.öir
KUNST CULTUUR
'Reünie moet spontaan blijven'
'Licht in de ogenl
is ronduit mooi?
Peer Gynt speelt met een orkest
Buitenland in de rij voor 'Schaduwkiij
Charlotte Kohier Prijs naar
Rob de Graaf met 'Neanderi
Weerman
op bezoek
in Leiden
Rockband Alquin terug in Zoetermeer na opname album en dvd
r~. Mar naa aaai n ai,'
Prince. Foto: EPA/Julian Smith
Prince geeft
aftrap wereldtour
Melbourne - Superster Prince
is gisteravond begonnen aan
zijn wereldtournee 2003-2004.
Hij gaf de aftrap in de Rod La-
ver Arena in de Australische
stad Melbourne. Prince, die in
de jaren tachtig zijn grootste
successen had met hits als 'Pur
ple Rain' en AVhen doves cry',
weet wereldwijd nog moeite
loos de conceithallen te vullen.
Hij wordt alom beschouwd als
muzikaal genie.
'Moonlight' beste
Europese film
hollywood - De speelfilm
"Moonlight" van de Nederland
se regisseuse Paula van der
Oest is op het Hollywood Film
Festival uitgeroepen tot beste
Europese film. 'Moonlight'
werd verkozen uit ruim 1400
Europese films die voor de prijs
waren ingezonden. De prijs
werd in ontvangst genomen
door producent Emjay
Rechtsteiner. Regisseur Van der
Oest kon zelf niet op het festival
aanwezig zijn, omdat zij mo
menteel in Schotland het boek
"Verborgen gebreken' van Re-
nate Dorrestein verfilmt.
Literatuurprijs
'La maïtresse'
parijs - De Franse schrijver Jac
ques-Pierre Amette heeft met
zijn roman 'La maïtresse de
Brecht' de Prix Goncourt 2003
gewonnen. De roman speelt
zich af in het Oost-Berlijn van
na de Tweede Wereldoorlog te
gen de achtergrond van de
Koude Oorlog en beschrijft een
romance tussen de schrijver
Bertolt Brecht, net teruggekeerd
uit ballingschap, en een jonge
comédienne die als spion voor
de Stasi werkt. De Prix Gon
court is de belangrijkste litera
tuurprijs in het Franse taalge
bied. De prijs wordt dit jaar
voor de honderdste keer uitge
reikt.
In Leiden en de regio bestaat grote belangstelling voor
professionele en amateuristische kunstbeoefening. Heilig Vuur
volgt stad- en regiogenoten die musiceren, zingen, dansen,
toneelspelen, fotograferen of op andere wijze actief zijn.
Vandaag: jeugdmuziektheater De Speelkring in Voorhout
De ruimte is groot, hoog, ruim
en licht. Verkeersdrukte? Geen
last van. Ander lawaai? Is er
niet. De oude bollenschuur
van Marleen van Leeuwen is
een prachtige plek om te repe
teren. Aan de rand van Voor
hout, een weiland voor de
deur. Eén wand bestaat, over
een lengte van een meter of
tien, alleen uit kasten. Toneel-
kleding, verduidelijkt ze. Over
al staan decorstukken.
Het is de thuisbasis van jeugd
muziektheater De Speelkring.
Een echte reus, deze club van
liefhebbers, zegt oprichtster
Van Leeuwen. ,,We hebben nu
ongeveer 240 leden, maar het
is ooit begonnen als een klein
groepje, voor kinderen tussen
de zes en de twaalf jaar. In de
kantlijn. Zelf heb ik operette-,
dans- en pianolessen gevolgd
in Den Haag. Daarna ben ik
het onderwijs in gegaan als
muziekleerkracht. Maar ruim
vijftien jaar geleden was er op
dat gebied helemaal niets in
Voorhout voor kinderen."
„Ik heb zelf vier kinderen en
die wilde ik toch wat meege
ven. Zo is het in de huiskamer
begonnen. Het spelen van ver
halen, toneel met muziek. On
der het motto: speel met alles
wat je tegenkomt. Het proces
staat voorop. De vorming.
Groeps- en persoonlijkheids
vorming. Met elkaar zoeken in
verhalen. Daarom doen we ook
geen audities, we bezorgen zo
niemand een deuk. Dat is ook
een van de redenen waarom
De Speelkring zo is gegroeid,
denk ik. Oudere kinderen blij
ven ook gewoon. We hebben
nu wel twee groepen: kinderen
tussen de zes en de twaalf jaar,
en jongeren van boven de
twaalf."
Die laatste groep, die ongeveer
negentig middelbare scholie
ren telt, is op dit moment hard
aan het repeteren in de bollen
schuur. Voor twee grote uit
voeringen die binnenkort
plaatsvinden. De Speelkring
speelt dan het bekendste to
neelwerk van de beroemde
Noorse schrijver Ibsen, 'Peer
Gynt'. Een stuk dat prima bij
het jeugdmuziektheater past:
„Centraal staat de zoektocht
van Peer naar de zin van het le
ven en naar zichzelf."
„De combinatie van muziek,
beweging en toneel is prachtig.
Als ik er niet de muziek van
Grieg bij hoor, mis ik veel. Het
Appeltheater bijvoorbeeld
heeft het stuk ook opgevoerd.
amsterdam/c pd - Uitgeverij
Contact heeft bij de toewijzing
van de vertaalrechten van
'Schaduwkind' van P.F. Thomé-
se de buitenlandse uitgeverijen
voor het uitkiezen. De belang
stelling voor het boek is zo
groot dat er uit veel biedingen
per land kan worden gekozen.
Volgens rechtenmanager Marij
ke Nagtegaal van de Contact
Uitgeversgroep is dat de' laatste
jaren bij een Nederlands boek
niet meer voorgekomen. De
vertalingen zullen verschijnen
inclusief brieven met reacties
van lezers aan de auteur.
Ook de belangstelling in'Neder-
land voor 'Schaduwkind' blijft
onverminderd groot. Met zeven
drukken achter de rug beloopt
de oplage inmiddels 40.000
exemplaren.
Nagtegaal noemt de hoogte van
de internationale biedingen
'ongelooflijk'. Een exact bedrag
wil zij niet noemen, maar alleen
al vanuit de Verenigde Staten,
Engeland en Duitsland beloopt
het meer dan een ton in euro's.
Biedingen van uitgevers in
Spanje en Italië en andere lan
den komen daar nog bij. De
Franse vertaalrechten zijn al
voor de Frankfurter Buchmesse
aan Actes Sud toegewezen.
Het gaat bij de bedragen om
niet terugvorderbare voor
schotten. Nagtegaal: „De bui
tenlandse uitgevers denken zo
veel exemplaren van het boek
te verkopen dat ze de voor
schotten eruit halen."
gens tellen voor uitgeve
tact en schrijver Thomi
alleen de bedragen. W
zo belangrijk is dat l~
prestigieuze uitgeveiL
gaat die zich zullen in^N
van het boek een succefg
ken.
In 'Schaduwkind' n
Thomése in secure en g||
bewoordingen over de
en het overlijden kort
van zijn dochtertje,
toonde zich gisteren bl^
dat voor zo'n klein, intii
zoveel buitenlandse bef
ling is. Een verklaring a
nen zijn dat Thomése I
verseel, tijdloos themaH
persoonlijke wijze behai
theater recensie
Wijnand Zeilstra
Voorstelling: 'Het licht in de ogen' van
Ger Thijs door Het Toneel Speelt. Spel:
Annet Nieuwenhuijzen en Hans Croiset.
Regie: Gijs de Lange. Gezien: 21/10,
Leidse Schouwburg. Aldaar nog te zien.
vanavond.
Op het toneel staat twee keer
vijftig jaar toneelervaring. Het
zijn Annet Nieuwenhuijzen en
Hans Croiset die beiden dit sei
zoen een dergelijk memorabel
jubileum te vieren hebben. Ger
Thijs schreef bij deze tamelijk
unieke gelegenheid speciaal
voor hen een stuk. 'Het licht in
de ogen' is echter niet zomaar
een gelegenheidsstuk om het
feestje op passende wijze enige
luister bij te zetten. Dit stuk
over een oud geworden ac
teursechtpaar snijdt universele
re thema's aan, zoals de een
zaamheid van veroudering en
de angst voor het in vergetel
heid raken. En gaat op verschil
lende niveaus over toneel, over
recente Nederlandse theaterge
schiedenis en de daarbij beho
rende incrowd.
Juist als je altijd succesvol in de
schijnwerpers hebt gestaan, is
de stilte waarschijnlijk eens zo
stil. Daarmee worstelen de per
sonages Lo en Grace in dit stuk.
Soms steunen ze elkaar. Meest
al projecteren ze hun ongenoe
gen op elkaar. En die strijd kent
vaste rituelen. Hij bijvoorbeeld
gaat theatraal zitten jammeren
(acteur blijf je immers), zij stort
zich stiekem in de drank en
pakt voor de zoveelste keer haar
koffers. Hun verzet tegen wat
a(
nu eenmaal onvermijdel
krijgt daarbij meestentiji
aandoenlijks
Het stuk toont ons korte
uit dit steeds kleiner wonc
wereldje. Nieuwenhuijze!l
Croiset laten bij hun veel f
ge stemmingswisselingeie!
cisiewerk zien. Dit zijn d(1!
grootmeesters van het
teksttoneel die over alle
ceringen in hun woon
zinnen hebben nagedat
het resultaat daarvan
spel hebben verankerd,
en ze spelen (die constat
wezige verdubbeling ma;1
stuk extra aantrekkelijl 1'
teurs, voor wie acteren 11
kertijd geldt als een beroi
artistieke roeping en in
zin ook als een way of li
meer kunnen spelen b
bijna letterlijk niet met
nen leven, ook al kunnei
sommige momenten de
tigheid van het theater b A
lijk goed relativeren. ïj
Het gaat pas echt mis, w
Grace totaal onverwacf
hoofdrol krijgt aangebt
nota bene in een experin
productie waarvan de b<
ving voor de goede verstlc
geestige kritiek bevat. J
echtpaar tenslotte vol!r
gedesillusioneerd op d^
zit te staren, levert dat e<
grijpend slotbeeld op. 'H,e
in de ogen' is ronduit m
hooggespannen verwacl^.
ten aanzien van deze pr<
met een jubilerende ste
ting blijken gelukkig vol
terecht. Daarom is het
opvallend dat de scho
gisteravond niet was
kocht. Vanavond kunne
toneelliefhebbers de
alsnog inhalen.
amsterdam/anp - Toneelschrij
ver Rob de Graaf krijgt voor zijn
stuk 'Neanderdal' de Charlotte
Kohier Prijs 2003. De prijs
wordt elke vijf jaar uitgereid
aan een andere literaire disci
pline. Het jaarlijkse Kohier Sti
pendium gaat naar Ton Roze-
man voor zijn boek 'Intiemer
dan sex'.
Het stipendium is 7000 euro en
wordt elk jaar toegekend aan
een beginnend auteur in een
telkens wisselende literaire dis
cipline. Dit jaar was dat proza.
De jury bestond uit Manon Up-
hoff, Thomas Verbogt en Tho
mas Vanheste.
De Charlotte Kohier Prijs van
18.000 euro gaat elke iL
naar de auteur van hepl
werk in de afgelopen d
Thema was dit keer torjÈ
jury, bestaande uit HaB
Hechten, Marian Buijs e|
Engelander, prijst 'Neaii
van Rob de Graaf om dfl
liteit en de poëtische kraljj
de taal'. Eg
Prijs en stipendium P
vrijdag 14 november in Dj
sterdamse Schouwburg
reikt. Naamgever is de-
Charlotte Kohier die
overleed. Zij liet ter aaitf
ging van veelbelovend^
kunstenaars de helft vt
vermogen na.
De Speelkring in vol ornaat, met Marleen van Leeuwen achter het bruidspaar. „De combinatie van
muziek, beweging en toneel is prachtig." Foto: Mark Lamers
Met de muziek van Grieg, maar
die werd helemaal achterstevo
ren afgespeeld. Helemaal ver
kracht dus. Afgelopen zomer
ben ik in Salzburg geweest,
naar de opvoering van het to
neelstuk. Iedereen was naakt
op het podium. Het stuk was
pomo geworden. Ibsen zou
zich in zijn graf omdraaien.
Dan denk ik: als je er zoiets an
ders van maakt, geef dan het
stuk een eigen naam. Ik pro
beer in elk geval zo dicht mo
gelijk bij het oorspronkelijk
stuk te blijven. Als jongelui dan
later andere uitvoeringen zien,
kunnen ze vergelijken."
„Ja, Peer Gynt. Prachtig ver
haal, prachtige muziek. Ik
dacht dat het wel mooi zou zijn
om het toneelstuk te spelen,
met een orkest als begeleiding.
Tot nu toe deden we uitvoerin
gen met een piano, of een paar
muzikanten. Ook wel met een
cd'tje. Maar een orkest, dat is
natuurlijk nog veel mooier."
Uiteindelijk werd het orkest
Haagsche Serenata, met Ernst
Wauer als dirigent, bereid ge
vonden die taak op zich te ne
men. „Dat is wel moeilijk repe
teren in deze ruimte. Ze zijn
hier laatst met vijftig man ge
weest. Dat ging net. De spelers,
de acteurs, stonden aan de zij
kant, er was gewoon geen
ruimte meer voor. Maar ik ben
niet zo dat ik dan zeg: dan
doen we het maar niet. Na
tuurlijk niet. We hebben ook
nooit subsidie gevraagd. We
doen alles zelf. Nu hebben we
voor het eerst van de gemeente
geld gekregen, en van de pro
vincie. Dat is ook nodig. Voor
het podium, de huur van de
hal, enzovoort."
De spelers zelf, de jongeren
van De Speelkring, genieten in
elk geval met volle teugen. „Ik
vind het leuk om steeds een
nieuw verhaal te leren ken
nen", zegt Pauline van Leeu
wen. „Eerst inleven, dan uitle
ven. Met dit stuk ontstaat er
steeds een onwijze sfeer. Het is
zo mooi dat we soms met z'n
allen zitten te huilen." Evelyn
van Geest beaamt dat: „Ja, ik
heb van de week nog zitten
huilen. Zo mooi was het." Ro
bert Beun vult aan: „Niemand
schaamt zich voor de ande
ren." Pauline: „Je geeft jezelf
bloot bij toneel. Misschien
hebben we daarom wel zo'n
hechte groep."
De Speelkring speelt Peer
Gynt op zaterdag 25 oktober
in De Gaasbak in Voorhout,
aanvang 19.30 uur, en op zon
dag 2 november in het Atrium
van Congrescentrum NH
Leeuwenhorst in Noordwij-
kerhout, aanvang 14.30 uur.
Herman Joustra
leiden - De beroemdste weer
man van Nederland was giste
ren een uurtje in het Museum
Boerhaave. Erwin Kroll had
daarvoor twee redenen. Hij pre
senteerde in het Leidse muse
um zijn eerste kinderboek, geti
teld 'Het Weer', en omdat dat
precies samenviel met de expo
sitie 'Uit de Lucht Gegrepen'
beantwoordde hij naar aanlei
ding van het boek en van de
tentoonstelling vragen van leer
lingen uit groep 8 van de Lucas
van Leyden School. Die lieten
dat buitenkansje niet onbenut.
Kroll werd bestookt met een
spervuur van vragen en moest
antwoorden formuleren op zul
ke triviale zaken als: waarom is
de lucht blauw, wat is een
windhoos en hoe ontstaat een
orkaan?
Naarmate het vragenuurtje vor
derde groeide de weerman als
maar beter in zijn rol en druk
gesticulerend toverde hij denk
beeldige wolkenpartijen, lage
drukgebieden en regenbogen
Erwin Kroll voor een geboeid jeugdig gehoor in Museum Bot
Foto: Hielco Kuipers
wel eens helemaal naas^
gezeten in zijn voorspel noi
„Zeker wel", bevestigd^
teoroloog en oud-werk|i
van het KNMI, „dat is M
merrie van elke weermn»
je opstaat en denkt: oh
Dan ben ik die dag beh
chagrijnig, kan ik je ver
Maar ja, denk ik dan, h^
maar een vak moeten ll
uit het niets tevoorschijn. Maar
ook op meer persoonlijk gerich
te vragen als: was het een
droom om weerman te worden
(„Nee"), hoe lang doet u dit al
(„Dertig jaar") en hoe oud bent
u („Ik ben al grootvader en nu
53") gaf hij vrijmoedig ant
woord. De laatste, brandende
kwestie, gold meteen ook als
uitsmijter. Of hij, Erwin Kroll, er
door Han Neijenhuis
zoetermeer - Alquin behoorde in
de jaren zeventig tot de top van
de Nederlandse rockbands. In
landen als Frankrijk en Engeland
deed de band het ook behoorlijk
goed en zelfs Amerika lonkte.
Een op het allerlaatste moment
afgeblazen tournee door de VS
betekende in 1975 echter een
flinke domper op de ambities
van de progressieve rockers. Me
de daardoor stopte Alquin er in
1977 uiteindelijk mee. Maar een
kwart eeuw later is band terug.
Met een live-album, een dvd en
een handvol optredens in het
land.
Ferdinand Bakker, gitarist en
belangrijkste componist van
Alquin, benadrukt dat de reünie
spontaan tot stand is gekomen
en dat die vooral ook spontaan
en plezierig moet blijven. Want
het aloude bandgevoel, de che
mie zoals dat heet, mag weer
volop aanwezig zijn, grote plan
nen heeft de herrezen formatie
niet. Daarvoor zijn de Alquin-
leden niet alleen te oud, maar
hebben ze ook te veel andere
verplichtingen. De 52-jarige
Bakker bijvoorbeeld runt al ge
ruime tijd, samen met twee
compagnons, The Park Studio
in Amsterdam, waar hij muziek
voor films en commercials pro
duceert. Erg leuk en boeiend
om te doen, zo vertelt de gita
rist. Maar nu hij het afgelopen
jaar weer enkele keren met zijn
oude maatjes op het podium
heeft gestaan, ervaart hij toch
ook weer de kick van het live
spelen.
Aanleiding voor deze derde re-
unie - in 1983 en 1995 kwam
Alquin ook al eens bij elkaar
voor enkele optredens - was
een verzoek van de vriendin
van Alquin-drummer Job Ta-
renskeen of de band niet wilde
spelen op het jubileumfeest van
de platenuitleen in Delft, vroe
ger de thuisbasis van de van
oorsprong studentenband. Ta-
renskeen gooide een balletje op
bij z'n oud-collega's Bakker,
Michel van Dijk (zang), Ronald
Ottenhor (sax), Dick Franssen
(keyboards) en een en ander
was vlot geregeld. Enige nieuw
komer in de band is voormalig
Lois Lane-bassist Frans Koenn.
De geplande reünie in maart dit
jaar in Delft was in een mum
van tijd uitverkocht, waarop de
band besloot er een tweede
achteraan te plakken. Zo is het
balletje langzaam gaan rollen
en inmiddels heeft Alquin in
het kader van de reünie alweer
tien concerten gegeven. Het
optreden jongstleden juni in De
Boerderij in Zoetermeer is on
langs uitgebracht op zowel cd
als dvd, onder de toepasselijke
titel 'One More Night', naar het
gelijknamige nummer op het
album 'Best Kept Secret' uit
1976. De release is voor de
band een goede aanleiding om
nog eens een optreden in Zoe
termeer te doen.
„Het is niet de bedoeling dat
Alquin weer een band wordt
die continu gaat spelen", legt
Ferdinand Bakker uit. „Er moet
wel een goede reden voor zijn,
zoals nu de release van de cd en
dvd. Wat er straks gaat gebeu
ren weet nog niemand. We zijn
niet meer zo ambitieus, er zit
geen enkele druk achter. Het
enige wat we wel willen is een
goede show neerzetten. En dat
is op dit album heel goed ge
lukt, vind ik. De oude nummers
staan nog steeds als een huis,
maar ze klinken bovendien iets
steviger en rauwer dan toen. De
muziek heeft wat mij betreft de
tand des tijds absoluut door
staan."
Op 'One More Night' staat ook
een gloednieuwe studiotrack.
'Sweet Surrender' heet het eer
ste nummer dat Bakker, Ta-
renskeen en Van Dijk voor het
eerst in 25 jaar weer samen
hebben geschreven. Geheel in
de progressieve traditie van
Alquin is het een vijftien minu
ten durend epos. „Aanvankelijk
duurde het maar vijf minuten,
maar uiteindelijk is het toch
wat langer uitgevallen", glim
lacht de gitarist „Het is een
echt Alquin-nummer, maar
toch ook weer heel eigentijds.
Wij zijn in onze muzikale en
persoonlijke ontwikkeling ten
slotte ook niet stil blijven
staan."
Bakker kijkt met veel plezier te
rug op acht jaar Alquin. Aan
vankelijk was Alquin echt een
progressieve band met lang uit
gesponnen nummers. Met de
komst van zanger Michel van
Dijk in 1974 werden de songs
echter wat compacter, met de
culthit "Wheelchair Groupie' als
beste voorbeeld. Hoogtepunten
kent de carrière van de groep
voldoende. Alquin stond op
Pinkpop, speelde in de grotere
zalen in Engeland en toerde sa
men met The Who door Frank-
Ferdinand Bakker, gitarist en belangrijkste componist van Alquin. Foto: GPD/PR
rijk. In 1977 werd de band door
de lezers van Oor zelfs uitgeroe
pen tot beste Nederlandse pop
band. Toen was de fut er echter
al uit bij de groep. Wisselingen
in de top van haar Amerikaanse
label RCA hadden er toe geleid
dat Alquin daar geen prioriteit
meer had en dat er dus geen
tournee meer inzat. Het voor
uitzicht van weer een Holland
Tour kon de bandleden niet
meer oppeppen.
Bakker: „Het niet doorgaan van
de Amerikaanse tour is een
smetje op een mooie carrière.
En uiteindelijk is het ook van
grote invloed geweest op de be
slissing om te stoppen. We wil
den verder en dat lukte niet.
Maar gelukkig zijn we wel in
een goede verstandhouding uit
elkaar gegaan, we hebben ook
altijd wel op de één of andere
manier contact met elkaar ge
houden. En dat het nu artistiek
weer klikt, is natuurlijk hele
maal mooi. Dat maakt een
eventuele verdere samenwer
king natuurlijk interessant,
maar of die er komt is nog hele
maal open."
Alquin: 26/10, Boerderij, Zoe
termeer en 30/10, P60, Amstel
veen.
