Iet kunstgras groeit
'Zo Kip,
hebbie weer
stront aan
je poten'
HDC981
wedstrijd aan de hatid was.
Meestal wurmde hij zich uit het
trainingspak als Bartolome te
gen zijn vijfde persoonlijke fout
aan hikte of naar adem hapte.
Het publiek slaakte dan een die
pe zucht, want Kip wilde nog
wel eens een bal uitzijn tengels
laten vallen en een simpele lay
up verprutsen. Dan liep de bra
ve Tukker zich vol overgave te
pletter op een tegenstander of
hij drukte de bal zo onbehou
wen tegen het bord dat die weer
terug het veld in stuiterde in
plaats van door de ring te zak
ken.
Nee, Harry Kip was geen fijnzin
nige basketballer. Geen schutter
die voor een precisiebombarde
ment a la Akerboom kon zorgen
of voor spektakel onder de bor
den zoals Arthur Collins. Eigen
lijk was hij een beetje een stun
telaar, maar niemand die het
hem kwalijk nam. Kip was
vriendelijk, vlijtig en best wel
belangrijk voor het team. Om
dat hij zijn hersens gebruikte.
Dat hij intelligent was, liet hij
zelfs zien als hij de bal per onge
Een kunstgrasveld bij RCL in Leiderdorp wordt aangelegd. Het is een van de vijf nieuwe kunstgrasvelden in Leiden en Leiderdorp. Foto: Hielco Kuipers
laatbaarheid.
Een Realplay kunstgrasveld
vergt een flinke investering
(tussen de 3,5 en 4 ton euro).
Maar het veld gaat lang mee.
Arcadis geeft 10 jaar garantie op
de mat. Knottnerus waarschuwt
dat de matten niet onder
houdsvrij zijn. „We geven die
garantie natuurlijk alleen als
het veld goed wordt onderhou
den. Eén keer per jaar geven wij
het veld een 'grote beurt', we
zuigen, kloppen en vegen. Dan
ligt het er weer netjes bij."
Maar jaarlijks onderhoud is niet
voldoende. „Het veld moet vrij
van bladeren worden gehou
den, het moet een keer in de
week worden geborsteld zodat
de rubberkorrels weer mooi op
hun plek komen, ook kan er
onkruidbestiijding noodzakelijk
zijn", zegt Knottnerus. De on
derhoudskosten bedragen on
geveer eenderde van een na-
tuurgrasveld.
Sinds kort is het ook mogelijk
om een kunstgrasveld te leasen.
Knottnerus: „Wij hebben dit
concept met Amstellease en
twee partners ontwikkeld. Veel
gemeenten en verenigingen
zien op tegen de hoge investe
ring. Om de drempel te verla
gen bieden wij voor een vast
bedrag per maand gedurende
10 jaar een kunstgrasveld aan
inclusief het onderhoud, de
verlichting, de bestrating, bere
gening en het hekwek. Al vanaf
4.000 euro per maand kan je bij
ons een compleet veld leasen.
Bij het bedrag is inbegrepen dat
de boel na tien jaar wordt opge
ruimd." Omdat dat vast niet de
bedoeling is, kan de bespeler
het contract verlengen voor de
helft van het bedrag.
Ondanks de stormachtige ont
wikkeling rond het Realplay
verwacht Knottnerus niet dat
het natuurgras verdwijnt. „Al
moeten de instanties die het
natuurgras beheren meer geld
investeren. Maar ja, een nieuw
kunstgrasveld scoort nu een
maal beter dan een reservering
voor onderhoud."
Knottnerus voorziet daarom
een mooie toekomst voor 'zijn'
kunstgras. „Je ziet dat veel
clubs op de plek van hun trai
ningsveld nu voor Realplay kie
zen. Forum Sport uit Voorburg
heeft het zelfs op het hoofdveld
laten leggen. Ik denk dat over
10 jaar elke voetbalclub de be
schikking heeft over minimaal
één kunstgrasveld."
Gerard Holsheimer, directeur van De
Toekomst, het jeugd- en trainings
complex van Ajax;
„Toen het kunstgras hier vorig jaar
werd aangelegd, hadden we een enor
me stankoverlast, vooral bij warm
weer. Dat is voor een deel opgelost,
maar het is nog niet weg. Intussen is de
aanleg begonnen van een tweede veld
dat dat stankprobleem niet heeft. Onze
jeugd is goed aan het veld gewend, be
zwaren zitten eerder in het hoofd dan
dat ze ergens op zijn gebaseerd."
Bram Marbus uit Noordwijk, speelde
met zijn club Go Ahead op kunstgras
tegen Cambuur:
„Ik vind het niks. In normaal gras zak
je weg, op kunstgras niet. Ik vond het
stroef, na de wedstrijd had ik overal
pijn. We hebben er op getraind, toen
was het droog, de bal liep helemaal
niet. Voor de wedstrijd hebben ze er
met een karretje 40.000 liter water op-
gesproeid. Toen was het wel beter,
maar ik denk niet dat ze dat doen als
Noordwijk 4 tegen SJC 6 speelt. Ik vind
het al met al nog lang niet de kwaliteit
hebben die voor betaald voetbal nood
zakelijk is. Maar het kan ook aan mij
liggen. Anderen zijn enthousiast, mis
schien gaat het beter als je wat lichter
en wendbaarder bent."
Hans van Leeuwen, trainer van UVS:
„We trainen twee keer in de week op
kunstgras en één keer op natuurgras.
Maar als we niet op normaal gras zou
den kunnen trainen, dan was dat geen
probleem. Spelers lopen wel schaaf
wonden op bij het maken van slidings,
maar ze zeggen zelf dat dat op een ge
woon droog veld ook gebeurt. Ik heb
niet het idee dat ze zich op kunstgras
inhouden. Het duurt niet lang meer of
op dit soort velden wordt gewoon
competitie gespeeld. Ik denk binnen
vijfjaar."
RANDJE BUITENSPEL
luk aan de tegenstander had ge
geven. Bij zulke ongelukjes
vloog op de tribune altijd dezelf
de schreeuwlelijk overeind en
die tetterde dan: 'Zo Kip, hebbie
weer eens stront aan je poten'.
De handen, die hij bij wijze van
toeter aan zijn mond had gezet,
plantte hij vervolgens in zijn zij.
Triomfantelijk om zich heen
kijkend, ontging hem dan dat
Kip de schade grotendeels on
middellijk repareerde. Door de
tegenpartij voor de voeten te lo
pen of een nuttige overtreding te
begaan.
Kip had er zijn kop altijd bij en
als hem de tijd werd gegund om
in de wedstrijd te groeien, haal
de hij zijn wapen tevoorschijn:
het hoekschot. Met de ene arm
hield hij belagers op afstand en
met de andere lepelde hij de bal
over zijn hoofd en, niet zelden,
in het netje. Als Kip weer eens
om het hoekje had gescoord,
werd er heel hard gejuicht. Om
dat de supporters hem zo graag
mochten.
Voor even verlichtte Parker,
landskampioen tn 1978, de
sportarmoede in Leiden. Het
basketbal was hief^ko populair
dat ik er van uitging dat ik uit
gedost als Harry Kip zelfs in het
diepe zuiden de blits zou ma
ken. Sloeg nergens op natuur
lijk, want basketbal mocht dan
een wereldsport in Leiden zijn,
in Vaals had ik heel wat uit te
leggen.
Van de week zag ik mijzelf weer
lollig doen in dat witte basket
balshirt met nummer 15 en KIP
achterop. Ik zat aan de ontbijt
tafel en had zojuist in de krant
zien staan dat in een Deventer
ziekenhuis de 55-jarige oud-
basketballer Harry Kip was
overleden. Lymfklierkanker.
Kampioen van Nederland met
Levi's Flamingo's, Kinzo en Par
ker, 163 interlands. Hij was le
raar op het Stedelijk Gymnasi
um in Enschede en zakelijk be
geleider van beloftevolle basket
ballers. Klein bericht, grote
schok.
Jaap Visser
Reageren?
sportredactie.ld@hdc.nl
SPORT
VRIJDAG 26 SEPTEMBER 2003
SI
|f nieuwe velden in Leiden en Leiderdorp
Afgelastingen zijn vrijwel verle
den tijd. Alleen bij ijzel kan er
niet op gevoetbald worden. Op
een natuurgrasveld kan 200 tot
300 uur per jaar worden gevoet
bald, op een kunstmatige mat is
de bespeelbaarheid daarente
gen onbeperkt.
In het betaald voetbal experi
menteren Cambuur Leeuwar
den en Heracles Almelo met
kunstgras dat door Arcadis is
aangelegd. Heracles heeft als
'proeftuin' een subsidie van de
UEFA, de Europse voetbalbond,
gekregen. Op basis van de erva
ringen van spelers op nog vijf
velden elders in Europa besluit
de organisatie in 2005 of kunst
gras ook op het hoogste com
petitieniveau wordt toegestaan.
Als dat het geval is, luidt de ver
wachting dat op termijn ook in
de Amsterdam Arena het gewo
ne gras verdwijnt. „Ajax heeft
gezegd dat er kunstgras komt
als de kwaliteit 110 procent is
van natuurgras", vertelt Knott
nerus. „Als norm hebben we nu
het gras in de Kuip genomen, in
de maand mei, met een beetje
dauw erop. Dat vinden voetbal
lers het prettigst spelen. We zit
ten intussen dicht tegen deze
norm aan."
De speelvelden die voor het be
taald voetbal zijn ontwikkeld
zijn van een andere kwaiteit
dan de matten die in Leiden en
Leiderdorp worden neergelegd.
„Bij de profclubs zijn de sport-
technische eigenschappen be
langrijker dan de duurzaam
heid. Op die velden kan je nog
beter slidings maken. Bij de
amateurclubs gebruiken we
rubberkorrels afkomstig van
autobanden. Voor het profvoet
bal zijn speciaal zandkleurige
korrels gemaakt met eigen
schappen die zorgen voor nog
betere speelomstandigheden.
Er is zelfs een speciaal berege-
ningssysteem ontwikkeld om
dat het op een iets vochtige mat
prettiger spelen is", aldus
Knottnerus.
Het aanleggen van een een
Realplay-veld kan in een paar
weken gebeurd zijn, het is me
de afhankelijk van de hoeveel
heid grondwerk die moet wor
den verzet. Het veld wordt aan
gelegd op een zandpakket van
39 centimeter dikte met daar
onder een drainage. Op het
zand komt een zogenaamde
sporttechnische laag van zes
centimter. Die laag bestaat uit
een rubbermengsel en zorgt
voor demping en waterdoor-
V.L.N.R.
KIP stond er op mijn rug, die
ene keer in mijn leven dat ik
aan carnaval heb gedaan. Dat
was in Vaals, bij het Drielan
denpunt, de geboortegrond van
een Limburgse collega die mij
had uitgedaagd. Het moet 1979
zijn geweest, de hoogtijdagen
van het basketbal in Leiden.
Parker, in het Leidsch Dagblad
hardnekkig aangeduid als
P/Leiden. Want aan gratis recla
me voor de sponsor deden we
vroeger niet. Dik vijfduizend
man bij Europa-Cupwedstrij
den in de Groenoordhallen, ja
zelfs het dubbele bij de finale
van de play-ojfs, de zenuwslo
pende kraker tegen de grote ri
vaal Den Bosch. Toen publieks
lieveling Arthur Collins last van
zweethanden had en vijand
Cees Akerboom ze er van steeds
grotere afstand stond in te kei
len. Parker verloor en die tien
duizend mensen zaten, stonden
en sprongen op houten plankjes
die bij elkaar werden gehouden
door wankele staalconstructies.
Noodtribunes heetten die din
gen. Dat er tóén geen ongeluk
ken zijn gebeurd.
Afijn, je had dus Arthur Collins,
een zwarte niet eens zo grote
Amerikaan die spetterend kon
dunken en over een loepzuiver
sprongschot beschikte, en je had
Mitchell Plaat, een slimme, wa-
tervlugge dribbelaar die het spel
verdeelde. Mitch was ook Ame
rikaan, maar omdat er tussen
zijn voorouders iets Nederlands
zat, mocht hij twee paspoorten
hebben. De allrounders Sid
Bruinsma en Jim Woudtsra wa
ren ook van die zogenaamde
Nederlandse Amerikanen en
dan was er nog Vic Bartolome,
een gewone Amerikaan van
tivee meter veertien of zoiets.
Echt een waanzinnig eind.
Van de mindere goden die dit
vijftal tot een team maakten,
stak Haipy Kip uit Enschede er
bovenuit. Met zijn twee meter
negen was hij de enige die
Bartolome bijna recht in de
ogen kon kijken. Meestal zat Kip
op de bank, niet te kakelen,
maar zwijgzaam, de oren ge
spitst en de ogen strak op het
veld gericht. Moest hij erin, dan
wist Kip precies wat er in de
Staand v.l.n.r: Sam Holswilder, Mat Anneeze, Arie Swagers, Herman Filippo, Dirk van 't Riet, Niek Faas, Thomas Brandt (coach). Gehurkt
v.l.n.r: John ten Brinke, Bart Zwart, Henny Sloos, Fred Marijt, Wijnand van Tongeren en Theo Sanders. Foto: archief Niek Faas
De Leidse Krachtsport Vereniging De Spartaan speelde in de jaren zeventig een
hoofdrol in het Nederlandse gewichtheffen. De Leidenaars grossierden in titels, die
vaak gepaard gingen met het verbeteren van nationale records in diverse
gewichtsklassen. Ook in teamverband werden in die gouden jaren diverse nationale
kampioenschappen behaald. Niek Faas (59) maakte deel uit van de selectie die tilde
voor de in Nederland hoogste eer.
'krachtsport heeft enkele decennia
geleefd in Leiden. Er waren in de
vijftig zelfs twee clubs; LKV dat
ul|meer richtte op het gewichtheffen
[ijl de leden van De Spartaan naast
ngjchtheffen ook aan powerlifting en
efftelen deden. Al die onderdelen zijn
Sgens ondergebracht in de Konink-
Nederlandse Krachtsport Bond. De
tussen LKV en De Spartaan in 1968
Jen grondslag aan het succes van
'nname de clubkampioenschappen
Ichtheffen die we behaalden. We
n-jlen op een gegeven moment twee
2jgen die meededen in de competitie.
3rjivaarste tegenstanders in het district
q in Simson/KDO uit Den Haag en
Mes uit Dordrecht. Voor het lands-
bioenschap ontmoetten we meestal
ps Simpelveld. De onderlinge con-
fen waren altijd zeer kameraadschap-
jk. Immers, de halterstang met de
[chten die er aan werden gehangen
Fsl
zijn je directe tegenstander."
„Door de bundeling van de krachten na
de fusie kon er ook strenger worden ge
selecteerd. Een competitieteam bestaat
uit vijf gewichtheffers van wie het li
chaamsgewicht wordt opgeteld. Een
speciale tabel verwijst dan naar een fac-
torcijfer waarmee een omrekening
plaatsvindt met het totaal verwerkte ge
wicht. Gewichtheffers met een hoog li
chaamsgewicht die wel veel tillen wor
den als het ware gestraft door het on
gunstige factorcijfer."
„De grote krachten van LKV De Spar
taan waren Theo Sanders, Dirk van 't
Riet en Herman Filippo. Zij kwamen uit
voor het nationale team. Individueel
werden ze ook uitgezonden naar Euro
pese en wereldkampioenschappen. In
die internationale wedstrijden vertolk
ten ze een kleine rol, maar er werd wel
veel geleerd. Van 't Riet ontwikkelde zich
met zijn uitgekiende trainingsschema's
tot een succesvol oefenmeester. Thomas
Brandt was als gedreven coach de per
fecte aanvulling."
„Wat zo leuk is aan gewichtheffen? Het
is een pure prestatiesport waarbij je ook
je hersens moet gebruiken en dan be
doel ik vooral tijdens de training. De
schema's behoeden je voor overtraining
of juist voor te weinig doen om vooruit
gang te boeken. Een goede gewichthef-
fer is niet alleen sterk, maar is ook lenig
waarbij de techniek van tillen de basis is.
Je goed kunnen concentreren draagt bij
aan een maximale prestatie."
„Ik denk dat de sportscholen en fitness
centra het in Nederland ruim gewonnen
hebben van de Olympische sport ge
wichtheffen. De computergestuurde ap
paraten waaraan je vandaag de dag je
conditie verbetert spreken het grote pu
bliek meer aan dan de halterstang en de
lange weg om een gewichtheffer te wor
den."
Suggesties voor deze rubriek:
sportredactie.ld@hdc.nl
Iegd (zoals bij Meerburg, Lei
den en Docos), maar de KNVB
ging er niet mee akkoord dat op
dat soort velden competitie zou
worden gespeeld. In Nederland
werd de aandacht verlegd naar
de ontwikkeling van andere
voetbalvelden, 'wedstrijd-trai
ningsvelden' (wetra), die bij in
tensievere bespeling in goede
staat bleven. Aijan Knottnerus,
landelijk manager Sport van Ar
cadis, vond die ontwikkeling
begrijpelijk. „Het klimaat in Ne
derland is ideaal voor grasgroei.
Je kan hier heel goede na-
tuurgasvelden aanleggen."
Vooral in de zeer koude en de
zeer warme landen ging de
zoektocht naar voetbalvriende-
lijk kunstgras door. Knottnerus:
„Daar werden de eerste 'nieu
we' kunstgrasvelden aangelegd.
Er was gezocht naar een vezel
die de wrijvingswarmte veel be
ter geleidt, zodat dat niet via de
huid zou gebeuren. Je kan er
dan slidings op maken. Er werd
geen zand op gestrooid, maar
rubber korrels zodat je als het
ware op een rubbertoevoeging
staat. Zand wordt op deze vel
den alleen gebruikt voor de sta
biliteit, om de graspollen om
hoog te houden."
PSV zorgde voor de doorbraak
van deze voetbalmat in Neder
land. Op trainingskamp in het
buitenland stuitte de Eindho-
vense club op
het 'realplay'
gras. PSV liet op
het trainings-
complex De
Herdgang kunst
gras aanleggen,
ook FC Twente
kreeg een kunst
gras-trainings
veld. Daarna
ging het snel. In
2001 werden er
10 rubberinge-
strooide velden
aangelegd, in
2002 waren dat
30, dit jaar al 74.
„En volgend jaar
verwachten we
dat er 100 van
deze velden bij
komen in Neder
land", vertelt
Leidenaar Knott-
op het kunstgras van de Lei
voetbalclub RCL: „Ik denk dat over 10
■kc voetbalclub minimaal één kunstgras-
leeft." Foto: Hielco Kuipers
nerus.
Belangrijkste
voordeel van het
kunstgras is na
tuurlijk de vrij
wel onbeperkte
bespeelbaarheid.
Willem Spierdijk
Idorp - Het is groen als
jn het speelt als gras; maar
I kunstgras. UVS had in Lei-
in omstreken twee jaar ge-
i al de primeur, Docos nam
[weken geleden een veld in
jlik, RCL in Leiderdorp be-
vanaf deze week over
kunstgrasvelden en GHC
;dunum hebben binnen-
e beschikking over een
;rasmat. Het kunstgras
jlay' is het kunstgras ge-
d door Arcadis, de firma
deze regio de velden aan-
3m maar aan te geven dat
et product 'echt voetbal'
lijk is. Het moderne 'voet-
nstgras' lijkt niet meer op
;lden die in de jaren '80
n aangelegd: keihard
tapijt bestrooid met
Je kan er beter niet op
het maken van een sli-
laten de bespelers wel uit
ïoofd. Het nieuwe kunst-
ïeeft langere vezels die op
jrieten lijken, de bal wordt
s op natuurgras geremd,
er slidings op maken,
ïtwikkeling van het kunst -
"ig in Nederland aan het
van de vorige eeuw stil.
tachtiger jaren waren er
20: unstmatige velden aange-
