BUITENLAND
niet over
opstappen
'Niet iedereen is gelukkig met wat we daar doen' Blair denkt
Romeinse 'witte nacht' een duistere ervaring
Premier onder vuur op congres
Massagraf in
achtertuin van
'Ali Chemicali'
Bompakketten tegen Israël
Top Bush-Poetin levert
slechts algemeenheden op
De Loreley knalt op Lorelei-rots
VS: Schotse whisky is
massavernietigingswapen
Kleinzoon van Khomeini
wil dat Amerika ingrijpt
3
maandag 29 september 2003,
ten Schwarzenegger. Foto: AP
ijk J
ie leidt dans
-Blifornië
^[maria - Acteur Arnold
Jistji. Bij
ïn fcein
>22}yan d
:enegger lijkt de volgen-
emeur van Californië te
Bij een opiniepeiling
•keinde zei bijna twee
de Californiërs deze
anje zullen stenimen voor
gsturen van de zittende
Jurjcratische) gouverneur
ttavis. De Republikein
"jrzenegger is met veertig
jppt van de stemmen veruit
voor de stoel waarin
|lc Ronald Reagan zat.
ire nabeving
gloorden Japan
Een zware naschok met
icht van 6,5 op de schaal
:hter heeft vanochtend
ird-Japanse eiland Hok-
;etroffen. De naschok
Igens de eerste berichten
iade hebben veroor-
Iet eiland werd vrijdag
:n door aardbevingen
jn kracht van 8,0 en 7,0
dijfechaal van Richter.
j^kou: berging
-nonderzeeër
,°J„ - Rusland wil het wrak
i 4p van de kernonderzeeër
rige maand is gezonken,
■^augustus zonk de onder-
JC159 in de Barentszzee
een storm. Slechts één
tien bemanningsleden
Jqarden gered. De afge
ef duikboot werd naar een
11 gesleept waar het schip
inteld zou worden.
itse FPO
iest zwaar
- De rechtse Oostenrijk-
Iheidspartij FPÖ van Jörg
Ir heeft gisteren zwaar ver
pij verkiezingen in de
aten Opper-Oostenrijk en
De grote winnaars waren
listen-democratische ÖVP
9iemier Schüssel en de so-
Bemocratische SPÖ. In
niijleed de FPÖ al een ge-
nederlaag bij verkiezin-
Karinthië, de provincie
Jörg Haider gouver-
Missie Nederlandse F-16's in Afghanistan zit er bijna op
bishkek/gpd - Begin oktober keren de Nederlandse F-i6's
terug van Manas in Kirgizië. Vanaf deze basis zijn sinds
oktober door Nederlandse gevechtstoestellen meer dan
4000 vlieguren gemaakt boven Afghanistan. De missie is
bijna volbracht, juist op een moment dat op de grond de
strijd van Amerikaanse commando's met Taliban en Al-
Oaida-achtige terroristische groepen weer oplaait.
Hij zet weer voet op Manas, bekend terrein voor de 29-
jarige kapitein van de Koninklijke Luchtmacht. In fe
bruari en maart vloog hij vanaf deze basis in Kirgizië al
meerdere missies boven Afghanistan. Nu is hij terug
om de laatste vlieguren met de F-16's in het kader van
de internationale strijd tegen terroristische groepen vol
te maken. Hij wil niet met zijn naam in de krant. „Niet
iedereen is gelukkig met wat wij boven Afghanistan
doen", stelt hij droogjes vast. Bij een bombardement
op een grottencomplex in het zuiden van Afghanistan
zouden burgerslachtoffers zijn gevallen. Dat bericht is
ook doorgedrongen op Manas, de uitvalsbasis voor
luchtacties boven Afghanistan. „Ik weet dat er Kamer
vragen zijn gesteld", constateert luitenant-kolonel Jack
Goense. „Het voorval in februari is van voor mijn pe
riode. Ik ben dus niet in staat er iets over te zeggen."
Goense gaat er van uit dat de zaak „tot op de bodem
wordt uitgezocht." Hoe dat moet is de vraag. Na de in
val in Irak is de strijd tegen de Taliban en al-Qaeda-
achtige organisaties in Afganistan een vergeten oorlog.
Het betreffende deel van het land wordt amper door
onafhankelijke waarnemers bezocht. Zelfs de Neder
landse vliegers hebben nauwelijks zicht op de uitein
delijke resultaten van hun missies.
Met Deense F-16's hangen Nederlandse gevechtstoe
stellen de klok rond boven Afghanistan. Wachtend op
een schreeuw om hulp van commando's op de grond.
De F-16's zijn uitgerust met een camera waarmee het
doel kan worden geverifieerd en op video vastgelegd.
„Voordat we tot actie overgaan, is het eerst zaak vast te
stellen dat we met de goede man te maken hebben. We
moeten zeker stellen dat het geen Afghaan is die een
Amerikaanse telefoon te pakken heeft gekregen en ons
op een Amerikaans doel afstuurt", schetst de Neder
landse kapitein de procedure. „Uiteindelijk komt de
toestemming je bommen te lossen van de man op de
grond. Maar als vlieger blijf je verantwoordelijk. Jij
drukt op de knop."
Het is volgens z'n commandant Goense 'in een tijd van
oorlog nooit volledig uit te sluiten' dat burgers worden
getroffen. „Het zou heel betreurenswaardig zijn als on
ze toestellen onbedoelde schade aanrichten. Maar
voor ons is zorgvuldigheid het belangrijkste. Hebben
we helemaal volgens de instructies gehandeld? Ons
mandaat zit zodanig goed in elkaar dat de risico's mi
nimaal zijn dat civiele doelen worden geraakt."
Ook Goense heeft missies boven Afghanistan gevlogen.
Het vraagt veel van de vliegers. De vlucht van de basis
in Kirgizië over de uitlopers van het Hymalaya-geberg
te in Tadzjikistan noemen ze 'onwaarschijnlijk' mooi.
Eenmaal boven Afghaans gebied wordt uiterste con
centratie verlangd. „Dan weet je, nu is het oppassen",
schetst Goense.
In de eerste maanden verliepen de missies relatief rus
tig, maar sinds eind augustus zijn de vliegtuigen 'een
vijftal keren los terug gekomen'. Ze hebben hun laser-
geleide raketten en/of hun boordkanonnen gebruikt.
Een teken dat de strijd op de grond weer is opgelaaid.
Dat heeft z'n weerslag op de basis in Kirgizië, waar
sinds een paar weken de bewaking is verscherpt. Het
tentenkamp bij de hoofdstad Bishkek herbergt 1600
militairen van een coalitie: Nederlanders, Amerikanen,
Italianen, Denen, Nieuw-Zeèlanders en Zuid-Korea-
nen. Voor de straatarme republiek vormt de aanwezig
heid van de internationale strijdkrachten een welkome
bron van inkomsten. Elke landing van een militair toe
stel levert de autoriteiten duizenden dollars op.
Een groot deel van de bevolking weet echter niet wat
de buitenlandse militairen doen, is de ervaring van
majoor Peter Gemser. „Vooral in dorpen hebben velen
geen tv en op de radio luisteren ze alleen naar muziek
zenders." Gemser coördineerde verschillende humani
taire projecten, die door Nederlandse militairen zijn
gestart. „Elk land heeft hier een of meerdere dorpen
geadopteerd. We willen iets terug doen. De hulp is ook
bedoeld om draagvlak te creëren bij de bevolking. De
acceptatie van onze aanwezigheid wordt daardoor gro
ter."
iwe slachting
Iganda
g|AiA - Zeker 22 mensen
iterdag omgekomen bij
ival door rebellen van
irzetsleger van de Heer
op een dorp in het
Roosten van Uganda. Het
.a een duistere beweging
ijdt tegen de regering van
ent Museveni sinds die in
an de macht kwam. De
ontvoeren vaak kinde-
Jjie veelal worden ingezet
Klijder of seksslaaf.
21
jrige peuter
jet zusje dood
V|>ver - Een 4-jarig jongetje
ypiet een pistool dat in zijn
tlijk huis rondslingerde
^jarige zusje doodgescho-
rti zijn 7-jarige broertje le
svaar lijk verwond. De drie
en waren alleen thuis, al-
politie van Landover in
lerikaanse staat Mary-
waar het drama zich za-
afspeelde.
jerijns leger
It 150 rebellen
- Het Algerijnse leger
de afgelopen twee weken
lamitische rebellen ge-
Dit meldde de krant El
zaterdag op gezag van
re bronnen. Het offensief
richt tegen islamitische ter-
weging GSPC, de Salafis-
Groep voor Prediking en
Het geweld in Algerije
|t in 1992 toen de autori-
Ifii de door moslimfunda-
talisten gewonnen verkie-
fn annuleerden. Militante
1 Ims namen de wapens op
en islamitische staat te be
veiligen. Die strijd heeft
[dan 100.000 mensen het
gekost.
ilheidsduivel
Brleeft ongeval
melburg - Een Ferrari-be-
ler heeft op de Duitse
ïg een slippartij overleefd
il hij 300 kilometer per uur
Dat heeft de politie van-
jen meegedeeld. Door re-
slipte de auto in de deel-
eieren en belandde via
ildscherm in de greppel,
lekke gold een limiet van
aio meter per uur. De 54-ja-
nelheidsduivel en zijn
bleven ongedeerd.
kirkuk/anp-dpa - In de tuin
van een villa van de gevreesde
'Ali Chemicali' in de Noord-
Iraakse stad Kirkuk is een mas
sagraf aangetroffen met daarin
de resten van ten minste twee
honderd mensen. Dat meldde
de Iraakse krant 'al-Sabah' gis
teren.
Ali Hassan al-Majid al-Tikriti is
een volle neef van Saddam
Hussein en verwierf zijn bij
naam 'Ali Chemicali' door eind
jaren tachtig gifgas te gebruiken
tegen Koerden in het noorden
van Irak. Hij werd in augustus
aangehouden en wordt in Bag
dad vastgehouden. Hij zou het
zwaar hebben: andere kopstuk
ken die met hem gevangen ge
houden worden zouden hem
als een verrader beschouwen.
In Tikrit hebben het Ameri
kaanse leger en de Iraakse poli
tie afgelopen nacht hun groot
ste gezamenlijke actie tot nu
toe uitgevoerd. Zo'n 200 Iraakse
agenten en tientallen Amerika
nen van de militaire politie
voerden huiszoekingen uit in
de thuisstad van de verdreven
president Saddam Hussein. De
actie stond volledig onder lei
ding van de Iraakse politie. Op
basis van tips uit de bevolking
werd in een vijftiental huizen
gezocht naar daders van aan
slagen op Amerikaanse militai
ren. Vier mensen zijn gearres
teerd.
bournemouth/ap-dpa - De Brit
se premier Tony Blair staat nog
steeds achter de beslissing om
een oorlog te beginnen tegen de
Iraakse leider Saddam Hussein
en peinst er niet over om op te
stappen in verband met de dood
van wapendeskundige David
Kelly of het gebrek aan bewijs
voor de aanwezigheid van mas
savernietigingswapens in Irak.
Dat heeft de premier gisteren
gezegd, aan de vooravond van
het jaarlijkse partijcongres van
Labour in Bournemouth.
Blair zal zijn partijgenoten mor
gen toespreken. Tegenstanders
van Blair willen hem een moei
lijke week te bezorgen. „Blair
heeft ten aanzien van Irak foute
keuzes gemaakt", zegt Labeur-
parlementslid Alice Mahon, een
van de meest uitgesproken te
genstanders van het regerings
beleid. „Hij heeft beslissingen
genomen waar een groot deel
van de partij en de bevolking
het niet mee eens zijn."
Maar Blair herhaalde gisteren
dat zijn beslissing de juiste was:
„Ik sta achter het afzetten van
Saddam Hussein. We wisten
dat hij werkte aan de ontwikke
ling van massavernietigingswa
pens werkte en een gevaar voor
de stabiliteit in de regio vorm
de."
De Britse bevolking lijkt het
echter voor een groot deel eens
nablus - Gemaskerde Palestijnen dragen pakketten met explosieven bedoeld voor zelfmoordaanslagen. Duizenden Palestijnen herdachten
gisteren het begin van de tweede intifada. Driejaar geleden begon, na een omstreden bezoek van Ariel Sharon aan de Tempelberg in Jeruza
lem, de tweede Palestijnse volksopstand tegen de bezetting van de Westoever en de Gazastrook. Het conflict kostte de afgelopen driejaar
het leven aan bijna 2.500 Palestijnen en zeker 860 Israëliërs. Foto: AFP
door onze correspondent
Jaap van Wesel
Washington - De presidenten
Bush en Poetin hebben in
Camp David hun vriendschap
herbevestigd: Amerika en Rus
land bestrijden hand in hand
de internationale terreur. Maar
meer dan algemeenheden le
verde de belofte van samenwer
king niet op. Zo zal Moskou zijn
nucleaire samenwerking met
Iran niet staken.
Rusland voorziet Iran van een
nucleaire reactor. Het is een
project waaraan de Russen 800
miljoen dollar verdienen. De
vrees bestaat dat Iran - on
danks voortdurende verzeke
ringen van het tegendeel - zijn
nucleaire kennis niet alleen zal
gebruiken voor vreedzame
doeleinden, maar ook voor het
maken van een kernbom. Daar
om dringt Amerika er bij Rus
land op aan de nucleaire sa
menwerking met Iran stop te
zetten.
Opvallend weinig woorden
werden besteed aan Tsjetsjenië.
Bush zei in bedekte termen dat
hij de strijd tegen het terroris
me in Tsjetsjenië steunt. Tege
lijk deed hij een beroep op Poe
tin de mensenrechten in acht te
nemen en naar een politieke
oplossing te streven. De Russi
sche president zelf sprak met
geen woord over Tsjetsjenië.
Ten aanzien van Irak verschilt
Poetins houding niet zoveel van
de meeste andere landen. Aan
de strijd in Irak zal hij geen fi
nanciële of militaire hulp verle
nen. Rusland wacht een nieuwe
resolutie van de Veiligheidsraad
af. Dë Russische leider toonde
begrip voor het Amerikaanse
standpunt dat soevereiniteits
overdracht niet overhaast moet
gebeuren. Hij liet in het midden
wat voor rol de VN volgens Rus
land moeten spelen in Irak.
st. goar/dpa-anp - Door een
scheepvaartongeluk op de Rijn
zijn gisteren zeker veertig men
sen gewond geraakt, van wie
vijf ernstig. Het cruiseschip Lo
reley liep tussen Bingen en Ko
blenz op de rotsen, vlakbij de in
Duitsland zo vaak bezongen
rotspunt de Lorelei.
Volgens de Duitse waterpolitie
viel de aandrijving van de 'Lo
reley' uit, waarna het schip
stuurloos raakte. Vermoedelijk
heeft het schip door de lage wa
terstand de bodem geraakt. Het
70 meter lange vaartuig had 349
mensen aan boord. Het maxi
mum aantal passagiers dat het
kan vervoeren, is zeshonderd.
De autoriteiten hebben nog
geen mededelingen over de
identiteit van de slachtoffers
gedaan. Het scheepvaartverkeer
is stilgelegd.
londen/anp - Een traditionele
Schotse whiskystokerij blijkt
geruime tijd door een spiona
gedienst van het Amerikaanse
ministerie van defensie in de
gaten gehouden te zijn. Vol
gens de Britse krant The Ti
mes hield de spionagedienst
de stokerij op het afgelegen ei
land Islay voor een mogelijke
fabriek van chemische wa
pens en dus voor een terroris
tische bedreiging.
„Ik kon het gewoon niet gelo
ven, het was te surrealistisch",
zei directeur Mark Reynier
van de in 1881 gestichte bran
derij Bruichladdich. De affaire
kwam aan het licht toen een
van de zeven webcamera's in
het bedrijf het begaf. Reynier
had die laten installeren om
op internet bij wijze van recla
me het productieproces te la
ten zien, dat nog precies het
zelfde is als meer dan hon
derd jaar geleden.
Toen de camera uitviel, kreeg
de fabriek een anonieme e-
mail met het verzoek de web
cam te repareren. Een tweede
e-mail liet, gewild of ongewild,
zien dat die afkomstig was van
de afdeling van het Pentagon
die probeert de dreiging van
massavernietigingswapens af
te wenden. Reynier vroeg om
uitleg. Een woordvoerster van
de Amerikaanse dienst verde
digde de verdenking aan het
adres van de whiskystokerij.
Volgens haar zou het maar
'een kleine stap' zijn om van
een drankstokerij een fabriek
voor chemische wapens te
maken.
Stroomstoring ontregelt het leven in heel Italië
washington/anp/afp - Een
kleinzoon van de Iraanse gees
telijke Khomeini (1902-1989)
heeft de Amerikaanse president
Bush opgeroepen met geweld
een einde te maken aan het
theocratische bewind in Tehe
ran. Dat werd in 1979 door de
grootvader van Hossein
Khomeini ingesteld.
„Bush moet handelen als Chur
chill, toen die het Britse volk
om hem heen verzamelde in
zijn strijd tegen Hitier", zo zei
de 45-jarige Hossein vrijdag in
Washington tijdens een toe
spraak voor het American En
terprise Institute, een conserva
tieve denktank. Ayatollah
Khomeini kwam na een revolu
tie tegen de sjah in 1979 aan de
macht. Onder zijn leiding wer
den strenge islamitische wetten
in Iran ingevoerd. Volgens Hos
sein Khomeini is het islamiti
sche bewind onder de opvolger
van zijn grootvader, Khamenei,
de verkeerde weg ingeslagen en
is het alleen nog maar gericht
op onderdrukking van de be
volking.
Hossein Komeini, die zelf ook
een geestelijke is, heeft al jaren
scherpe kritiek op het gebrek
aan vrijheid in zijn vaderland
en beschouwt de VS als een
voorbeeld hoe het wel moet.
Zijn grootvader schilderde de
VS altijd af als de 'grote satan'.
Hossein Khomeini vestigde zich
na de dood van zijn grootvader
in de stad Qom, in het midden
van Iran. Na de Amerikaanse
aanval op Irak verbleef hij een
aantal maanden in Bagdad. Het
regime in Teheran heeft hem
herhaaldelijk opgeroepen om
zijn mond te houden.
door Hans Geleijnse
rome/gpd - „Het hele land zon
der elektriciteit? Kom nou. Dat
kan zelfs bij ons niet." Reacties
van ongeloof en verbijstering
bij een groep jeugdige feestvier
ders op het Romeinse station
Termini, gisterochtend om half
vijf. Een uur eerder waren sta
tionshal en perrons nog een zee
van licht en vooral geluid. Tot
het licht uitviel en niet terug
kwam.
Rome vierde van zaterdag op
zondag de eerste 'Witte nacht'
in de stadsgeschiedenis en zal
die niet licht vergeten. Ander
half miljoen mensen bevonden
zich in het holst van deze
feestnacht bij concerten op
pleinen, in theaters en musea.
Station Termini was voor de ge
legenheid in een gigantische
discotheek veranderd.
Maar de 'witte nacht' werd een
duistere ervaring. „Zo stel ik me
de oorlog voor", griezelt stu
dente Guglia, kijkend naar de
honderden mensen die met
haar hun toevlucht hebben ge
zocht in een metrogang onder
Termini. Tussen de in het don
ker op de grond zittende en sla
pende mensen, kost het kenne
lijk niet veel moeite om het ge
luid van vallende bommen er
bij te fantaseren.
Een half uur voor de stroom
uitviel was het hard gaan rege
nen. Een geschenk vaft de he
mel, zo bleek. Want honderd
duizenden feestvierders hielden
het meteen voor gezien en
vluchtten naar huis. Het onge
loof van Romeinse feestvierders
blijkt door talloze Italianen te
worden gedeeld. „Dit is een
aanval op heel Italië", zegt En
rico, eigenaar van bar annex
grutterij Deliziosa in het ge
hucht Palazzolo bij Florence.
„Hier is door een enkel on
weersbuitje wel even een heel
land lamgelegd", zegt Enrico
onder het aanreiken van een
vers, warm broodje. Gistermor
gen rond een uur of acht kreeg
het Toscaanse dorpje weer
stroom, net als het grootste deel
van Noord-Italië. Ten zuiden
van Rome duurde het nog tot
de avond voor de elektriciteit
hersteld was.
Volgens Carlo Andrea Bollino,
de grote baas van het nationale
elektriciteitsnet GRTN is de
oorzaak van de storing kortslui
ting tussen twee leidingen die
stroom van Frankrijk naar Italië
transporteren, veroorzaakt door
noodweer in het grensgebied.
„De ene is een reserve voor het
geval de andere uitvalt. Dat ze
er alle twee uitvliegen is nog
nooit gebeurd." Even viel daar
door de Franse stroom weg -
goed voor circa 20 procent van
het totale Italiaanse gebruik -
waarna de een na de andere
centrale het begaf.
Wel in chaos, vooral in de mor
genuren, is het trein- en vlieg
verkeer. Op stations lopen de
wachttijden wegens tientallen
uitgevallen treinen op tot drie
uur. Op de monitoren kunnen
de wachtende reizigers lezen
In Toscane, zoals hier in Pisa, moesten burgers zich gisterochtend behelpen met kaarsjes. In de loop van
de ochtend werd de stroomvoorziening daar hersteld. In Zuid-ltalië duurde de storing tot in de avond.
Ook vandaag wordt de stroom af en toe onderbroken om overbelasting te voorkomen. Foto: AP
dat de 'toestand in het land
normaliseert'. Beste bewijs: het
voetballen gaat gewoon door.
„Kijk, het gebeurde 's nachts,
dat hield de schade beperkt",
grimast de door RAI-tv inge
huurde fysicus prof. Adrea Apa-
ro. „Eigenlijk was dit dus een
mooi experiment om te kijken
of al die noodplannen functio
neren."
Die van de televisie duidelijk
niet. Na uren van wegvallende
verbindingen, nietszeggende
beelden en paniekerig onder
broken vraaggesprekken, sluit
RAI1 tegen elf uur 's morgens
de nationale nieuwsuitzending
te zijn met de critici van Blair.
In een recente opiniepeiling
zegt bijna tweederde (64 pro
cent) van de ondervraagden
Blair niet te vertrouwen. In een
peiling van de zondagskrant
The Observer zei 41 procent,
van de Labour-leden dat hij,
voor de verkiezingen moet af
treden.
Opmerkelijk genoeg zal er tij
dens het congres niet worden
gestemd over het Irak-beleid.
De stemmingen gaan over in
dustrie, pensioenen, werkgele
genheid en gezondheidszorg.
Tegenstanders van de oorlog in
Irak noemen dat een 'schan
daal' en 'manipulatie'. Tony
Benn, de veteraan van de linkse
vleugel van Labour, zei dat de
oorlog in Irak Blair 'het vertrou
wen van het volk' heeft gekost.
De Labour-afgevaardigden
konden vooraf kiezen welke
vier onderwerpen in stemming
zouden worden gebracht. Blijk
baar vonden zij de binnenland
se Thema's belangrijker. De
kwestie-Irak kwam op de vijfde
plaats. Maar zo gemakkelijk zal
Blair er nu ook weer niet vanaf
komen: een deel van de La-
bourpartij zet ook vraagtekens
bij het voornemen van zijn re
gering om de les- en collegegel
den te verhogen en de noodlij
dende Britse gezondheidszorg
deels met privaat geld te finan-
af midden in een interview met
elektriciteitsbaas Bollino. „We
moeten overschakelen naar de
zondagse misviering", zegt de
presentator zonder een spier te
vertrekken. Voetbal en Vati-
caan, Italië is zes uur na een
onverwachte stroomhik weer
op adem.
