ECONOMIE
Stormloop
op geld uit
isolatiepot
r*
.J
Creditcard blijft moeizaam betaalmiddel
Familie Ketellapper kan het koeken bakken niet laten
Coop ticket
maanden
oor de reis'
EPR komt niet meer terug
Reisbeurs voor vermogenden
Walvissen
Sachalin
in gevaar
door Shell'
Het pact van de zondaren
igering beslist
Safeway-strijd
den - Supermarktketen Sa-
py zal niet overgenomen
jden door de grootste Britse
ferns Tesco, Asda (Wal-
of J Sainsbury, omdat ze
Ite sterke marktpositie zou-
Ikrijgen. Minister van han-
Jlewitt besliste dat de regio -
I supermarktketen William
rrison kandidaat blijft, even-
Philip Green dat nog niet ac-
[is in kruidenierswaren. De
jd om Safeway begon begin
aar. Safeway, de op drie na
..Ltste Britse supermarktke-
verloor steeds meer markt-
kieel aan Tesco en Asda.
tsbedrijf EECV
htervakbonden
rERDAM - De directie van het
:erdamse ertsoverslagbedrijf
y heeft zich als eerste ha-
bedrijf geschaard achter de
Dpese havenbonden in hun
test tegen het vrijgeven van
havenwerk. Maandag wor-
ruim 7000 protesterende
enwerkers uit heel Europa
otterdam verwacht. Ook in
relona wordt gedemon-
erd. EECV-werknemers wil-
aanvankelijk van zondag-
naandagavond het werk
[leggen.
vi Strauss uit
>ord-Amerika
francisco - Levi Strauss
t al zijn productievestigin-
in Noord-Amerika. Daar-
komt een einde aan ruim
jaar van spijkerkledingfa-
age van het bedrijf in de VS
!anada. De vier laatste fa
ken in de VS gaan dicht en
kost 800 mensen hun baan.
der gaan er in maart drie fa
ken in Canada dicht, waar
1 180 mensen werken. In de
lopen jaren sloot Levi's al
ibrieken in de VS en vijf in
opa vanwege de scherpe
currentie
ways schrapt
inen in Heerlen
ilen - Neways brengt de
Juctie van kabels over van
rlen naar Slowakije en Tsje-
i De reorganisatie betekent
verlies van 100 arbeids-
itsen. In Heerlen blijven
ks 50 arbeidsplaatsen over.
werknemers gaan zich met
3 i ;oop en ontwikkeling bezig
den.
zaterdag 27 september 2003
r Richard Mooyman
IPHOL - De goedkoopste
pickets zijn verkrijgbaar cir-
Irie maanden voor vertrek,
verklaarde onderzoeker N.
len van de Universiteit van
sterdam op een congres van
Algemeen Nederlands Ver-
d van Reisondernemingen,
ontdekte dat 'prijsvechters'
iasyjet en Ryanair op de be-
ïmingen Londen, Barcelo-
:n Nice in bijna alle gevallen
goedkoper zijn dan de
1.
nerkelijk is dat de aller-
igste boekers niet het goed-
pst uit zijn, zoals vaak wordt
genomen. De prijzen blij-
volgens Cohen een half jaar
r vertrek namelijk hoger dan
maanden voor de reis. Een
ind of een week voor de
:ht moet gemiddeld ook
ft worden betaald,
sbrekers bieden meestal
:hts een deel van de stoelen
vlucht aan voor het bodem-
ef. De rest gaat in de ver-
ip voor hogere prijzen, waar
de tarieven tot op het laatste
ment kunnen worden aan-
last aan de vraag. Voor de
sument is het vaak lastig
in te schatten wanneer de
rgoedkoopste stoelen kun-
vvorden geboekt,
retourtje Londen is volgens
len bij de KLM in bepaalde
"Hen zes keer zo duur als bij
joedkope concurrentie. Bar-
3na is bij de KLM drie keer
duur, Nice twee maal. Het
ces van de prijsbrekers is
doorn in het oog van veel
agenten, die omzet mislo-
omdat de consument
ids meer zelf boekt via inter-
Ook andere luchtvaart-
atschappijen schakelen over
internet en verlagen de ver
ding voor verkochte tickets,
len had niet alleen somber
uws voor de reisbranche,
dentrips blijven volgens hem
k goedkoper als een pakket-
inclusief vlucht en hotel,
vakantieganger die zelf een
greis bij elkaar surft en een
el regelt in Londen, Barcelo-
Df Nice, is veelal duurder uit
wanneer een complete reis
een touroperator wordt ge
kt.
vraag is of dat nog lang zal
en. Prijsbreker- Virgin Ex-
s waarschuwde, dat het be-
s met het opzetten van be
en goedkopere mogelijkhe-
om via de website een ho
le boeken.
nijmegen/gpd - Er is een storm
loop op de laatste subsidies in
het kader van de energiepremie
regeling (EPR). Nu bekend is dat
kandidaten voor huisisolatie of
de aanschaf van een nieuw ener
giezuinig apparaat vanaf 16 ok
tober geen subsidie meer krij
gen, is het een komen en gaan
bij de energiebedrijven die de re
geling uitvoeren.
„Het is extra druk", zegt woord
voerster Van Kruiningen van
energiebedrijf Nuon. „Maar we
merken ook dat installatiebe
drijven erg vol zitten. Voor 16
oktober moet een product zijn
aangeschaft en voor 15 januari
2004 moet het zijn geïnstal
leerd. Er is moeilijk nog aan
deskundigen te komen."
Op prinsjesdag werd bekend
dat de regeling van het ministe
rie van VROM wordt afgeschaft,
omdat de subsidiepot van 54
miljoen euro voor 2003 leeg is.
En vanwege de bezuinigingen
komt de EPR in 2004 ook niet
meer terug. De premieregeling -
die sinds 2000 bestaat - was erg
populair. Honderdduizenden
mensen hebben er gebruik van
gemaakt. Dit jaar was de rege
ling wel al afgeslankt.
Staatssecretaris Van Geel vindt
het afschaffen verantwoord. Hij
baseert zich op onderzoeken
van ECN en het RIVM. Daaruit
blijkt dat driekwart van de
mensen EPR-maatregelen als
het aanbrengen van dubbel glas
of het isoleren van het huis ook
wel neemt zonder subsidie.
In de praktijk betekent het
stoppen van de subsidie een
forse aderlating voor particulie
ren en bedrijven die willen iso
leren (vloer, dak, spouw, dub
bel glas) of bijvoorbeeld zonne
collectoren willen kopen. Maar
ook de aanschaf van energie
zuinige apparaten wordt flink
duurder. Voor een energiezui
nige wasdroger was de premie
200 euro.
Nuon vreest dat er minder
wordt geïsoleerd: „De subsidie
zat vooral op extra goed isole
rend materiaal. De mensen blij
ven wel isoleren, want het
scheelt nog altijd in de stook
kosten. Maar ze zullen kiezen
voor een goedkopere variant."
Amsterdam - In de Beurs van Berlage in Am
sterdam wordt tot en met zondag de eerste
Travel Deluxe gehouden. Op de beurs wor
den exclusieve vakanties aangeboden: dure
Golf-reizen, cruises naar Antarctica, Harley
Davidson-trips, safari's in Afrika en verblijf in
dure spa-resorts. Volgens de organiserende
Jaarbeurs zijn er genoeg mensen die luxe op
vakantie willen en niet naar de centen kij
ken. Wie iets wil eten gaat naar de sushibar.
En passant kan er Mumm-champagne be
steld worden. Nicole Eggels van New Hamp
shire Hotels voelt zich er meer thuis dan op
de Vakantiebeurs. „Mensen daar komen
voor de camping- en caravanvakanties. Hier
is de doelgroep veel meer geïnteresseerd in
hotels."
Foto: GPD/Phil Nijhuis
amsterdam/anp - De activitei
ten van olieconcern Shell bij
het Russische eiland Sachalin
zijn een ernstige bedreiging
voor de natuur in dat gebied.
Vooral de met uitsterven be
dreigde grijze walvis loopt ge
vaar. Dat zegt het Wereldna-
tuurfonds (WNF), dat met an
dere milieugroepen probeert
via de rechter in Moskou het
project te stoppen. Het WNF
eist dat Shell een olieplatform
niet aan de rand van de voed-
selgebieden van de grijze walvis
bouwt, maar twee mijl verder
op. Het gaat volgens het WNF
om een van de laatste popula
ties ter wereld, die slechts 200
tot 300 dieren omvat. Het WNF
wil verder dat Shell het boor-
gruis niet in zee loost, maar in
diepgelegen gesteenten injec
teert. Twee geplande pijpleidin
gen moeten op rails en bruggen
komen te liggen, in plaats van
in sleuven, zoals Shell van plan
is. Deze bouwwijze zou volgens
het WNF de natuur grote scha
de berokkenen. Shell zegt in
een reactie, dat het na een in
tensieve milieustudie het groe
ne licht heeft gekregen voor alle
projecten bij Sachalin. Onlangs
beloofde de oliereus niet te zoe
ken en te boren naar olie en gas
in natuurgebieden die door de
Unesco zijn erkend als werel
derfgoed. Het Russische oliebe-
drijf SEIC, waarin Shell een be
lang van 55 procent heeft, in
vesteert 10 miljard dollar in het
project.
De kaart is net zo groot als de
bankpas met pincode en toch
verlaat hij beduidend minder
vaak de portemonnee. De credit
card, ooit statussymbool, is in
ons land nog steeds het stief
kindje van het beta
lingsverkeer. Waar in
Amerika met de kaart
zelfs een kop koffie
wordt gekocht, geeft
de Nederlander de
voorkeur aan contan
te betaling, pinnen of
chippen. Rente betalen, een van
de opvallende nadelen van veel
creditcards, behoort immers tot
de wat minder populaire activi
teiten van Nederlanders. Want
rente betalen is duur, en daar
houden we niet van.
De consument kijkt verder met
argusogen naar het gemak
waarmee hij met zijn creditcard
kan betalen. Eén handtekening
is genoeg. Het is een bezwaar
dat wordt gedeeld door de win
keliers, die evenmin staan te
juichen over de creditcard.
„Het is niet de veiligste manier
van betalen", zegt Carolien
EIGEN
BEURS
Koos van Wees
Martens, secretaris van de Raad
Nederlandse Detailhandel. „We
horen regelmatig klachten over
fraude."
Voor de ondernemer is het ook
gewoon een dure manier van
betalen. De kosten die hij per
transactie maakt om
zijn geld op zijn
bankrekening te krij
gen lopen in de eu
ro's, waar bij pinnen
en chippen de teller
blijft steken op zo'n
15 tot 30 eurocent.
De kosten per han
deling worden nog
hoger als de koper een buiten
landse creditcard hanteert, ook
al draagt die bekende namen
als Visa of American Express.
Omgekeerd lijkt een bezoek aan
het buitenland ook het enige
moment dat de Nederlander
zonder bedenkingen zijn cre
ditcard trekt. Hoewel in de fa
voriete vakantielanden Frank
rijk en Spanje zonder proble
men vrijwel overal met de nor
male bankpas kan worden be
taald, is de kaart daar wel een
veel gebruikt betaalmiddel.
Waarschijnlijk te wijten aan de
veronderstelde status die de
kaart in het buitenland en on
der mede-vakantievierders
heeft. De extra kosten die per
betaling in rekening worden ge
bracht vormen geen belemme
ring. Dat geldt wel voor geld
opnemen met een credit card,
waarvoor forse bedragen in re
kening worden gebracht.
Slechts weinigen gebruiken de
credit card daarvoor.
Marcel Woutersen, woordvoer
der van Interpay, wenst wel wat
kanttekeningen te plaatsen bij
de bezwaren tegen creditcards.
Zo is de veiligheid veel beter ge
regeld dan wordt verondersteld.
De kaartlezer waardoor de kaart
bij betaling gaat controleert di
rect bestedingsruimte, en of de
kaart als gestolen of verloren
staat genoteerd. Sterker, de
computer is zo slim, dat hij ab
normaal betalingsgedrag op
merkt. „Het gebeurt regelmatig
dat wij iemand in bijvoorbeeld
Kuala Lumpur opbellen met de
vraag of hij zijn creditcard nog
heeft. Gewoon omdat de com
puter opmerkte dat het beta
lingsgedrag afweek van wat ge
bruikelijk was", zegt Wouter
sen.
En verder is het een zaak van
goed opletten. Zo dient de
handtekening altijd gecontro
leerd te worden, en bij twijfel
kan gevraagd worden naar een
legitimatiebewijs. De klant die
zijn kaart kwijt raakt dient dat
Nog altijd 83 procent contant
Van alle betalingshandelingen
wordt 83 procent contant af
gerekend. De rest gebeurt
electronisch, voornamelijk
met bankpas of chipkaart. In
tien jaar tijd vertienvoudigde
de betaling met chipkaart tot
81 miljoen transacties vorig
jaar. Van de 5 miljard beta
lingstransacties neemt na
contante betaling het pinnen
het leeuwendeel voor zijn re
kening. Vorig jaar 1,07 miljard
keer. Volgens Interpay ligt het
aantal creditcardtransacties
rond de 60 miljoen. Contante
ECONOMIE WIJZER
meteen te melden, en is niet
aansprakelijk voor de schade.
De winkelier is dat mogelijk
wel, als hij niet kan aantonen
goed gecontroleerd te hebben.
De hoge kosten van het beta
lingsverkeer met creditcards
worden desondanks deels ver
oorzaakt door de frauderisico's,
erkent Woutersen. Het langdu
rig heen en weer schuiven van
betwiste betalingen, zeker als
dat over meerdere continenten
gaat, kost geld. Dat geld wordt
verrekend in de tarieven die
betaling kost een ondernemer
14 cent, pinnen 27 cent, chip
pen 16 cent, maar de credit
card 3,40 euro volgens het
Hoofdbedrijfschap Detailhan
del. De klant betaalt de ver
strekker van de creditcard
meestal een vergoeding voor
het gebruik. Dat varieert van
een paar eurotientjes per jaar
tot honderden euro's voor
kaarten met hoge beste
dingslimieten en extra voor
delen als reis- en ongevallen
verzekering.
worden gehanteerd. Maar als
iedereen zorgvuldig handelt en
alle aanwijzingen volgt, kan
fraude tot een minimum wor
den teruggebracht, weet hij.
De andere kosten hebben voor
namelijk te maken met het aan
tal schijven waarover het beta
lingsverkeer loopt. De bank van
klant en winkelier, Interpay, de
creditcard-verstrekker, allemaal
brengen ze een deel van de kos
ten in rekening. Creditcards
kosten nu eenmaal geld.
door Feike Wouda
Leeuwarden - Vijfjaar na de ver
koop van hun beroemde koekfa-
briek in het Friese Sint Johannes-
ga zijn Joop en Tilly Ketellapper
weer begonnen met het maken
en verkopen van kruidkoeken.
Samen met dochter Jacqueline
brengt het echtpaar zes exclusie
ve kruidkoeken op de markt, on
der de verzamelnaam 'De keizer
van Friesland'.
Voorzichtig maar geroutineerd
snijdt Tilly Ketellapper één van
de door haar man Joop gebak
ken kruidkoeken open. De
vruchten en specerijen die erin
zijn verwerkt, worden duidelijk
zichtbaar. „Heel mooi van
structuur", concludeert het
echtpaar tevreden in de naar
specerijen geurende bakkerij.
Koek beheerst hun leven. Nadat
de Ketellappers hun fabriek
verkochten aan Peijnenburg,
trokken zij zich terug om te ge
nieten van de omgeving van het
Tjeukemeer. Daarmee leek een
einde te komen aan drie gene
raties koekbakkers. Maar met
dochter Jacqueline is nu de
vierde generatie Ketellapper
aangetreden.
In het souterrain van hun wo
ning is een proefbakkerij on
dergebracht, waar Joop Ketella
pper geregeld vanaf half vier 's
ochtends staat te bakken. In al
le rust experimenteerde het
echtpaar de afgelopen jaren
met ingrediënten. Chileense ro
zijnen, Turkse abrikozen, Au
stralische gember en Thaise
ananas passeerden de revue,
totdat zes koeken waren ont
wikkeld die in hun ogen het
predikaat delicatesse verdie
nen.
„Wij zijn altijd blijven fantase
ren over het maken van koeken.
Vroeger waren ideeën niet altijd
uitvoerbaar, omdat we voor de
massa produceerden. Nu heb
ben we alles zelf in de hand. We
hebben niet naar de prijs geke
ken. We wilden alleen het aller
beste", zegt Ketellapper.
Familie en vrienden bleken de
laatste jaren dankbare proefko
nijnen. Door de mond-tot-
mondreclame nam de belang
stelling toe. Maar de Ketellap
pers moesten vijfjaar wachten
voordat ze weer een product op
de markt mochten brengen.
Dat was afgesproken met Peij
nenburg. Het gaf Joop Ketellap
per de tijd om het ideale bak-
proces te ontwikkelen.
Het eindproduct is doorspekt
met de levensfilosofie van het
paar, waarin gezonde en ecolo
gische voeding een belangrijke
rol speelt. Over ieder ingrediënt
is nagedacht. Sinds de zomer is
een voorzichtige start gemaakt
(advertentie)
met het aan de man brengen
van de koeken. Met aanspre
kende namen als 'Frisian Fruit
Basket', 'Ananas du Soleil',
'Queensland Ginger', 'Apricot
Méditerranée', 'Raisins Géants
de Chili' en 'Oriental Spice'.
De proefbakkerij is binnenkort
waarschijnlijk te klein om de
vraag nog aan te kunnen. De
Ketellappers zijn daarom op
zoek naar een geschikte plek
om uit te breiden. Als de groei
doorzet, staan er straks weer
medewerkers op de loonlijst
van J&T Beheer BV. „We pak
ken het heel zakelijk aan. De
naam is officieel gedeponeerd
en het moet een bedrijf wor
den, waar winst wordt gemaakt
zegt Joop Ketellapper.
De koeken zijn niet in de super
markt te koop en worden alleen
op bestelling gemaakt. De
meeste worden per post ver
stuurd. De eerste zijn de oceaan
al overgestoken, op weg naar
een Amerikaanse klant. Wie er
voor kiest de koek zelf op te ha
len, wordt op vrijdagmiddag
met een kopje koffie onthaald.
Met een plakje koek.
Begin vorig jaar vroeg de Euro
pese Commissie mij, samen
met Marco Buti (adviseur van
voorzitter Romano Prodi) en
Daniele Franco (directeur van
de Banca d'Italia), advies uit te
brengen over het functioneren
van het Stabiliteits- en Groei
pact. Zomer 2002 brachten wij
advies uit. Het vormde de basis
voor de 'Mededeling' die de
Commissie op 5 november vo
rig jaar verzond naar Europese
ministers van financiën (Eco-
fin) en het Europese Parlement.
Kem van het advies
is dat het pact niet
fundamenteel, maar
wel intern moet wor
den aangepast. De 3
procent- grens voor
het feitelijke EMU-
saldo (begrotingste
kort - red.) zou voor
alle eurolanden
moeten worden ge
handhaafd. Maar het
pact zou wel moeten
worden verbeterd
door meer discipline
én een grotere flexi
biliteit.
Concreet betekent
dit een viertal maat
regelen. In de eerste plaats gaat
het daarbij om het opnieuw de
finiëren van het structurele
EMU-saldo op middellange ter
mijn, door te kijken naar de
staatsschuld in combinatie met
de toekomstige verplichtingen.
Daarnaast is het vergroten van
de transparantie van de gege
vens die door de landen aange
leverd worden van groot be
lang. Denk daarbij aan het snel
ler inzichtelijk maken van tijde
lijke begrotingscomponenten,
zoals de opbrengsten van umts-
veilingen.
Bovendien is het noodzakelijk
de pro-cyclische neiging in het
begrotingsbeleid in goede tij
den te verminderen door het
introduceren van rainy-day
funds (geldpotjes voor slechte
tijden). Tenslotte is een niet-
partijdige toepassing van de re
gels van het Pact van het
grootst mogelijk belang.
Deze laatste aanpassing zou
een grotere rol voor de Com
missie inhouden. Om naleving
van deze regels af te dwingen
zou zij de bevoegdheid moeten
krijgen tot het doen van een
'voorstel', dat slechts door een
unanieme Ecofin terzijde kan
worden geschoven. Dit zou in
de plaats komen van een 'aan
beveling', waarvoor een gekwa
lificeerde meerderheid nodig is.
Het is jammer dat juist deze
Sylvester Eijffinger
hoogleraar economie
Universiteit Tilburg
aanpassing niet door de Ecofin
is overgenomen. Dat zou ons
een hoop problemen met
Duitsland en Frankrijk hebben
kunnen besparen.
Waarom is het zo belangrijk dat
de Commissie een belangrijker
rol bij het pact krijgt als niet-
partijdige arbiter? De reden is
simpel: ondanks het heldhafti
ge optreden van de Europese
bovenmeester Gerrit Zalm is nu
sprake van een impliciete ver
standhouding tussen de huidi
ge zondaren Duitsland en
Frankrijk en toe
komstige zonda
ren, zoals Italië.
Het is voor verant
woordelijk euro
commissaris Pe
dro Solbes buiten
gewoon lastig om
zijn rol als
scheidsrechter te
spelen, omdat de
Ecofin uiteindelijk
zichzelf beoor
deelt. Zijn strate
gie is nu om de
zondaar-met-be
rouw Duitsland te
scheiden van de
zondaar-sans-gê-
ne Frankrijk, en alleen de Fran
sen in het beklaagdenbankje te
zetten.
Het is te hopen dat Solbes' stra
tegie gaat werken op de formele
Ecofin-vergadering op 3 okto
ber in Luxemburg. Binnen een
maand zal de Commissie met
aanvullende eisen voor de
Franse begroting komen. Mi
nister van financiën Francis
Mer beloofde recentelijk dat hij
het pact wel degelijk 'naar de
geest, en zo mogelijk ook naar
de letter' wil naleven. Daarmee
bedoelt hij dat het begrotings
tekort in 2005 en niet in 2004 -
zoals Solbes geëist had - onder
de 3 procent uitkomt.
Voorlopige lijken de boetes
voor Frankrijk e#Duitsland
even uitgesteld. Het pact heeft
zich volgens The Financial Ti
mes gevoegd in the ranks of the
walking dead. Indien Solbes dit
gevecht met Frankrijk niet wint,
zal dit de doodsteek voor het
pact betekenen. Op lange ter
mijn is er echter maar een red
ding voor het pact, namelijk
een grotere rol voor de Europe
se Commissie als niet-partijdige
arbiter. Een dergelijke opwaar
dering van de bevoegdheden
zal nog wel even duren. Im
mers, ministers van financiën
geven niet graag hun budgettai
re autonomie op.
(advertentie)
