Illegale dvd: bloeiende handel
Muzieksite laat even op zich wachten
JM
'Ik heb zelfs een videotheek die ze verhuurt'
Nu al
Yeahronimo neemt langere aanloop
Veel animo
ZATERDAC
11 oktobeI
2003
Voor tien euro een dvd
kopen waarop een film
staat die nog niet eens in
de bioscoop draait: de
verkoop van illegale
dvd's neemt hand over
hand toe. De naar
schatting vijfduizend
dvd-piraten in Nederland
zullen dit jaar circa zestig
miljoen euro omzetten.
door Herman Stil
angeboden', schreeuwt
AA de advertentietekst, 'de
M Wk nieuwste dvd's die nu in
de bios draaien! Bij ons al op dvd.
100% dvd uit Amerika, hier onderti
teld. Sommige zelfs al met menu en
extra's, in tegenstelling tot vele an
dere dvd-aanbieders." Kosten: tien
euro, plus verzendkosten.
En dan volgt een lange lijst met ac
tiefilms, van The Matrix Reloaded
(pas een week later officieel op dvd
uit) tot de kinderfilm Finding Nemo,
die pas eind november in de Neder
landse bioscoop komt. Lord of the
Rings 3, die nog nergens in de we
reld te zien is, wordt al aangekon
digd.
Zomaar een advertentie op de web
site 2dehands.nl - en lang niet de
enige - die dvd's aanbiedt die niet le
gaal künnen zijn. De schijfjes bieden
alle voordelen van een gewone, lega
le dvd. Een verpakking die nauwe
lijks van echt te onderscheiden is, en
wie het schijfje eenmaal in zijn dvd-
speler heeft gestopt, ziet of hoort al
helemaal geen verschil meer.
De advertentie op 2dehands.nl is af
komstig van Michel - zijn echte
voornaam, zegt hij, achternaam 'niet
nodig'. Tussen de 75 en 110 dvd's
verkoopt hij, per week. Voor tien eu
ro per stuk. In een goeie week haalt
Michel dus 1.100 euro omzet, 4.400
euro per maand. Netto, want zwart.
En dat tegen een minimum aan kos
ten. De blanco dvd's waarop de
films worden gebrand, kosten in
buikverpakking circa 1,30 euro per
stuk. Hoesje printen, doosje er om
heen en - eventueel - de aanschaf
van de oorspronkelijke speelfilm
zelf. Per dvd bedragen de kosten vol
gens Michel circa 2,20 euro. Netto
winst 968 euro. Per week.
Grootste kostenpost is nog de appa
ratuur. Michel heeft een dvd-bran-
der van 2.500 euro staan. Eentje die
vijf dvd's tegelijk kan branden. Na
tweeënhalve week handel had hij die
kosten eruit.
Behalve via websites verkoopt hij de
dvd's vooral via vrienden, zijn tus
senhandelaren. Die zorgen voor
klanten, op hun werk, onder vrien
den. En hij verkoopt de schijfjes ge
woon in de buurt. „Ik heb zelfs ie
mand in een videotheek, die ze ver
huurt."
Privacy
Een andere dvd-piraat, die wat meer
gesteld is op zijn privacy, mijdt in
ternet liever. „Ik wil weten aan wie ik
verkoop, zodat er geen rare kopers
tussen zitten." Ook hij vertrouwt lie
ver op zijn vrienden en hun werk
kring. Zo levert hij via vrienden on
der meer aan een paar afdelingen
van de Amsterdamse Sociale Dienst.
Hij verkoopt zo tenminste vijftig
films per week, voor tien tot vijftien
euro per stuk. Een gewilde film is nu
eenmaal wat duurder. Minder dan
drie, vierhonderd euro per week zal
hij niet aan de verkoop overhouden.
Andere dvd-piraten laten potentiële
klanten bellen naar de voicemail van
een 06-telefoon, een prepaid vaak.
Ze bellen dan terug om te achterha
len of de belangstelling betrouwbaar
is. Geld moet vaak worden opge
stuurd, naar een postbus bijvoor
beeld, of overgemaakt worden naar
een intemetbankrekening.
De dvd's worden inclusief Neder
landse ondertitels geleverd. Soms
tikken de verkopers ze zelf in. De
dvd-piraat die de Sociale Dienst van
dvd's voorziet, heeft zijn vriendin in
geschakeld. Die is redelijk bedreven
in Engels. Komt er een nieuwe film
binnen, dan zit ze een dag of twee
achter de computer om de titels in te
tikken.
Ook Michel tikt af en toe in, maar
meestal haalt hij de ondertiteling
kant en klaar van websites als
www.ondertitels.nl - die heeft van
4272 films ondertitelingsbestanden
voorhanden. Van recente films als 2
Fast 2 furious, maar ook van klassie
kers als Mr. Smith goes to Washing
ton uit 1935. Van die oudere films
worden de ondertitels vaak van de
officiële dvd gehaald.
Ook voor de dvd-hoesjes hoeft de
dvd-piraat zelden zelf aan de slag.
American pie -
The wedding
Pas sinds 18
september
in de bioscoop
Jacht op piraten
League of extraordinary
gentlemen
Pas sinds 11 september
in de bioscoop
Het kopiëren van dvd is eenvoudig thuis
Op www.cdcover.nl bijvoorbeeld,
zijn 130.000 verschillende dvd-hoes-
jes op te halen.
Geheim
Waar de films vandaan komen, is
een beter bewaard geheim. Uit Ame
rika, zeggen de piraten zelf. Vaak zijn
het films van dvd's die in de VS al uit
zijn, maar hier nog in de bioscoop
draaien. Vrij simpel gekopieerd met
programmatuur die overal, ook in de
populaire elektronicazaken, verkrijg
baar is.
Maar veel films draaien zelfs in de
VS nog in de bioscoop en zijn ook
daar niet commercieel te koop. Toch
staan die films op dvd, zelfs al ver
voor de bioscooppremière. Ze zijn
afkomstig van de filmstudio's zelf,
die dergelijke dvd-screeners intern
verspreiden en weggeven aan recen
senten of jury's van filmprijzen. Zo is
het waarschijnlijk ook gegaan met
Phileine zegt sorry, die afgelopen
week via nieuwsgroepen in de illega
le handel verscheen. De film werd
op dvd onder de juryleden van de
Gouden Kalveren verspreid.
Onlangs werd een medewerker van
te doen. Geënsceneerde foto: Hans van
het New-Yorkse reclamebureau van
Universal aangehouden, omdat hij
een dvd-screener van The Hulk -
toen nog niet in de bioscoop - had
gekopieerd. Het reclamebureau ont
ving de dvd om er campagnes mee
te bedenken.
Ook komt het nog steeds voor dat
films met digitale camera's worden
opgenomen, soms vanuit de projec
tiecabine van een bioscoop. Het ge
luid wordt rechtstreeks van de pro
jector afgetapt, of via de geluids
voorziening voor doven die in veel
Amerikaanse bioscopen aanwezig is.
'Camcording" of 'telesync', heet deze
piraterij en het kan de maker dui
zenden dollars opleveren. Films
kunnen twee dagen na hun premiè
re al illegaal verkrijgbaar zijn.
De Nederlandse dvd-piraten komen
via forums, praatgroepen op inter
net, in contact met Amerikaanse col
lega's die films aanbieden. Veelal
gratis, vaak in ruil voor andere films,
en soms - bij gewild werk - betaald.
Er zijn honderden van die praat
groepen op het web, waar vraag en
aanbod elkaar bereiken.
Het Nederlandse Nforce behoort tot
de grootste. Dagelijks komen er
Weel
200.000 bezoekers langs voor infor
matie over gekopieerde software,
spelletjes en speelfilms. Nforce be
vat, naast forums, lange lijsten infor
matie over speelfilms, waarin alle
details van de dvd worden vermeld.
Onder meer hoe de dvd 'geript' is.
De opsomming eindigt met een
mailadres.
Pieter Taks van Nforce Entertain
ment bevestigt dat de site meer en
meer gebruikt wordt door 'kleine
handelaren'. „Het enige dat Nforce
doet, is het weergeven welke illegale
software er i^it is gekomen, door
welke groep. We hebben geen con
tacten met deze groepen en we bie
den zeker niets ter download aan.
Ons doel is discussiëren over soft
ware."
De site let er goed op dat de regels
niet worden overtreden. „We krijgen
nu en dan een e-mail van overheden
of bedrijven, als er iets mis is op
Nforce. Sommige fabrikanten of
spelmakers sturen wel eens een e-
mail of een aangetekende brief via
hun advocaat omdat ze denken dat
er bij ons iets te downloaden valt."
Dvd-piraten lijken vrij spel
hebben, maar er wordt wel
gelijk op ze gejaagd. Doori
dewerkers van de stichting
Brein, die namens de amui
mentsindustrie piraten op
spoort. Vorig jaar werden i
400 dvd-piraten gepakt. Ta
tot honderd piraten werde
strafrechtelijk vervolgd. Vo
week nog werden vier film
ten aangehouden, omdat j
Nederlandse speelfilm Phi
zegt sorry op internet aanb
den.
Brein volgt nauwlettend d<
handel en wandel van de p
ten op internet. Vaak weet
stichting tot op het interne
adres (ip-nummer) van de
raat nauwkeurig wie hij is.
'private opsporing' kan da
probeerd worden diens id(
teit te achterhalen. „We do
bestellingen bij de piraten
volgen dan vervolgens waa
geld heen gaat", zegt Tim
van Brein.
De eerste keer krijgen de d
piraten een waarschuwing
„Vaak zeggen ze dat ze sto
pen, maar heel vaak zie jei
dat ze dan aan hun vaste k
ten blijven leveren." Volge
Kuik komt dat uit. „Onze i
werkers staan ook op die v
klantenlijsten. We waarscl
wen ze één keer, maar daa
er geen genade. Als ze dan
doorgaan, leggen we een d
sier aan en gaan we civiel i
volgen."
Claims van 100.000 euro zi
niet abnormaal. Schikking
evenmin. „Laatst hebben i
een zaak geschikt voor 30.1
euro. Maar we hebben ooi
een aantal piraten beslag o
hun huis of hun auto laten
gen."
of the rings -
Return of the king
Pas vanaf 16 december
in de bioscoop
Met illegale muziek wil het
maar niet goed komen. Eén
op de drie cd's in de wereld
is gekopieerd. Hoeveel
namaak-mp3's over
internet zwerven, weet
niemand. Maar er is een
alternatief: de eerste legale
muzieksite van Nederland.
door Herman Stil
Het had de week van Yeahronimo
moeten worden. Deze website is al
bijna twee maanden in alle stilte ac
tief, maar vorige week zou de eerste
grote platenmaatschappij zich aan
dienen die via deze site muziek gaat
verkopen. Het zal iets langer duren.
Yeahronimo huist in de Hilversumse
Wisseloordstudio's. Het onderko
men deelt aandeelhouder Chris
Schomper met de geluidsstudio's in
de Hilversumse naaldbossen, maar
verder heeft hij weinig met de studio
te maken. De twee andere bedenkers
van Yeahronimo komen uit de mu
ziekindustrie.
„Wij zijn de eerste Nederlandse site
die zonder bijbedoelingen muziek
verkoopt", zegt Michiel Wolff, voor
heen vice-president van muziekuit
gever Arcade.Apple heeft Itunes,
maar die doet dat toch vooral om
zijn muziekspeler Ipod te verkopen,
en Tiscali biedt muziek aan bij zijn
breedbandinternet.
De website van Yeahronimo ging op
1 augustus stilletjes de lucht in,
vooral om de muziekindustrie te
kunnen laten zien hoe hij werkt. „Ze
hebben bij ons muziek kunnen beta
len en downloaden, zodat ze precies
konden zien hoe dat gaat."
Veel ruchtbaarheid wilde Yeahroni
mo er nog niet aan geven. Niet voor
dat muziekmaatschappijen toege
hapt zouden hebben. De onderhan
delingen met de eerste partij hadden
deze week afgerond moeten zijn.
Maar de witte rook blijft nog even
uit. Het gerucht gaat dat die eerste
Sony Music is, ook omdat de derde
man achter Yeahronimo, René Vlak,
ooit als directeur bij Sony Music
werkte.
Eigen geld
De drie bedenkers hebben twee jaar
aan het opzetten van Yeahronimo -
een verbastering van de naam van
een strijdlustig indianenopperhoofd
- gewerkt. Met eigen geld. Hoeveel
ze erin hebben gestoken, wil Wolff
niet zeggen.
En hoewel de site al twee maanden
bezocht kan worden, wil Yeahroni
mo pas echt aan de weg timmeren
als er tenminste 50.000 muziekstuk
ken op te vinden zijn. Dat is nog
maar het begin. Volgens Wolff is het
doel 300.000 tot een half miljoen
'tracks'.
Bij Nederland moet het ook niet blij
ven. Wolff denkt aan lokale sites in
Groot-Brittannië, Spanje, Frankrijk
en Duitsland. Op termijn dan.
Bij Yeahronimo kan, in de meeste
gevallen, muziek per nummer wor
den opgehaald. Voor circa één euro
kan een liedje worden gedownload;
hitparadewerk is wat duurder, ouder
werk wat goedkoper. Per creditcard
of intemetbankieren kan worden af
gerekend. Wie een cd wil vullen is
een euro of elf kwijt, buiten de prijs
van de cd-rom waarop de nummers
gebrand worden.
Niet alle nummers zijn individueel
Ér'
N)
Ja
Michiel Wolff: „Wij zijn de eerste Ne
derlandse site die zonder bijbedoelin
gen muziek verkoopt."
Foto: GPD/Merlijn Doomernik
op te halen. Sommige maatschappij
en en artiesten staan niet toe dat
hun kersverse cd in mootjes wordt
opgehakt. De nummers van die cd
worden dan de eerste maanden na
verschijning alleen 'gebundeld' bij
Yeahronimo aangeboden.
De liedjes worden aangeleverd in zo
geheten mp9-formaat, op bijna cd-
kwaliteit. Elk nummer is voorzien
van een unieke versleuteling en kan
daarmee alleen afgespeeld worden
als op de computer ook een licentie
bestand voor dat nummer staat. Dat
bestand wordt, ongemerkt, met het
muziekstuk meegezonden en werkt
niet op een andere pc.
Het systeem is ontwikkeld door Mi
crosoft. De computergebruiker hoeft
de gedownloade muziek slechts af te
spelen via de meest recente versie
van Microsofts Media Player, de
standaardmuziekspeler van
Windows.
Beperking
Afhankelijk van de afspraken die de
website met de verschillende platen
maatschappijen heeft gemaakt, kan
het opgehaalde liedje onbeperkt
vanaf de harddisk beluisterd wor
den, maar slechts een beperkt aantal
keren op een cd'tje worden gebrand
of in een mp-3-speler worden ge
schoten. Zo zal de ene maatschappij
toestaan dat een nummer maar één
keer kan worden gebrand (daarna
weigert de software nog een kopie te
maken), de andere staakt pas na vier
keer.
Toch is ook Yeahronimo niet 'pira-
tenproofDe achilleshiel is wat er
met de nummers gebeurt, nadat de
ze op een cd'tje zijn gebrand. Die
kunnen immers ongehinderd wor
den doorgekopieerd. „De nummers
die wij leveren, zijn toch al illegaal
beschikbaar", zegt Wolff. „Daarover
maken we ons geen illusies. Je kunt
inderdaad de nummers die bij ons
gedownload zijn, via die omweg ver
spreiden. Maar dat gebeurt met ge
wone cd's ook. Zoiets bevindt zich
buiten onze controle."
Website: www.yeahronimo.com
Het aanbod van Yeahronimo lijkt erg
veel op de meest populaire betaalde
muzieksite van dit moment, Itunes
van Apple. Die werd vorig jaar in de
VS opgezet, vooral om hardware van
Apple te promoten. De nieuwe com
puter Imac werd als muziekcomputer
neergezet en Apple kwam met een
eigen mp3-muziekwalkman, de Ipod.
Itunes kan vooralsnog alleen in de VS
worden gebruikt; wie zich vanuit Ne
derland probeert aan te melden,
wordt geweigerd. Apple wil niet be
vestigen dat Itunes ook in Nederland
actief wordt. Veel verder dan dat de
dienst in 2004 'naar Europa komt',
wil de computerfabrikant niet gaan.
Het is aannemelijk dat Nederland
niet het eerste Europese land zal zijn
waar Itunes actief wordt. Als de
dienst dan nog bestaat. De belang
rijkste platenmaatschappijen hebben
zich voor maar één jaar aan de App-
ledienst verbonden en die periode is
bijna over. Nog altijd schermt een
aantal 'majors' - grote platenmaat
schappijen - waaronder EMI en BMG,
met het opzetten van hun eigen mu-
ziekdownloadsites.
Het tamelijk onverwachte succes van
Itunes leidt in Amerika tot een haus
Ni
se aan legale downloadsites.
Match, dat zich ooit bezighiek
de verspreiding van illegale m
is vorige week van start
de moeder aller illegale dowi
diensten, Napster, begint deze fgr
ken met het online testen van e
gale muziekdienst.
Ook Apple-rivaal Microsoft
zich, verrast door het succes va
nes in de VS, op de onlinemuzii
stort. In grote delen van Europi
uitzondering van Nederland,
het bedrijf samen met een
aanbieder OD2 muziek aan.
soft is er onduidelijk over of N
land ooit aan de beurt komt.
OD2, mede opgezet door Pete
briel, lijkt de spin in het web v
Europese muziekdownloads te
den. Het bedrijf biedt niet zeil
ziek aan, maar laat zich inhuren
websites die zelf een muzieki
erbij willen hebben. In Nedf
kunnen abonnees van Tiscali via
op muziekjacht. Bij Tiscali kan
meer voor bijna tien euro e<
worden gedownload. Ook maa
Nederlandse website van MTV
zijn 'digital downloads' gebruil
de diensten van het bedrijf.
V
