'In Irak miljarden dollars verdwenen'
BUITENLAND
Turkse president veroorzaakt rel om hoofddoek
'Verdeling van Bosnië al in 1991 vastgelegd'
In Duitsland geen draagvlak voor coffeeshops
Blair: Snelle oplossing
Britten in Guantanamo
Britse organisatie waarschuwt donorconferentie voor corruptie tijdelijk bestuur
Labour zet luidruchtige
dissident uit de partij
Viagra werkt, bij scholieren
Aidsmedicijnen
Derde Wereld
helft goedkoper
Saudi-Arabië
verhindert
demonstraties
in werkt mee
et atoombureau
"jiEN - Iran heeft, naar eigen
;en, al zijn gegevens over
nucleaire activiteiten over-
agen aan het Internatio-
Atoomenergie Agentschap
A), de 'atoomwaakhond'
jde VN. Dat heeft het hoofd
|de IAEA, Mohamed el-Ba-
>i, gezegd. En dat is keurig
ijd, want de IAEA had Iran
;1 oktober gegeven om fil
iatie te verstrekken. Iran
;t aantonen dat het in zijn
leaire installaties geen kem-
:ns maakt.
na executeert
plimseparatist
nc - In de stad Hotan in het
rdwesten van China is vori-
reek de moslimactivist Shi-
erechtgesteld wegens 'et-
separatisme'. Shirali is
,e0ejgoer. Dat is een Kauk-
jj;he bevolkingsgroep, die in
rovincie Xinjiang streeft
onafhankelijkheid. Vol-
p Peking gaat dat gepaard
bomaanslagen, maar vol-
een steungroep in Ameri-
eegde Shirali alleen ge-
loos verzet.
iitharov-prijs
or Annan
iTSBURG - Secretaris-gene-
Cofi Annan en de andere
nedewerkers ontvangen de
arov-prijs 2003 voor de
ienrechten van het Euro-
1{ parlement. Dat is gisteren
aatsburg bekendgemaakt,
o, lekenning is een eerbetoon
n le VN-medewerkers die het
hebben verloren in de
voor de mensenrechten,
de prijs eert de Europese
vooral de VN-gezant voor
ej leira de Mello. Die kwam
e gustus om het leven bij
omaanslag op het VN-
>or in Bagdad.
n in dodencel
0 rdt Fransman
^Orleans - Een Amerikaan
t( Amerika in de dodencel
V( :eft de Franse nationaliteit
gen. Daardoor geniet hij
aInsulaire bescherming van
/e rijk. De 30-jarige Michael
nd is op zijn dertiende
door een aan
duwde oom met de Franse
ïaliteit. Frankrijk heeft op
n ek van zijn advocaten zijn
eije nationaliteit nu erkend.
nd is veroordeeld voor het
iteken van een vriend, een
anse immigrant.
ïjeste Russische
"tangenen ziek
ou - Bijna driekwart van
_pdetineerden in Rusland is
"blijk ziek of lijdt aan em-
Jiekten als aids, tuberculo-
usyfilis. Dat heeft een hoge
ionaris van de Russische
lie gezegd. Bijna alle gevan-
- dat zijn er 820.000 in
jnd - gebruiken drugs. Met
iatieve straffen hoopt Rus
jets te doen aan de overbe-
J gevangenissen. Tiental-
[detineerden zitten er in
z)
nwerkers vast
°rpijn in Rusland
'e(v
- In een steenkolenmijn
V^d-Rusland zitten sinds
Cfen 49 mijnwerkers vast op
^epte van 800 meter. De
waren aan het werk in
eilijn in de Zuid-Russische
Rostov, toen er plotseling
™jde mijn instroomde en de
lt!jiciteit uitviel. Daardoor
tjfe de lift niet meer. Vol
den medewerker van het
c"lerie voor noodsituaties
er| lek op 200 meter diepte
men dat de mijn on-
zal lopen.
idsdolheid bij
jter in Lyon
In het Franse departe-
Rhöne is een geval van
;s dolheid geconstateerd.
rie-jarige jongetje liep de
,rtlop nadat hij in augustus
een vakantie in Gabon
;ebeten door een hond.
Ld ligt in het ziekenhuis
ernstig aan toe. De ge-
:idsdienst onderzoekt ie-
die met het kind in aan-
is gekomen. Het gaat om
|ste geval van hondsdol-
n Overgedragen van een
op een mens, in Frankrijk
924.
dienettes
jjen blijven
anstad - Meisjes mogen
!naar zijn. Dat melden de
-katholieke bisschoppen
^geland en Wales na een
gisteren op het Vati-
van het ge
lvaren de berichten dat
%caan frivoliteiten als
'^-misdienaars, dansen
^laudisseren tijdens de
willen verbieden. Maar
Tp mogen misdinettes zijn
^liturgische dans of 'het
*L.jh bewegen', vooral ge-
Mijk in Azië en Afrika, blijft
vtaan.
donderdag 23 oktober 2003
Geen gesluierde vrouwen bij herdenking 80-jarig bestaan republiek
door onze correspondent
Fidan Ekiz
Istanbul - Turkse islamitische parle
mentsleden mogen hun vrouw, als die
een hoofddoek (bascrta) draagt, niet
meenemen naar een receptie ter gele
genheid van het 80-jarig bestaan van de
Turkse republiek. Dit heeft de Turkse
president Ahmet Necdet Sezer, zelf een
liberaal, gezegd. Zijn uitspraken hebben
grote woede veroorzaakt in streng isla
mitische kringen.
Parlementsleden van de oppositiepartij
CHP mogen hun echtgenotes wel mee
nemen naar de receptie, omdat hun
vrouwen geen hoofddoek dragen. Dis
criminatie, vinden de leden van de isla
mitische AK-partij. Zij vinden het ver
bod van de president oneerbiedig. Velen
van hen zullen het feest daarom niet bij
wonen. Premier Erdogan (zelf AK-lid)
zei er wel te zullen zijn maar zonder zijn
vrouw.
Parlementsvoorzitter Balent Arinc
(eveneens van de AK) zei geen proble
men te hebben met 'het verzoek van
Sezer'. Arinc riep drie jaar gelegen nog
dat pogingen om de islamitische bewe
ging de pas af te snijden/tevergeefs wa
ren. „Wij kunnen niet uit de weg worden
geruimd. Onze kinderen zullen ons na
komen", beloofde Arinc, toen nog afge
vaardigde van de later verboden islami
tische Partij van de Deugd. Uit die partij
is de AK voortgekomen.
De Turken die een strikte scheiding tus
sen kerk en staat aanhangen zijn de dis
cussies, met name over een bas^rta-ver-
bod voor regeringsgebouwen en scho
len, meer dan zat. „Het wordt tijd dat is
lamitische Turken de scheiding tussen
kerk en staat respecteren", luidde de
stelling van een Turk tijdens een tv-de-
bat over de kwestie.
De algemene opinie in de tv-discussie
was dat Turkije een voorbeeld moet ne
men aan Frankrijk waar een wettelijk
verbod op het dragen van de hoofddoek
op school in de maak is. De Turkse
kranten prijzen Frankrijk openlijk om
die aanpak. „Het lijkt erop dat Frankrijk
het probleem veel sneller zal oplossen
dan Turkije", schreef de Turkse krant
Cumhuriyet, „De Franse premier Raf-
farin windt er geen doekjes om. Hij zegt
ronduit dat in Frankrijk geen discussie
mag bestaan over het in standhouden
van de seculariteit. En Turkije discus
sieert en discussieert maar."
londen/ap - De Britse premier
Tony Blair verwacht binnen en
kele weken een oplossing voor
het geschil met de Verenigde
Staten over de detentie van ne
gen Britse terreurverdachten in
Guantanamo Bay op Cuba. „Of
deze mensen krijgen een pro
ces dat voldoet aan onze ver
plichtingen, of zij komen terug
naar hier", zei Blair gisteren op
een persconferentie.
In een Amerikaanse marineba
sis bij Guantanamo Bay worden
zonder proces of toegang tot
advocaten ongeveer 660 man
nen vastgehouden, voor het
merendeel Taliban- en Al-Qai-
dastrijders die in 2001 in Afgha
nistan gevangen zijn genomen.
De verdachten wachten moge
lijk een militair proces en de
doodstraf. Toen de Amerikaan
se autoriteiten in juli aankon
digden twee Britten en vier an
deren voor een militair tribu
naal te willen brengen, tekende
Londen bezwaar aan en eiste
het overleg over de regels.
madrid/anp-afp-gpd - Een be
drag van bijna vier miljard dollar
voor de wederopbouw van het
land is verdwenen naar obscure
bankrekeningen van het Ameri
kaans-Britse interim-bestuur in
Irak (CPA). Dat maakte de Britse
organisatie voor ontwikkelings
hulp Christian Aid gisteren be
kend. Gisteren begon ook de do
norconferentie in Madrid, waar
de VN 56 miljard dollar hoopt op
te halen voor de wederopbouw
van Irak.
Christian Aid roept de deelne
mers op voordat ze geld toezeg
gen eerst de vraag te stellen:
Wat is er gebeurd met de ont
brekende miljarden?
Volgens de onderzoekers was
voor Irak zo'n vijf miljard dollar
beschikbaar, afkomstig uit de
olieverkoop en uit de geheime
bankrekeningen van Saddam.
Daarvan is vier* miljard dollar
zoek, waarbij Christian Aid haar
schattingen nog betitelt als
conservatief.
„Het kan alleen de speculaties
in Irak voeden, dat een dispro
portioneel bedrag wordt afge
roomd ten gunste van Ameri
kaanse bedrijven. Het geld had
gebruikt kunnen worden voor
het verlichten van de chroni
sche werkloosheid en andere
ernstige problemen waarmee
Iraki's kampen, onder wie de
armsten en kwetsbaarsten", al
dus de Britse stichting in haar
rapport 'Iraq: the missing bil
lions'.
Dit geld staat volgens de in
1945 opgerichte organisatie, die
sinds 1949 nauw verbonden is
met de Britse Raad van Kerken,
los van fondsen die door lan
den beloofd zijn voor de recon
structie van Irak. „Dit is Iraaks
geld dat uitgegeven moet wor
den ten faveure van alle Irake
zen en niet in het geheim be
waard mag worden door een
niet-gekozen buitenlands be
stuur", meent Christian Aid.
De internationaal directeur van
de stichting, Roger Riddell,
noemt de hele situatie 'schan
dalig'. De Britse regering moet
haar positie als tweede com
mandant van het CPA gebrui
ken om volledige helderheid te
scheppen over dit geld, ook om
vergelijkbare praktijken in de
toekomst te voorkomen, zegt
hij.
De Amerikaanse bewindvoer
der in Irak, Paul Bremer, wees
gisteren in Madrid de aantijgin
gen meteen van de hand. Alle
fondsen worden volgens de
Amerikaan op een 'volstrekt
transparante' wijze uitgegeven
of overgeboekt.
In Madrid hielden vertegen
woordigers van de voorlopige
Iraakse regering de internatio
nale gemeenschap voor dat Irak
'totaal is verwoest'. „We moe
ten niet beginnen bij nul maar
ver onder nul", aldus minister
Mowaffak al Rabaye. Hij verze
kerde dat landen die nu al
steun toezeggen kunnen reke
nen op een voorkeursbehande
ling bij de uitgifte van opdrach
ten aan bedrijven. Nederland
heeft, na een aanvankelijke wei
gering omdat ons land al troe
pen levert, toch 13 miljoen euro
toegezegd.
Geld voor Irak
Toezeggingen van geld of andere steun voor de wederopbouw
van Irak, naast de 20 miljard dollar die de VS hebben toegezegd:
Nederland: 15 miljoen dollar
België: 5 tot 6 miljoen dollar voor 2004.
Canada: 150 miljoen dollar voor 2004.
Europese Unie: 233 miljoen dollar voor 2004.
Filipijnen: 1 miljoen dollar voor 2004.
Groot-Brittannië: 900 miljoen dollar voor de komende driejaar.
Iran: elektriciteit en gas.
Italië: 150 miljoen dollar voor de komende driejaar.
Japan: 1,5 miljard dollar voor 2004, bereidt groter financieel
pakket voor.
Spanje: 300 miljoen dollar voor de komende drie jaar.
Zuid-Korea: 60 miljoen dollar dit jaar 200 miljoen dollar de
komende drie jaar
Zweden: 32,7 miljoen voor de komende twee jaar.
Wereldbank: 3 tot 5 miljard voor de komende driejaar in lenin
gen.
londen/ap - De geruchtmaken
de Britse parlementariër George
Galloway is gisteren de Labour-
partij uitgezet. Met zijn luid
keelse oppositie tegen de oor
log in Irak heeft Galloway de
partij in diskrediet gebracht,
oordeelde een partijcommissie
tijdens een zitting in Londen.
De partijleiding had om Gallo
ways royement gevraagd. Gallo
way sprak, nadat het oordeel
was geveld, van een zitting 'in
de beste traditie van politieke
showprocessen'. „De tegen
standers van de oorlog in Irak
gaan niet weg, meneer Blair,
binnen noch buiten Labour",
zei hij. „We blijven Blair verant
woordelijk stellen voor oorlogs
misdaden en een blunder van
buitengewone omvang." Gallo
way behoudt zijn parlements
zetel.
Galloway was al geschorst als
partijlid sinds hij in mei in een
televisie-interview Britse solda
ten in Irak opriep geen gehoor
te geven aan bevelen. Galloway
is sinds 1987 lid van het Lager
huis en heeft naam gemaakt als
George Galloway. Foto: AP
dwarsligger. Hij is al langer soli
dair met Irak. Om aandacht te
krijgen voor het lot van de
Iraakse bevolking, die jarenlang
te lijden had onder internatio
nale sancties, reed hij in 1999
met een rode dubbeldekker van
Londen naar
londen/anp/rtr - Zes Britse schooljongens zijn deze week naar
een ziekenhuis gebracht, omdat ze onmiskenbaar van de erec
tiepil viagra hadden gesnoept. Een van de 13-jarigen had tablet
ten van huis meegenomen en uitgedeeld tijdens de lunch. Ze
konden de effecten uiteindelijk niet meer verbergen, waarop de
schoolleiding besloot de knapen naar een hospitaal te brengen.
Daar stonden ze onder controle totdat de pil was uitgewerkt.
Demonstranten in Khaldiya, ten westen van de Iraakse hoofdstad
Bagdad, eisen voor de poorten van een Amerikaanse basis de vrijla
ting van drie vrouwen. Ze werden eerder deze week gearresteerd
door Amerikanen die op zoek waren naar hun echtgenoten, die ver
dacht worden van anti-Amerikaanse aanslagen.
Foto: AFP
new york/anp - De voormalige
Amerikaanse president Clinton
heeft gisteren bekendgemaakt
dat het fonds dat zijn naam
draagt, met vier medicijnfabri
kanten heeft afgesproken dat
de prijs voor aidsmedicijnen
voor de Derde Wereld zijn ge
halveerd.
Het Clinton Foundation HI-
V/AIDS Initiative sloot de over
eenkomst met drie Indiase en
een Zuid-Afrikaanse fabrikant
van medicijnen. In plaats van
300 dollar per jaar zou een be
handeling nu uitkomen op 140
dollar. Het fonds wil grote pro
gramma's opzetten in Afrika,
waar honderdduizenden men
sen tot nu toe geen enkele vorm
van behandeling hebben gekre
gen.
De deal is volgens Clinton „een
grote doorbraak in onze pogin
gen behandelprogramma's op
te zetten in plaatsen waar tot
nu toe eigenlijk geen medijnen
en dus geen hoop kwamen."
riyad/ap - Saudi-Arabië heeft
gisteren op negen plaatsen in
het land demonstraties voorko
men. Een vanuit Londen opere
rende Saudische oppositiebe
weging had tot de demonstra
ties opgeroepen, maar de poli
tie was massaal op de been om
protestacties onmogelijk te ma
ken. Vorige week demonstreer
den honderden mensen in de
hoofdstad Riyad na een oproep
van de Beweging voor Islamiti
sche Hervormingen in Arabië
(MIRA). Het was de eerste de
monstratie sinds jaren in Saudi-
Arabië, waar politieke vrijheden
niet of nauwelijks bestaan.
Saudi-Arabië ligt sinds de aan
slagen van 11 september ondér
vuur omdat het ontbreken van
politieke vrijheden mensen tot
terrorisme zou drijven. Veel van
de kapers van 11 septembér
waren Saudiërs. Ook de afne
mende welvaart door dalende
olie-inkomsten veroorzaakt on
vrede.
den haag/ap - De laatste pre
mier van het oude Joegoslavië,
Ante Markovic, heeft gisteren
voor het Joegoslaviëtribunaal
bevestigd dat Slobodan Milose
vic en de voormalige Kroatische
president Franjo Tudjman al in
1991 in het geheim Bosnië heb
ben opgedeeld.
Al jaren gaat in diverse varian
ten het verhaal dat Milosevic en
Tudjman in maart 1991, toen
de oorlog tussen Servië en Kro
atië op uitbreken stond, in een
geheime vergadering in Karad-
jordjevo in Noord-Servië Bos
nië verdeelden. Markovic, die
optrad als getuige van de aan
klagers in het proces tegen
Milosevic, bevestigde dat. Beide
heren zagen volgens Markovic
een enclave voor zich waar de
moslims naartoe moesten.
Markovic, zelf Kroaat, zei Tudj
man en Milosevic te hebben ge
waarschuwd dat hij alles zou
doen wat in zijn 'beperkte
macht' lag om hen tegen te
houden, omdat het tot bloed
vergieten zou leiden. Tudjman
en Milosevic trokken zich daar
niets van aan.
Markovic pleitte destijds voor
hervormingen in plaats van
oorlog. Hij was duidelijk te libe
raal voor de nationalisten Milo
sevic en Tudjman en werd uit
eindelijk gedwongen te vertrek
ken.
Milosevic, die zijn eigen verde
diging voert, ontkende dat de
vergadering in Karadjordjevo
heeft plaatsgevonden.
Politiek verdeeld over legalisering van soft drugs
door onze correspondent
Wierd Duk
Berlijn - „Laat er geen misver
stand over bestaan: wij zijn te
gen het bestaan van coffee
shops." De Duitse minister van
binnenlandse zaken, Otto Schi-
ly (SPD), wond er geen doekjes
om. Na overleg met zijn Neder
landse collega Donner (CDA,
justitie) hekelde Schily in harde
bewoordingen het Nederlandse
drugsbeleid. „Ik hoop dat de
Nederlanders hun positie zul
len herzien", bromde de be
windsman.
De harde lijn van de minister
leidt echter tot niets, is de me
ning van de liberale politicus
Martin Matz (FDP). Matz heeft
als lid van de Berlijnse senaat
een plan ingediend om bezit en
gebruik van cannabis te legali
seren en coffeeshops in de
hoofdstad mogelijk te maken.
„Het gaat ons, net als de Neder
landers, om de decriminalise
ring van het gebruik van soft
drugs en om het scheiden van
de markten voor soft- en hard
drugs. Het restrictieve beleid
van de afgelopen 30 jaar, dat
Schily nog altijd voorstaat, is
mislukt. Het cannabisgebruik is
alleen maar toegenomen en
Plan Donner 'onuitvoerbaar*
Het plan van minister Donner (justitie) om buitenlandse
drugstoeristen met een pasjes- of Iedensysteem uit coffee
shops te weren is volgens gemeenten en coffeeshophouders
onuitvoerbaar. Het zal leiden tot overlast op straat omdat
dealers in hard-drugs de handel zullen overnemen. De CDA-
minister lanceerde zijn idee woensdag onder druk van zijn
Duitse collega Schily. Volgens burgemeester Van Beers van
Roermond zijn de Duitse grensgemeenten juist tevreden met
het huidige gédoogbeleid. En Nijmegen, Hengelo en Ensche
de benadrukken dat Duitse bezoekers van coffeeshops niet
voor overlast zorgen.
jongeren kennen hoegenaamd
geen hindernis om het eens uit
te proberen. Dan moet je iets
anders bedenken."
Matz' plan kreeg instemming
van de Groenen en ook de Ber
lijnse SPD is er voorstander van
om het bezit van kleine hoe
veelheden hasj voor eigen ge
bruik toe te staan.
Maar er kwam ook kritiek op de
plannen van de 'Kiffer-Koali-
tion' ('de coalitie van blowers').
De drugsexpert van de bonds
regering, topambtenaar Marion
Caspers-Merk, sprak van een
'fout signaal'. „De discussie
over het vrijgeven van softdrugs
moet niet worden gevoerd door
40-jarigen, die vroeger met z'n
tienen één joint deelden. De si
tuatie is tegenwoordig veel
grimmiger. Dit is zeer ondoor
dacht." De als tolerant bekend
staande Berlijnse burgemeester
Klaus Wowereit (SPD) liet van
uit Mexico, waar hij op werkbe
zoek is, weten het coffeeshop
plan van de FDP-senator heil
loos te vinden.
Matz begrijpt dat de meningen
over de legalisering van soft
drugs in Duitsland verdeeld
zijn. „Ook binnen mijn eigen
partij, de FDP, zijn er mensen
die zich tegen coffeeshops ver
zetten. Het is nu eenmaal een
omstreden thema."
In Duitsland is de politie - an
ders dan in Nederland - ver
plicht proces-verbaal op te ma
ken bij cannbisbezit of gebruik,
ook als het om zeer geringe
hoeveelheden gaat.
Dit stoort Bernhard Witthaut,
plaatsvervangend voorzitter
van de Duitse Politiebond. Wit
thaut pleit ervoor het bezit van
kleine hoeveelheden niet langer
strafbaar te stellen en het mo
gelijk te maken om cannabis in
bijvoorbeeld apotheken zonder
recept te verkopen. „Dan kan er
ook goed op de kwaliteit wor
den gelet", aldus Witthaut.
Het handhaven van de huidige
wetgeving is voor de politie zeer
frustrerend, stelt Witthaut uit
ervaring. „Het komt erop neer
dat kleine zaken vaak worden
geseponeerd, maai- dat er wel
eerst een hoop administratief
werk in moet worden gesto
ken."
Witthaut benadrukt dat hij op
'persoonlijke titel' spreekt. De
Politiebond is officieel tegen el
ke vorm van legalisering en
Witthaut werd wegens zijn af
wijkende opinies al door zijn
voorzitter bekritiseerd.
Ook in het 'veld' lopen de me-
1
ningen uiteen.
Zo zijn er hulpverleners die
pleiten voor legalisering van
softdrugs, maar Matthias Hof-
mann-Bayer van de Nooddienst
voor Verslaafden in Berlijn
vindt de instelling van coffee-
shops een slecht idee. „Mijn er
varing is dat de bevolking het
domweg niet zal accepteren.
Nederlanders zijn gewend om
problemen via onderhandelen
op te lossen. Maar in Duitsland
worden druggebruikers toch
veel meer als een gemarginali
seerde groep gezien. Er bestaat
hier eenvoudig geen draagvlak,
voor dat soort plannen. Dus
Schily heeft gelijk, in die zin dat
hij de mening van een meer
derheid vertolkt. Dat idee van
Matz is een zuiver politiek initi
atief. Het haalt het nooit."
Hofmann-Bayer ziet niet zo gek
veel verschillen tussen de Ne
derlandse en de Duitse situatie.
„Nederlanders zijn er goed in
om de werkelijkheid op een
charmante manier te verzach
ten. Maar ik geloof niet dat de
aanpak van drugsoverlast in
Rotterdam of Amsterdam nou
zo anders is dan in Berlijn. In
de afgelopen jaren is men in
Nederland toch ook veel stren
ger gaan optreden."
