ECONOMIE
Een merk overleeft alleen als het iets oplevert
Hypotheek oversluiten blijft altijd een gok
NS rijden vaker op tijd
Fysio voor personeel Wehkamp
Maisprotest tegen genvoedsel
Hoe zichtbaar blijft KLM?
KING CORN
iter passagiers
in via Schiphol
Schiphol heeft in
>er 3,8 miljoen passa-
■werkt. Dat is 3 procent
[dan in september van
ge jaar. Nederlanders
minder reizen geboekt
stemmingen in Europa,
de luchthaven gisteren
Het aantal boekingen
stemmingen in Spanje,
land en Portugal nam
mber sterk af. Het aan-
jers naar het Midden-
Oosten vertoonde een
rstel. Over de eerste drie
»n bleef het aantal pas-
>,8 procent achter ten
van dezelfde periode
erstofauto in
I rendabel
Auto's die op waterstof
lijn vanaf 2010 rendabel
In. Tegen die tijd kan de
lent zo'n auto kopen te-
1 prijs die hij zich kan
Iven, terwijl de produc-
it oplevert. Dit heeft au-
|cent General Motors
lek in Tokyo laten we-
concern gaf in de Ja-
joofdstad demonstraties
ogeheten brandstofcel
lapanse partners Isuzu,
fcn Fuji Heavy Indu-
le energie ontstaat door
pf met zuurstof in een
Jofcel te laten reageren,
fee 'uitlaatgas' is water-
en Tempo:
uim gedaald
Uitzendbureau Tem-
en het Uitvoeringsin-
rerknemersverzekerin-
W) zijn erin geslaagd
en het ziekteverzuim
itzendkrachten flink te-
ingen. In een geza-
proef in Hengelo nam
lim onder flexwerkers
eveer 15 procent af.
succes gaan Tempo-
i het UWV hun samen-
uitbreiden. De twee
ook in Zuid-Nederland
[d-Holland samenwer-
voor KLM
uw in China
ig - Minister Peijs (ver
at in China proberen
M meer landingsrech-
wacht te slepen. Doel
eis is de relatie met Pe
ersterken en het be
en verder toegang te
ot de groeimarkt. Bin-
Dpa is Nederland er al
ste investeerder. In het
/an de CDA-bewinds-
;izen vandaag ruim
akenlieden mee naar
Shanghai, Guangzhou
;Kong. Onder meer de
van Amsterdam en Rot-
baggeraar Boskalis,
and, P&O Nedlloyd, NS,
en KLM zijn vertegen-
;d.
es abnormale
i luchtvaart
urg - Europa wil niet-
ie vliegtuigmaatschap-
ortaan een fikse boete
Is die oneerlijk veel sub-
jgen. Ook kunnen even
landingsrechten wor-
Btrokken. De Europese
ministers hebben daar-
politiek akkoord be-
ixüeiding voor de maat-
de steun van de Ameri-
regering aan luchtvaart
in na 11 september 2001
vitserse overheid die
stak in Swiss. Minister
cent dat praktische toe-
lastig kan zijn. Het Eu-
>arlement moet het
nog goedkeuren.
computers
treffen pc's
>am - Volgens onder-
ïreau Blauw Research
in grote ketens als
Free Record Shop en
it meer spelletjes voor
)eeld de Xbox, de
ion en de GameCube
roms voor de pc. De
'an games kwam het
ialf]aar uit op ruim 51
euro, 12 procent meer
lezelfde periode vorig
lertainmentsoftware
pc kwam niet verder
miljoen euro. Een da-
bijna 10 procent.
(king met SEC
^ron-affaire
■ton - Beurstoezicht-
SEC in de VS en de
lige boekhoudchef Col
energiebedrijf Enron
een schikking van
dollar getroffen. Boven
lag Colwell nooit meer bij
büek bedrijf chef van de
Hiding zijn. De SEC be-
igt hem ervan gemani-
i te hebben met winstcij-
jserverekeningen werden
R om verliezen weg te
b en de waarde van be-
werden kunstmatig
NPmpt. Hij heeft de be
igingen niet bekend,
|ok nie* ontkend.
zaterdag IIOKTOBER 2003
door Arnoud Cornelissen
utrecht - 'Ons soort mensen'
dronk thee van DE, schrobde de
handen met Sunlight en smeer
de Leeuwezegelmargarine op
het brood. Dat waren vastighe
den in het leven. Zoals andere
mensen weer hun eigen vastig
heden hadden. Merken als pijlers
van je bestaan, als symbolen van
de wederopbouw of je Neder
landse identiteit. Dan doet het
pijn als die merken verdwijnen.
De KLM als merknaam dreigt te
verdwijnen. Onze nationale
trots is verkwanseld. En we zijn
'onze' Fokker, DAF, en Kwatta
al kwijt. Zoals zoveel andere
iconen van herrijzend Neder
land. Maar het bedrijfsleven is
hard. Een merk heeft alleen zin
als het de fabrikant geld ople
vert. Alle emoties ten spijt.
In de reclamewereld bestaat
begrip voor het consumenten-
verdriet over verdwenen mer
ken. Merken zijn nu eenmaal
emotie. En hoe langer merken
bestaan, hoe meer hun verdwij
nen wordt betreurd. Zeker als
het een merk is dat we ons le
ven lang al kennen. Dan is het
niet alleen een merk. Dan is het
een icoon van een tijdperk.
Van je jeugd bijvoorbeeld. Door
dat merk hield je dat nog een
beetje vast. Met het verdwijnen
van het merk verdwijnt ook een
stukje van je leven. En de mens
die ongaarne verandert, ont
brandt dan in woede over die
fabrikant die hem een stukje
van zijn leven heeft ontnomen.
Maar laten we ook eens de
hand in eigen boezem steken.
Het is soms onze eigen schuld
dat dierbare merken verdwij
nen. We hebben ze verwaar
loosd. Want wie wilde er nu in
een DAF rijden? En Exota lieten
we staan voor Raak.
„Het is als met de dood van een
geliefd persoon", schetst be
drijfseconoom Peter O. van der
Meer van de Universiteit
Utrecht, School of Economics.
„Je beseft dat je hem graag
mocht, maar realiseert je dat je
hem de laatste tijd amper meer
bezocht. Jammer hoor, dat de
KLM als merknaam verdwijnt.
Maar waarom zijn we dan niet
allemaal met die maatschappij
blijven vliegen? Dan was dit
niet gebeurd.
Misschien zijn er ook wel te
veel merken. We moeten keu
zes maken. We prefereren het
ene merk boven het andere en
spreken daardoor over dat an
dere merk het oordeel uit. Hon
derden merken verdwijnen zo
jaarlijks. En honderden nieuwe
proberen jaarlijks bij de consu
ment in het gevlei te komen.
„Want dat is de bedoeling: de
fabrikant wil met zo'n merk de
consument aantrekken en ver
volgens verleiden", legt Van der
Meer uit. „De naam is vaak re
delijk toevallig. Er is zelfs een
hele business in Nederland die
zich bezig houdt met het ver
zinnen van merknamen. Het
doel is de consument met zo'n
merk een bepaald vertrouwen
te bieden: dit is niet zomaar een
wasmiddel, dit is All. Het is een
soort garantiebewijs. Vanwege
die garantie lever je een bepaal
de meerwaarde. Dus kun je
meer geld vragen voor je pro
duct. Dat is dus het economi
sche nut van een merk.
„Daarnaast gaat het om het ge
ven van vertrouwen", vervolgt
de bedrijfseconoom. „Een merk
staat symbool voor iets. En het
vereenvoudigt de keuze in het
grote aanbod van artikelen.
Daarom bestaan ook die irri
tante wasmiddelenreclames. Je
ergert je eraan. Maar als je was
middel moet kopen, kies je
waarschijnlijk het merk dat je
het meest bekend voorkomt.
Want als je er zoveel over hoort,
moet het wel goed zijn, denkt
de consument."
Toch is er een verschuiving
gaande. Vroeger schepte een fa
brikant vooral op over de kwali
teit van zijn product: er is geen
betere. Tegenwoordig gaat het
meer om 'lifestyle': een succes-
fi.
Wfflf
lÉMlïii kt
utrecht/anp - De dienstverle
ning van de Nederlandse
Spoorwegen ligt weer bijna op
het niveau van 2000. In het der
de kwartaal van dit jaar reed
85,9 procent van de treinen op
tijd, het hoogste percentage van
de laatste drie jaar. Het gemid
delde rapportcijfer voor NS was
een 6,6. Ook dit is sinds 2000
niet meer voorgekomen.
Ongeveer 61 procent van de
treinreizigers gaf NS een 7 of
hoger als rapportcijfer. Op alle
hoofdpunten van de dienstver
lening scoren NS een hoger cij
fer. Wel was slechts 21 procent
van de passagiers tevreden over
de verhouding tussen de prijs
van de kaartjes en de kwaliteit.
Berlijn - Actievoerders van de milieuorganisatie ropese Commissie om een bepaalde hoeveelheid
Greenpeace plantten gisteren maïskolven met een genetisch gemoduleerde zaden toe te staan tussen
halloweenachtige beschildering op het grasveld het zaad van natuurlijke gewassen. Greenpeace
voor het Duitse parlementsgebouw in Berlijn. Ze waarschuwt al geruime tijd voor de gevaren van
protesteerden daarmee tegen plannen van de Eu- 'genvoedsel'. Foto: AP/Jockel Finck
zwolle/gpd - Postorderbedrijf
Wehkamp gaat fysiotherapeu
ten inhuren om het ziektever
zuim onder het personeel ver
der terug te dringen. Op alle
drie locaties (Zwolle, Dedems-
vaart en Maurik) kunnen werk
nemers vanaf medio oktober
twee uur per week terecht op
het spreekuur van een fysiothe
rapeut. Die kan hen eventueel
De éne aanbieding na de andere onder
mijnt langzaam maar zeker die zalige ge-
moedsrust. 'Sluit uw hypotheek over en
verlaag uw maandlasten.' 'Nog nooit was
de rente zo laag, dus houd honderden eu
ro's per maand over.' De aanbiedingen lij
ken aantrekkelijk. Tenslotte voelt een
beetje Hollander zich heimelijk genomen
ais huizenkopers nu een hypotheek kun
nen afsluiten tegen een historisch lage
rente. Zeker als hij of zij zelf nog zit opge
scheept met forse maandlasten door de
veel hogere rentestand enkele jaren gele
den.
Toen leek het zo verstandig om 'zeker
heid te kopen' in de vorm van een hypo
theek met een lange looptijd. De rente
stond voor vijf tot misschien wel vijftien
of twintig jaar vast. Tussentijdse verho
gingen konden niet meer deren. Inmid
dels zitten de risicomij ders zich op te
vreten, omdat de hypothecaire markt-
rente keer op keer is gedaald. Dus over
wegen ze toch maar om de hypotheek
over te sluiten. De oude lening wordt via
de notaris voor een nieuwe ingeruild
zonder dat de woning wordt verkocht.
Het biedt de mogelijkheid om een hypo
theek tegen een lagere rente te aanvaar
den bij dezelfde geldschieter of van hy
potheekverstrekker te veranderen.
Volgens het Centraal Bureau voor de
Statistiek zijn er in het tweede kwartaal
van dit jaar 134.000 nieuwe woninghy
potheken ingeschreven. De stijging van
6 procent ten opzichte van dezelfde pe
riode vorig jaar komt volledig voor reke
ning van het aantal oversluitingen. Dat
zelfde gold in het tweede kwartaal van
2002 ook al ten opzichte van diezelfde
periode in 2001. Er lijkt dus sprake van
een trend.
Huizenbezitters laten zich uitsluitend
leiden door de lagere hypotheekrente.
Die is na jaren van dalingen afgezakt van
ruim 7 procent (1994) naar
een gemiddelde van 4,5 pro- F I G F 8WI
cent bij een looptijd van vijf
jaar. De rente was volgens BEURS
het CBS m 47 jaar met zo
Cathérine van der Linden
„Ik denk dat we met het aan
tal oversluitingen al over de
top heen zijn", zegt Hans de
la Porte van Vereniging Eigen Huis. De
belangenorganisatie van huizenbezitters
laat regelmatig haar blik gaan over circa
2000 hypotheekvarianten van 60 aanbie
ders. De vraag of oversluiten zinvol is, is
namelijk afhankelijk van diverse facto
ren. Bijvoorbeeld de hoogte van de rente
die u nu betaalt, maar ook de kosten die
aan het omzetten verbonden zijn. De
grote vraag is natuurlijk voor wie over
sluiten gunstig is. Dat is niet gemakkelijk
aan te geven. Het is afhankelijk van de
hypotheekvorm. Gaat het om een spaar
hypotheek dan levert oversluiten minder
snel lagere maandlasten op. Bij een la
gere rente gaat de premie voor de spaar-
verzekering namelijk omhoog.
Het hangt er ook van af welke inspan
ningen en kosten moeten worden ge
pleegd. Om in een nieuwe hypotheek te
kunnen stappen, moet eerst het oude
contract bij de geldschieter worden af
gekocht. De hypotheekverstrekker re
kent daarvoor boeterente, waarmee hij
zijn 'inkomensverlies' compenseert. Hij
heeft voor de financiering van een huis
namelijk ook geld moeten inkopen te
gen een hogere rente dan de huidige.
Hoe groter het verschil tus
sen de contractrente en de
huidige rente, hoe meer
compensatie de bank wil.
Deze boeterente doet
meestal het effect van het
oversluiten van een hypo
theek teniet.
Daarbij komen nog de kos
ten van de notaris die een hypotheekak
te moet opmaken, een vereiste taxatie
van de woning en de afsluitprovisie die
de aanbieder vraagt. Ook al is een deel
hiervan (notaris, taxatie) fiscaal aftrek
baar, de rekening bedraagt al snel hon
derden euro's of meer.
Als een hypotheekbetaler de boeterente
of de notaris al niet kan betalen, is het
onverstandig om een oude lening in te
ruilen. Tenzij de onkosten kunnen wor
den meegefinancierd in de nieuwe le
ning, zo geeft De la Porte aan.
„Er is verder geen simpele formule,
waarmee mensen kunnen becijferen of
volle manager loopt in pakken
van Hugo Boss en schoenen
van Van Bommel.
Kiezen voor een product is een
'statement'. Je koopt iets omdat
je iets bent of wilt zijn. Of om
dat het symbool stond voor een
tijd waaraan je dierbare herin
neringen koestert. Hele volks
stammen kunnen de geur van
de Sunlightzeep nog ruiken,
proeven nog de smaak van Van
Houtenrepen en weten hoe ver
frissend Sunkist, Exota en Joy
waren.
Veel mensen kennen deze na
men nog, zo bleek uit een on
derzoek van het bureau Trend
box. En ze bestaan zelfs nog.
Ooit overwogen om het sigaret
tenmerk Chief Whip nieuw le
ven in te blazen? Vergeet het.
Het merk staat nog steeds gere
gistreerd bij het Benelux-mer-
kenbureau. Raaklimonade? Kan
zo weer worden ingevoerd.
Kwatta dan? Gewoon naar Bel
gië rijden, waar het merk nog
bestaat. Japie's King Com,
Bums dwarsgebakken. Ze lei
den een slapend bestaan.
Het is een kwestie van rekenen,
stelt Van der Meer. „Als een fa
brikant meer consumenten kan
lokken met een nieuw merk
dan er consumenten afhaken
door het schrappen van een
oud merk, is de keuze duide
lijk."
Daarom verdwijnt de margari
ne van het Zeeuws meisje van
de markt. Ondanks protesten
van klanten. Eigenaar Unilever
investeert liever in zijn stevige
A-merk Blue Band. „Daar kun
nen we meer voor vragen,
waardoor we ook meer kunnen
investeren in innovatie", ver
klaart woordvoerder Richard
van der Eijk van Unilever. „Om
onder meer die reden schrapt
Unilever wereldwijd 1200 van
de in totaal 1600 merken en
merkjes. Soms geleidelijk door
een merk langzaam in een an
der over te laten gaan. De ver
pakking van Brio werd stap
voor stap gelijkgeschakeld met
Bertolli ongezouten, dat nu in
de schappen ligt."
Door gladde sporen kunnen
treinen in de herfst minder op
tijd rijden. Aan het einde van
het jaar zal het percentage trei
nen dat volgens de dienstrege
ling rijdt daarom lager liggen
dan in de zomer. Volgens de
consumentenorganisaties doen
NS veel om de dienstverlening
te verbeteren. Dat lijkt langza
merhand vruchten af te wer
pen, stellen onder meer de
Consumentenbond en Rover.
In 2001 en 2002 kampten NS
met veel problemen. De direc
tie werd in 2001 gedwongen af
te treden door de vele vertra
gingen op het spoor. Afgelopen
herfst kenden NS enorme ver
tragingen door gladde sporen.
doorverwijzen. Bij Wehkamp
werken 1300 mensen die veel
achter de computer zitten.
„Wie ergens last van krijgt, kan
er op de werkvloer naar laten
kijken", aldus een woordvoer
ster. „Denk aan de typische
computerblessure rsi, daar
moet je vroeg bij zijn. Zo hopen
we te voorkomen dat mensen
voortsukkelen en uitvallen."
de hypotheek beter kan worden overge-
sloten. Het hangt sterk van de persoon--
lijke omstandigheden af. In het alge
meen is het pas interessant als de rente
vaste periode aan het einde van zijn
looptijd is beland. Bijvoorbeeld als van
de tien jaren er al acht voorbij zijn. Als er
nog acht jaren zijn te gaan, valt de boe
terente veel te hoog uit", zegt de woord
voerder van Eigen Huis.
Volgens De La Porte is het ook niet ge
zegd dat elke oversluiting positief uit
pakt. „Het blijft een risico, omdat het
nog maar de vraag is of de onkosten, zo
als de boeterente, worden terugver
diend. Dat is eigenlijk pas het geval als
de rente gaat stijgen gedurende de nieu
we looptijd. Stijgt de rente niet of weinig
dan is er geen of weinig voordeel.
„In feite kunnen mensen pas aan het
einde van de nieuwe periode uitrekenen
hoeveel ze er op hebben verdiend of
hoeveel ze er op hebben toegelegd. Als
er op is toegelegd, is dat de prijs die
moet worden betaald voor het kopen
van zekerheid.
Volgens Vereniging Eigen Huis doen ge-
interesseerden er goed aan hun bank te
vragen om door te berekenen of over
sluiten zin heeft. „Zo'n geldschieter
maakt het niet uit. Die krijgt dankzij de
boeterente zijn geld toch wel links- of
rechtsom. Voor de bank is het op dat
moment belangrijker om de klant vast te
houden. Als algemene richtlijn geeft Ei
gen Huis mee dat woningeigenaren kri
tisch moeten blijven.
ECONOMIE WIJZER
Opvallend is het verbloemde
taalgebruik dat door de direct
betrokkenen wordt gebezigd in
de onderhandelingen tussen
Air France en KLM. Volgens
KLM-roerganger Leo van Wijk
en zijn Franse tegenvoeter gaat
het om een fusie. Met enige re
gelmaat wordt ook van een alli
antie gerept. Allemaal flauwe
kul. Het is een regelrechte over
neming van KLM door Air
France, verpakt in een ingewik
kelde juridische constructie ter
bescherming van KLM's lan
dingsrechten. Dat heeft ieder
een natuurlijk haarscherp in de
gaten: vandaar de emotionele
reacties die wijzen op de ver
koop van een
'kroonjuweel' of
de krenking van
de nationale
trots.
Maar overwe
gingen van na
tionale trots in
deze tijden van
Europeanise
ring en mondia
lisering zijn
achterhaald.
Vaak genoeg
komt immers
het omgekeerde
voor. Wie weet
nog dat de No
bel in Akzo No
bel staat voor een Zweedse fu
siepartner of door welke Neder
landse bank het Britse Barings
ook alweer is opgeslokt?
Het zal de reiziger in het alge
meen ook een zorg wezen:
goedkoop en liefst comfortabel
van A naar B vervoerd worden -
daar gaat het uiteindelijk om.
De razendsnelle opkomst van
easyjet en Ryanair spreekt wat
dat betreft boekdelen. Zelf laat
ik me tegenwoordig in het
noorden van het land pro
bleemloos rondrijden door de
bussen van het Britse Arriva.
Eén van de redenen waarom
Air France tegen de mondiale
stroom in winstgevend is geble
ven, is dat de Franse overheid
een bureaucratisch handje
heeft geholpen door deze lui
zen in de pels buiten de Parijse
deur te houden. Veel lucht
vaartanalisten verkondigen
overigens de boodschap dat
uiteindelijk slechts plaats is
voor drie grote 'allianties' in
Europa: één rond Air France,
één rond British Airways en één
Arjen van Witteloostuijn
hoogleraar economie
Rijksuniversiteit Groningen
rond Lufthansa. De kleinere
maatschappijen die de boot
missen, gaan kopje onder.
Daarvan vormen het Belgische
Sabena en het Zwitserse Swiss
air de niet langer levende bewij
zen. Eerlijk gezegd kan ik dat
als buitenstaander niet beoor
delen. En het komt nogal pre
cies: als ruimte zou bestaan
voor vier Europese allianties,
komt nummer vier ook voor
zelfstandige overleving in aan
merking. Die nummer vier heet
toevallig KLM.
Om een zichtbare positie van
KLM ook op langere termijn te
waarborgen, zou het mooi zijn
als snel een aantal andere
maatschappijen
tot de Air France-
/KLM-combina-
tie toetreden. Dat
heeft als gunstig
bijeffect dat de
Franse dominan
tie navenant zal
verwateren. Alita
lia en Berlusconi
lopen zich geluk
kig al warm. Op
neming van Alita
lia en andere be-
reidwilligen
brengt de tot
standkoming van
een werkelijk
pan-Europese
onderneming dichterbij. Daar
mee verdwijnt de verstorende
invloed van de grootaandeel
houder van Air France - de
Franse staat - verder naar de
achtergrond.
Vooralsnog is hiervan echter
geen sprake. KLM gaat in zee
met een koper die ondanks alle
retoriek ter zake nog altijd niet
is geprivatiseerd. Niet alleen
KLM moet op zijn hoede zijn.
Ook Schiphol moet zijn knopen
hertellen. Dat is van groot be
lang voor de Nederlandse eco
nomie, omdat zonda; een in
ternationaal en modfern vlieg-
knooppunt buitenlandse inves
teringen de wijk naar elders
dreigen te nemen.
Het is daarom te hopen dat
Schiphol binnen enkele jaren in
staat zal blijken te zijn om zijn
afhankelijkheid van KLM dras
tisch te reduceren ten faveure
van concurrerende luchtvaart
maatschappijen. Daar is de Ne-
derlanse consument bij gebaat:
laat maar komen, de easyjets
en Ryanairs van deze wereld.
(advertentie)
Investeringskans: mede-eigenaar van een wijngaard
verwacht rendement io% geld, 2% wijn
korte looptijd, premium wijn, oogstfeest
klein aantal participaties beschikbaar, lage instap
Prospectus? www.wijnhuisbv.nl of (020) 627 73 43
N
_r_ zweeds
houdt K:ng( orn wittebrood d a g-e n langeners
(o) ajcf /oUnjalkimr«nNij\vn>
v!--
-
