Het schaap als obsessie
Bijzondere encyclopedie van 750 euro
ikenner George Enzlin omringd door Texelaars. Foto: United Photos De Boer/Poppe de Boer
De kop en horens van het zeldzame Sneeuwschaap. Het beest leeft in Pakistan
en behoort tot de wilde schapen.
Zijn levenswerk is
ervuld. Veertien jaar
lang heeft
Haarlemmer George
inzlin al zijn vrije tijd
gestoken in een
hapen-encydopedie.
et omvangrijke boek
it 800 pagina's tekst
1200 pagina's foto's
slaat, kwam onlangs
uit en is vooral
bestemd voor de
wetenschap. Niet
goedkoop, deze
encyclopedie: 750
suro. Maar daar staat
egenover dat het een
iniek werk is. In deze
omvangrijke aanpak
bestaat er geen
tweede ter wereld.
door Ed Blaauw
et schaap beheerst mijn leven, het schaap is mijn ob-
sessie." Duidelijker kan George Enzlin het niet zeg-
I I gen. Wanneer hij niet werkt als intermediair tussen
uitgeverijen en bibliotheken, steekt de 54-jarige vrijgezel al zijn tijd
in zijn hobby. Nee, niet vanuit een riante boerderij met uitgestrek
te grazige weiden vol schapen zoals je zou verwachten. Na zijn
scheiding kwam hij van een 'buiten' in de Noord-Hollandse polder
op een bovenwoning in Haarlem. Daar leeft hij zich per telefoon,
internet, e-mail en post uit in het leven van het schaap. Zo groeide
stukje bij beetje de encyclopedie Complete Sheep Breeds of the
World, een naslagwerk vol vleesrassen, melkschapen en wolrassen.
Met prachtige foto's van stoere schapen, zielige schapen, sierlijke
schapen. En dat alles wereldwijd - een bestand van 970 rassen.
Enzlin: „Er zijn wel meer rassen, maar dan praat je over syntheti
sche rassen - schapen die twee procent van het ene ras, drie pro
cent van het andere ras hebben enzovoort."
Het verzamelen van gegevens en fotomateriaal was een helse klus,
die Enzlin eenvoudig samenvat: Verdraaid moeilijk'. Hij verwijst
dan vooral naar schapenlanden als Jemen, Marokko ('Met 23 mil
joen dieren het grootste schapenland ter wereld'), Somalië, Oman
en Angola. In sommige landen liepen de contacten mis door ge
brekkig functionerend postverkeer, uit andere landen werd om
'nationalistische motieven' geen informatie verstrekt.
Opvallend in de encyclopedie zijn de prachtige namen van scha
pensoorten: de Karakul uit het Chinese Xinjiang, de Criolla uit
Uruguay, Rabo Largo uit Brazilië, de Pelibuey uit Cuba en de Dor
per uit Zuid-Afrika, die zoveel gelijkenis met een pitbull vertoont.
Bijzonder ook zijn de foto's met interessante toelichting. De Witte
Jemen bijvoorbeeld. Enzlin: „Dat schaap heeft zich perfect aange
past aan zijn omgeving in Jemen, de woestijn. Het heeft piepkleine
oorschelpjes zodat er geen zand in kan komen." Uit Oman haalde
Enzlin met heel veel moeite informatie over het Omani-schaap,
een heel triest zwart schaapje.
En dan is er natuurlijk ook nog de Texelaar, een oer-Nederlands
schaap. „Nederlands....?!", smaalt George Enzlin. „Wis en waar
achtig niet. De Texelaar is samengesteld uit vijf Engelse rassen."
Zelf heeft hij, samen met een kennis, ook schapen 'ontwikkeld' zo
als hij zegt. De Chartex is daar een voorbeeld van. „Dat schaap is
voortgekomen uit de Texelaar, een wolschaap en de Charollais,
een vleesschaap. Uit het fokken heb ik altijd veel voldoening ge
haald."
Met klonen heeft hij niets. De komst van het gekloonde schaap
Dolly heeft hij destijds voor kennisgeving aangenomen.
Enzlin: „Al die synthetische rassen, dat genetisch manipuleren
met een menselijk en dierlijk gen, dat klonen vanuit eicellen, ik
ben er geen voorstander van. Klonen, dat duurt zo'n twee jaar.
Maar een ras verbeteren, een nieuw ras fokken door gewoon een
mannetje en een vrouwtje bij elkaar te brengen, dat kost vijftien
jaar. Ik vind, je moet niet voor God willen spelen."
De schapenman in hart en nieren was ooit een jongetje dat tot zijn
verdriet geen huisdieren mocht houden. „Toen ik op mezelf
woonde ben ik begonnen met kippen en konijnen en later werden
dat schapen. Die beesten vond ik altijd al interessant. Waarom? Ja,
waarom vind je iets leuk? Met geiten heb ik niet zo veel, die zijn af
standelijk. En van bokken moet ik ook weinig hebben, die beesten
stinken."
Na het schaap ontdekt te hebben als lievelingsdier, begon George
Enzlin met het inventariseren en rangschikken van deze dieren na
dat hij een boekje had gelezen van een zekere Mason. 'Dat kan ik
beter', dacht hij. Het resulteerde - bijna acht jaar geleden - in zijn
eerste boek: Colar- and Island Sheep of the World.
Er staat nog meer op stapel. Enzlin is van plan om een boék te
gaan schrijven over brouwerijen die het schaap in hun logo heb
ben. Dat zijn er drie: op Texel, in Engeland en op de Faeroër-eilan-
den. „En ik wil nog een boek maken over schaapherdershonden
en veedrijvende hondenrassen.
Complete Sheep Breeds of the World; George Enzlin; Uitgeverij Ram
Press, Wagenweg 114-5,2012 NJ Haarlem, tel. 023 5513 051750
euro
Het Chartex-schaap, ontstaan uit de Charollais en de Texelaar.
Het Arles Marino-schaap, één van de
vier Franse Merino's. Het is een rond
trekkend schaap.
Het Racka- of Schroefhoorn-schaap
leeft in een beschermd natuurgebied
in Hongarije.
De Witte Jemen is met zijn kleine oorschelpjes aangepast aan het leven in de
woestijn.
Het Damara-schaap leeft in Namibië. Het is een zogenoemd haarschaap en
geen wolschaap.
Het Merinos de Rambouillet-schaap. Dit Franse schaap leeft in het gebied on
der Parijs.
Het Altamurana-schaap is een schaap dat vooral in Rusland voorkomt.
Het Lamon-schaap is een zeldzaam Italiaans berg-
ras. Er zijn er nog circa honderd van over.
ZATERDAG
11 OKTOBER
2003
Het Dorper-schaap, een Afrikaans vleesschaap, vertoont gelijkenis met een pit
bull.
■llüpïL-:
