
geding is, met een waarde van
circa 12 miljard dollar.
De arrestatie van de oliemj»
naat Chodorkovski, de rijlri
man van Rusland, leidde b%
deze week tot grote onrust L,
de financiële markten. T%
gisteren de beslaglegging
kend werd, duikelden de aijs
delenkoersen in Moskou |C
nieuw. >j,
Poetin accepteerde gisteren I
ontslag van chef-staf Alekst*
der Volosjin. De chef-staf b
zijn ontslag uit protest tegen*
arrestatie van de topman Ch*
orkovski. E
Volosjin wordt opgevolgd d^s
zijn plaatsvervanger, de dirje,
teur van de Russische gasgigfc(
Gazprom Dmitri Medvedev.
De bovenste satellietfoto laat zien hoe de noordpool er in 1979 uitzag. Een blik op de onderste foto maakt duidelijk hoeveel ijs sinds
die tijd is gesmolten. Als het smelten van de ijskap in het huidige tempo doorgaat, is tegen het einde van de eeuw alle ijs verdwe
nen. Foto: G PD/NASA
den haag - De ijskap rond de noord
pool is binnen honderd jaar verdwe
nen. Dat is de conclusie die de Ame
rikaanse ruimtevaartorganisatie NA
SA trekt uit recent onderzoek en uit
vergelijking van satellietfoto's. „De
opwarming van de aarde is het
grootst bij de noordpool. Dat ver
moeden hebben we nu hard ge
maakt aan de hand van satelliet-
beelden", zegt onderzoeker Josefino
Comiso van het Goddard Space
Flight Center in Greenbelt, Mary
land.
Vanuit de lucht zijn de bodemtem-
peraturen bijgehouden tussen
1981 en 2001. Het blijkt dat dit ge
bied in die periode gemiddeld 1,22
graden Celsius warmer is gewor
den per decennium.
Er zijn wel regionale verschillen, in
het noorden van Noord Amerika is
de opwarming het hoogst en op
Groenland koelt het zelfs iets af. Al
met al verloopt de modale stijging
van de temperatuur sinds 1980
acht keer zo snel als in de afgelo
pen honderd jaar.
Verder vonden de onderzoekers
dat de zomers gemiddeld langer
worden, omdat de lente eerder be
gint en de herfst pas later intreedt.
Hierdoor smelt er meer ijs en
wordt de ijskap dunner, wat het
smeltproces weer extra versnelt.
Als de trend van verdwijnen van
negen procent van de ijskap per
tien jaar zich voortzet is over hon
derd jaar de noordpoolkap volledig
verdwenen.
De oorzaak is overigens niet uit
sluitend het broeikaseffect. De on
derzoekers wijzen op veranderen
de atmosferische drukpatronen
boven de ijskap die het zee ijs ver
der laten verdwijnen. „Het is een
elkaar versterkende wisselwer
king", zegt klimaatonderzoeker
Frank Selten van het KNMI.
„Doordat de ijskap smelt is een
kleiner deel van de Arctische Zee
bedekt met ijs. Hierdoor wordt de
zonnestraling meer geabsorbeerd
door de oceaan en wordt het zee
water plus de lucht boven de oce
aan warmer. Omdat zee ijs zoet is
komt er bij smelting van de ijskap
meer zoet water in de oceaan te
recht."
„Dat proces beïnvloedt het hele
zee-ecosysteem en de stromingen.
Daar komt nog bij dat normaliter
koud en zout water naar beneden
zakken. Maar door toename van
warm en zoet water staat dit pro
ces op zijn kop. Die veranderingen
samen beïnvloeden de circulatie
van de wereldzeeën en daarmee
het wereldklimaat."
„Verder komt door het smelten
van permafrost in de kustgebieden
in het ijs opgeslagen koolstofdioxi
de en methaangas, twee sterke
broeikasgassen, weer vrij in de
lucht. Hierdoor neemt het broei
kaseffect en verdere opwarming
van de aarde in een nog rapper
tempo toe."
door onze correspondent
Ans Bouwmans
santa ysabel - Een lange sliert
vuur loopt diagonaal over de
heuvel. De vlammen likken, laai
en en razen, een spoor van zwar
te aarde achterlatend. Bij deze
verdedigingslinie van Santa Ysa
bel, een klein dorpje ten noord
westen van Julian in Zuid-Cali-
fornië, vechten heldhaftige
brandweermannen tegen het
vernietigende vuur. „Precies
midden er op", constateert Ole
Olson tevreden als een vliegtuig
je een lading water dropt.
Chemische vuurvertragers kleu
ren het water dat in een grote
plens naar beneden stort knal
rood. Het heeft onmiddellijk ef
fect. Vlammen maken plaats
voor witte rook, maar het lijkt
niet meer dan een druppel op
een gloeiende plaat. Het vlieg
tuigje blijft komen en gaan. Ole
Olson kan er zijn ogen nauwe
lijks van afwenden. Soms lijkt
het vuur ineens tot een uitspat
ting te komen. Als een oranje
hulk die zijn kracht wil tonen.
Fascinatie is voor Ole Olson
echter niet de reden waarom hij
gebiologeerd blijft toekijken op
het parkeerterrein van Dudley's
bakkerij in Santa Ysabel. Hij is
de eigenaar van een antiekzaak
hier. Drie dagen al slaapt hij in
zijn auto, de winkel is zijn le-
vensbezit. „Mijn pensioen zit er
in. Een half miljoen." Niemand
zal hem hier wegkrijgen, zegt
hij.Als mijn huis gaat, ga ik
ook."
Olson is niet de enige die er zo
over denkt. Alhoewel het over
grote deel van de inwoners van
1 ft door brand bedreigde er'
In het spoor van het allesverwoestende vuur
verwoeste gebied in Zuid-Cali-
fornië luistert als ze de op
dracht krijgen te evacueren,
zijn er ook dwarsliggers. Ze wil
len tot het laatste moment blij
ven om hun bezit te bescher
men, ook al moeten ze dat wel
licht met hun leven bekopen.
Het zijn gekken, denkt evacuée
Rich. „Dat is toch niet je leven
waard?"
Er zijn tot nu toe twintig doden
(onder wie een brandweerman)
toegeschreven aan de bosbran
den. De autoriteiten denken
nog meer lijken aan te treffen in
de geblakerde resten van de
ruim 2600 woningen die tot nu
toe zijn afgebrand. Sommige
doden werden bij hun auto ge
vonden. Wie rondrijdt over de
kronkelige wegen naar de afge
legen dorpjes en wijken begrijpt
al snel waarom het pad naar de
veiligheid voor sommigen te
lang was.
De bosbranden in Zuid-Califor-
nië zijn de ergste uit de historie
van de staat. Het is een hel, een
nachtmerrie, een catastrofe,
zeggen bewoners, brandweer
en bosbeheer. Er woeden bran
den ten noorden van Los Ange
les, boven San Bernardino en
ten noord- en zuidoosten van
San Diego, tot in Mexico toe.
De twee gevaarlijkste zijn de
Old Fire, bij San Bernardino, en
Cedar Fire bij Julian. De laatste
brand is officieel de aller groot
ste in de geschiedenis van Cali-
fornië. Alle branden bij elkaar
hebben meer dan 290.000 hec
tare in de as gelegd.
Het vuur is wispelturig en
maakt geen onderscheid, al
hoewel brandweermannen er
soms in slagen het vuur rond
om huizen en dorpen tegen te
houden. De vernietiging is op
sommige plekken compleet. Zo
is het dorpje Cuyamaca volledig
verwoest, net als talloze huizen
en stacaravans in gemeen
schappen in de bergen en bos
sen van Zuid-Californië, en na
bij San Diego is een complete
villawijk in de as gelegd.
Overal dezelfde geel-bruine ra
vage, met grijs as op de grond
en een bakstenen schoorsteen
die eenzaam overeind staat.
Zelfs de randen van zwemba
den zijn gebarsten. In Del Rosa,
San Bernardino, loopt een man
hulpeloos met een hark tussen
de verbrande resten van het
huis van zijn ouders. Hij port
her en der even in de as, alsof
hij nog iets wil redden. Met een
machteloos gebaar draait hij
zich om en loopt weg.
„Ik heb meer vuurstormen
meegemaakt, maar nog nooit
eentje zoals deze. Het maakt
dat ik me machteloos voel",
vertolkt een brandweerman het
gevoel na een week. Van de tien
grote branden waren er giste
ren nog zeven over. De brand
weer heeft moeite ze te bestrij
den omdat ze zo fel zijn. In to
taal zijn er zo'n 12.000 brand
weermannen aan het werk bij
de diverse brandhaarden. Ze
beschermen huizen met foam
of gel, stichten defensieve vuur
tjes, kappen bomen en ruimen
struiken om een brandgang te
creëren en bestrijden de brand
vanuit de lucht. Regen en afne
mende wind maken de brand
beter te beheersen, zoals de af
gelopen dagen te merken was
in het geteisterde gebied.
De economische schade van de
bosbranden is naar schatting 2
miljard dollar, maar er wordt
niet verwacht dat de economie
van Californië - een van de
grootste in de wereld - er echt
onder zal lijden. Er zijn vrijwel
geen bedrijven vernietigd door
het vuur. Ook zal veel van de
schade worden vergoed door
verzekeringsmaatschappijen.
Meer dan drieduizend gebouwen zijn inmiddels door het vuur verwoest,
seerd gewoon weer in gebruik worden genomen. Foto: AFP
Dit verkeersknooppunt bij San Diego kon nadat het vuur was gep?s*
en springt de overheid bij met
noodhulp. Door de heropbouw
wordt weer flink wat geld in de
economie gepompt. Experts
verwachten overigens dat het
positieve effect daarvan wel
meevalt. Alhoewel de verkopers
van een luchtzuiveraars goede
zaken doen in het zuiden van
Californië^
Tn totaal zijn er 105.000 mensen
geëvacueerdrEen aantal van
hen is alweer naar huis. De rest
verblijft in hotels, gehuurde
woningen, bij familie of in op
vangcentra van het Rode Kruis.
Sommige geëvacueerden lopen
rond als zombies, anderen zijn
angstig, berustend of boos.
Maar optimisme lijkt bij Ameri
kanen in de genen te zitten.
Herbouwen is voor bijna ieder
een die zijn huis kwijt is de eer
ste prioriteit.
De bosbranden hebben in Cali
fornië nog niet geleid tot een
discussie over wonen in een
brandgevaarlijk gebied. Wie
leeft in een van de prachtige
staatsbossen, weet dat brand
erbij hoort. „Het is een risico,
dat op de koop toe wordt geno
men om in de vrije natuur te
kunnen wonen", zegt ecoloog
Eric Knapp. De Santa Ana wind
en de grote droogte, hebben ge
zorgd voor een inferno waar-ta*
over nog lang zal worden na^ei
praat. Maar de mens was voer0
zover bekend in alle gevallenI"1
aanstichter, soms zelfs opzetfs
lijk. Niet vérwonderlijk wellief0
dat op de 'praatradio' - popu44
laire, veelal conservatieve baf^
belzenders in de VS - de eerst?^
speculaties over de verantwol10
delijkheid van al-Qaeda al wei
te horen zijn. 'e
