BUITENLAND
Dood Arafat
blijft optie
voor Israël
Bill Clintons pelgrimage naar treurend Srebrenica
Naslagwerk over Duitslands vuile verleden
Verbanning zou schadelijk zijn
'Arafat hield
900 miljoen
buiten boeken'
Argentinië wil
Engel des Doods
niet uitleveren
Letland kiest
voor toetreding
tot de EU
Jamaica wil af van Queen
Normale leven keert
nog niet terug na Isabel
De president kan zijn
paarden niet betalen
Open school in Afghanistan
strofe dreigt
aalse bajes
maandag 22 september 2003
Een staking van ci-
idHi de gevangenis in Ar-
in België, kan uitlopen
catastrofe. Volgens de
_-riieur van de provincie
i is de situatie in de ge-
iag iis onhoudbaar gewor-
s- e afgelopen dagen over-
j j twee gevangenen door
irek aan toezicht. De ci-
gden het werk neer, om-
lanks toezeggingen van
■ring de benodigde extra
eelsleden nog steeds niet
ïgesteld. Vier cipiers
nu de wacht, daarin
J jaan door politieagenten,
[j ter geen ervaring heb-
t het bewaken van ge
en. Donderdag stichtte
B'angene brand in zijn
irbij deze om het leven
JVrijdag hing een andere
ene zich op. Er waren
/j piers aanwezig om hem
;edden.
en bij geweld
Maladiven
lij een explosie van ge-
de toeristenparadijs de
in de Indische Oce-
drie doden gevallen.
Maumoon Abdul Gay-
gonnen de rellen vrijdag
opstand in de gevange
gevangenen protesteer
en martelingen door de
Bij het neerslaan van de
1 kwamen drie gevange-
het leven. Toen op za-
;en van hen werd begra-
.ken volgens getuigen
iv ongeregeldheden uit.
stranten staken het kan-
11 de kiescommissie en
ggerechtshof in brand,
loging de rust te doen
ren op de eilanden-
itelde de politie een
lok in en werden weg-
ringen opgeworpen.
IS( leken de onlusten gro-
voorbij.
gered van
iolbasis
Jirenas - Een zieke Ame-
je medewerker van het
Jeksstation Amundsen-
de Zuidpool is gisteren
peerd. De man zou aan
ontsteking lijden. Het
b dat de man naar be-
gebied zou moeten
1, liep dagen vertraging
i slecht weer. Na een
[top in het Britse station
1, op zo'n 2200 kilometer
indsen-Scott, vloog het
i Punta Arenas in
i. De actie moest in
[ker plaatsvinden omdat
las morgen weer op-
de Zuidpool. Sinds 21
p het er nacht.
rasht in
d Canyon
- Een helikopter met
sten aan boord is zater-
rgestort in de Grand
in de Verenigde Staten.
)t en de toeristen, onder
geval twee Duitsers
Japanners, zijn daarbij
men. De helikopter was
taar de bodem van de
Na te zijn neergestort
!t toestel in brand. Red-
rkers moesten te voet
plaats van het ongeluk
nen daar pas gisteren
n ioorzaak van het onge-
1 g onbekend. De identi-
"de twee andere toeris-
ig niet bekend.
jniljarden
rt voor aids
- Er is minstens zes
Hollar nodig voor de
sen aids in Afrika, maar
pden en -organisaties
;omend jaar slechts drie
Hollar over. Dat meldt
Jrganisatie die verant-
|jk is voor de strijd te-
lekte, UNAIDS. In Afri
eden van de Sahara
jen miljoen kinderen en
h tot 24 jaar besmet met
I totale aantal besmette
fenen in Afrika bedraagt
Tiljoen. Het rapport van
I is gisteren gepresen-
I een internationale
ptie in Kenya over aids
"te seksueel overdraag-
idoeningen in Afrika.
[Oêroa redt
ralische boer
»ne - Een kangoeroe
laam Lulu heeft giste-
ieven van een Australi
ër gered. De man kreeg
zijn landerijen inspec-
jdens een storm een tak
ioofd en raakte bewus-
|ulu waarschuwde de
an het slachtoffer door
ir van het huis te bon-
:idde haar naar de plek
iils. De kangoeroe was
te tien jaar geleden
gezin van de boer 'ge-
jd', omdat het dier
joitan een oog. Lulu
en|niet meer de hele tijd
^pzin en ze hadden dan
jjdl geluk dat ze er was',
tè arts Eddie Wright we-
Australische radio,
fliad dienst op de ambu-
Ha? het slachtoffer naar
N?nhuis bracht.
Mannen zonder ledematen, wezen, vrouwen in het zwart, bij duizenden kwamen ze
door onze correspondent
Jaap van Wesel
WASHINGTON - De Israëlische vi
ce-premier Ehud Olmert blijft er
bij dat het doden van de Pales
tijnse leider Arafat een optie is
voor de Israëlische regering. Ol
mert zei gisteren in Washington
tegen deze krant: „Ik heb nooit
gezegd dat we Arafat moeten
vermoorden. Ik heb gezegd, en
zeg nog steeds, dat het een optie
is als we het hebben over het
verwijderen van Arafat.
Volgens Olmert is Arafat per
soonlijk en direct verantwoor
delijk voor de moord op veel Is
raëli's. ,,Ik zie niet in waarom
hij daarvoor immuniteit zou
moeten krijgen. Of hem doden
meer negatieve gevolgen zal
hebben dan hem in leven laten,
is een zaak van inschatting. Ik
geloof dat zijn verwijdering een
goede zaak is voor het vredes
proces op lange termijn."
Olmert gelooft niet dat het ver
bannen van Arafat, waartoe de
regering-Sharon besloten heeft,
een goed idee is. Hij voorziet
dat een Arafat in ballingschap,
die de wereld afreist als Pales
tijns leider, grote schade kan
aanrichten.
dubai/anp/dpa - De Palestijnse
Autoriteit onder Yasser Arafat
heeft naar schatting van het In
ternationaal Monetair Fonds
tussen 1995 en 2000 bijna 900
miljoen dollar aan inkomsten
buiten de begroting gehouden.
Het geld - afkomstig van ver
bruikersbelasting op benzine,
alcohol en tabak - werd op ge
heime rekeningen gestort, waar
alleen Arafat bij kon, aldus het
IMF in een rapport over de fi
nanciële positie van de Pales
tijnse Autoriteit.
In opdracht van Arafat is vol
gens het IMF ongeveer 700 mil
joen dollar geïnvesteerd in be
drijven in de Palestijnse gebie
den en in het buitenland.
Dankzij die investeringen kre
gen de investeerders een mo
nopoliepositie op een aantal
terreinen. De corruptie werd in
april 2000 ontdekt.
Arafat heeft de afgelopen dagen
initiatieven genomen om het
bestand tussen Israël en de Pa-
lestijnen te hernieuwen. Vice-
premier Olmert ziet daar niets
in. „Ik heb geen belangstelling
voor een wapenstilstand. Ik heb
alleen belangstelling voor een
alomvattende oorlog tegen de
terreur." Of Israël zaken zal
doen met de nieuwe regering
van Aboe Ala hangt volgens Ol
mert af van de vraag of die be
reid is die oorlog tegen de ter
reur te voeren. „Zo niet, dan is
het zonde van de tijd."
Volgens de Israëlische premier
Sharon lijkt het erop dat Arafat
zo bang is geworden van het
besluit hem te "verwijderen"
dat hij sindsdien geen terreur
acties meer heeft laten uitvoe
ren. Sharon zei dat afgelopen
weekeinde in de ministerraad.
Hij zei ook dat de veroordeling
van het dat besluit door de Al
gemene Vergadering van de
Verenigde Naties afgelopen
vrijdag, geen invloed zal heb
ben op het Israëlische beleid.
„We zullen manieren vinden
om te voorkomen dat de per
soon die ons land zoveel scha
de berokkent, de zaak kan sa
boteren", zei hij, zonder Arafat
met name te noemen.
door onze correspondent
Cees van Zweeden
Srebrenica - Als president had
hij ze laten bombarderen, maar
als oud-president had hij ze no
dig voor zijn veiligheid. Duizen
den Servische poütie-agenten
van de Republika Srpska, de
Servische helft van Bosnië, be
waakten afgelopen zaterdag
plichtsgetrouw de weg waar
over Bill Clinton naar Srebreni
ca reed. Het was, zoals een di
plomaat zei, een proeve van de
enorme vooruitgang die het
land sinds de burgeroorlog had
gemaakt.
De zon had de laatste mistflar
den verjaagd, toen Clinton op
de plaats van de misdaad arri
veerde. Op de heuveltoppen
achter de begraafplaats open
baarden zich de karkassen van
kapotgeschoten huizen. Bene
den lag het vervallen fabrieks
complex waar tienduizenden
moslims in juli '95 vergeefs be
scherming hadden gezocht bij
de Nederlandse blauwhelmen.
Toen heerste een hysterische
angst in de fabriekshallen, die
zeven moslims ertoe dreef zich
ter plekke te verhangen. Nu be
reidden glimlachende koorm-
eisjes-in-glinsterend-wit zich
op dezelfde plek voor op hun
uitvoering. Maar hun lied
maakte aanschouwelijk dat
hoewel de oorlog voorbij is, het
leed nog niet geleden is. Tranen
vloeiden rijkelijk toen het koor
zijn 'Hel van Srebrenica' aan
hief een ode aan de nabe
staanden van de massamoord.
Een kleine 15.000 moslims wa
ren gekomen voor Bill Clinton.
Mannen zonder ledematen, va
derloze kinderen, vrouwen in
Clinton laat een krans leggen bij het monument voor de duizenden mannen en jongens die zijn ver
moord in Srebrenica. Foto: AP/Amel Emric
zwart. Zo veel bussen en auto's
hadden de reis gemaakt naar
Srebrenica, een geïsoleerde ne
derzetting in het oosten van de
Republika Srpska, dat de wegen
in het gebied urenlang verstopt
waren.
Het verschil met het bezoek van
Wim Kok vorig jaar kon niet
groter zijn. Kok landde met een
helikopter op het terrein dat nu
dienst deed als megaparking.
Zijn gehoor bestond uit ander
halve hulpverlener en een paar
denkop. Er waren geen bewo
gen woorden, geen grote cita
ten, geen rituelen anders dan
een eenvoudige kranslegging.
Clinton had vele grote woor
den. „Srebrenica", zo sprak hij
tot zijn immense gehoor, „ver
nietigde de illusie met de Kou
de Oorlog ook een einde was
gekomen aan de genocidale
buenos aires/anp/afp - De Ar
gentijnse justitie zal de voorma
lige marineofficier Alfredo Astiz
niet uitleveren aan Frankrijk.
Frankrijk had vorige maand om
de uitlevering van Astiz - die
bekend stond als 'De Blonde
Engel des Doods' - gevraagd
omdat hij betrokken zou zijn
geweest bij de moord op twee
Franse nonnen tijdens de mili
taire dictatuur in 1977.
Astiz is in 1990 in Frankrijk voor
de dood van de nonnen bij ver
stek tot levenslang veroordeeld.
Volgens de Argentijnse wetge
ving kan een verdachte kiezen
of hij berecht wordt in het land
waar hij wordt vastgehouden,
of in het land dat om zijn uitle
vering heeft gevraagd. Astiz
koos deze week voor berechting
in zijn vaderland.
riga/ap - De bevolking van Let
land heeft zaterdag in een refe
rendum met een ruime mee-
derheid van 67 procent gekozen
voor toetreding tot de Europese
Unie. De opkomst bedroeg
ruim zeventig procent.
Letland was de laatste van ne
gen kandidaatlanden waar de
bevolking zich in een referen
dum mocht uitspreken over
toetreding tot de EU. In al deze
landen - Tsjechië, Slowakije,
Polen, Hongarije, Estland, Li
touwen, Malta, Slovenië en nu
dus Letland - stemde de bevol
king voor toetreding. Alleen op
Cyprus is geen referendum ge
houden. Alle landen zullen naar
verwachting in mei 2004 for
meel tot de EU toetreden.
kabul - Ondanks het nog altijd voortdurende oorlogsgeweld, her
neemt het dagelijkse leven in Afghanistan zijn gang. In deze school
in Kabul wordt lesgegeven, ook al ligt de hele voorgevel eruit. Meis
jes krijgen er onderwijs, iets wat onder het streng religieuze Taliban-
regime verboden was. Bij een aanval van Amerikaanse gevechts
vliegtuigen op leden van het verdreven Taliban-regime zijn vorige
week minstens acht vrouwen omgekomen. Dat heeft de plaatsver
vangend gouverneur van de zuidelijke provincie Zabul zaterdag ge
zegd. Een bom viel op een tent waarin de vrouwen lagen te slapen.
De aanval was onderdeel van de operatie Mountain Viper. Met dat
offensief proberen de Amerikanen de honderden guerrillaleden in
het zuiden van Afghanistan uit de weg te ruimen. Sinds de start van
de operatie, in augustus, zouden tussen de 120 en tweehonderd ver
meende strijders zijn gedood. Foto: AP/Wang Lei
Duizenden ex-nazi's maakten carrière na de oorlog
frankfort/ap - Tal van meer of
minder prominente Duitsers
werkten onder de nazi's mee
aan gruwelijke medische expe
rimenten of de juridische en
ideologische rechtvaardiging
van de misdaden van de nazi's.
In het West-Duitsland van na
de oorlog maakten ze vaak on
gestoord carrière. Een nieuw
naslagwerk zet ze allemaal op
een rij.
Een Duitse ornitholoog diende
begin jaren '40 als SS-man in
Auschwitz. Tussen zijn activi
teiten als kampbewaker maakte
hij studie van de vogels in de
omgeving. Later trad hij toe tot
de Ahnenerbe, het studiege
nootschap voor ideologie van
de SS. Zijn officiële biografie
vermeldt alleen dat deze weten
schapper in 1933 promoveerde
op kropvorming bij vogels en in
1957 in Bonn hoogleraar werd.
Voor de Duitse historicus Ernst
Klee is deze vogelkenner maar
één voorbeeld van de duizen
den onvolledige of vervalste
1 in de Duitse who's
who, de Deutsche Biographi-
sche Enzyklopadie. „In de we
reld van de naslagwerken be
staan geen nazi's", schrijft Klee
in het voorwoord van zijn nieu
we boek, dat vandaag verschijnt
en die omissie moet rechtzet
ten.
Klee's naslagwerk, getiteld 'Per-
sonenlexikon zum Dritten
Reich - Wer war was vor und
nach 1945?', is uniek in zijn
soort. Het bevat zo'n 4300 dos
siers over Duitsers die onder de
nazi's carrière maakten in on
der meer de wetenschap, het
bedrijfsleven, het openbaar be
stuur, de rechtspraak en de me
dia. Klee maakte tot nu toe
vooral naam met studies over
de misdaden van de nazi-art
sen.
De biografieën in Klee's boek
laten zien dat veel mensen met
bloed aan hun handen na 1945
ongestoord carrière konden
maken. Een arts die in Dachau
had meegewerkt aan veelal do
delijke malaria-experimenten
op gevangenen werd jn 1954
hoogleraar aan de medicijnen
faculteit in Freiburg. De facul
teit liet zijn verleden 'onderzoe
ken' en concludeerde dat de
arts „ondanks de moeilijke om
standigheden op geen enkele
wijze tegen de menselijke en de
medische ethiek heeft gezon-
digd".
Alleen de kopstukken werden
na 1945 berecht. Dat de meeste
daders vrijuit gingen valt terug
te voeren op het feit dat veel
mensen bij justitie zelf een na
ziverleden hadden. In Klees
boek zijn zes voormalige SS-
commandanten te vinden die
na de oorlog hoge functies be
kleedden bij het openbaar mi
nisterie. Een voormalige nazi-
rechter die speciaal belast was
met de uitschakeling van poli
tieke tegenstanders heeft in
1968 als topambtenaar bij justi
tie gezorgd voor een wetswijzi
ging waardoor de meeste
Schreibtischtater niet meer
konden worden vervolgd.
Nog steeds worden in Duits
land voormalige nazi's vrijge
pleit, zegt Klee. Hij noemt het
voorbeeld van de voormalige
SS-arts Rudolf Thauer. In 1942
voerde hij in opdracht van het
Duitse leger experimenten met
extreme kou uit op mensen. Na
de oorlog werd hij hoogleraar
en directeur van een prestigieus
instituut in Bad Nauheim, waar
een jaar na zijn dood eind jaren
'80 een straat naai- hem werd
genoemd.
Na kritiek uit de gemeenteraad
verklaarde de burgemeester van
Bad Nauheim dat Thauer voor
de keuze had gestaan: „of toe
treden tot de NSDAP, of zijn fa
milie niet meer kunnen onder
houden". Een typisch voor
beeld van de manier waarop
misdadigers werden vrijgepleit
- en totale onzin, zegt Klee.
„Niemand móest lid worden
van Hitiers partij, en al hele
maal niet om aan de honger
dood te ontkomen. Verhonge
ren, dat deden anderen: gevan
genen in de concentratiekam
pen, psychiatrische patiënten,
Russische krijgsgevangenen."
dwaasheid". Maar Srebrenica
was tevens het begin geweest
van het einde van die genocide.
„Pas na de massamoord kreeg
ik de steun van de Navo voor
een luchtcampagne die zou lei
den tot vrede."
De voormalige president, slan
ker dan voorheen, oogde waar
dig in zijn zwarte pak. De glim
lach, het obligate wapen van el
ke politicus, bleef achterwege.
„Hij is altijd mijn man ge
weest", observeerde Marina,
een vrouw die haar zoon ver
loor. „Zonder Clinton was het
niet bij één Srebrenica geble
ven."
Toen Kok vorig jaar zijn pel
grimage naar Srebrenica maak
te, was daar weinig meer dan
een bescheiden monument.
Ruim een jaar later was rond
dat monument een immens
terrein geschapen, compleet
met een begraafplaats en een
klein museumpje. Op die be
graafplaats waren 882 lichamen
bijgezet, allen slachtoffers van
de 'genocidale dwaasheid'. Za
terdag werden er nog eens 107
andere lijken begraven in een
plechtigheid waartoe Clinton
de aanzet gaf.
Het hoofd gebogen, het gezicht
strak, gooide de voormalige
president aarde op een kist die
het lichaam van Azem Delic be
vatte. Azem was pas 15 toen hij
werd geëxecuteerd, samen met
zijn twee broers en zijn vader.
Het lichaam van een van die
broers, Azim, werd pas vorige
maand geïdentificeerd.
Clinton had al gesproken, toen
hij de jongen begroef. Maar zijn
woorden galmden nog na in de
hoofden van de duizenden aan
wezigen. „Mensen van Bosnië,
ik hoop dat jullie op de puin
hoop van Srebrenica een land
kunnen bouwen waarin kinde
ren veilig zijn. En ik hoop dat
jullie die kinderen zullen leren
anderen niet te haten, maar te
vertrouwen. De uitgestrekte
hand te verkiezen boven de ge
balde vuist. Vrijheid boven
haat. De dromen van morgen
boven de nachtmerrie van gis
teren."
Kingston/AP - De premier van
Jamaica wil de republiek uitroe
pen. Het staatshoofd, de Britse
queen Elizabeth II, moet plaats
maken voor een gekozen presi
dent.
„Ik hou veel van de koningin,
maar het moment is gekomen
waarop wij een door ons geko
zen staatshoofd moeten krij
gen", zei premier Patterson gis
teren op een partijcongres. De
voornaamste oppositiepartij wil
ook af van 'mevrouw de konin
gin', zoals Elizabeth op Jamaica
bekend staat. Het lijkt dus een
kwestie van tijd voordat de ko
ningin definitief afscheid moet
nemen van haar voormalige ko
lonie. Patterson wil de zaak nog
voor de volgende verkiezingen
in 2007 geregeld hebben.
Beide partijen verschillen nog
van mening over wie de konin
gin als staatshoofd moet opvol
gen: de oppositie wil een presi
dent met een ceremoniële rol,
Patterson en zijn partij zien
meer in een president met gro
te uitvoerende macht.
Jamaica was een Britse kolonie
tot 1962. Het is lid van het
Commonwealth en het is een
van de twaalf landen in het Ca-
ribisch gebied waar de Britse
koningin nog staatshoofd is.
door onze correspondent
Jaap van Wesel
washington/gpd - De oostkust
van Amerika gaat nog steeds
gebukt onder de nasleep van de
orkaan Isabel. Dertig mensen
zijn omgekomen en 3 miljoen
huizen zijn nog steeds zonder
elektriciteit van North Carolina
tot New Jersey en een deel van
Canada. De schade loopt in de
miljarden. Behalve North Caro
lina, Virginia en Maryland en
Delawere is ook de hoofdstad
Washington tot rampgebied
verklaard. Overstromingen zijn
nog steeds een probleem. Als
gevolg van de hevige regenval is
het waterniveau van de rivieren
blijven stijgen. Een aantal men
sen is omgekomen omdat ze
besmet drinkwater hebben ge
dronken. Dat komt omdat op
sommige plaatsen zuiveringsin
stallaties door het uitvallen van
de stroom niet hebben gefunc
tioneerd. De bevolking in een
aantal regio's in de staat Virgi
nia is gewaarschuwd geen
kraanwater te drinken.
Een aantal elektriciens werd
geëlectrocuteerd bij herstel
werkzaamheden van de elektri
citeitsleidingen. Die liggen
doorgaans bovengronds en zijn
daarom kwetsbaar bij een
storm. Sommigen gebruiken
generatoren om stroom te krij
gen; een aantal mensen is ge
stikt door de uitlaatgassen van
deze installaties.
Het uitblijven van elektriciteit is
een ernstig probleem. Er is
geen licht, de ijskast, de televi
sie en de computer werken
niet. Zonder ijskast bederft het
eten en om droog ijs te krijgen,
als koelelement, moet men
uren in de rij staan. Flessen
drinkwater in de supermarkt
zijn ook uitverkocht. Het alter
natief is om water te koken,
maar zonder elektrische kook
plaat is ook dat een probleem.
Velen gaan terug naar de "ste
nen tijdperk-methode": water
koken op de barbecue.
Niet alles is negatief. Soms heb
ben buren waar men anders
nooit contact mee had wel
stroom en de solidariteit is
groot: met een verlengsnoer
wordt de stroom doorgegeven.
Het is nog onduidelijk of van
daag de scholen worden ge
opend. De vooruitzichten voor
een snelle normalisering zijn
niet goed. Het overstromings
water verdwijnt uit de meeste
straten. Maar de elektriciteit
wordt maar langzaam hersteld.
Het zal voor velen tot het eind
van de week duren vqfrdat de
stroom terugkomt en net nor
male leven wordt hersteld.
wenen/anp - De Oostenrijkse
president Thomas Klestil heeft
problemen met de zes Arabi
sche volbloeds die hij in 2001
heeft gekregen van de koning
van Saudi-Arabië. Het onder
houd van de paarden kost hem
meer dan hij zich kan veroorlo
ven. Dat heeft het Oostenrijkse
persbureau APA gemeld.
„De paarden ruïneren me",
heeft Klestil in besloten kring
gezegd volgens de krant Kronen
Zeitung. De renstal even buiten
Wenen die de edele dieren ver
zorgt en traint, brengt daarvoor
500 euro per paard per maand
in rekening. Daar komen dan
nog de nodige kosten, zoals die
van dierenartsen bij.
Na afbek van belasting van het
salaris van de president, pensi
oenpremie, de kosten van zijn
officiële limousine en 4500 euro
per maand alimentatie voor
zijn ex-vrouw, houdt Klestil
netto per maand 2600 euro
over. De paarden kosten per
maand zeker 3000 euro.
Volgens de Oostenrijkse media
heeft Klestil ook nog twee dro
medarissen, ook al een cadeau
van de Saudische koninklijke
familie. Die vormen geen pro
bleem, omdat ze wonen in de
dierentuin van Wenen.
