FRISO EN MABEL
Constantijn nummer drie
l
f\ f
R
i
Zeer geachte heer Balkenende,
O
Minister Remkes onder vuur
Zondag open!
Balkenende schrijft geschiedenis
'Dankzij snelle actie nauwelijks
schade aan het Koninklijk Huis'
'Prins Friso geeft
troon op uit liefde'
Troonopvolging wijzigt door niet indienen toestemmingswet
Lijn van troonopvolgers
Delft
Studiefestival™ 25 oktober
rolking: besluit
Icenende juist
»ac - Bijna driekwart van
ferlandse bevolking, 73
ht, vindt dat premier Bal-
"de de juiste beslissing
kenomen door de goed-
fc van het huwelijk van
tohan Friso en Mabel niet
jt parlement voor te leg-
■t blijkt uit een enquête
Jt SBS-programma Stem
iderland, die gistermid-
iehouden. Van de onder-
kn vindt 68 procent dat
Is wel met Mabel kan
fn. 65 procent vindt dat
.ningshuis door de kwes-
pde heeft opgelopen.
ift Constantijn
lederland
Prins Constantijn,
luwelijk van zijn oudere
frins Friso de nieuwe
er drie in de lijn van
Dvolging, viert vandaag
[te verjaardag. Hoewel
officieel in Londen
[viert hij het feest op
Bosch, waar hij met
|uw Laurentien en hun
je Eloise ook een on-
Ken heeft. De verjaardag
puiselijke kring' worden
aldus de Rijksvoorlich-
enst. Waar Friso en
[een goede vriendin van
tien, verblijven, is niet
deed niets
.berichten
-AC - Oud-premier Kok
12001 al van contacten
Mabel en Bruinsma ge-
maar toen geen aanlei
den tot nadere actie,
ïft hij gisteren via de
irlichtingsdienst laten
„In augustus 2001, toen
was van een begin-
iendschap tussen prins
mevrouw Wisse Smit,
ij de mededeling bereikt
het verleden enige op-
ige zeilcontacten heeft
iet de heer Bruinsma.
formatie vormde op dat
j2jt geen aanleiding om
(ondernemen", aldus
t
advan
lijke aard'
as
"jlG - Echte schade aan de
£iiie wordt voorkomen
|t niet indienen van een
[voor een Toestem-
fl4t voor het huwelijk van
b»an Friso met Mabel
demit. Dat zegt staats-
irde en CDA-senator
ik. De huidige com-
volgens hem wel be-
;nd, maar de brokken
larschijnlijk tijdelijk
Je 3 zijn. De huidige beslis-
ichermt het instituut
honarchie, aldus Koek-
"kinderen van
aan de kant
Cir1c - Prins Friso is na zijn
irifI natuurlijk nog wel lid
toninklijke familie en
"jis heten. Maar hij is
r het zich laat aanzien
umeer van het Konink-
)elj en valt bij voorbeeld
fjfmeer onder de minis-
D1%rantwoordelijkheid.
8 jjtitulatuur van Mabel,
;e'lnmaal Friso's vrouw is,
e^et gesproken. De
sjet sluit ook de eventue-
ie(xen van het paar van de
ënende moet
l^ies danken
c - Premier Balkenende
3lJ sdaadverslaggever Pe-
Vries eeuwig dankbaar
e lij het verleden van
nIsse Smit boven water
naald. Fractievoorzitter
»en van de Socialisti-
j tij (SP) zegt dit in een
p het besluit van Bal-
om geen toestem-
ït voor het huwelijk
:e dienen bij het parle-
larijnissen denkt dat het
1 eIi van Wisse Smit een
r°l ionele crisis had kun-
^orzaken als haar om-
t crimineel Bruinsma
licht was gekomen na
ivelijk met prins Johan
i en Christina
m Friso voor
- Prins Johan Friso is
jerste van het Konink-
iïe trouwt zonder toe-
4g van de Verenigde
ng der Staten-Gene-
j tantes Irene en Chris-
jen hem voor, al lieten
penstelling tot Friso
léten die toestemming
'illen laten vragen. Bij
Kbeurde dat in 1964 na-
^hd werd dat kardinaal
aar heimelijk in Rome
k gedoopt had om te
trouwen met de Spaan-
tenleider Carel Hugo
rbon van Parma. Chris-
in 1974 in New York
nen, ook al om een ge-
ten te leiden en mu-
geven. Daar ontmoet-
borspronkelijk Cubaan-
Guillrrmo.
zaterdag 11 OKTOBER 2003
De letterlijke tekst van de brief van prins Johan Friso aan premier Balkenende over de gang van zaken rond zijn relatie met Mabel Wisse Smit.
Naar aanleiding van de berichtgeving
in de media gedurende de afgelopen
maanden en recente vragen uit de
Tweede Kamer hebben Mabel Wisse
Smit en ik ons bezonnen op de ge
beurtenissen en onze eigen rol daar
in. Wij zijn tot het inzicht gekomen
dat wij zelf een belangrijk aandeel
hebben gehad in de situatie die nu is
ontstaan. Daarvoor willen wij de Re
gering, en de Koningin en u in het
bijzonder, onze oprechte veront
schuldigingen aanbieden. Alvorens
mijn conclusie daaruit te trekken wil
len Mabel en ik u onze visie op de si
tuatie geven.
Mabel heeft mij in het najaar van
2000, toen het voor ons duidelijk
werd dat onze relatie misschien ooit
tot een huwelijk zou kunnen leiden,
verteld over de contacten die zij meer
dan tien jaar geleden heeft gehad met
de heer Bruinsma. Sindsdien hebben
wij in gehele openheid over deze
vriendschap gesproken. Ik was op de
hoogte van de relevante feiten en de
tails.
Omdat Mabel nooit bij de criminele
activiteiten van de heer Bruinsma be
trokken is geweest en het geen lief
desrelatie betrof, zag ik zelf noch een
belemmering voor Mabels contacten
met de Koninklijke familie, noch voor
een eventueel huwelijk met toestem
ming van de Staten-Generaal.
Wij hebben al vroeg besloten om niet
geheimzinnig te doen over deze con
tacten maar wel om zo weinig moge
lijk details aan derden bekend te ma
ken. Ook in de gesprekken met de
Koningin en u in de aanloop naar 30
juni van dit jaar hebben wij die lijn
aangehouden. Wij dachten daarmee
te voorkomen wat nu is gebeurd: het
oprakelen van pijnlijke herinnerin
gen waarvan Mabel hoopte dat ze tot
het verleden behoorden. In de afge
lopen weken is ons duidelijk gewor
den hoe naïef en onverstandig deze
beslissing is geweest.
Onverstandig, omdat wij ons onvol
doende hebben gerealiseerd dat juist
in onze contacten met de Regering
direct volledige openheid van zaken
over de aard, de frequentie, en de
duur van de vriendschap had moeten
worden gegeven. Door dat niet te
doen is er onzekerheid ontstaan om
trent datgene wat werkelijk is ge
beurd. Naïef, omdat we natuurlijk
hadden moeten beseffen dat juist die
details van deze contacten eens
openbaar zouden kunnen worden en
dat wij dit door eigen handelen nooit
zouden kunnen voorkomen. Nu dat
inderdaad gebeurd is hebben we te
maken met een overweldigende me
dia aandacht; een hype, waarin som
migen proberen de reputatie van
Mabel te schaden door de versprei
ding van onwaarheden, geruchten en
niet ter zake doende details.
Tijdens de gesprekken met u in de
periode voor de aankondiging van
ons huwelijk hebben wij de indruk
gewekt dat het ging om een opper
vlakkige relatie van ongeveer twee en
een halve maand in 1989, met daarna
nog een enkele ontmoeting. De con
tacten zouden voornamelijk om het
zeezeilen hebben gedraaid en door
Mabel zijn beëindigd nadat zij zich
bewust werd van de activiteiten van
de heer Bruinsma.
Wat wij in juni hadden moeten zeg
gen is dat het meer dan een opper
vlakkige relatie betrof, en dat zij ge
durende drie maanden in 1989 regel
matig contact met elkaar hebben ge
had. Toen Mabel zich bewust werd
van zijn activiteiten besloot zij haar
vriendschap met de heer Bruinsma
niet op dezelfde wijze voort te zetten.
Wel heeft zij in de daarop volgende
anderhalf jaar hem nog met enige re
gelmaat gezien. Feit is ook dat Mabel
meerdere malen gelogeerd heeft bij
de heer Bruinsma. Desondanks blijft
de waarheid dat er tussen de heer
Bruinsma en Mabel noch zakelijke
contacten waren, noch sprake was
van een liefdesrelatie. Bovendien is
het haar pas na zijn dood in volle
omvang duidelijk geworden met wel
ke praktijken de heer Bruinsma zich
werkelijk bezighield.
Met deze uitleg willen wij ons hande
len absoluut niet rechtvaardigen en
wij zien in dat wij een ernstige fout
hebben gemaakt door niet onmiddel
lijk het hele verhaal te vertellen. Met
de gevolgen van ons handelen wor
den de Koningin, u, onze beide fami
lies, en wijzelf nu geconfronteerd.
In juni heeft u het voornemen ken
baar gemaakt een toestemmingswet
voor ons huwelijk bij de Staten-Ge
neraal in te dienen. Dat was overeen
komstig onze wens gezien mijn ver
bondenheid met het Koninklijk Huis,
ons respect voor de Koningin en haar
familie, en de ondersteunende rol die
Mabel en ik eventueel zouden kun
nen vervullen.
Uw beslissing was mede gebaseerd
op het onvolledige beeld dat wij van
Mabels contacten met de heer
Bruinsma opgeroepen hadden. Aan
gezien wij niet tijdig in alle opzichten
open zijn geweest is uw vertrouwen
in ons geschonden. Wij erkennen on
ze fout en aanvaarden de consequen
ties. Daarom is het nu onze wens dat
de Regering geen toestemmingswet
voor ons Huwelijk bij de Staten-Ge
neraal indient. Wij hopen hiermee te
vens schade aan de Koningin, het
Koninklijk Huis, onze families, vrien
den en anderen te voorkomen.
Mede als gevolg van ons handelen
zijn de familie van Mabel, en anderen
die de heer Bruinsma nooit hebben
gekend, volledig onterecht in de dis
cussie rond deze zaak betrokken ge
raakt. Ook zijn er enkelen die door
deze situatie wederom geconfron
teerd worden met heel pijnlijke feiten
uit hun verleden. Wij hopen dat hun
recht op privacy zo snel en volledig
mogelijk gerespecteerd zal worden.
Graag willen wij ook publiekelijk op
een gepaste wijze en op het daarvoor
juiste moment onze verontschuldi
gingen aanbieden aan allen die wij
teleurgesteld of gekwetst hebben.
Ook daarom hebben wij geen enkel
bezwaar tegen het openbaar maken
van deze brief, die u desgewenst als
een verklaring zou kunnen beschou
wen.
De consequenties van ons handelen
zullen wij in ons verdere leven op
waardige wijze dragen. Wij zijn nog
steeds van plan in het voorjaar van
2004 te trouwen. Samen hopen wij
mijn moeder en familie te kunnen
blijven steunen.
Met de meeste hoogachting, w.g
Friso
door Hans Jacobs
den haag - Het achterhouden
van informatie over de contac
ten van Mabel met Klaas
Bruinsma heeft in elk geval op
papier grote gevolgen voor Fri
so's broer prins Constantijn en
diens vrouw prinses Laurentien.
Beiden komen na het huwelijk
van Friso, waarvoor hij geen
parlementaire toestemming
krijgt, een stap dichter bij de
troon. Prins Willem-Alexander
is eerste, zijn nog ongeboren
kind is grondwettelijk nu al
tweede, en na april 2004 staat
Constantijn op de derde
plaats. Het is de tweede keer in
bijna veertig jaar dat de volg
orde van troonopvolging op
deze wijze verandert.
Prinses Margriet schoof plot
seling een plaats op toen haar
zus Irene in mei 1964 zonder
toestemming van de Staten-
Generaal trouwde met de
Spaanse troonpretendent Car
los Hugo van Bourbon-Parma.
Margriet is na het aantreden
van haar zus Beatrix als konin
gin in 1980 nadrukkelijker bij
het 'familiebedrijf betrokken.
Twee van haar vier zoons heb
ben de afgelopen jaren ook
parlementaire toestemming
gevraagd voor hun huwelijk,
waardoor ook zij hun aan
spraak op de troon hebben be
houden. De jongste zoons Pie-
ter-Christiaan en Floris heb
ben al wel een vriendin, maar
over een huwelijk wordt nog
niet gesproken.
Constantijn en Laurentien
hebben in een vraaggesprek
aan de vooravond van hun hu
welijk in mei 2001 gezegd dat
ze Willem-Alexander in de toe
komst graag willen helpen. ,,Ik
wil alle mogelijkheden openla
ten om mijn broer waar dan
BEATRIX Koningin der Nederlanden
sinds 1980, Prinses van Oranje-Nassau,
Prinses van Lippe-Biesterfeld (31-1-1938)
MARGRIETPrinses der Nederlanden,
Prinses van Oranje-Nassau, Prinses van
Lippe-Biesterfeld (19-1-1943)
WILLEM-
ALEXANDER
(27-4-1967)
02-02-2002
MAXIMA
Zorreguieta
(17-5-1971)
JOHAN CONSTANTIJN
FRISO (11-10-1969) CJ
(25-9-1968) 1
19-5-2001
volgorde van
troonopvolging
LAURENTIEN
Brinkhorst
(25-5-1966)
ELOISE
(8-6-2002)
Prinses Maxima en prins
Willem-Alexander verwachten prjns Johan Friso verdwijnt door zijn
medio januari 2004 hun eerste voorgenomen huwelijk met Mabel Wisse
Smit uit de lijn van troonopvolgers.
kind
anp
door Hans Jacobs
den haag/gpd - Premier Balkenende schrijft ge
schiedenis met het besluit het parlement geen
toestemming te vragen voor het huwelijk van
prins Johan Friso en Mabel Wisse Smit. Het is
nog niet eerder gebeurd dat de regering eerst
aankondigde goedkeuring te vragen voor een hu
welijk en daarna op dat voornemen terugkwam.
Maar het gebeurt dan ook niet elke dag dat een
prins en zijn aanstaande echtgenote de premier
voorliegen over hun verleden.
In 1964 trouwde prinses Irene ook zonder parle
mentaire goedkeuring. Aanvankelijk wilde ze die
goedkeuring voor haar echtverbintenis met prins
Carlos Hugo wel degelijk hebben, maar de toen
malige premier Marijnen maakte haar tijdens
nachtelijk beraad op paleis Soestdijk duidelijk
dat daar geen sprake van kon zijn. Carlos Hugo
maakte immers aanspraak op de toen nog vacan
te Spaanse troon en behoorde tot de in Neder
landse ogen extremistische en verwerpelijke car-
listische beweging.
Koning Willem I kondigde in 1814, toen nog hard
werd gewerkt aan een grondwet voor het net van
de Franse bezetters verloste Nederland, aan dat
zijn oudste zoon Willem zich had verloofd met
de Britse prinses Charlotte. Haar vader was op
dat moment regent en het zou dus mogelijk zijn
dat Charlotte of haar kinderen in aanmerking
zouden komen voor de Britse troon. Er moest
dus een en ander worden geregeld, want zo'n
kind kon natuurlijk niet tegelijk ook de scepter
zwaaien in Nederland. Die problematiek gaf met
een al aan waarom een bepaling over parlemen
taire goedkeuring zin had. Het parlement hoefde
zich echter in dit geval geen kopzorgen te maken,
want Charlotte verbrak de verloving.
Alle keren dat de regering het parlement daad
werkelijk om toestemming heeft gevraagd is die
toestemming ook gegeven. Meestal werd er zelfs
niet over gestemd.
ook te steunen als hij daarom
vraagt," aldus Constantijn
destijds. „Vooropgesteld na
tuurlijk dat hij daar behoefte
aan heeft." Constantijn en
Laurentien zouden dan een
zelfde rol kunnen spelen als
Margriet en Pieter dat nu doen
voor koningin Beatrix.
Dat betekent meelopen op Ko
ninginnedag en Prinsjesdag en
bij diverse gelegenheden het
koninklijk huis vertegenwoor
digen. Constantijn en Lauren
tien worden daarvoor niet be
taald, maar ze mogen bij Wil
lem-Alexander de onkosten
declareren. Prins Constantijn
(33) werkt sinds 1 augustus op
het ministerie van buitenland
se zaken als communicatiead
viseur van staatssecretaris At-
zo Nicolaï. Die heeft de prins
nodig om tot een goede strate
gie te komen voor het betrek
ken van de Nederlandse bevol
king bij de Europese samen
werking. Tot begin dit jaar was
Constantijn als strategisch be-
leidsadviseur werkzaam voor
het van oorsprong Amerikaan
se adviesbureau Booz Allen
Hamilton. Laurentien (36), die
in mei haar tweede kind ver
wacht, veranderde eerder dit
jaar eveneens van baan. In mei
nam ze afscheid van het inter
nationale communicatiebu
reau Weber Shandwick.
Sindsdien werkte ze voor zich
zelf omdat ze meer tijd wil om
haar eigen agenda te bepalen.
den haag/gpd - WD-minister
Johan Remkes is door de affai
re rond Mabel Wisse Smit in
ernstige verlegenheid ge
bracht. Hij is als minister van
binnenlandse zaken immers
verantwoordelijk voor de Alge
mene Inlichtingen- en Veilig
heidsdienst (AIVD). In de
Tweede Kamer zijn grote
vraagtekens gerezen over de
manier waarop de AIVD het
onderzoek naar het verleden
van Mabel Wisse Smit heeft
aangepakt.
De dienst had het onderzoek
naar Wisse Smit afgerond
voordat op 30 juni de verlo
ving met prins Johan Friso be
kend werd gemaakt. Premier
Balkenende wees in zijn pers
conferentie gisteren tot drie
keer toe in de richting van de
inlichtingendienst. „De AIVD
heeft mij één- en andermaal
verzekerd dat er geen beletsel
was voor het voorgenomen
huwelijk." De minister van
binnenlandse zaken is de
eerstverantwoordelijke voor
het functioneren van de
Vraagtekens oppositie bij rol AIVD
den haag/gpd - De
regeringspartijen in
de Tweede Kamer
prijzen de manier
waarop premier
Balkenende de ne
telige kwestie-
Mabel heeft afge
handeld. De oppo
sitie daarentegen
eist opheldering van
het kabinet over
hoe het zo ver heeft
kunnen komen.
CDA-fractievoorzit-
ter Verhagen bena
drukt dat het paar
vooral eerlijk had
moeten zijn. „De
onjuiste en onvolle
dige informatie is
de hoofdzaak". Als
ze van het begin af
aan open kaart had
den gespeeld was
de relatie met
Bruinsma waar
schijnlijk geen be
letsel geweest.
WD-fractieleider Van Aartsen
gelooft dat het 'verstandige, ge
degen en snelle' optreden van
premier Balkenende ervoor
heeft gezorgd dat niet of nau
welijks schade is toegebracht
aan het Koninklijk Huis. Vol
gens Van Aartsen is het nu niet
meer mogelijk dat Mabel Wisse
Smit namens de koningin op
treedt.
De PvdA wil een spoeddebat
over de affaire. Wanneer dat
wordt gehouden is nog niet be
kend. PvdA-kamerlid Kalsbeek:
Veel aandacht in buitenlandse media
Minister Remkes. Foto: ANP/Ed
Oudenaarden
dienst, benadrukte hij. Ook de
Tweede-Kamerfracties richten
nu hun pijlen op het onder
zoek naar het verleden van
Mabel. „Wanneer is besloten
tot wat voor soort onderzoek?
Is dat te licht geweest?" PvdA
woordvoerster Ella Kalsbeek
schudde de vragen in een eer
ste reactie zonder problemen
uit haar mouw. De vraag blijft
waarom tv-journalist Peter R.
de Vries wél informatie boven
water kreeg over de verhou
ding tussen Mabel Wisse Smit
en topcrimineel Klaas Bruins
ma, terwijl de inlichtingen
dienst, die al vanaf 2001 wist
van de relatie tussen Wisse
Smit en Bruinsma, niet verder
kwam dan de verklaring van
Mabel en Friso zelf, namelijk
dat de eerste twee 'geen zake
lijke of intieme relatie' had
den. Balkenende nam de
dienst gisteren nog in bescher
ming door te zeggen dat „de
AIVD geen KGB is en maar be
perkte middelen heeft." Bo
vendien is de informatie pas in
de laatste weken naar boven
gekomen.
Het in de ogen van veel ka
merleden klungelige onder
zoek naar Mabel is echter geen
incident. Remkes, sinds juli
2002 minister van binnenland
se zaken, heeft al verschillende
keren in het parlement spits
roeden moeten lopen over het
functioneren van de AIVD,
voorheen de BVD. In decem
ber 2002 gaf Remkes na lang
aandringen van de Kamer toe
dat de dienst te passief was ge
weest bij het onderzoek naar
de veiligheid van Pim Fortuyn.
Vervolgens bleek in maart van
dit jaar dat de staf van konin
gin Beatrix op eigen houtje op
dracht aan de AIVD had gege
ven om de handel en wandel
van Edwin de Roy van Zuyde-
wijn na te gaan omdat die zich
had verloofd met haar nicht
prinses Margarita. Minister
Remkes en zijn voorganger De
Vries wisten daar niets van.
Daar komt deze affaire bij.
den haag/gpd - 'Uit liefde' doet
prins Johan Friso afstand van
de troon. Dat meldde de Duitse
Tagesschau op televisiezender
ARlD gisteren. En ook het Duit
se opinieweekblad Der Spiegel
onderstreept de romantiek van
de liefdesrelatie tussen de prins
en zijn Mabel Wisse Smit.
'Liefde is belangrijker dan de
troon', aldus Der Spiegel.
„Maar hij was toch nog lang
niet aan de beurt", zwakt het
blad de intensiteit van deze ro
mantische daad en het gewicht
van de mededeling onmiddel
lijk in de volgende zin af.
'Mabelgate' is de meest recente
schandaal in een reeks van con
troverses in het Nederlandse
koningshuis, aldus de Britse
BBC. Johan Friso heeft het ge
luk aan zijn zijde dat de tablo
ids in Groot-Brittannië, zijn te
genwoordige thuishaven, de af
faire nog niet hebben opgepikt.
Desondanks kopt het serieuze
dagblad The Times dat de
'sprookjesprinses' in werkelijk
heid wellicht een 'gangster spi
on' is. De BBC benadnrkte dat
de prins heeft gekozen voor de
liefde in plaats van een veran
kerde plek in de koninklijke ge
schiedenis, en legde uit dat zijn
oudere broer en zijn moeder
indertijd net zoveel controverse
wekten met hun voorgenomen
huwelijk.
De Vlaamse krant de Gazet van
Antwerpen besteedt vandaag
een hele pagina aan 'de zwarte
dag voor Oranje', waarbij een
vergelijking wordt gemaakt met
huwelijksperikelen van leden
van andere koningshuizen.
(advertenties)
Premier Balkenende, geprezen om zijn snelle en kordate optreden in de kwestie
Mabel Wisse Smit. Foto: GPD/Roland de Bruin
(advertentie)
„Bepaalde details over het pri-
vé-leven van Mabel kunnen
achter gesloten deuren worden
behandeld, maar verder moet
dat debat in de volle openbaar
heid worden gevoerd. De AIVD
heeft niet boven water gekregen
wat er aan hand was."
LPF-leider Herben vindt het
een goede zaak dat er geen toe
stemmingswet komt. „Dat was
een heilloze zaak geworden. De
kans dat Friso koning zou wor
den was al uiterst klein. Je mag
niet liegen tegen je schoon
moeder en tegen de minister
president." Ook volgens Her
ben heeft de Algemene Inlich
tingen- en Veiligheidsdienst ge
faald.
GroenLinks-woordvoerster Ma
rijke Vos: „Het is nogal vreemd
dat het AIVD-onderzoek deze
feiten niet al eerder naar boven
heeft gehaald. Er is toch een vrij
indringende relatie geweest
tussen Wisse Smit en Bruins
ma." Ze plaatst ook vraagtekens
bij de rol die de premier daarbij
heeft gespeeld.
-30%
van 59.-
voor 39.-"
IKEA 365+ pannenset. 4 d
Ma t/m vr 10-21 uur. Za 9-18 ui
0900-235 45 32 (0.10/min).
www.IKEA.nl
IKEi
Zoveel studenten
zoveel talenten
op het Studiefestival:
voorlichting over alle
Lcidsc studies, studiekeuzetesls
en een talkshow van Holt lansen
tv.studereninleiden.nl
