Snelweg door de tuin van Schiphol
I 7: jL—J toekomstige
P9MI
ZATERDAG
4 OKTOBER
2003
b|
Waar de Hoofdvaart en de twee hoofdwegen onder de A5 doorgaan zijn de wanden van het viaduct voorzien van kleurige tegeltableaus.
Gebogen vormen bepalen het beeld langs de snelweg, zelfs de portalen doen daar in mee.
[verbreding
A9
I Knooppunt
Raasdorp
1 Westrandweg
Polder-
baan
Hoofdweg
Oost- en
Westzijde
verdiept
onder
viaduct I
Badhoef
fwanenburgbaan
SCHIPHOL
Buitenveldertbaan
tunnelbak
(lengte 900m)
^verkeerstoren
Knooppunt
De Hoek
fly-over
INFOGRAFIEK HDC-Zuid
„Hij is móói zo", roept architect
Moshé Zwarts. Met zijn grijze
wapperende haardos staat hij
midden op de nog uitgestorven
rijbaan van de nieuwe snelweg As.
Zijn tevreden blik glijdt over het
glimmend zwarte asfalt, de
lichtgebogen transparante
geluidswering, de gekromde
portalen en het ranke viaduct voor
de taxibaan van Schiphol. Aan
weerszijden biedt de A5 ruim
uitzicht op het vlakke
polderlandschap van de
Haarlemmermeer, de nabije
hoogbouw van Schiphol Centrum en
het drukke vliegverkeer op de
verschillende start- en
landingsbanen van de luchthaven.
Op 8 november wordt de kortste
snelweg van Nederland voor het
verkeer open gesteld.
door Henk Geist
I k ben heel erg tevreden, seri-
I eus", zegt Moshé Zwarts, de
I vormgever van de A5, de
nieuwe, acht kilometer lange verbin
ding tussen de A9 en de A4. „Dat
komt ook omdat het landschap hier
zo fantastisch is. De Haarlemmer
meer is echt een prachtige polder
met zijn hele grote akkers, waar de
weg diagonaal doorheen snijdt. De
A5 loopt ook dwars door die enorme
infrastructuur van Schiphol. Het is
zeer bijzonder om dat allemaal zo bij
elkaar te brengen. Dat is voor Neder
land uniek, dit uitzicht zal iedereen
fascinerend vinden."
De nieuwe weg door de voortuin van
Schiphol moet de bestaande A4 en
het drukke knooppunt Badhoeve
dorp ontlasten. De A5 biedt riant
uitzicht op de drukke Zwanenburg-
baan van de luchthaven, slechts zo'n
tweehonderd meter ten oosten van
de tweebaansweg met vier rijstro
ken. De nieuwe en nog drukkere
Polderbaan ligt op iets grotere af
stand in westelijke richting. De snel
weg A5 duikt onder de taxibaan
door, waarover grote en kleine vlieg
tuigen in file op weg zijn naar de
Polderbaan.
Zwarts' ergernis geldt de doorsnee
snelweg in Nederland. Die biedt een
rommelige aanblik door een veel
heid aan palen, elektriciteitskastjes,
geluidsschermen, portalen en hek
werkjes. In het dynamische land
schap rond de luchthaven moet de
A5 vooral rust bieden. „Je ziet hier al
zoveel om je heen, dan moet je niet
voor rode en paarse toeters en bel
len kiezen. Het gaat dan om grote
eenvoud. Zo'n weg is om op te rij
den, de automobilist moet vooral op
de weg letten. En het gaat om de
herkenbaarheid van de weg, tot in
de details. Je moet alle hekjes gelijk
maken, en die moeten ook iets te
maken hebben met de geluidsscher
men, de portalen en de viaducten.
Dan wordt het een lekkere, prettige
weg."
doen zijn we met die tegeltableaus
heel uitbundig", zegt Zwarts.
De kans dat een piloot de zwarte
stroken asfalt aanziet voor een lan
dingsbaan is volgens Bram Brandt,
projectleider voor de A5 bij Rijkswa
terstaat, nihil. Hij wijst op de aange
paste verlichting, die alleen naar be
neden schijnt. „Het landen gebeurt
nu vrijwel automatisch. Op sommige
plekken zijn de lichtmasten ook la
ger om zo de grondradar niet te ver
storen. En die piloten zijn ge
schoold. Ik geloof niet dat ze op de
snelweg zullen landen." Brandt ziet
ook geen risico's voor de automobi
listen, voor wie het erg verleidelijk is
om de blik te richten op wat er alle
maal naast de rijbaan gebeurt in
plaats van op de rijbaan zelf. „Het
blijft een prachtig gezicht", beseft
Zwarts, als weer een vliegtuig zich
los maakt van de startbaan. „Vrese
lijk leuk juist dat de Zwanenburg-
baan zo dicht bij ligt. Ik denk dat het
wel kan en dat het niet tot ongeluk
ken zal leiden op de A5. De toekomst
moet het natuurlijk nog uitwijzen,
maar ik geloof helemaal niks van
mogelijke risico's voor het autover
keer."
De weg lijkt uitermate geschikt voor
vliegtuigspotters, die hun auto even
op de vluchtstrook of in de berm
parkeren om het vliegverkeer gade te
slaan. „Rijkswaterstaat heeft niet
overwogen om speciale spotters-
plekken aan te leggen langs de A5",
zegt Brandt. „Dat zou gevaarlijke si
tuaties op de snelweg eerder in de
hand werken." Automobilisten die
de berm opzoeken zijn in overtre
ding, waarschuwt hij op voorhand.
Vandaag is er tussen 13.00 en 17.00
uur een open dag op de nieuwe snel
weg. Belangstellenden kunnen per
bus, met de fiets, lopend, joggend of
met skeelers een kijkje nemen. Er zijn
die middag tal van activiteiten en
workshops.
De ontwerper Moshé Zwarts (links) en de projectleider bij Rijkswaterstaat
Bram Brandt, zijn uitermate tevreden over het eindresultaat.
Aan de landschappelijke inpassing
van de A5 ligt dan ook een heuse
vormgevingsnota ten grondslag, ge
produceerd door zijn bureau Zwarts
Jansma. „Het is voor het eerst in
Nederland dat een snelweg op een
dergelijke wijze tot stand komt. Dat
heeft te maken met de werkwijze
van Rijkswaterstaat. In het verleden
gaf deze dienst één iemand de op
dracht voor de kunstwerken (bouw
werken zoals viaducten en bruggen,
red.), een ander mocht de geluids
schermen doen en weer iemand an
ders de portalen. Allemaal losse
plukjes opdrachten. Bij de A5 is alles
onder één vormgevingsnoemer ge
plaatst."
De eenheid in vormgeving zit hem
vooral in de gebogen lijn waar
Zwarts voor gekozen heeft. Wie goed
oplet ziet die ovale vorm bijna overal
terug: in de geluidsschermen, de
meebuigende portalen, het hekwerk
of de randen van de viaducten. „Vrij
eigenzinnig, maar glad en vriende
lijk. Het geeft een beeld van rust.
Weetje wat echt een wonder was?
Normaal gesproken zie je langs elke
snelweg drie verschillende elektrici
teitskastjes naast elkaar. Wij hebben
het voor elkaar gekregen dat die drie
nu in één kast zijn gekoppeld en dat
die op enige afstand van de rijbaan
staat. Dat draagt ook bij aan een zo
groot mogelijke rust."
Een uitzondering op de eenvoud
vormen de grote, opvallende tegelta
bleaus bij de twee viaducten. Het
kleurrijke tableau bij het viaduct
over de Hoofdvaart is niet te zien
voor de automobilist op de A5. Het
is vooral bedoeld voor de fietsers
langs de Hoofdvaart, die aan de ene
zijde van het viaduct tijgerogen kun
nen ontwaren en aan de andere zij
de vrouwenogen. Daar waar de A5
onder de taxibaan doorduikt, vallen
voor de voorbijsnellende automobi
list in het tegelpatroon verschillende
vliegtuigen te ontdekken. Snelheid is
daarbij geboden, want bij stilstand
verdwijnt het overzicht. „Voor ons
,V?f\
.-.ï-iiC' üv;.V
v
De nieuwe snelweg duikt onder de taxibaan naar de Polderbaan door, hetgeen spectaculaire beelden oplevert. Foto's: United Photos de Boer/Poppe de Boer
