Kritiek op
wapenhandel
Euro-partners
BUITENLAND
Aboe-ala in botsing met Yasser Arafat
'Geen gegevens van Europese passagiers naar VS'
Het Witte Huis begint bloednerveus te raken
Doden in Bagdad
bij reeks aanslagen
Kardinalen willen paus uit Derde Wereld
GB en Frankrijk gaan eigen gang
WHO: Vaticaan misleidt
gelovigen over condoom
vrijdag lo oktober 2003
1 e marathon
water
Brit is als eerste
■wereld onder water
ir|thon gelopen. In een
e [s duikpak voltooide
nj>n de ruim 42 kilome-
over de bodem van
«van Loch Ness afleg-
1-jarige Lloyd Scott,
nalig brandweerman,
inderbrekingen twee
dig voor de afstand,
'tfear kilometer kwam
Inaar boven en liep
dag weer verder,
ideling verzamelde
r leukemiepatiënt-
n(i haalt uit
Hair
k. - De leider van de
fservatieven, Iain
nith, heeft premier
gisteren in een toe-
Mhet congres van zijn
lackpool afgeschil-
|fen leugenaar. In de
«te Duncan Smith
Naties. Smith maakte
van de affaire
Hlfmoord van wapen
smid Kelly om Blair
debn.
Ifhaf: Israël
$ival op Irak
^voormalige Iraakse
."4n informatie, Mo-
'nlaeed al-Sahhaf,
T er van beschuldigd
oorlog in Irak het
de Iraakse satelliet
lebben gestoord.
atn er in Irak restan-
laëlische raketten
tien. Israël ontkent.
fi Iraakse signalen
IJl wat de Irakezen
vonden was geen
Jmaar een stuk van
ingssysteem van een
>m' dat door Israël
^Jaakt en voor ieder-
>CM) is. Er staat He-
°Mekst op.
:iei
blokkeert
fjie Alabama
deIet Amerikaanse
or<litshof heeft gisteren
ltelj van een ter dood
de in de staat Alaba-
r8a:houden, drie uur
,rrL zou worden uitge-
?r(*ens zijn advocaten
iae ie van de aderen
David
s zo slecht dat het
fran een dodelijke
'n Pijnlijk zou zijn om
a v te zijn. De 58-jarige
1 dood veroordeeld
El978 gepleegde
1996 werd zijn
Ps% al tegengehou-
^beurde nadat een
fklaard dat Nelson
als nierdonor
ïtig zieke broer.
Inoroperatie is het
binnen.
traf voor
na 911
man die vier dagen
agen van 11 sep-
1 een sikh dood-
aij voor een Arabier
1 (steren in de Ameri-
J-k Arizona ter dood
1. De veroordeelde,
Frank Silva Roque,
;oe<5 september 2001
m Ivan een pompsta-
bfeet slachtoffer, Bal-
had als onder-
go^ sikh-geloof een
adbeg een tulband,
igr
;grvoor
Ï3 meisjes
'at %i 64-jarige Brit die
.er^t jonge meisjes in
n bbmen in chatrooms
*als tiener voordeed
eerj>t vijf jaar gevange-
e Qordeeld wegens
ung tot ontvoering
richvan onfatsoenlijke
rd %ideren. De man,
postbeambte
ft jubelde een aantal
111 "hij via internet had
wel honderd keer
aarfe van de meisjes
3 jaar.
Nieuwe Palestijnse premier dreigt met aftreden
door onze correspondent
Ad Bloemendaal
tel aviv - Chaos en machtsstrijd
binnen het Palestijnse Bestuur
hebben er gisteren toe geleid
dat de nieuw benoemde pre
mier, Achmed Kurei (Aboe-Ala),
zijn regering niet aan de volks
vertegenwoordiging heeft kun
nen presenteren. Palestijnse mi
nisters hebben berichten over
Aboe-Ala's aftreden tegenge
sproken, maar bevestigen dat er
'ernstige moeilijkheden' zijn
ontstaan.
Veel leden van de Palestijnse
Wetgevende Raad, het voorlo
pige parlement, menen dat de
premier zich door president
Yasser Arafat een 'noodkabi-
net' heeft laten opdringen. Vol
gens de critici biedt de Pales
tijnse wet geen mogelijkheid
voor de vorming van zo'n rege
ring en probeert Arafat via een
omweg zijn alleenheerschappij
te herstellen.
De Palestijnse leider is gisteren
niet in het openbaar versche
nen en geruchten dat hij ern
stig ziek is, blijven de ronde
doen. Nadat het Britse dagblad
The Guardian eerder deze
week had gemeld dat hij op
knapte van een lichte hartaan
val, stelde het Amerikaanse Ti
me Magazine gisteren maag
kanker als diagnose. Zijn me
dewerkers blijven volhouden
dat zijn buikloop en algemene
zwakte het gevolg zijn van een
darminfectie. Dat zou zijn be
vestigd door Egyptische en Jor
daanse artsen die hem de afge
lopen dagen hebben onder
zocht.
Aboe-Ala ligt niet alleen over
hoop met de Wetgevende
Raad, maar ook met Arafat.
Gistermiddag beende hij woe
dend diens kantoor uit, roe
pend dat hij geen zin meer had
in het premierschap en zou
opstappen. Maar Arafat wei
gert zijn ontslag te aanvaarden.
Volgens minister Saib Erakat,
een vertrouweling van de pre
sident, is Aboe-Ala gisteravond
alsnog begonnen met het aan
brengen van wijzigingen, die
zijn regering aanvaardbaar
moeten maken voor de Wetge
vende Raad. Maar volgens an
dere bronnen zit Aboe-Ala nog
mokkend thuis.
De directe aanleiding tot het
conflict tussen president en
premier is de positie van gene
raal Nasser Youssouf. De gene
raal was door Arafat aangesteld
als minister van binnenlandse
zaken, maar ontbrak eerder
deze week op de beëdigings
plechtigheid in diens hoofd
kwartier. Hij liet weten de eed
niet te willen afleggen zolang
de volksvertegenwoordiging
niet haar goedkeuring aan de
nieuwe ministersploeg had ge
geven. Zijn collega-ministers
waren het met dat standpunt
eens, maar lieten zich uitein
delijk onder zware druk van de
president toch installeren. Ara
fat was woedend op Youssouf
en liet Aboe-Ala weten dat hij
hem niet meer als minister
wenste te zien. Aboe-Ala ging
daarmee niet akkoord. De toe
komst van Youssouf was gis
teravond niet duidelijk. De ge
neraal is een oude kameraad
van Arafat, maar lijkt van plan
zich te laten benoemen als
diens lakei. Hij wil als minister
van binnenlandse zaken ver
antwoordelijkheid voor het he
le veiligheidsapparaat, terwijl
Arafat zelf het laatste woord
wil behouden. „Loop naar de
hel!" zou de president hem
hebben toegeroepen, toen hij
meer zeggenschap eiste.
De gang van zaken bij de vor
ming van het noodkabinet
heeft grote wrevel gewekt in de
Wetgevende Raad.Als de pre
sident zijn zin krijgt, kan hij
morgen naar eigen goeddun
ken ministers ontslaan of aan
stellen. Dan zijn we terug bij
afzei afgevaardigde Azmi
Shuabi. Nog maar kort gele
den, bij het aantreden van de
vorige regering, had de Raad
duidelijk gemaakt dat de pre
mier ministers moet aanwijzen
en dat de volksvertegenwoor
digers vervolgens over die keu
ze een stem uitbrengen. Pas
daarna is beëdiging door de
president aan de orde. Arafat
probeerde deze week op eigen
houtje de volgorde om te
draaien.
Het is nog niet duidelijk hoe
Aboe-Ala de crisis wil oplos
sen, vooropgesteld dat hij aan
blijft als premier. De Wetge
vende Raad lijkt alleen genoe
gen te willen nemen met een
normale regering, waarvan
duidelijk is te zien dat Aboe-
Ala de hand heeft gehad in de
samenstelling.
ARINZE
BATTISTA RE
RODRIGUEZ
SCHOENBORN
SCOLA
SODANO
TETTAMANZI
Vaticaanstad - De tien grootste kanshebbers om paus
Johannes Paulus II op te volgen. De meeste kardinalen
wensen een paus uit de Derde Wereld als opvolger van
de zieke Johannes Paulus II. Dat stelt de chef van de
Duitstalige sectie van Radio Vaticaan, pater Eberhard
von Gemmingen. De meeste kardinalen, bisschoppen, de
hele Rooms-Katholieke Kerk zouden verheugd zijn als er
een kandidaat uit Latijns-Amerika, Afrika of Azië zou ko
men, stelt Von Gemmingen. Volgens de pater zou het
een zeer goede indruk maken als de volgende paus uit
de Derde Wereld afkomstig is. Hij wijst erop dat de hui
dige paus uit Polen komt, en daarmee de traditie van
een Italiaanse paus al werd doorbroken.De Belgische kar
dinaal Godfried Danneels, die beschouwd wordt als een
belangrijke kandidaat om paus Johannes Paulus II op te
volgen, heeft in een interview met het weekblad Knack
de verwachting uitgesproken dat een toekomstige paus
niet meer tot aan zijn dood zal dienen. „Daar leven we
tegenwoordig eenvoudig te lang voor. Ik ben tegen een
leeftijdsgrens voor het uitoefenen van het pontificaat,
maar verwacht wel dat een volgende paus, op een zelf
gekozen moment, terugtreedt en plaatsmaakt voor zijn
opvolger".
Foto: AP
Europarlement maant Bolkestein haast te maken
door onze correspondente
Hetty van Rooij
brussel -Europees Commissaris Bolke
stein krijgt twee maanden de tijd om de
dagelijkse schending van de EU-privacy-
wetgeving door vliegtuigmaatschappijen
te stoppen. Lukt het de Europese Com
missie niet om binnen die tijd een ak-
koprd te sluiten met de Verenigde Sta
ten, dan dreigt het Europees parlement
naar het Hof in Luxemburg te stappen.
Met een overweldigende meerderheid
vain 445 tegen 21 stemmen aanvaardde
het parlement in Brussel gisteren een re
solutie van Johanna Boogerd (D66) die
het dagelijks bestuur van de Unie zwaar
onder druk zet. Bolkestein heeft het Eu
ropees parlement beloofd dat hij voor
kerstmis een akkoord wil bereiken met
de Amerikanen waarin de Europese
wensen omtrent privacy van luchtvaart
passagiers worden gerespecteerd.
Zo lang dat akkoord er niet is, mist de
Amerikaanse eis dat luchtvaartmaat
schappijen gevoelige gegevens van hun
passagiers moeten afstaan een juridi
sche basis. De overdracht van credit
card-nummers, paspoortnummers,
adressen en telefoonnummers ten be
hoeve van een Amerikaanse databank is
in strijd met de Europese privacy-wege-
ving.
Tot nu toe zit er erg weinig schot in de
onderhandelingen en het parlement
wordt zeer ongeduldig. „We voeren
geen gevecht voor de bühne, het is een
fundamenteel gevecht voor de vrijheden
van de burger", aldus Johanna Boogerd,
namens het parlement rapporteur in de
kwestie. „We mogen geen wereldwijd
'Big Brother-systeem' accepteren, met
den haag/gpd - Groot Brittan-
nië, Frankrijk en Italië trekken
zich niets aan van een EU-code
over wapenhandel. Die code, in
1998 afgesproken, heeft „he
laas" geen juridische binding en
dat maakt het tegelijk ingewik
keld om het probleem aan te
pakken.
Dat zei minister Van Ardenne
(ontwikkelingssamenwerking)
bij de presentatie van een rap
port over de aanpak van wa
penhandel. Het stuk is gemaakt
door Amnesty International,
Novib en Pax Christi.
In de EU-code staat dat wapens
niet geëxporteerd moeten wor
den naar landen die ze voor on
derdrukking van de eigen be
volking of agressie tegen derden
gebruiken. Ook landen die de
mensenrechten niet respecte
ren zouden geen wapens mo
gen ontvangen.
De bewindsvrouwe verweet col
lega-ministers uit Groot Brittan-
nië en Duitsland het probleem
niet te willen bespreken. Van
Ardenne zei de EU-code inter
nationaal te willen invoeren.
„Wij maken ons daar sterk voor
maar we hebben bondgenoten
nodig en dat wordt lastig. Wa
penhandel kent zo veel belan
gen. Het gaat lang duren. Ons
voorzitterschap van de EU (eer
ste helft 2004, red.) is te kort."
De minister erkende dat de
controle op illegale wapenhan
del „hiaten en lacunes" kent.
„Daar zijn we niet hard genoeg
in." Een optreden in Nederland
zal echter gepaard moeten gaan
met soortgelijk acties op de An
tillen en Aruba „met name daar
gezien het verband met de
drugshandel."
Van Ardenne noemde de effec
ten van een vrije wapenhandel
'verschrikkelijk.' De wapenhan
del leidt er toe dat hele volkeren
opgroeien met het bezit en ge
bruik van wapens. „Een jongen
in Afrika heeft maar één toe
komst, zich aansluiten bij een
rebellenleger. Dan heeft hij ver
zorging en eten", aldus de mi
nister.
genève/gpd - De Wereldgezond
heidsorganisatie (WHO) haalt fel
uit naar beweringen van het Va
ticaan dat condooms geen be
scherming zouden bieden tegen
aids. „Latex condooms zijn voor
het aidsvirus totaal ondoor
dringbaar", aldus een zegsman
van het WHO-UNAids program
ma. „Met dit soort misleidende
beweringen brengt het Vaticaan
mensenlevens in gevaar."
Het conflict ontstond door een
BBC-programma waarin kardi
naal Alfonso Lopez Trujillo,
voorzitter van de Pontificale
Raad voor de Familie, van leer
trok tegen het gebruik van con
dooms, „omdat het HIV-virus
450 maal kleiner is dan een
spermacel en gemakkelijk door
de condoomwand kan heen
dringen".
„Dit is volledig bezijden de
waarheid", briest dr. Catherine
Hankins, hoofd van de weten
schappelijke adviesraad van de
VN-organisatie UNAids. „Er is
overtuigend bewijs dat con
dooms afdoende bescherming
bieden tegen HIV-infectie en
andere geslachtsziekten."
De kardinaal, een van de meest
prominente prelaten in het Va
ticaan, zei in het BBC-interview
dat regeringen en gezondheids
diensten moeten waarschuwen
tegen condoomgebruik „omdat
het niet minder gevaarlijk is
dan het roken van sigaretten".
Het Vaticaan is fel tegen iedere
vorm van contraceptie, behalve
sexuele geheelonthouding.
Het negatieve advies van kardi
naal Trujillo staat overigens niet
op zichzelf. Veldwerkers van de
WHO krijgen in Afrika, Azië en
Zuid-Amerika steeds meer te
maken met door het Vaticaan
geïnspireerde anti-condoom
campagnes. Zo beweerde on
langs de aartsbisschop van Nai
robi, Raphael Nzeki, dat con
dooms zelfs bijdragen aan de
aidspandemie. „Seropositiviteit
verbreidt zich steeds meer door
het gebruik van dit voorbe
hoedsmiddel", waarschuwde
de prelaat. In Kenia is een op de
vijf inwoners seropositief.
het argument dat het zo goed is voor on
ze eigen veiligheid. Het kan niet zo zijn
dat je in de VS gevolgd wordt op basis
van de gegevens op je creditcard'.
Volgens het Europese Verdrag kan het
Europees parlement de Commissie voor
het Hof in Luxemburg slepen, wanneer
het dagelijks bestuur van de Unie in ge
breke blijft. Die procedure is inmiddels
in gang gezet. „Ze wordt alleen gestopt
wanneer de Europese Commissie een
einde maakt aan de huidige uitwisseling
van persoonsgegevens. Ze hebben nu
tot december de tijd", aldus Boogerd.
bagdad/anp/rtr - In de Iraak
se hoofdstad Bagdad zijn van
nacht twee Amerikaanse mili
tairen gedood en vier gewond
geraakt nadat hun patrouille in
een hinderlaag was gelopen in
de verpauperde sji'ietische
wijk Sadr City. In diezelfde wijk
waren gisteren drie politie
mensen en vijf burgers om het
leven gekomen toen een auto
bom ontplofte bij een politie
bureau.
Bij alle aanslagen tesamen vie
len zeker veertien doden. De
Amerikaanse president Bush
stipte op dezelfde dag in een
toespraak in de staat New
Hampshire nog aan dat er
vooruitgang wordt geboekt in
Irak. De Amerikaanse inzet in
Irak is „het centrale front in de
oorlog tegen het terrorisme en
is noodzakelijk voor de veilig
heid en de bescherming van
het Amerikaanse volk".
Elders in de Iraakse~hoofdstad
werd een medewerker van de
Spaanse ambassade omge
bracht. Het slachtoffer was als
militair attaché aan de ambas
sade verbonden en werkte voor
de Spaanse geheime dienst
CNI. De aanslag is volgens de
Iraakse politie gepleegd door
vier mannen in een auto met
buitenlands kenteken. Spanje
heeft 1300 militairen in Irak ge
legerd.
Mogelijkerwijs zullen in het ge
bied waar de meeste weerstand
is Turkse militairen van de sta
bilisatiemacht worden gestatio
neerd. De Iraakse interim-mi-
nister van buitenlandse zaken,
de Koerd Hoshyar Zebari, lijkt
de komst bespreekbaar te vin
den. De Turken zouden wel ver
van Koerdisch gebied moeten
worden gestationeerd.
door onze correspondent
Ans Bouwmans
Washington -Het Witte Huis heeft de coördi
natie over de wederopbouw van Irak naar zich
toegetrokken en een publiciteitsoffensief inge
zet om steun te werven voor zijn Irak-beleid.
Dat tekent de nervositeit bij president George
Bush en zijn getrouwen. Ze zijn de regie kwijt.
Het publieke vertrouwen in Bush' Irak-beleid
neemt af en Irak is een hoofdpijndossier ge
worden. Er moet nu geknokt worden om de
wegsijpelende waardering voor Bush in de opi
niepeilingen te stoppen.
Het team van George Bush is vastbesloten
niet de route te volgen van George Bush seni
or: de oorlog winnen maar de herverkiezing
verliezen. De vader van de huidige president
George W. Bush vreest net als Bush sr. oorlog te winnen en verkiezing te verliezen
bracht de Golfoorlog tegen Irak tot een goed
einde, maar delfde in 1992 het onderspit te
gen Bill Clinton omdat hij in de ogen van de
kiezers de economie had verwaarloosd.
Deze Bush heeft ondanks een oorlog kans ge
zien een belastingverlaging door het Congres
te krijgen. Hij hoopt dat dit ertoe zal leiden
dat de economie zich volgend jaar november
(dan zijn er weer presidentsverkiezingen) vol
doende heeft hersteld om de burgers er daad
werkelijk iets van te laten merken. De econo
mie in de VS groeit, maar ondanks positieve
signalen is het tot dusverre niet genoeg om de
werkloosheid terug te dringen. Ook is het
aantal armen en onverzekerden flink toege
nomen.
Een halfjaar geleden leek Bush in zijn rol als
'opperbevelhebber' van de VS nog onaantast
baar. Nu heeft de mening postgevat dat de
bezetting van Irak een politiek risico kan wor
den voor Bush, ook al is buitenlands beleid
normaal een ver-van-mijn -bed onderwerp
voor kiezers. De president loopt het gevaar
dat niet alleen Amerikaanse soldaten in Bag
dad maar ook zijn geloofwaardigheid en lei
derschap aan flarden worden geschoten, ho
pen Democraten en vrezen Republikeinen.
Wat bezorgt de president op dit moment
hoofdpijn?
De tot nu toe falende zoektocht naar chemi
sche of bacteriologische wapens in Irak, de
belangrijkste rechtvaardiging voor de oorlog.
De regering doet zijn best om datgene wat
speurder David Kay tot nu toe wel gevonden
heeft te onderstrepen. De wereld is beter af
zonder Saddam Hoessein, die loog tegen de
VN, zijn wapenprogramma's voortzette en de
ambitie had ze te gebruiken, is de boodschap
die het Witte Huis actief uitdraagt.
President Bush heeft in de aanloop naar de
invasie in Irak veel verschillende beweegrede
nen voor oorlog aangevoerd en het Witte
Huis hoopt dat Amerikanen geen al te groot
onderscheid maken tussen 'wapens' en 'wa
penprogramma's'. Ook zou er meer vooruit
gang zijn in Irak dan mensen denken, althans
dat onderstreepte George Bush gisteren in
een speech die deel uitmaakte van zijn nieu
we Irak-pr-campagne.
Het Witte Huis kampt met een grote kloof
tussen het beeld van het toekomstige Irak dat
het schilderde en de realiteit. De deze week
opgezette 'Irak Stabilisatie Groep' onder lei
ding van veiligheidsadviseur Condi Rice is
een bevestiging dat de voorbereiding van de
bezetting en de regie erover hebben gefaald.
Voor Bush is het pijnlijk dat in zijn eigen Re
publikeinse partij openlijke weerstand is te
gen de 20,4 miljard dollar die hij wil uittrek
ken voor civiele projecten in Irak. Dat was
klaarblijkelijk niet goed afgestemd. Het blijkt
moeilijk uit te leggen aan de achterban dat
het begrotingstekort alarmerend oploopt, de
Amerikaanse overheid de broekriem moet
aanhalen, maar er wel geld naar Iraakse scho
len en wegen kan. Er is zelfs negen miljoen be
groot voor invoering van postcodes, spotten
Democraten. Defensieminister Rumsfeld rea
geerde deze week overvallen en pissig op de
'reorganisatie'. Dat was een zeldzaam signaal
van onenigheid in de regering, en opnieuw
een bewijs voor de verwarring in het Witte
Huis.
Bush in ook nog in verlegenheid gebracht
door de affaire rond oud-ambassadeur Wilson
en zijn vrouw. Wilson onthulde deze zomer
dat de regering wist of had kunnen weten dat
informatie over Iraakse uraniumaankopen
niet deugde. Waarna anonieme regeringsfunc
tionarissen publiek maakten dat zijn vrouw
geheim agente is bij de CIA, een misdrijf vol
gens de Amerikaanse wet. Het lek wekt niet al
leen de indruk dat Bush zijn 'huis' niet op or
de heeft, maar schaadt ook zijn imago.
CARRERA
DANNEELS
HUMMES
