Verwilderde dieren teisteren de natuur
ZATERDAG
4 OKTOBER
2003
Zwerfkatten(op)vang in Maastricht. De plaatselijke dierenbescherming werkt daarbij in de stad met
kooien, een systeem dat ook bepleit wordt voor het probleem in de natuur.
Foto: Persbureau Image/Johannes Timmermans
Herman Wisselink bij de restanten van een vogel die - zo goed als zeker - ge
dood is door een verwilderde kat.
Herman Wisselink op zijn uitkijkpost in de Doetinchemse velden.
Stil speurt opzichter Herman
Wisselink zijn natuurterrein
nabij Doetinchem af. Het ge
weer in de aanslag. Vanaf een soort
zitje in een boom geniet hij van de
vretende konijntjes en hazen in het
veld voor hem, van de krijsende
Vlaamse gaaien en de valken die
zoeken naar bewegend eten op de
grond. Hij hoopt dat er nog wat re
eën voorbij komen.
,Als ik hier een verwilderde kat zie,
schiet ik hem dood", waarschuwt
Wisselink. Die kleine veelvraten zin
nen hem niets. Elk jaar vangt en
schiet hij tussen de vijftien en de
twintig exemplaren op een relatief
klein stuk van het in totaal 200 hec
tare grote terrein dat hij voor het wa
terbedrijf beheert. Elk jaar komt on
geveer hetzelfde aantal beesten weer
terug. Vakantiegangers dumpen de
katten onderweg naar Duitsland. Ze
denken dat de beesten het goed
hebben in de Achterhoek - eten ge
noeg. Het asiel is te duur, de buren
zijn ook met vakantie. Ook laten gas
ten van de camping 5400 meter ver
derop de beesten achter. De eigena
ren vinden het wel goed zo. De kat
ten hebben het prima naar hun zin
of laten zich op de stressvolle laatste
zaterdag van de vakantie niet zien.
„Dan maar naar huis zonder, we ha
len wel een nieuwe", moeten de
campinggasten volgens Wisselink
denken.
Gruwel
Geen kat verschijnt deze avond voor
de loop van Wisselinks geweer. Ze
zijn er wel, dat is zeker. Eerder op de
dag schoten twee poezen de bossen
in toen hij door zijn natuurgebied
patrouilleerde. Net buiten de cam
ping lag een pak witte veren van wat
eens een duif was. Aan de manier
waarop de veren verspreid liggen en
het feit dat er totaal niets meer van
de duif over is, concludeert Wisse
link dat een kat de jager is geweest.
Katten zijn een gruwel voor iedere
natuurbeheerder. De verwilderde
huiskat doodt alles wat op zijn weg
komt. Katten en poezen houden niet
op met jagen als ze hun buik vol
hebben. Ze jagen door, soms als
spel, soms om een nest jongen te
voorzien van een overvloed aan
eten. Ze slepen meer aan dan de
jongen op kunnen.
Op de grond levende jonge beesten
als konijnen, steenuilen en merels
krijgen geen kans in een gebied waar
verwilderde katten huizen, blijkt uit
onderzoeken van Staatsbosbeheer
en de vereniging voor vogelonder-
zoek Sovon. De kat gaat voor het hol
zitten wachten tot de jonge dieren
naar buiten komen en hapt ze een
voor een weg, net zolang tot het hol
leeg is. Hulpeloos uitvliegende vo
geltjes zijn met één sprong gevan
gen.
De katten grijpen ook zeldzame die
ren. Ze zijn een regelrechte bedrei
ging voor patrijzen en rode-lijstsoor-
ten zoals grutto's en kiekendieven.
En het blijft niet bij de kleine vogel
tjes. Ook forse exemplaren van een
den en wulpen vallen ten prooi aan
de vraatzucht van de katten.
De kat zelf heeft nauwelijks vijanden
in Nederland. Ze komen daar van
origine ook niet voor. Alleen in Lim
burg is de wilde kat inheems, maar
dat is een ander beest. De wilde kat
houdt zich aan zijn eigen territorium
en vreet niet door.
De nakomelingen van de verwilder
de huiskat gaan een beetje op die
wilde kat lijken. Het beest neemt
lynxachtige vormen aan, de kop is
een stuk dikker. De haardos neemt
fors toe en wordt ruwer, de staart
dikker en stomper. Een tweede ge
neratie van de verwilderde huiskat
kan meer dan tien kilo wegen (het
gewicht van een huiskat is 2 tot 6,5
kilo). Wisselink had er eens een te
pakken van twaalf kilo.
Vanwege hun jachtinstinct en het
feit dat ze van origine niet in de Ne
derlandse natuur vopr komen, mo
gen jagers al sinds jaar en dag op de
katten schieten. In 1993 besloot de
Eerste Kamer dat verwilderde katten
totaal onbeschermd moeten blijven.
In de nieuwe Flora- en Faunawet
wordt de verwilderde kat niet meer
gerekend tot het wild, maar aange
duid als een exoot, een dier dat niet
in de natuur thuishoort. Net als de
wasbeer, verwilderde nerts, muskus
rat en moet verwijderd worden.
Dat wil niet zeggen dat Wisselink en
andere jagers en beheerders van na
tuur bewust op zoek mogen naar
katten.Als ik er toevallig een tegen
kom mag ik schieten", zegt Wisse
link. Wat verder mag en wat moet
regelt Provinciale Staten.
Aantallen
Het is een groot raadsel hoeveel ver
wilderde katten er rond lopen. Ook
de Dierenbescherming, die regelma
tig voor het probleem waarschuwt,
heeft geen idee over het exacte aan
tal. „De jachtvereniging heeft eens in
een jaarverslag geschreven dat ze
jaarlijks veertigduizend katten schie
ten", zegt Niels Dorland van de Die
renbescherming. „Wij geloven wel
dat dat kan kloppen. Bij de asiels
worden jaarlijks nog eens 35.000 ver
wilderde katten binnengebracht.
Maar dit is naar onze mening slechts
een fractie van wat er rondloopt. Het
moeten er honderdduizenden zijn.
Alleen al in Rotterdam lopen 20.000
zwerfkatten rond, is becijferd."
Binnen de bebouwde kom zorgen de
katten weer voor andere problemen.
In de stad vreten ze parken leeg en
pissen en poepen in tuinen. Op in
dustrieterreinen zorgen de beesten
vooral voor hygiëneproblemen. Ook
daar pissen ze alles onder om hun
territorium af te bakenen. Ze krab
ben verpakkingen open op zoek
naar eten, waarna ook muizen, rat
ten en kakkerlakken zich aan de in
houd van de open zakken tegoed
kunnen doen. Bovendien nemen ze
vlooien mee. Op begraafplaatsen
moeten rouwenden soms de neus
dicht houden tegen de pislucht. En
niet zelden graaft een kat een holle
tje in een pas gedolven rustplaats
om erin te poepen.
Door die overlast maakt ook de Die
renbescherming jacht op de bees
ten. Meestal op ad hoc-basis als het
ergens flink uit de hand loopt. Alleen
de Dierenbescherming in Maastricht
werkt sinds een paar jaar meer ge
structureerd en naar eigen zeggen
redelijk succesvol. Een handvol vrij
willigers haalt bijna dagelijks katten
weg uit tuinen, parken en van par
keerplaatsen. Het gaat hierbij altijd
om beesten die van buurtgenoten
eten krijgen.
Methode
De Maastrichtse dierenbescherming
vangt de katten met kooien. Een
beetje voer moet ze lokken. De
buurtbewoners beloven de beesten
een halve dag niets te geven zodat ze
goed hongerig rondlopen. Eenmaal
gevangen gaan ze mee voor een cas
tratie of sterilisatie. Poezen die nog
aan mensen kunnen wennen gaan
naar een nieuw baasje, beesten die
te verwilderd zijn worden vrijgelaten
waar ze zijn gevangen. Doodmaken
is geen optie.
De dierenbescherming pleit ervoor
om de Maastrichtse tactiek ook toe
te passen in de natuur. „Schieten
heeft geen zin", zegt Dorland. „De
plaats van de dode kat wordt onmid
dellijk ingenomen door een ander
exemplaar. In de natuur hebben ge
castreerde en gesteriliseerde katten
nog een waardig bestaan. Ze kunnen
zichzelf meestal redden en in leven
houden." Dat de beesten in de na
tuur een slachting aanrichten is vol
gens hem 'een bijkomend pro
bleem'. Het zal niet zo zijn dat er vo
gelsoorten door uitsterven."
Die visie wordt fel bestreden door
Staatsbosbeheer en vogelliefheb
bers. Ze wijzen de laatste jaren op
het dreigende verdwijnfti van soor
ten door de katten. Wisselink: „Stel
je voor wat er zou gebeuren als we
de katten met rust laten. Binnen een
paar jaar zie je een enorme verschra
ling van de fauna. Van de tientallen
soorten die in mijn gebied leven
houd ik er hoogstens tien over."
Katteneigenaren hoeven zich vol
gens Wisselink geen zorgen te ma
ken dat hij het verkeerde beestje
neerschiet. „Nooit zal ik een huiskat
met een halsband doden die een
middagje of dagje uit wandelen is.
Die vertonen zich hier namelijk niet.
Zelfs de beesten die op de camping
zijn losgelaten laten zich pas na vele
maanden in het open veld zien. En
boerderijkatten verlaten het erf niet,
die krijgen genoeg eten en hebben
werk zat aan de muizen die daar
huizen. Echt, wat zich hier laat zien
vernietigt de rest van de beesten en
dat kan ik als beheerder niet dul
den."
Waar de verwilderde
kat rondloopt
verschraalt de fauna.
Het beest vreet zich
vrijwel onbekommerd
een weg door bos en
veld. Natuurbeheerders
willen daarom van de
beesten af.
door Alex Bogers
Henk Westbroek:
'Als Fortuyn
bij ons was
gebleven, was hij
niet vermoord'
Nieuwbouw
Rijnlands
revalidatieoord
fris en kleurrijk
Professor
Van der Zwan:
'Socialisme
is geen
liefdadigheid'
