Softdrugs kunnen hard aankomen
BINNEN-BUITENLAND
Oud-doelman Ton Thie is met weinig gelukkig in Gambia
Verzamelnaam voor synthetische dru
wisselende samenstelling. Maakt dat
ker zich euforisch voelt en verbonden
mensen in de omgeving. Heeft een o|
pend effect. Bij toenemende dosis nee
effect toe. Werkingsduur: drie tot zes
Het is dé drug in het uitgaanscircuit. 1
taalbaar, maar ook onbetrouwbaar do
wisselende samenstelling.
door Jos Pak
Hij ging weg om het jachtige le
ven in Nederland een tijdje te
ontvluchten. Om zonder stress
te leven. Een beetje vissen, een
beetje lezen, ongedwongen ge
nieten. Ton Thie, oud-doelman
van ADO, vertrok voor een va
kantie van een jaar naar Gam
bia. Dat was in 1996. Hij woont
er nu nog. Ton Thie is er dom
weg gelukkig.
Gewillig laat Ton Thie zich door
de fotograaf naar een nóg bete
re plek dirigeren. De koeien, het
groen en de prachtige wolken
lucht van de Krimpenerwaard
associeert hij direct met Afrika,
met het kleine land Gambia aan
de Afrikaanse westkust, waar hij
alweer enige tijd woont. „Zeker,
we hebben daar ook koeien.
Een heleboel zelfs. Ze zijn al
leen een stuk magerder en ge
ven veel minder melk. Het is
daar nu regentijd, dus alles
staat er lekker fris bij. Het na
deel is dat de luchtvochtigheid
erg hoog is. Maar mij hoor je
niet klagen."
Ontspannen
Thie zegt het met een brede
lach op zijn bruine, smalle kop.
De 58-jarige ex-doelman van
ADO ziet er goed uit en maakt
een ontspannen indruk. „Ik
heb de afgelopen weken weer
moeten wennen aan de drukte
hier. Het jachtige, de files.
In Gambia, vertelt hij even later
als de fotograaf zijn werk heeft
gedaan en de cappuccino is ge
serveerd, gaat alles op zijn elf-
endertigst. Daar moet je eigen
lijk nergens gek van opkijken.
Niemand komt op tijd, want ie
dereen heeft tijd zat. „Dat is
niet altijd leuk, maar je stelt je
daar van lieverlee op in. Je gaat
er in mee, zoals je hier ook
overal in meegaat. Je moet wel.
En het is ook niet erg."
Hoeveel heeft een mens nodig
om gelukkig te zijn? Weinig, zo
blijkt uit het relaas van Ton
Thie. Na zijn voetbalcarrière
was Thie, de sierlijke sluitpost
van het gouden ADO onder
Ernst Happel en Vaclav Jezek,
actief in de horeca. Hij runde
het restaurant in zwembad de
Tobbe in zijn woonplaats Gou
da. „Met plezier hoor, ik heb
het achttien jaar gedaan. Maar
op het laatst liep het terug. De
omzet werd minder, de mensen
grimmiger. Je moest ook aan
steeds meer eisen voldoen, in
vesteringen plegen. Een olie
vanger, vuilcontainers. Goed
voor het milieu, maar ik had het
allemaal wel een beetje gehad."
Thie was 51, had inmiddels
Sonja Rook leren kennen - een
waterpolo'ster van DONK die
vele uren in het Goudse zwem
water doorbracht - en besloot
om er eens een tijdje tussenuit
te knijpen. „Ik wilde gewoon
wat anders, ik voelde me fysiek
ook niet zo geweldig. Ik hield
altijd al van vissen. Toen heb
ben we een bestemming geko
zen die niet zo duur was, waar
weinig Nederlanders naar toe
gingen en ook nog een land
met een prettig klimaat."
Dat werd dus Gambia, West-
Afrika. Thie had wat gespaard
en ontving een pensioentje uit
het CFK (zeg maar de voetbal-
spaarregeling). „Ik ben gewoon
gaan rekenen en kwam er ach
ter dat je voor het bedrag dat je
hier maandelijks aan huur kwijt
bent daar makkelijk twee
maanden kunt leven. Om luxe
gaf ik toch al nooit. Ik heb niks
met auto's. En je kunt ook maar
één paar schoenen tegelijk dra
gen. Ik loop daar altijd in een
korte broek en op slippers.
Eten? Zelf groente verbouwen
en een visje vangen."
Thie had ook nooit kunnen be
vroeden dat het 'langzame le
Lex Schoenmaker. Met ie
weemoed in zijn stem:
werden derde dat seizoei
was een geweldige ploeg,
waren mooie tijden. Thui
uitverkocht, binnen een t
Tijden die voorgoed voor
ken. Juist daarom vindt J
het onbegrijpelijk dat dei
spelers uit die gloriejaren
op de een of andere wijze
de club verbonden zijn.
iemand als Jan Villerius. 1
was een echte meneer. S[
vloeiend Frans, Duits en
gels. Zo'n man had een j(
moeten hebben bij ADO,
Korevaar idem dito. Thie
schudt zijn hoofd. „Er is
kapitaal weggegooid. Me
met een clubhart moet je
teren. Die hebben een mi
waarde. Kijk maar naar c
als Ajax en Feyenoord. Ja
Mansveld heeft z'n tribui
maar toen hij nog leefde
nooit iets aangeboden."
Eigen dokter
Zo, dat moest er even uit.
we Thie terugbrengen nai
huis van zijn schoonmoei
Krimpen aan den IJssel w
en Sonja tijdelijk verblijve
merkt hij bij het passeren
een ambulance nuchter
je in Afrika wel noodgedi
gen je eigen dokter word
„Ik heb uiteraard talloze
malaria gehad. Je moet a
tend uitkijken met wond)
middels heb ik er goed hi
op. Ik weet wanneer ik iel
opgelopen. Kwestie van t
medicijnen innemen. Eeife
ben ik toch te laks gewee
Toen was ik bijna te ver h
In allerijl is er nog een do
bijgekomen. Ik heb écht
randje gelegen. Dagenlai
hoge koorts. Toen dacht
het met me was gebeurd
ben ik heel wat voorzicht
geworden."
Trippen
Tripmiddelen veranderen de waarneming
van de zintuigen. De gebruiker ervaart din
gen die er niet zijn als echt. Vaak zijn het na
tuurlijke middelen: ze zitten in klieren in de
nek van bepaalde kikkers (waaraan discogan
gers tegen betaling kunnen likken), ze ko
men voor in paddestoelen en cactussen. Lsd
is een chemisch tripmiddel.
Ghb
Het narcosemiddel ghb is een relatieve
nieuwkomer op de markt van uitgaans-
drugs. Het zorgt voor euforie en hallucina
ties, ontremming (bij lage dosis) en seksu
ele stimulatie. Het effect lijkt vergelijkbaar
met dat van alcohol, alleen hebben ghb-
gebruikers de volgende dag geen kater.
Werkt twee tot drie uur.
Cannabis
Hennep, cannabisfmarihuana, hasj, wiet: na
men voor (varianten of producten van) de
cannabis-plant, waarvan de werkzame stof
tetrahydrocanabinol (the) is. Een plant bevat
gemiddeld dertien procent the, met uitschie
ters tot 25 procent. Dat is vele malen meer
dan dertig jaar geleden. Nederwiet is tegen
woordig van dusdanige kwaliteit dat gebruik
ervan verre van onschuldig is.
Speed
Heet ook pep en is feitelijk amfetamine. Che
mische stof met sterk stimulerende werking
op het centrale zenuwstelsel. Effecten: tijde
lijke opgewondenheid, vrolijkheid, zelfverze
kerdheid. Maar ook: sterk verhoogde bloed
druk, eetlust verdwijnt, tandenknarsen, pu
pilverwijding. Heeft een werkingsduur van
vijf tot acht uur. De sterkere variant heet
methamfetamine.
Cocaïne
'Coke' is afkomstig van de bladeren van de
cocaplant, die voorkomt in Zuid-Amerika. Ge
bruik stimuleert het centrale zenuwstelsel
(meer energie, opgewekt gevoel), maar ver
snelt ook de hartslag en de ademhaling en
verhoogt de bloeddruk. Kan worden gesno
ven, geïnjecteerd of als crack,
gerookt.
Oud-ADO-keeper Ton Thie even terug in Nederland.Jn Gambia ben ik domweg gelukkig." Foto: GPD/Jacques Zorgman.
ven' in Gambia hem en Sonja
zo goed zou bevallen. Hij zegt
niet er de rest van zijn leven te
zullen blijven, maar van een
permanente terugkeer is voor
alsnog geen sprake. De afgelo
pen weken was hij in Neder
land om dingen te regelen.
„M'n rijbewijs en paspoort
moesten worden verlengd, ver
zekeringen moesten geregeld
en we wilden familie en vrien
den bezoeken. Het was alweer
drie jaar geleden dat we voor
het laatst in Nederland waren."
Het was tevens een mooie gele
genheid om de Nederlandse
geldgevers te bezoeken. Want
zonder dat ze daar ook maar
een moment op uit zijn geweest
zijn de Thie's de 'ontwikke
lingshulp' ingerold.
„Mensen in Nederland begon
nen ons geld te geven waarmee
wij kinderen konden helpen.
Voor vijftig euro gaan er twee
een heel jaar naar school. In
drie dagen tijd hebben Sonja en
ik tien geldsponsors bezocht
om te vertellen hoe het met
'hun' kinderen gaat. Met het
rapport in de hand. In een
straal van 25 kilometer hebben
we nu iets van 25 kinderen on
der onze hoede. We geven hen
schoolgeld, ze krijgen een uni
formpje, een rugtas en een paar
schoenen. Mooi als je dat kimt
doen."
Het sobere van het leven aan de
Afrikaanse westkust spreekt
hem enorm aan, ook al ideali
seert hij het niet..Achter die
lach van de Gambianen gaat
vaak een enorme hoop ellende
schuil. Ze zijn constant bezig
met een struggle for life. Maar
ze proberen overal wel het po
sitieve van in te zien."
Als lange blanke valt Thie na
tuurlijk ontzettend op tussen al
die zwarten. Toch zegt hij zich
absoluut thuis te voelen. „Je
bent en blijft een toebab, een
witte. Maar onze ervaring is dat
wanneer je niet met je neus
omhoog loopt de Gambianen je
gewoon accepteren."
Daarbij helpt het altijd als je
oud-voetballer bent. Dat 'lekte'
uiteraard snel uit. „Ze zijn er
gek van voetbal. Ze kennen alle
spelers van Oranje, Kluivert en
Davids voorop. Als ze al naar
school gaan, dan voetballen ze
na schooltijd. Op blote voeten,
op het zand. Als ze tenminste
een bal hebben, want daar is al
tijd een enorm gebrek aan. Ik
heb daar al wat ballen gerepa
reerd. Of 'geregeld'. „Er werd
een keer een groot toernooi ge
houden, met allemaal nationale
teams uit West-Afrika. Maar de
bond had maar twee ballen.
Via-via heb ik toen van de
KNVB tien Nike-ballen opge
stuurd gekregen. Daar ben ik ze
in Zeist nog erkentelijk voor."
Voetbal, het is en blijft een sleu
telwoord in het leven van Ton
Thie die als pupil begon bij het
Goudse Olympia. Hij is onlangs
bij een paar wedstrijden van
ADO aanwezig geweest. Oude
liefde roest niet. Hij constateert
droogjes dat de club het 'heel
moeilijk' zal krijgen om zich te
handhaven. „Het was allemaal
nog niet best wat ik heb gezien.
Inderdaad, onvergelijkbaar met
de teams waarin hij dertig, vijf
endertig jaar geleden speelde.
Er komt een zwartwitfoto op ta
fel van de ADO-elf in 1970. Hij
bestudeert de jonge kerels, zijn
ploegmakkers van destijds, nog
eens goed. Stuk voor stuk kan
jers, van Dickie Advocaat (met
volle haardos) tot Piet de Zoete.
Thie wordt geflankeerd door
Aad Mansveld en vóór hem zit
door Paulus Smits
Een vijftienjarig Limburgs meisje
slikt xtc-tabletten op een dance-
feest en is enkele uren later
dood. Van de bezoekers aan
houseparty's en dancefeesten
gebruikt meer dan drie kwart
wel eens xtc, een makkelijk ver
krijgbare drug. Beginnen we
drugs gewoon te vinden? Versla
vingsarts Romeo Ashruf: „Wil ik
kinderen vinden die nog niets
hebben gebruikt, dan moet ik
naar de basisschool."
Wie hasj afdoet als onschuldig
en legalisering bepleit, doet er
goed aan zich van de juiste ge
gevens op de hoogte te stellen.
Het 'stickie' dat in de jaren ze
ventig rondging op popfestivals
en in sleep-inns, is uitgegroeid
tot een drug die helemaal zo
soft niet meer is.
Verslavingsarts Romeo Ashruf
waarschuwt voor de gevolgen.
Jarenlang al werkt hij voor de
Haagse instelling voor versla
vingszorg Pamassia. Doelgroep:
jongeren en volwassenen die
ooit begonnen met een een
voudige joint en die nu als ge
volg van jarenlang intensief
cannabisgebruik een complete
persoonsverandering hebben
ondergaan. Hij kent de scene
van binnen uit, want hij is re
gelmatig op houseparty's en
dancefestijnen.
Excesssief
Niet voor zijn lol,maar om zijn
ogen de kost te geven: „We zien
een toenemend aantal erg jon
ge mensen - al vanaf een jaar of
veertien - excessieve hoeveelhe
den gebruiken."
Het heeft te maken met de toe
nemende acceptatie van met
name softdrugs: „Sommigen
roken dagelijks marihuana, an
deren gebruiken het één keer
per week, maar ook dat kan
ernstige gevolgen hebben."
Want, zo doceert Ashruf, de in
Nederland geteelde cannabis is
van uitzonderlijke kwaliteit.
Vergeleken met het spul dat de
ouders van nu enkele decennia
geleden gebruikten om in een
verheven gemeenschapsstem
ming te komen, is de tegen
woordige cannabis vele malen
geconcentreerder.
Maar niet alleen de kwaliteit is
veranderd, het consumptiepa
troon van de hedendaagse
jeugd is compleet verschillend
van wat in de jaren zeventig ge
woon was. „Toen was het in
een groepje jongeren één siga
ret die rondging. Iedereen nam
een trekje en dat was het dan.
Het gebeurde in een sociale set
ting, het was iets bijzonders.
Hasj was ook nauwelijks te krij
gen en als je eraan begon, was
je meestal een jaar of achttien.
Postpuberaal zogezegd, je ging
op kamers, studeerde en kon
net zolang over de studie doen
als je wilde."
„Na de jaren zeventig verbeter
de de kwaliteit van de hennep
planten zienderogen, met een
veel grotere concentratie van de
werkzame stoffen. Na de jaren
tachtig ging de beginleeftijd van
de gebruikers omlaag." Cijfers
van het Trimbos-instituut, het
landelijk kenniscentrum voor
verslavingszorg, bevestigen dat:
op achttienjarige leeftijd heeft
één op de vier jongens en één
op de tien meisjes geblowd.
Ashruf: „Was vroeger één stic
kie in een jaar normaal, tegen
woordig is eentje per week heel
geaccepteerd. Maar jonge ge
bruikers overzien de conse
quenties niet. Jong beginnende
en al snel veel blowende kinde
ren zetten hun puberale ont
wikkeling stop. Gevolg daarvan
is een afgeremde geestelijke
ontwikkeling. Als achttienjarige
denken ze nog als een kind
voor de pubertijd. Bovendien
komen ze veel gezondheidspro
blemen tegen. Want een joint
heeft een hoog gehalte aan teer
en carcinogenen, kankerver
wekkende stoffen. De concen
tratie van die stoffen kan in een
cannabis-sigaret wel het tien
voudige zijn van wat in een ge
wone sigaret zit."
Stapelingseffect
Dan heeft Ashruf het nog niet
gehad over de verslavende as
pecten. Daar is het al niet min
der dramatisch mee gesteld:
„Cannabis blijft een week in het
lichaam. Rook je vaker dan een
keer per week, dan krijg je een
stapelingseffect, waardoor de
gebruiker veel vaker en sneller
in hoger sferen vertoeft. Soms is
bij herhaald gebruik één trekje
al voldoende om je compleet
anders te voelen. Deze gebrui
kers worden een ander mens.
Met alle gevolgen van dien: ge
zondheidsschade, achterblij
vende schoolprestaties, apathie
na schooltijd, verminderd con
centratievermogen.
Schoolcarrières barsten in de
knop. Wat aanvankelijk stiekem
gebeurde, verandert na verloop
van tijd in openlijk gebruik,
omdat het bijna niet meer te
verdonkeremanen valt. „Dan
geeft zo'n jongen tegenover zijn
ouders toe dat hij veel rookt,
Romeo Ashruf is regelmatig op housefeesten te vinden. Niet voor
zijn lol, maar om zijn ogen de kost te geven. Foto: GPD/Rob Keeris
maar hij voegt eraan toe dat hij
het toch goed doet op school.
Alleen vergeet hij er dan bij te
zeggen dat hij in de loop van de
achterliggende periode van het
gymnasium is teruggezakt naar
de havo."
Slecht slapen
De blowende scholier heeft
vaak niet in de gaten hoe zeer
zijn ouders zich zorgen maken
om de ontwikkeling van hun
kind. Ashruf: „Ogenschijnlijk
voelen de kinderen zich prima,
vooral door de lange werkings-
tijd van de cannabis. Maar de
ouders zijn vaak ten einde raad.
Ze komen hier hun hart luchten
en we bekijken wat we voor
hun kind kunnen betekenen.
Opname is een van de opties.
De eerste twee maanden kun
nen ze het volhouden zonder te
gebruiken, omdat er nog resten
van de cannabis in het lichaam
aanwezig zijn. Pas na een week
of tien is dat allemaal uitge
werkt en dan zie je verschijnse
len als slecht slapen, maag- en
darmklachten en agressief ge
drag. Die periode duurt zo'n
twee weken. Voor die periode
moet je de gebruikers, maar
ook hun omgeving, zeer gericht
waarschuwen."
De wereld is voor kwetsbare
jongeren knap gecompliceerd.
Echtscheidingen, ouders die
geen tijd denken te hebben
voor hun kinderen, de verkrijg
baarheid van vrijwel alles wat
denkbaar is, de acceptatie van
wat vroeger nog verboden was.
De media-voorstelling die er al
leen maar op gericht lijkt dat
jongeren voortdurend uit hun
bol moeten gaan. Het internet
dat jongeren anoniem in con
tact brengt met allerhande ge
varen. In die heftige wereld is
het gemakkelijk toe te geven
aan de verleiding, geeft Ashruf
toe. „Cannabis heeft grote
voordelen. Allereerst is het
goedkoop. Het kost 2,5 euro per
plantje, waardoor je voor wei
nig geld aan je verslaving kunt
toegeven. Trouwens, geld is
vaak het probleem niet. Want
vrijwel alle jongeren hebben
wel een baantje. Dus ook geld.
En met geld kim je alles krijgen.
Er zijn dan ook bijna geen mo-
nogebruikers meer." Dat is de
eerste trend die hij signaleert.
Zorgwekkend
Alsof hij persoonlijk een brede
ervaring heeft met tal van mid
delen, steekt Ashruf van wal
over polygebruik: „Te actief na
'n uppertje? Een downertje
compenseert. Te veel gezopen
gisteravond? Neem een pil om
te herstellen. Maar als dat op
zeker moment verkeerd gaat,
belanden ze wel bij de dokter,
vaak de huisarts. Die herkent
verschijnselen van een psycho
se en daar kan het inderdaad
op lijken. Maar als gevolg van
die verkeerde diagnose wordt
het eigenlijke probleem niet
aangepakt."
De tweede zorgwekkende trend
die Ashruf waarneemt, is dat
het allemaal heel heftig moet.
„Dat zie je ook bij drank. Drie
biertjes is niet toereikend. Het
moeten er vijftien zijn. En liefst
nog wat andere drankjes erbij.
Bij drugs gaat het net zo. In de
duinen een pil slikken, bij je
vriendin nog een paddo-omelet
eten, een blowtje met het
groepje voordat je uitgaat, dan
nog wat lachgas in de disco. En
als het'meezit, kun je ook nog
kikkerlikken of wat GHB nemen
tegen het eind van de nacht."
Ashruf: „Het past allemaal bij
het uitproberen. En daarmee
kom ik op een derde waarne
ming: de leeftijd waarop ze dat
gaan doen, dat uitproberen,
wordt steeds lager. Was het in
de jaren negentig nog de mid-
delbarescholier uit de boven
bouw die dit soort dingen ging
ontdekken, tegenwoordig zijn
het brugklassers die al van alles
weten. Wil ik kinderen voorlich
ten die nog niets hebben ge
bruikt, dan moet ik naar de ba
sisschool."
Verontrustend
De getallen zijn verontrustend:
Nederland telt ongeveer een
half miljoen cannabis-gebrui-
kers, meldt het Trimbos-insti
tuut. Ashruf: „Van hen kan tien
procent ontsporen. Dan praat
je wel over vijftigduizend men
sen. Voor zo'n grote groep is in
ons land geen behandelcapaci-
teit. Ziedaar het probleem."
Dat probleem wordt volgens
Ashruf alleen maar groter als je
bedenkt dat de handel in hasj
een complete bedrijfstak is ge
worden, met onroerend goed
en veel personeel. Die voor de
staat aardig wat belastingcen
ten in het laatje brengt.
Romeo Ashruf weet waarover
hij het heeft. Zelf van Suri
naamse afkomst heeft hij een
jongere oom die in Amsterdam
een klein softdrugsimperium
heeft opgebouwd. „Hij was
vroeger het zwarte schaap van
de familie. Maar nu is hij de ge
vierde man. Neefjes willen bij
hem in een van de zakenli
vakantiebaantje. Hij rijdt:
mooie auto." Maar niet
zijn oom is een bron vani
matie. Het feit dat hij ref'
tig op houseparty's en da|f
feesten is, heeft hem eenr
faam bezorgd. Expert will
zich niet noemen. „Zie hs
'in het land der blinden ii
oog koning'. Er is gewooi
weinig deskundigheid. H
moeten beginnen bij hui
sen. Die worden vaak he
geconfronteerd met de b
tjes en de drinkertjes. Al:
jonge gast klaagt over mi
maagklachten en ander 1
melijk ongerief, moet de
arts óók eens vragen of d
tiënt blowt of multigebni
Dat kan een heel anderli
werpen op de klachtenel
bepalend zijn voor de in
ten therapie." v.
Lezingen
Ashruf draagt die visie 00
op lezingen die hij geregi
zorgt voor huisartsen die
scholing krijgen. Schape
controles, zou een anrwo
kunnen zijn, maar Asiru
gen een verbod. Dat leidt
gens de verslavingsaits al
maar tot Chicago-achtige
reien, daarmee verwjzen
de drooglegging in de VS
jaren twintig, een periodf
in de lokale alcohobnaffi:
stad terroriseerde. 1
Onbeperkt legaliseren is
evenmin de oplossing. A I
„De aanpak begint met e a
breed besef van de gevari 1
met het creëren van een 11
leefwereld voor de jeugd e
serieuze aandacht voor e\e
probleem dat groter is datil
nigeen denkt." I11
