DENKSPORT
r
Polgar blaast Karpov omver
Top 10 geïntroduceerd in damwereld
1
Tabs geven zegels extra dimensie
Speel vaker een
lange kleur uit
-
-
-
a
B
D
a
a
a
-
HDC 965
ZATERDAG l8 OKTOBER 2OO3I
BRIDGE
PUZZEL
SCHAKEN
Marijke van der Pas
Een flink aantal jaren geleden bestond de
Bols Bridgetip competitie. Goede spelers
formuleerden een bridgetip met voorbeeld-
spellen waar de doorsneebridger zijn voor
deel mee kon doen. De beste tip van het
jaar werd beloond met een aanzienlijke
geldprijs. Patrick Jourdain, in zijn jonge ja
ren een van de beste spelers uit Wales, was
een van de winnaars van deze tip-competi-
tie.
Jourdain adviseert om in een 3SA-contract
met maar acht slagen en geen gelegenheid
een kleur te ontwikkelen, eerst de lange
kleur te incasseren. Hij belooft dat er dan
vaak iets moois zal gebeuren. Er kan een
dwangpositie ontstaan, de tegenpartij kan
geblokkeerd raken en het is zelfs mogelijk
dat ze gewoon verkeerd afgooien.
In de loop der jaren zijn er talloze spellen
voorbij gekomen waarop de tip van Jour
dain een prima advies bleek te zijn. Afgelo
pen week deed de tip zelfs tweemaal goed
werk. In het eerste spel lijkt 3SA kansloos
maar de oostspeler raakt een tikkeltje dol
gedraaid als de leider zijn lange kleur af
draait.
Spel 1
W/NZ
B
TH765
H V 1087
V 10 8
V 9 6 2 N *H 108 5 3
*98 ,,,/T 0 VVB 10 4 3
B 4 3 2
764 z A 2
A 7 4
A 2
A 6 5
H B 9 5 3
Na twee passen opent oost met lé. Zuid
volgt met ISA. Dan probeert west het bie
den te ontregelen met 2é. Dat lukt aardig
want terwijl 6* en 64 gemakkelijk te maken
zijn, komen NZ in 3SA terecht. Tot over
maat van ramp ziet de leider na de schop
penstart dat er maar acht slagen zijn. Van
slag gaan is dodelijk, want dan incasseren
OW hun schoppenslagen. Om de druk zo
groot mogelijk te maken, duikt de leider de
eerste twee schoppenslagen. Hij neemt de
derde slag en gooit in de dummy een klave
ren en een harten af. Gelukkig herinnert de
leider zich de tip van Jourdain. Hij incas
seert rijf ruitenslagen. In de hand kunnen
twee klaveren weg.
Let op de hand van oost. Op de tweede rui
ten verdwijnt een klaveren en op de derde
en vierde kunnen twee hartens weg. Dan
komt ook de rijfde ruiten. Na het afgooien
van ♦A of een derde harten maakt de leider
zelfs overslagen. Oost moet dus wel een
schoppen afgooien.
De leider weet uit de uitkomst en het ver
loop van de eerste drie slagen dat de
schoppenkleur 5-4 verdeeld zat. Als hij ziet
dat oost een schoppen afgooit, weet hij dat
OW naast de eerste twee slagen nog maar
één schoppenslag kunnen maken. Hij kan
zich dus ineens wel permitteren met klave
ren van slag te gaan. Als oost de slag neemt
en zijn laatste schoppen meeneemt, kan de
leider de resterende slagen claimen.
Ook op het tweede spel heeft het afdraaien
van een lange kleur een verrassend effect.
Spel 2
N/OW
AH 108
TA5
A 9 7 6
H 86
B 9 6 5
*H V7
V B 5 4
32
N
0
Z
V 2
T 1096432
10 3 2
109
4743
TB8
H 8
♦AV8754
Noord begint het bieden met 14. Omdat
NZ een antwoord op tweeniveau spelen als
mancheforcing, is het sprongantwoord in
een lage kleur niet meer nodig om een ster
ke hand met een goede kleur aan te geven.
Dat bod wordt dan gebruikt om een invite
rende hand met een aardige zeskaart te to
nen. Na 3^ van zuid heeft noord geen pro
bleem meer: Hij knalt 64, dat contract
moet een kans hebben.
West start met TH. Als de dummy open
gaat is er toch een probleem. Er zijn door
de duplicatie in harten maar elf slagen.
Geef zuid een harten meer en een schop
pen minder en het slem is dicht.
Als het contract hopeloos lijkt, kan het geen
kwaad maar eens een lange kleur te incas
seren. Zuid neemt dus de hartenstart met
het aas en speelt de troeven uit. De derde
troef in de dummy kan toch niet benut
worden om een aftroever te maken. Kijk
naar de westhand. Op de derde troef kan
hij een kleine harten afgooien. Ook op de
vierde troef heeft west geen probleem: er
kan een kleine schoppen de deur uit. In de
dummy verdwijnt T5. Dan volgt de rijfde
klaveren. West moet TH bewaren anders
wordt de boer een slag. Als west een ruiten
afgooit, kan de leider na 4H en 4A een rui
ten troeven en is 49 de twaalfde slag. Ook
een schoppen afgooien is fataal, want dan
zit die kleur 2-2 en wordt 410 de ontbre
kende slag. Kortom west zit in de penarie
en moet het contract cadeau doen. In de
praktijk deed hij afstand van TV omdat de
kans aanwezig was dat zijn partner de boer
had.
De leider maakt dus 6^ door de tegenpartij
onder druk te zetten met het uitspelen van
een lange kleur. Deze techniek heeft rede
lijk vaak succes, dus vergeet hem niet.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
12
13
14
15
16
17
18
IS)
20
21
22
23
25
26
27
NJ
00
29
30
31
32
33
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
co
47
48
p
50
51
54
55
56
57
58
^9
61
62
63
JP87
Oplossing
nummer 41
De twee gevraagde woorden van de puz
zel van vorige week waren:
HEKSENWERK en TOVENAAR
Kruiswoordraadsel
nummer 42
HORIZONTAAL:
1. Zat; 5. toegankelijk: 10. cijfer; 11.
directeur: 12. hijswerktuig; 14. rijkelijk;
16. sneeuwhut; 18. mohammedaanse
bijbel; 20. vitaal; 22. compagnie; 23.
door; 24. gelofte; 25. klimop; 27. argu
ment; 29. vaste brandbare stof; 30. hevel;
32. accepteren; 34. deel van een hengel;
35. erfelijkheidsdrager, 37. drinkgerei:
39. pukkel; 42. naar beneden; 44. steek-
schuim; 46. opera van Verdi; 48. filmde
cor; 49. roeipen; 50. landtong; 51. punt
van een lijst; 53. klapper; 55. kruisop
schrift; 56. eren; 58. stelling; 60. afstam
meling; 61. bid; 62. plant; 63. hoender
achtige vogel.
VERTICAAL:
1. Tekort; 2. wrede heerser; 3. soort
papegaai; 4. bijbelse reus; 6. lusthof; 7.
olie (Eng.); 8. injectie; 9. deel van de
week; 12. drijfnat; 13. aansporen; 14.
handelsgoederen; 15. Engelse schrijver;
17. venijn; 19. redactie (afk.); 21. aetatis;
26. dager; 27. geliefde van Julia; 28.
warme wijn met suiker en specerijen; 29.
eetgelegenheid voor studenten; 31.
brand; 33. maand; 36. onderscheidings
teken; 37. slingerplant; 38. chemisch ele
ment; 39. proefafleve-ring van een serie;
40. kanteel; 41. snack; 43. lievelingskost
je; 45. kledingstuk; 47. van de; 52. zwart
paard; 53. middelpunt; 54. amusements
programma; 55. rivier in Duitsland; 57.
door middel van; 59. tijdperk.
De letters uit de vakjes 30-50-4-56-57,-62-
19-63-6-59-27 en 3-55-2-49-10-38-31-51-
24-58-34 vormen twee sleutelwoorden.
Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en/of het cryptogram, bij voorkeur per briefkaart,
dienen uiterlijk woensdag a.s. in het bezit te zijn van het Redactiesecretariaat Leidsch
Dagblad, Postbus 54, 2300 AB Leiden. Onder de inzenders worden twee cadeaubonnen
van 12,5 euro verloot.
Winnaars
Familie De Jeu, Troubadourshof 4,
Sassenheim (cryptogram).
Th. Bennis, Pinksterbloem 33,
Stompwijk (kruiswoord).
Cryptogram nummer 42
HORIZONTAAL:
4. Een politiek dier (10); 6. Scheurend weefsel dat
onenigheid veroorzaakt (9); 9. Opgeblazen waterdie
ren (11); 10. Vaartuig met explosieven; 11.
Onderzoek van het gezicht (5); 12. Aan de kant met
het bier! (8); 13. Van haar of bij hen van achteren
(12); 16. Fleurig instrument aan het hof (9); 17.
Schalks aan de hand (4); 18. Te zien als een stuk van
de schoorsteen (10); 19. Plezier in taal is een vorm
van wellust (8).
VERTICAAL:
1. Plaats van een bevalling (13); 2. Aan de positie te
zien is het de auto (10); 3. Ordinair overdreven
gebruik (8); 5. Hierin komen de autoraces in beeld,
zodat de deelnemers zichzelf kunnen zien (16); 7.
Suikerbeest? (9); 8. Dooie (n) ris (5); 10. Overmatig
prijzen in de kerk (10); 14. Naar boven om het vrolijk
te maken (8); 15. Op de buis is cosmetica te zien (8).
Oplossing
nummer 41
Horizontaal:
4. Uitsmijter; 7. vrije jongen;
9. tonenreeks; 10. amen; 11.
lobbig; 12. diensten; 13. acht;
14. lastezels; 16. vervoermid
del; 18. linkerarm; 19. uitroep.
Verticaal:
1. Citroenbitter; 2. bijkomend;
3. eergisterenmorgen; 5. stel
regel; 6. incasseerder; 8.
tegenspel; 9. telpas; 15. stek
kers; 17. vuilik.
In Hoogeveen wordt vandaag
het Essent-toemooi afgesloten,
met veruit de sterkst bezette
kroongroep uit de zevenjarige
geschiedenis. Het grappige is,
dat dat eigenlijk toeval is. De
toernooiformule is namelijk
niet veranderd. Als eerste wordt
de sterkste Nederlander uitge
nodigd, Ivan Sokolov, die na
een sterke periode negentiende
staat op de wereldranglijst. Als
tweede wordt de sterkste vrouw
ter wereld uitgenodigd. Dat is al
jaren Judit Polgar en ook die
heeft een groeiperiode achter
de rug. Zij staat nu samen met
haar landgenoot Peter Leko op
de tiende plaats. De derde deel
nemer is een oud-wereldkam
pioen. In het verleden waren
dat bijvoorbeeld Boris Spasski
en Vassili Smyslov, die hun glo
rietijd ver achter zich hebben
en de gemiddelde rating in
Hoogeveen omlaag haalden.
Deze keer werd Anatoli Karpov
weer eens uitgenodigd. Ook hij
heeft zijn beste jaren gehad,
maar is nog wel de nummer
twintig van de wereld. De vier
de deelnemer is de wereld
jeugdkampioen en ook die
haalde in het verleden de rating
omlaag. De huidige kampioen,
Levon Aronian uit Armenië,
staat op de wereldranglijst ech
ter al op de 46e plaats. Zo heeft
de vierkamp de categorie 18,
een classificatie die wereldwijd
slechts een paar keer per jaar
voorkomt. Zo'n toptoernooi in
Nederland, je zou verwachten
dat daar veel publiek op af
komt. Helaas weegt die hoge
kwaliteit niet op tegen het na
deel voor mensen uit de rand
stad: Hoogeveen ligt voorbij
Diagram 1:
Stand na 24.Te3
Zwolle, dus daar ga je niet naar
toe.
Volgende week meer over het
toernooiverloop, nu alvast een
paar partijen. Al in de eerste
ronde versloeg Polgar voor de
tweede keer dit jaar Karpov, in
een partij die direct de wereld
overging. 'Polgar crushes Kar
pov', stond er die avond al op
de website The Week in Chess.
Oftewel: Polgar verplettert Kar
pov. In januari in Wijk aan Zee
(Corus-toemooi) versloeg ze
Karpov voor het eerst in haar
leven in een klassieke partij.
Toen was ze daar nog van on
der de indruk. Nu, negen
maanden later, verslaat ze hem
alsof het een simultaanpotje is.
Polgar-Karpov
l.e4 e5 2.Pf3 Pf6 3.Pxe5 d6
4.Pf3 Pxe4 5.d4 d5 6.Ld3 Le7
7.0-0 Pc6 8.c4 Pb4 9.Le2 0-0
10.a3 Pc6 1 l.cxd5 Dxd5 12.Pc3
Pxc3 13.bxc3 Dd6 14.Tbl b6
15.Tel Le6 I6.Ld3 Tae8
Het is moeilijk om met wit te
gen de oerdegelijke Russische
verdediging een agressief
winstplan te bedenken. Polgar
komt met een creatieve poging.
17.Tb5 Pa5 18.Tbe5 Pc6
En nu? In de perskamer sprong
de computer al snel op het
kwaliteitsoffer 19.Txe6 £xe6
20.Dc2, wat door alle aanwezi
gen werd omhelsd. Er zit echter
geen snelle overrompeling in.
Polgar verkiest een rustiger me
thode.
19.T5e2 Ld7 20.d5 Pa5 21.Pe5
LfB 22.LT4 Lxe5 23.Lxe5 Dxa3
24.Te3
Zie diagram 1. Een zet met dui
delijke bedoelingen: de toren
kan naar g3, de dame naar h5.
Daarom moeten loperoffers op
zowel h7 als g7 worden overwo
gen en zwart had dit moeten
voorkomen met bijvoorbeeld
f6. De voor de hand liggende
variant 24...f6 25.Dh5 h6 26.Dg6
Txe5 levert wit dan niets op.
Karpovs volgende zet laat direct
een slotakkoord toe.
24...DC5?? 25.Lxh7+ Kxh7
26.DH5+
Zwart geeft het op vanwege
26...Kg8 27.Lxg7. Na 27...Kxg7
28.Tg3+ is het mat duidelijk, na
27...f6 is 28.Lxf6 Txf6 29.Tg3+
het nauwkeurigst.
Naast de kroongroep is er
open groep met zeventig d
nemers, onder wie tien gro
meesters. In de eerste ronc
krijgen de sterkste deelnen
altijd een relatief zwakke t<
stander, wat automatisch e
paar kortsluitingen oplever
Westerkamp-Afek
l.d4 Pf6 2.Pf3 g6 3.Lg5 Lg
4.Pbd2 0-0 5.c3 d5 6.e3 b6
7.Le2 Lb7 8.0-0 Pe4 9.Lf4
10.a4 a6 Il.Dc2c5 12.Pxe
dxe4 13.Pg5 cxd4 14.exd4
15.U5 Dc8
Met de bedoeling om na
16.Lxf6 Lxf6 17.Pxe4 Lxd4 d
on terug te winnen.
16.Tadl Df5 I7.Ph3 Lh6
18.Lxf6 Dxf6 19.f3 De6 20.1
Lxe4 21.Ld3 Lb7 22.Tdel l
Een vervelende zet, vanweg
23.Khl Dxh3. Gek genoeg v
wit dan na 24. Le4 het stuk
reet terug en staat nog heel
dig ook. Wat wit nu doet, is
echter vreselijk.
23.Pf2?? Dg4
Wit geeft het op. Na 24.g31
het mat slechts te verhinde
door na 25.Le4 de dame te
ven.
Stellwagen-Markus
l.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 a6
4.La4 PfB 5.0-0 b5 6.Lb3 Ld?
7.d3 h6 8.a4 Tb8 9.Pc3 d6
10.axb5 axb5 1 l.Pd5 Lg4 1
0-0 13.h3
Zie diagram 2. Zwarts volge
zet is al de beslissende fout]
13...Le6? 14.d4
Wint een stuk, vanwege de ;j
ging Pxf6 en d4-d5. Zwart s
telde nog twaalf zetten dooi
vorens op te geven.
DAMMEN
Eric van Dusseldorp
Schakers zijn er gek op:
top 10-lijstjes. Top 10 van de
mooiste combinaties, de mooi
ste zetten, de grootste blunders,
de langste partijen, de kortste
partijen en noem maar op. Nog
zeer onlangs maakten de lezers
van een landelijke krant kennis
met de slechtste partijen van de
tien beste spelers. Schaakredac
teur en toplO-freak Gert Ligte-
rink kan van dit soort rijtjes
geen genoeg krijgen.
In de damwereld zijn
'toptientjes' nog niet zo inge
burgerd. Totdat, kort geleden,
schaakspeler en damliefhebber
Siep Korteling op de forumsite
van de Werelddambond (www-
.fmjd.nl) zich afvroeg wat nu de
mooiste zet is die ooit op het
dambord is gespeeld. Zo ont
stond, met behulp van de overi
ge forumbezoekers, de top 10
'mooiste zetten'. Al snel ge
volgd door de toplO 'mooiste
combinaties', 'mooiste eind
spelen', 'mooiste partijfrag
menten' en 'mooiste dampro-
blemen'.
Op de vraag naar de 'mooiste
zet' had damtrainer en alert fo
rumbezoeker Tjalling Goede-
moed alras een antwoord.
Zie diagram 1.
Zwart: A. Bezversjenko - Wit: A.
Schwarzman
Een partij uit 1988. De zwart -
speler lijkt tegen zijn loeisterke
opponent de zaakjes prima
voor elkaar te hebben, doch er
volgde: 26. 30-24!!, 19x30; 27.
35x24,
De arme Bezversjenko kon niet
a
R
Q
O
O
H
a
O
O
O
O
O
O
m
O'
O
O
O
2
Q
J IQI 1
y
Diagram nr. 1
anders doen dan de vergiftigde
schijfwinst nemen. Na een an-x
dere zet zou zijn stelling ook
worden opgeblazen. 27.23-
29; 28. 34x23, 18x20;
Ondanks een schijf meer kan
zwart de onstuitbare aanval op
zijn korte vleugel niet keren: 29.
26-21, 13-18 30. 49-44, 9-13 31.
33-28, 22x33 32. 39x28, 5-10 33.
38-32, 10-14 34. 32-27, 20-24 35.
42-38, 25-30 36. 38-32,15-20 37.
40-35, 30-34 38. 43-38, 13-19 39.
44-39, 34x43 40. 38x49, 24-29
41.21-17,12x21 42. 27x16,29-
34 43. 16-11,34-39 44. 11-7, 3-9
45. 35-30, 18-23 46. 30-25, 23-29
47. 7-1, 29-34 48. 1x40, 39-44
49. 40-1,.Zwart gaf het op.
Vermaard forumbezoeker Han-
co Elenbaas kwam met het vol
gende partijfragment uit het
Brintatoemooi van 1969 op de
proppen. Zie diagram 2.
Zwart: Ir. G. van Dijk - Wit: T.
Sijbrands
De zwartspeler, die in de jaren
vijftig nog eens een match om
de wereldtitel mocht spelen te-
Diagram nr. 2
gen collega-ingenieur Iser Koe-
perman en deze kansloos ver
loor, zal zich niet onprettig
hebben gevoeld in deze stand.
De nog jonge Ton Sijbrands
forceerde evenwel achter elkaar
de winst.
36. 28-23!, 17x19; 37. 26x8, 13-
18; Omdat 8-3 niks voorstelt
lijkt er niet veel aan de hand,
maar
38. 32-28!!!,Een beetje het
zelfde laken een pak als het vo
rige partijfragment. Wit inves
teert een volle schijf om win
nend voordeel te behalen. Ver
volg:
38.2x13 39.38-32, 11-17 40.
36-31,
En geen 32-27 vanwege (17-22,
25-30 en 19-23) met, in tegen
stelling tot het partijverloop,
vermoedelijk remise.
40....6-11:41.32-27, 11-16;
42. 31-26,17-22; 43. 28x17,25-
30;
44. 34x25, 19-23; 45. 39-34!, 24-
30; 46. 44-39, 35x44; 47. 39x50,
30x28;
Diagram nr. 3
48. 17-12!, 23x34; 49. 12x32,
24;50. 26-21,24-29:51.21-
15-20;
52.32-28!, 20-24; 53. 28-22!,
30; 54. 17-12!, 14-20; 55. 25x
13-19;
56. 14x23,29x7; 57. 22-17!, 3
35; 58. 17-11,7-12; 59. 11-6,
40;
60. 6-l,40-45;61. 1x29, 35-4
62. 29-33,zwart gaf het
De oplossing van het vraags
van Oekraïner Sergej Yushk
witch (rubriek 6 september
2003):
Zwart: 7,8,9,12,13,20,21,
31,35.36, 40 Wit: 22,23.3
29, 32, 38, 43, 44, 47, 48, 50
Wit wint door 50-45 (40x49
41 (36x47) 45-40 (47x24) 23
(49x27) 40-34 (12x32) 34x1
(27x18) 1x30 (35x24) 48-43
30) 43-39 (30-35) 39-34.
De nieuwe opgave (diagr;
auteur drs. J. Bus, zal niet
gauw in een top 10 terechtit
men. Maar leuk om op te lo
sen is-ie wel. Wit begint en
wint.
lo l
-
t z<
FILATELIE
In het najaar van 1994 voerde
Duitsland het velletjessysteem
in. Verkoop van losse zegels
aan het loket had daarmee
praktisch afgedaan, tenzij men
een bekende of vriendelijke lo
ketbeambte trof, die nog gene
gen was een zegel uit een velle
tje te scheuren. Sindsdien zijn
er nog slechts velletjes van tien
te koop, die al gauw de naam
Zehnerbogen kregen.
Een bijzonderheid bij de Bogen
is dat de ontwerper van de ze
gel de (beperkte) vrijheid heeft
gekregen op de rand van het
velletje nog iets eigens aan het
geheel toe te voegen. Het ge
volg daarvan is dat er in één
velletje soms tien zegels zitten
met een verschillende tab
aanhangsel. En dat heeft weer
tot gevolg gehad dat er een
nieuw verzamelgebied (hierop
kom ik in één van de volgende
rubrieken terug) is ontstaan:
identieke zegels met een ver
schillende tab.
Ook in Nederland behoort de
losse zegel inmiddels tot het
verleden. De laatste verschenen
alweer enkele jaren geleden en
sindsdien kunnen we alleen
nog maar zegels in velletjes of
boekjes krijgen. En ook hier
vaak, als het om velletjes gaat,
niet alleen tien verschillende
zegels, maar tevens verschillen
de tabs.
In ons land maken de tabs ech
ter nog meer deel uit van de ze
gels dan in Duitsland. Ze geven
de zegels een extra dimensie, ze
hebben een toegevoegde waar
de. Om een paar voorbeelden
te noemen: op de tabs van het
velletje Nieuwe Kunst 1890-
1910 (mei 2001) staat van wie
het afgebeelde kunstwerk is,
hoe het heet en waar het is te
vinden; op de tabs van het vel
letje Twaalf Provincies (augus
tus 2002) staat iets markants af
gebeeld uit de desbetreffende
provincie; op die van Industri
eel erfgoed veel informatieve
tekst (september 2002) en op de
tabs van het Van Goghvelletje
(januari 2003) nog een extra
schilderij van Van Gogh.
Op 20 oktober komt TPG Post
opnieuw met een velletje met
tien identieke gegomde 0,39-
zegels, maar wel met verschil
R" T
asss:
gllplj^jg
lisiro" Spil
Mip wmm-
Hf
ilJPM
4131
sisitmi
.«m» F- i
lende tabs. En daar dit velletje,
met als thema 'verzamelen',
aandacht besteedt aan het 75-
jarig bestaan van de Nederland-
sche Vereeniging van Postzegel
handelaren (NVPH) en de Ne
derlandse Bond van Filatelis
ten-Verenigingen (NBFV) die de
jaarlijkse Dag van de Postzegel
organiseert, staan er op de tabs
allerlei attributen die verband
houden met het postzegels
zamelen. Zo staan er op de
van de zegels in de linkerrij
boven naar beneden een de
van een loep en de tekst 'da
van de postzegel' een deel
een loep het logo van de P
FV en de tekst 'dag van de p
zegel' het handvat van een
loep een ronde loep; op de
tabs van de rechter rij: een
eet en het logo van de NVPI
de tekst 'van postzegelhand
ren' dag van de postzegel
een loep en een pincet. Korl
geen enkele tab is gelijk.
Dan de zegel zelf. Deze is wi
uit elf zegeltjes opgebouwd
elk een eigen kleur hebben j
kregen. Als extra laag in het
letje wordt over alle kleurval
ken heen een reeks begripp
opgesomd die betrekking h<
ben op de wereld van de fila
lie, zoals rondzending, wate
merk, catalogus, vereniging,
port, luchtpost, stempel, pol
fris, kleinrondstempel, enz.
de oplage betreft, cüe is wee
naar beneden bijgesteld. Vo
het eerst onder de 400.000 e
wel 375.000 stuks.
