REGIO
Een politieke carrière als een lichtflits
Uit het Nieuws
Merenwijker Jouke de Vries wilde partijleider van de PvdA worden
Valkenburg en de triomf van een regionale lobby
Zien
Winter brengt
somberheid'
ZATERDAG 25 OKTOBER 2003
NAVRAAG
Ik heb zelf 's winters meer behoefte aan slaap.
„Als het donker is, reageert je hormonale systeem, want dat hangt
met zonlicht samen. Als het eerder donker is, krijg je eerder de uit
stoot van melanine. In Scandinavië is veel onderzoek gedaan naar
seizoensdepressies. Vooral boven de poolcirkel gaat het werken. De
mensen slapen 's winters langer dan 's zomers. Zijn minder actief,
minder alert, meer geneigd tot somberheid."
Je gaat das in winterslaap?
„In de biologie geldt: of je nou een ezel bent of een kwezel, de her
senen hebben dezelfde structuur. Een mens is niet anders dan een
ijsbeer."
tekst: Silvan Schoonhoven
Illustratie: ANP
UIT DE ARCHIEVEN
ANNO 1978, woensdag 25 oktober
LEIDEN - Het personeel van de zwakzinnigenafdeling Voorgeest van
het psychiatrisch ziekenhuis Endegeest en de Vereniging van Ouders
Voorgeest hebben er bij staatssecretaris Veder-Smit (volksgezondheid)
met klem op aangedrongen een einde te maken aan wat zij noemen de
'mensonwaardige omstandigheden' op Voorgeest. Volgens de ouders
en het personeel worden de pupillen van Voorgeest op het ogenblik de
dupe van de verbouwing van twee zwakzinnigenpaviljoens.
„Zieke pupillen liggen nu op een zaal waar de wind vrij spel heeft. De
stenen muur is vervangen door een houten noodwandje, dat in de hoe
ken met plakband is dichtgemaakt. Op de betreffende zalen is geen
water: toiletten ontbreken in de directie nabijheid. Ook liggen de zieke
pupillen de gehele dag in de herrie van de verbouwing", aldus het per
soneel in een brief aan de staatssecretaris.
De ouders van de pupillen wijzen er in hun brief op dat zij er steeds bij
de geneesheer-directeur van Endegeest, dokter G. Mojet, de inspec
teur van de zwakzinnigenzorg en wethouder Oosterman op hebben
aangedrongen de twee zwakzinnigenpaviljoens te ontruimen voordat
met de verbouwing begonnen zou worden. Zij willen dat de bouw tijde
lijk wordt stopgezet in afwachting van te nemen maatregelen.
ANNO 1978, woensdag 25 oktober
LEIDEN - Wethouder Waal gooide gistermiddag in de Derde Haver-
straat de dakpannen van het dak als symbolisch begin van de restau
ratie van de hekjeswoningen in de Haver en Gortbuurt.
Foto: archief Leidsch Dagblad
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na
plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op
gironummer 57055 t.n.v. Dagbladuitgeverij Damiate b.v. Postbus 507, 2003 PA
Haarlem, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO d-d.(datum van
plaatsing) of door contante betaling aan debalie van het Leidsch Dagblad,
Rooseveltstraat 82 te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
COLOFON
Leidsch Dagblad
Directie: B.M. Essenberg, CP. Arnold
E-mail: directiehdcuz@hdc.nl
Hoofdredactie: Jan Geert Majoor, Kees van
der Malen, Léon Klein Schiphorst (adjunct)
E-mail: redactie.ld@hdc.nl
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356
Postadres: Postbus 54,2300 AB Leiden.
Redactie fax 071-5 356 415
Advertentie fax 071-5 356 325
Familieberichten fax 023-5150 567
ADVERTENTIES
071-5 356300
Sprinters (rubrieksadv.): 072-519 6868
ABONNEESERVICE
071-5128 030
E-mail: abonneeservice@hdc nl
ABONNEMENTEN
Bij vooruitbetaling (acceptgiro)
p/m €20,20 (alleen aut ine)
p/kw €56,70 p/j €216,90
Abonnees die ons een machtiging verstrekken
tot het automatisch afschrijven van het
abonnementsgeld ontvangen €0,50 korting
per betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag.
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging: 071-5128 030
ma t/m vr: 18-19.30 uur. za: 10-13 uur
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Zuid BV
cq. de betreffende auteur.
HDC Uitgeverij Zuid BV, 2003
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen
HDC Uitgeverij Zuid BV is belast met de
verwerking van gegevens van abonnees van
dit dagblad. Deze gegevens kunnen tevens
worden gebruikt om gerichte informatie over
voordeelaanbiedingen te geven, zowel door
onszelf als door derden. Heeft u hier bezwaar
tegen, dan kunt u dat schriftelijk laten weten
aan HDC Uitgeverij Zuid BV, Afdeling
Lezersservice, postbus 507.2003 PA Haarlem.
Uit: Leidsch Dagblad
28 oktober 2002
De Leidse hoogleraar bestuurskunde
Jouke de Vries leefde zes weken lang
in een gekkenhuis. Precies een jaar
geleden stelde de Merenwijker zich
kandidaat voor het partijleiderschap
van de PvdA. Van meet af aan wist hij
dat zijn kansen om Wouter Bos te ver
slaan, niet groot waren. Maar daar
ging het hem niet om. Hij wilde 'de
partij openbreken' en hij heeft het ge
weten. „Het hele mediacircus zat me
in de nek, ik wist niet wat me over
kwam." Terugkijkend overheersen
goede gevoelens. „Ik vond het vooral
een leerzame tijd."
De carrière van Jouke de Vries als
PvdA-politicus was als een komeet:
een fel, kortstondig lichtspoor aan
de hemel. Zes weken slechts duurde
zijn optreden in de Haagse politiek,
vanaf het moment dat hij zich kan
didaat stelde voor het partijleider-
schap van de PvdA tot aan de verkie
zing van Wouter Bos op 12 novem
ber vorig jaar. Daarna trok hij zich
terug op de Campus Den Haag van
de Universiteit Leiden, waarvan hij
directeur is. Maar de PvdA is nog
niet uit zijn hart en hij volgt de actu
ele politiek op de voet.
De Vries besloot zich te kandideren
nadat voorzitter Ruud Koole meldde
dat de nieuwe PvdA-leider in een
open procedure zou worden geko
zen. Al shel merkte De Vries dat de
kandidaatstelling niet zo open was
als hij had gehoopt. Hij voelde dat
de partij Wouter Bos als leider wilde
en dat Jeltje van Nieuwenhoven en
Klaas de Vries het pro forma tegen
hem opnamen. Hij ergerde zich er
aan dat Bos, Klaas de Vries en Van
Nieuwenhoven al een eerste lijst
trekkersdebat hielden terwijl de
kandidaatstellingsprocedure nog
liep. De Vries wilde de partij dwin
gen om 'te zeggen wat ze denkt en
te doen wat ze zegt', naar de gevleu
gelde woorden van Pim Fortuyn.
Nog de middag dat zijn vrouw de
kandidaatstelling openbaar maakte
door het ANP in te lichten, stond de
huiskamer vol met cameraploegen.
Hij kwam op het NOS-joumaal en
zat daarna al snel bij Andries Knevel.
.Aardige man", herinnert De Vries
zich. .Alleen zaten we aan zo'n klein
tafeltje dat ik niet op het tafelblad
durfde te leunen. Daardoor kwam ik
gespannen over. Later zat ik bij Ba
rend Van Dorp, die hebben een
grote, zware tafel. Maar goed, die
hebben weer Jan Mulder. Zo'n man
ontregelt je meteen."
Als een dolle ging De Vries
het land door om zijn
gezicht te laten
zien bij verkie
zingsbijeenkom
sten van de
partij. Hij her
innert zich
goed hoe hij
door een
loeiende
storm naar
Groningen
reed, ter- -m*,
wijl bij t-
hem j Óui
thuis
de
pan
nen
van
het I
dak vlogen. In het begin reed hij zelf,
'maar ik kon het natuurlijk nooit
vinden'. Later vroeg hij een student
om hem te chaufferen.
„Kwamen we bij Tilburg, gaat mijn
mobiele telefoon. Wouke van Scher-
renburg! Die ging mij volgen, of ik
me maar metéén bij aankomst bij
haar wilde melden. Tijdens het de
bat die avond krijg ik de vraag wat
mijn plannen zijn met de multicul
turele samenleving. Nou, ik zet mijn
professorale gezicht op en begin uit
te leggen dat de integratie in Neder
land verschillende snelheden heeft.
Vanuit mijn ooghoek zie ik hoe Van
Scherrenburg in wanhoop
haar handen in de lucht
gooit, zo van: dat wordt
niks. Jeltje ziet dat
ook, grijpt de micro
foon en roept: 'Da
mes en heren, we
moeten gaan fiet
sen met de al
lochtonen!' On
zin natuurlijk,
maar het was
wel een mooie
oneliner, ze
kreeg er applaus
voor en 's a-
vonds kwam zij
ermee op tv en
rug naar de Campus Den Haag. De
PvdA is echter niet uit zijn gedach
ten. Integendeel, als bestuurskundi
ge én als partijlid volgt hij de ontwik
kelingen op de voet. „Ik zei tijdens
mijn campagne al dat de PvdA naar
rechts, naar het CDA moet koersen."
Balkenendes opvattingen over het
maatschappelijke middenveld staan
hem bijvoorbeeld aan. Mét de pre
mier vindt hij dat de staat niet alles
kan doen, dat burgers zichzelf moe
ten organiseren en dat de staat daar
bij hooguit behulpzaam kan zijn.
„Tijdens de informatie hebben we
fouten gemaakt. We had
den niet WD'er Frans
Weisglas, maar
CDA'er Gerda Ver
burg moeten
kiezen als voor
zitter van de
Tweede Ka
mer. De keuze
voor Leijnse
als PvdA-in-
formateur
was niet ge
lukkig. We
hadden het
CDA ook
meer kun
nen steu
nen inzake
Irak. Ik had
dat wel ge
daan."
Ronduit bezorgd
is De Vries over
het feit dat de
PvdA onzichtbaar is
in de oppositie. „De
partij moet zeggen:
dit is onze vi
sie, dit
onze mensen, zo pakken we het ka
binet aan. Dat gebeurt niet. Volgens
mij denkt de partijtop: in de peilin
gen staan we op vijftig zetels en als
er verkiezingen komen, trekt Bos de n
zwevende kiezers wel naar zich toe. rc
Ja, maar Balkenende II is een goede i'i
ministersploeg. Als de premier gi
nieuwe affaires meer aan zijn broek n
krijgt - ik denk dat niet hoor - en di e
economie trekt aan, dan wordt het ia
een heel ander verhaal.
Om een heldere oppositionele lijm
krijgen, moet de partij eerst intern
debatteren. De Vries vreest dat het i v\
niet van komt omdat dan het gevaa e
bestaat dat de PvdA splijt. „Er zijn
zoveel verschillende groepen. Je
hebt de traditionele sociaal-demo-^
craten, die willen vasthouden aan
verworvenheden van de verzor
gingsstaat - Lodewijk de Waal. Je
hebt de multiculturelen die 'de bot e<
bij elkaar wil houden' en die de im n
migratieproblematiek op kousen- m
voeten benaderen - Job Cohen. Da
staat een andere groep tegenover
vindt dat die benadering niet deui
en die een harde, strenge inburge
ring bepleiten - Paul Scheffer. Je
hebt 'internationalisten' die solida
teit met de Derde Wereld bepleiten
Max van den Berg. Er zijn postmo- Er
dernen die niet veel belangstelling r0
hebben voor de partij en die vinde ,r
dat de PvdA een pressiegroep moe
worden. Dan heb je nog de markt! tJ
cialisten - Rick van der Ploeg, Mar ',T
van Zuylen, de oude Paarse hap." n.
Wouter Bos staat dus voor een di- at
lemma. Hij kan de discussie open- ecj
gooien met het risico dat hij een d e
van de partij van zich vervreemdt. e
Hij kan het deksel op de pan hou-
den, maar dan komt er geen duidi
lijkheid over de vraag wat de PvdA ,e
wil. De Vries vindt dat Bos zijn 'de
mocratisch leiderschap' moet ge- )ri
bruiken en de discussie moet ,g
opengooien. De partij op ac
haar beurt moet 'niet wej n
kruipen, ook niet breker er
maar praten'. Uiteindel jj,
moet Bos kiezen en he 0l
risico accepteren dat
een deel van de part
niet meegaat. Helde w
heid, daar verlangt uj
Vries naar. „Links, r
het initiatief nu )0
lemaal kwijt." m
wilt,;
Sim,
Jouke de Vries. „De partij moet zeggen: dit is onze visie, dit zijn onze mensen, zo pakken we het kabinet aan. Dat gebeurt niet." Foto: Taco van der Eb
UITGELICHT
Valkenburg was deze week
een topic in de krant. De
toekomst van het Marine
vliegkamp domineerde het
nieuws. Gaat het vliegveld
dicht of blijft het open? U
kent inmiddels de uitkomst:
Valkenburg blijft open. Of er
sprake is van uitstel of afstel
van sluiting moet de nabije
toekomst leren.
De Tweede Kamer toonde
zich in deze zaak geen lam
maar een leeuw. Zij blok
keerde het voornemen van
minister Kamp van defensie
om het vliegveld per 1 janu
ari te sluiten en de op Val
kenburg gestationeerde Ori-
ons te verkopen. Minister
Kamp toonde zich op zijn
beurt geen potentaat maar
democraat. Hij legde zich
neer bij de opvatting van de
Tweede Kamer.
Deze uitkomst mag een tri
omf worden genoemd voor
de actieve lobbby die vanuit
de omliggende gemeenten -
Valkenburg, Katwijk en
Wassenaar - is gevoerd. Be
stuurders, bewoners en ma
rinemensen bundelden de
afgelopen maanden hun
krachten. Met een zelfbe
wuste houding en een in
tensieve lobby imponeerden
zij de Kamer en dwongen zo
succes af.
Het Leidsch Dagblad volgde
het debat over over Valken
burg op de voet. De toe
komst van het vliegveld is in
de Leidse regio en de Duin
en Bollenstreek een brisante
kwestie. Want tegenover de
lobby voor het openhouden
van het vliegveld, staat in
Leiden brede voorkeur voor
het bebouwen van het vlieg
veld. Wethouder Hillebrand
van Leiden noemde de be
slissing Valkenburg open te
houden gisteren in deze
krant zelfs 'funest' voor de
ontwikkeling van de regio.
Maar misschien moet Hille
brand ook vaststellen dat
met name Leiden te weinig
druk heeft uitgeoefend om
die andere beslissing - be
bouwing van het vliegveld -
dichterbij te brengen.
Het wapengekletter over
Valkenburg was een 'feest'
voor de krant. Als de regio
zich roert, is de kracht van
een regionale krant maxi
maal. Geen enkel medium
kan zich dan meten met de
boodschapper van 'de we
reld om u heen'. De bericht
geving van de krant klinkt
ook door in Den Haag. Als
politiek redacteur van een
landelijke krant heb ik regel
matig kunnen vaststellen
dat de betekenis van een re
gionale krant groter is dan
menigeen in de regio veron
derstelt. Zeker bij gevoelige
kwesties als Valkenburg
spellen Kamerleden de
krant. De parlementariërs
weten immers dat het regio
nale medium vaak de beste
vertolker is van de stand
punten en de sentimenten
in het gebied.
De uitkomst van het Kamer
debat over Valkenburg laat
ook zien dat er in de ver
houding tussen landsbe
stuur en regio sprake is van
een kenterend tij. Volksver
tegenwoordigers kunnen
zich niet meer permitteren
gewichtige regionale belan
gen te negeren. Burgers
hechten steeds vaker belang
aan wat er met hun directe
leefomgeving gebeurt. Zij
rekenen politici daar ook
steeds vaker op af.
In zekere zin is er in Neder
land sprake van een renais
sance, een wedergeboorte,
van de regio. Waar het be
stuur internationaliseert en
de economie globaüseert,
zoekt de burger zijn identi
teit steeds sterker in de ei
gen leefomgeving. De schij-
ver/journalist Geert Mak gaf
daarvan in zijn boek over
het Friese dorp Jorwerd eer
der prachtige voorbeelden.
Het dorp telde nieuwe in
woners die door de week tot
in de verste uithoeken van
Europa werkten, maar zich
thuis sterk verbonden voel
den met de cultuur en het
ritme van deze kleine leefge
meenschap.
Met die verschuiving van in
teresses wint de regionale
krant aan gewicht. Want
hoe het er overal in de we
reld aan toe gaat, is via een
oneindig groot aantal media
te zien en te horen. Maar
om te weten wat zich in de
directe omgeving afspeelt, is
de regionale krant onmis
baar. Niet alleen vanwege
haar verslaggeving, maar
ook vanwege haar opstel
ling. Deze krant is niet al
leen een boodschapper van
het nieuws uit de regjo,
maar voelt zich tegelijk sterk
verbonden met die regio.
Ik ben dan ook benieuwd
hoe Leiden de belangen van
alle woningenzoekenden
gaat behartigen in Den
Haag. Misschien moet de
gemeente straks Joop van
der Reijden inschakelen als
diens klus als interim-bur
gemeester in Valkenburg er
op zit. Deze krant infor
meert haar lezers graag over
een nieuwe lobby uit de re
gio.
Kees van der Malen,
hoofdredacteur
KATWIJK, 14.30 UUR
le>
Jazeker, de afdeling is nieuw. Licht en gezellig, met blauwe
meubels. En een fraai terras voor warmere tijden. Maar hij
ziet het niet. Eerst moest hij naar de derde verdieping, nu zit h °S
in de kelder van Huize Salem. Wel even wennen, want als blinr
redt-ie het alleen in een bekende omgeving. „Naar de wc is het
precies tien stappen, naar de uitgang zijn het er 48."
Hij is 88, hoopt in januari 89 te worden. „De ouderdom komt
met gebreken. Ik zie alleen nog vage schaduwen." Hij woont u
standig, maar is het niet meer. Vandaar zijn tweewekelijkse be ,m
zoekjes aan Huize Salem. „Ik zou hier graag willen wonen, ma u
er is geen plek."
Dan maar naar de 'dagverzorging'. Zo'n dag van huis is prettig
kan hij aan de meeste activiteiten niet meedoen. Je bent er toe
even uit. En tussen de middag krijg je een goede lunch. Thuis
het maar behelpen met de koelverse maaltijden van Tafeltje D
Je. Hij krijgt het niet eens voor elkaar om die schotels zelf in d(
magnetron te verwarmen. „Moet toch weer iemand helpen.
Gelukkig zit hij niet om een praatje verlegen. Hij kan uren ver
len over zijn belevenissen als zeeman en binnenvaartschipper
Over de tijd dat de schepen van hout waren en de zeelui van
staal. Over zijn eerste ervaringen op zee, als 9-jarig Katwijks jc
getje. Of over zijn angstige uren tijdens de watersnoodramp in
1953. „Zaten wij met een stukkende motor." Zijn vrouw zat L
doodsangst voor de radio, ,,'t Was erop of eronder." En dan
keer met die enorme storm toen een Katwijks schip met m;
muis verging. „Ik zal het nooit vergeten."
Dan is het tijd voor 'een activiteit'. De koffiekopjes gaan van
fel. Herfststukjes gaan ze maken. „Hé, daar hoor ik Lenie. En
vrouw Zwart is er ook." Voor de goede orde: horen kan hij n(
prima. ,Als een postbode een brief door de brievenbus gooit,
hoor ik 'm vallen."
Voor hem geen gepriegel met dennenappels en takken. Hij bi
liever praten over vroeger. „Dit hier om me heen, en dat bloei
schikken, dat hoef ik allemaal niet te zien."
Erna Straatsma
Zondag gaat de klok een uur terug. Daardoor is het 's ochtends weer
even wat lichter op het moment dat de wekker gaat. Maakt dat het
opstaan ook gemakkelijker? Navraag bij emeritus-slaapprofessor HIL-
BERT KAMPHUISEN uit Oegstgeest.
Is de wintertijd een goed middel
om te zorgen dat mensen 's och
tends gemakkelijker uit hun bed
komen?
„De gedachte achter wintertijd is dat je moet werken als het licht is;
als het donker is, kun je in je
bed liggen. Het is meer een
verstandelijke aanpassing dan
een biologische. Sommige
mensen beweren dat ze het
echt merken, dat uurtje ver
schil. Als dat al zo is, is het
maar heel weinig. Jetlag krijg je
pas als je drie of vier tijdzones
opschuift. Eén zo'n uurtje stelt
biologisch weinig voor. Ik denk
dat als je de melanine zou me
ten - het hormoon dat als
slaapmiddel werkt - dat je het
verschil wel kunt merken."
Maar is het niet moeilijk wak
ker worden als het nog donker
is?
„Zou kunnen, maar dat weet je
pas zeker als je er onderzoek
naar doet bij duizenden men
sen. Dat is duur. Er is wel ooit
een onderzoek gedaan naar
statistische gegevens over het
aantal ernstige auto-ongeluk-
ken direct na het ingaan van de
zomer- of wintertijd. Het blijkt
dat er een piek is in het aantal
ongevallen in de eerste dagen
na het invoeren van de winter
tijd. Als de zomertijd is ingegaan, gebeuren er die week juist minder
ongelukken. Het onderzoek is wetenschappelijk uiterst omstreden.
Ik heb het met belangstelling gevolgd, maar statistisch schijnt er
niets van te kloppen."
