KUNST CULTUUR
Einde filmsteun teken vai
'stuitende inzichtlooshek
Psychologisch portret maffiabaas Klaas Bruinsma
Speciaal bureau
tegen kunstrove:
Strijd om Mary Bey
bokaal barst los
Literair C
Alphen to
met compl
progr;
Monsters en fabeldieren
vrijdag 19 SEPTEMBER 20d
Paul Weller.
Foto: Lex van Rossen
Paul Weller
op Pepsi Stage
Amsterdam - Popmuzikant
Paul Weller, de vroegere front
man van The Jam, treedt op 17
november op in Pepsi Stage in
Amsterdam. Weller zal zonder
band optreden. De Brit stond
vorig jaar met zijn band op het
podium van de Heineken Mu
sic Hall. Hij kiest dit keer voor
een 'intiemere setting', aldus de
organisatie.
'Fram Liszt
in Vredenburg'
utrecht - In Muziekcentrum
Vredenburg in Utrecht worden
van 21 tot en met 26 oktober
vijf concerten van Franz Liszt
ten gehore gebracht en is er een
masterclass rond de componist.
De week 'Franz Liszt in Vreden
burg' is in het kader van het 25-
jarig bestaan van het centrum
en is samen met de stichting
Liszt Concours opgezet.
leiden - Een lach en een traan. Dat zijn de vaste
ingrediënten van het Leids Festival van het Le
venslied. Twaalf artiesten nemen het, zingend en
snikkend, morgenavond tegen elkaar op in de fi
nale van het festival. De deelnemers moeten' met
slechts één nummer de jury overtuigen van hun
talent. Dat gebeurt op basis van compositie,
tekst, vertolking en presentatie.
Tijdens de finale, dit jaar gehouden in de Stads
gehoorzaal, zullen zes deelnemers in de categorie
'klassiekers' (povers) en zes deelnemers in de ca
tegorie 'het nieuwe levenslied' (eigen nummers)
strijden om de Mary Bey-bokaal, een eerbetoon
aan de in Leiden geboren Zangeres Zonder
Naam, en een totaal prijzengeld 4000 euro.
Het Festival van het Levenslied wordt voor de
vijfde keer gehouden. Tijdens de voorrondes,
eerder dit jaar in een aantal Leidse kroegen, zijn
twaalf deelnemers geselecteerd. In de categorie
'het nieuwe levenslied' zijn dat: Harde Hond uit
Rotterdam, Sjannie uit Budel, Eermoei uit Some
ren, Rinke Wïetske uit Dronrijp, Harmina uit
Assen en Duo Penotti uit Nieuwegein. In de cate
gorie 'klassiekers (covers) treden op: Stefan Mon
dial uit Groenlo, Alles uit Groesbeek, Danny uit
Leiden, John van Leeuwen uit Delft, Willem Bey
uit Leiden en Stefano uit Den Haag.
Tijdens het juryberaad is er een optreden van
Arie Passchier, winnaar van de Mary Bey-bokaal
2002, en van de Leidse coryfee Wies Cavé. Kaar
ten voor de finale zijn nog te koop en te reserve-
Arie Passchier, winnaar van de Mary Bey-bokaal
2002. Foto: Taco van der Eb
ren bij de VW Winkel (Stationsweg 2d/T:
0900.2222.333) en bij de Stadsgehoorzaal.
amsterdam/anp - Filmmakers
en belangenorganisaties van de
Nederlandse film zijn teleurge
steld over het kabinetsbesluit
om per 1 januari de zogenoemde
film-cv af te schaffen. Met dat
pakket van fiscale maatregelen
werd de afgelopen jaren de Ne
derlandse filmindustrie onder
steund. Producent Burny Bos
(Minoes, Ja Zuster, Nee Zuster)
noemde het besluit gisteren een
geval van „stuitende inzichtloos
heid."
Bos wijst op de grote invloed
die de regeling de afgelopen vijf
jaar heeft gehad op de ontwik
keling van de film in Neder
land. ,,Als je de regeling deson
danks afschaft dan is dat een
gebrek aan inzicht. Het kabinet
ziet de Nederlandse film als een
bedrijfstak die zichzelf moet be
druipen, maar wegens het klei
ne taalgebied kan dat niet. De
regering wil blijkbaar niet zien
dat het steeds beter gaat met de
Nederlandse film.
Het kabinet heeft de beslissing
te stoppen met de regeling ge
nomen op basis van een rap
port van Bureau Berenschot.
Daarin staat dat de filmsteun
ook op termijn niet zal leiden
tot een zelfstandige bedrijfstak.
Volgens de Federatie Filmbe-
langen heeft Berenschot die
hoofddoelstelling zelf al geken
schetst als onrealistisch. ,,Een
filmsector in ons kleine land zal
altijd steun nodig hebben, dat
gebeurt in de landen om ons
heen ook." De federatie vindt
het jammer dat het kabinet
voorbijgaat aan de merendeels
positieve conclusies van Beren
schot. Zo stelt het bureau dat
het maken van meer films voor
een breder publiek is gelukt.
Filmmaker Johan Nijenhuis
(Costa, Volle Maan) denkt dat
de toekomst van de Nederland
se film er niet heel somber uit
ziet. „De cv-regeling was goed
voor het maken van big-bud-
getfilms als 'Minoes'. Maar de
kleinere films als 'Costa' en
'Liever Verliefd' kun je ook zon
der deze regeling blijven ma
ken. Wat me meer stoort is de
subsidieverdeling in dit land. Er
gaat ongeveer 141 miljoen euro
subsidie naar podiumkunsten
en minder dan 20 miljoen naar
film. Als je dan de toeschou
wersaantallen met elkaar verge
lijkt is het, denk ik, tijd om daar
eens beter naar te kijken."
Directeur D. Boonekamp van
het Nederlands Film Festival
vindt dat het kabinet met een
andere vorm van filmst
ring moet komen. „De r<
moet inzien hoe belang
filmindustrie voor onze
schappij is. Ze moet mo
met een nieuwe strate(
men, anders valt de Nedi
se film in een nieuw gat."
Tweede-Kamerlid Van
hoven-Kok (CDA) is hei
mee eens, maar heeft nit
een een pasklare oplossi
denk dat we naar zoii
moeten als cultureel be
net als groen beleggen. N
vraag is of Europese reg
toelaten. De cv-regelin
overigens niet Europees
baar. Voor de film moe
zoeken naar structurele
regelen. Misschien kon
er in november in het kat
de cultuurnota over
ken."
Baantjer scoort
met 60ste boek
den haag - Appie Baantjers zes
tigste avontuur, 'De Cock en
geen excuus voor moord', is
binnen gekomen op de hoogste
plaats van de Bestseller 60, de
CPNB-lijst met verkoopgege
vens van meer dan 300 boek
winkels. Tegen Baantjers gou
den formule blijkt geen Donna
Tartt, Isabell Allende ofNicci
French bestand. Zij moeten al
len hun meerdere erkennen in
de oud-rechercheur van het
bureau Warmoesstraat. Baan
tjer scoort overigens twee keer
in de toptien: zijn 59ste avon
tuur, 'De Cock en moord in re
clame', al 22 weken op de
markt, staat op de vierde plek.
Stedelijk tijdelijk
in PTT-gebouw
Amsterdam - Het Stedelijk Mu
seum wil zich volgend jaar tij
delijk vestigen in het voormalig
PTT-gebouw op het Amster
damse Oosterdokseiland. Mu
seumdirecteur Van Beers hoopt
deze maand de onderhandelin
gen over de huurprijs af te ron
den. Volgens Van Beers is het
gebouw ideaal om de collectie
van het Stedelijk onder te bren
gen gedurende de verbouwing
en uitbreiding van het museum
aan de Paulus Potterstraat. Hij
wil voor ongeveer drie jaar twee
verdiepingen in gebruik ne
men, met in totaal ongeveer
zesduizend vierkante meter
tentoonstellingsruimte. Volgen
de week praat de gemeenteraad
weer over de verbouw- en uit
breidingsplannen van het Ste
delijk. Daarvoor zoekt het ge
meentebestuur nog steeds een
aantal sponsors.
Veiligheidszorg helpdesk voor mus
amsterdam/anp - De Neder
landse Museumvereniging
(NMV) wil dat er een natio
naal bureau wordt opgericht
om diefstallen uit musea te
gen te gaan. Dit 'Bureau Vei
ligheidszorg' moet een soort
helpdesk worden voor musea,
waar directies vragen kunnen
stellen over beveiliging en er
advies kunnen inwinnen. Mu
sea missen nu zo'n instantie.
Dat blijkt uit een advies van
de NMV dat gisteren naar
buiten kwam. Het stuk is een
reactie op de kunstroven uit
diverse museale instellingen
in de afgelopen periode. Zo
verdween deze zomer een
doek van schilder Josef Isra
els uit de Nieuwe Kerk in
Amsterdam. Verleden jaar
werden er diamanten gesto
len uit het Haagse Museon
en doeken uit het Van Gogh
Museum in Amsterdam en
het Frans Hals Museum in
Haarlem.
Het idee van een Bureau Vei
ligheidszorg is gebaseerd op
een Brits model. Rapportop
steller G. de Baay wil verder
dat er meer mensen bij de
recherche van het KLPD zich
met de bestrijding van dief
stal van kunst gaat bezighou
den en dat die afdeling con
tact houdt met Interpol over
gestolen cultureel erfgoe
Diverse aspecten uit hei
vies kwamen al eerder
buiten. Zo bepleit de I
ook de oprichting van
'MuseumlncidentenRegi
dat diefstallen en bijna-
stallen moet gaan regi
ren. De kenmerken var
stolen voorwerpen mo
bij dat register bekend
zodat objecten bij doo
handeling worden herk
Ook uit de registratie va
wijze van inbreken en sl
valt veel te leren, en da;
moet zo'n register ook
gegevens in kaart brengt
De NMV heeft in een
aan staatssecretaris Van
Laan (Cultuur, D66) dt
verse plannen toege
Daarin suggereert de ve
ging ook nog om exper
beveiligingsgebied bij e
te brengen en beveilig
maatregelen regionaal
stemmen.
Een woordvoerster van
der Laan gaf gisteren aai
haar ministerie al veel
op het gebied van bestri
van kunstroof. „We vi
het een belangrijk or
werp. We hebben een
tieve grondhouding me
trekking tot het realii
van een incidentenreg
maar we gaan het ra]
eerst bespreken met dt
trokken partijen."
ALPHEN AAN DEN RIJN -
rair Café Alphen aan
heeft op het laatste
toch de financiering rcp<
kregen van het projp
voor het seizoen 20(p
Door financiële problem
het erop dat een deeljd
programmering afgj^
moest worden. Met de Si
Kunst bij Koster is nu
een sponsor gevonden, ij
Vorig jaar waren er al d|
tekenen van een dreig!
kort. De voornaamste j
is de stijging van de fc
van de auteurs.Het liteiF
opent woensdag 24 sejfr
met een optreden vanjt
ster Rascha Peper. Autp
van Alken volgt op woeiy
oktober. Op woensdagP
vember staat Annietf
Schmidt centraal. Diep
komt haar biografe Annff
der Zijl op bezoek. D(i
bijeenkomst in het nieip
(29 januari) is een opeff
um. Daarna komt op w
25 februari hoogleraar Ri
er uit Oegstgeest larft
schrijft bij voorkeur oveP
meinse tijd.
Ter gelegenheid van w
kenweek treedt schrijvf
Tellegen op woensdag 2Q
samen met muzikante
van Binsberg op in het I1'
ater. De andere literairf1
den vinden in het Park!1
plaats. De afsluiting van^
zoen is woensdag 28 P
handen van hooglera£
man Pleij. 'Oranjegevo^1
thema van zijn lezing, j}1
raire avonden beginrfl
20.00 uur. d
den bosch - Griffioenen, allerlei gedrochten, saters, een
draakje op sterk water en een opgezette zeemeermin.
Het is vanaf morgen allemaal te zien in het Noordbra
bants Museum in Den Bosch op de tentoonstelling 'Mon
sters en Fabeldieren, 2500 jaar geschiedenis van randge
vallen'. De expositie opent met een kakofonie van beel
den: griezelfilms uit de jaren vijftig met enge mutanten,
spektakelfilms met knullige trucages van griffioenen,
gorgonen en zeedraken, sciencefiction met buitenaardse
wezens en tekenfilms van Disney met vertederende
monsters en grappige fabeldieren.
Fabeldieren en monsters speelden al een rol in de hei
dense oudheid. Ze verbeelden onverklaarbare natuurver
schijnselen en onbenoembare angsten. Later zijn ze ge
bruikt om de christelijke moraal te verspreiden. In de
vroegmoderne tijd voerden geleerden felle debatten
over het al dan niet bestaan van draken, eenhoorns en
zeemeerminnen. Ze ontmaskerden restanten van fabel
dieren in rariteitenkabinetten als vervalsingen.
De tentoonstelling bestaat uit een groot aantal voorwer
pen van zeer uiteenlopende aard: Griekse vazen beschil
derd met griffioenen, middeleeuwse manuscripten met
monsterrassen en gotische waterspuwers. Er zijn echter
ook pronkstukken te zien uit de Renaissance zoals zilve
ren schalen met saters, bronzen beeldjes van centauren
en schilderijen met fabeldieren. De expositie eindigt met
een aantal rariteiten, waaronder een draakje op sterk
water en een opgezette zeemeermin uit de achttiende
eeuw. De rond 1800 in Japan gemaakte vervalsing van
de zeemeermin bestaat uit een vissenstaart en een apen-
lijf (foto). De tentoonstelling is te zien van tot en met 4
januari.
Foto: ANP/Kunstkammer Georg Laue.
'Hij liet mensen ijskoud doodschieten, maar aaide ook de poes'
door Paul Vugts
Amsterdam - Het is markt in de
Bloemstraat, Jordaan. De Waterloo-
pleinmarkt, welteverstaan, waar Am
sterdams eerste echte maffiabaas.
Klaas Bruinsma, langs de kramen
struint, en langs de zorgvuldig, slordi
ge hoopjes rommel en plukjes fietsen
die de filmset completeren. Als altijd is
'De Dominee' in geheel zwarte outfit
gestoken, ditmaal een lange jas boven
glimmende puntlaarsjes. Het kappers-
hoofd zorgvuldig in het gelid, een ge
stage tred zoals een godfather be
taamt. Het meisje dat in haar Mini de
markt opdraait, wordt Bruinsma's gro
te liefde, maar dat weet hij nu nog
niet.
Zoals dat gaat, moet het loopje een
keer of vijftien over - figurant zwaait
naar camera, dat werk - maar dan
kan de vijftigkoppige crew aan de
lunch. Bewoners hangen met foto
toestellen uit ramen, een buurman
maakt zich kwaad omdat zijn straat
door de filmmakers is geannexeerd.
Rot toch op, aanstellers.
In 1991 kocht regisseur Gerrard Ver-
hage de rechten van 'De Dominee',
de biografie die Parooljournalist Bart
Middelburg schreef van de geliqui
deerde maffiabaas Bruinsma. Maar
Verhage worstelde nogal met de
vorm waarin hij het verhaal wilde gie
ten. Het vergevorderde script voor
een film die Bruinsma's leven betrek
kelijk waarheidsgetrouw reconstru
eerde, was best naar de zin van de
geldschieters, maar Verhage vond het
te ééndimensionaal. „We konden die
film zo gaan draaien, maar ik wilde
een meer persoonlijk portret, zoals
we nu maken."
Nadeel van een waarheidsgetrouwe
reconstructie is natuurlijk ook dat de
nog levende erven-Bruinsma daarvan
niet houden. Die zien meer in een ro
mantischer thriller. Verhage heeft nu
odk nog geregeld contact met
Bruinsma's nabestaanden, die aan
zijn film meewerken. Van voormalig
lijfwacht Etiënne Urka heeft hij nu
een tijd niets gehoord. De acteurs
spraken ook met een vriend ('geen
crimineel') over 'de mens' Waas
Bruinsma. Nu wordt 'De Dominee'
meer een psychologisch portret. Om
de film spannender en dramatisch
sterker te maken, zijn allerhande be
staande personages die de maffia
baas omringden, 'samengevat' in fic
tieve karakters.
Zo draaide de crew afgelopen week
einde de liquidatie van Bruinsma's
boezemvriend kickboxer 'Adri' - het
personage waarin het werkelijke ge
volg van Bruinsma, van tweede man
Etiënne 'Eutje' Urka, lijfwacht Geurt
Roos en de inderdaad doodgeschoten
bodyguard André Brilleman in één
karakter is samengebald. Dat de film
makers het pad van de fictie hebben
gekozen, maakt het overigens niet
makkelijker medewerking van, allerlei
betrokkenen te krijgen, zoals produ
cent René Huybrechtse en regisseur
Verhage hadden gehoopt.
De Bijlmerbajes, bijvoorbeeld, blijft
verboden terrein, omdat justitie niets
moet hebben van een film over de
grootste crimineel die Nederland
heeft voortgebracht. Ook de haven
werd niet gevonden, die nodig is voor
de scènes rond het fiasco dat
Bruinsma's nekslag werd - het ver
geefs binnenhalen van De Grote Berg
hasj, de grote klapper die Bruinsma's
grote misser werd. Evenmin als de
paranoia en wordt doodgeschoten.
Het kwaad wordt zo bestraft. Wat wil
men nog meer?"
Maar ja, Nederland heeft nu eenmaal
geen cultuur van gangsterfilms, zoals
Amerika. Ook de Nederlandse penose
gedraagt zich volgens de stereotiepen
van The Godfather-cyclus en andere
Amerikaanse gangsterfilms, niet zoals
de boeven in Baantjer. Als het om cri
minaliteit gaat, filmt men in Neder
land doorgaans door de ogen van de
rechercheur of de misdaadverslagge
ver of zo, in elk geval vanuit het per
spectief van de good guy. Bad guy-
hoofdrollen zijn onontgonnen ter
rein.
Verhage: „In Nederland zijn crimine
len óf monsters, óf romantische figu
ren. Maar in 99 van de honderd ge
vallen zijn de levens van die grote cri
minelen tragische, zielige verhalen
die in ontluistering aflopen. Dat gold
voor Bruinsma ook. Hij komt uit de
film als een paranoïde, doorgedraai
de figuur die door een aaneenschake
ling van fouten alles verliest dat hij
had opgebouwd. Dat noem ik geen
verheerlijking"
Aan Peter Paul Muller (Mark uit 'All
Stars') de eer Bruinsma te doen her
leven. Een stage in het criminele cir
cuit zat er niet in. „Maar dat was ook
niet nodig. Ik heb me vooral verdiept
in het scenario, waarin hij naar voren
komt als een complex karakter met
aandoenlijke charme én machtswel
lust. Uit het persoonlijke drama en
zijn manier van handelen in zijn rela
ties en in het criminele milieu - zijn
arena - komt hij uiteindelijk vanzelf
naar voren."
De film 'De Dominee' moet in het
najaar van 2004 in de bioscopen
draaien, vervolgens verzorgen de ma
kers voor de Vara een uitgebreider te-
levisié-versie in drie delen van vijftig
- minuten. 1
enorme villa die voor andere sleu
telscènes nodig is, en die uiteindelijk
via special effects in vlammen moet
opgaan. De onuitgesproken vrees van
de weigerachtige eigenaars: dat de
meedogenlozetshasjbaron Bruinsma
wordt neergezet als èen romantische
figuur, best een lieve jongen eigenlijk,
die alleen het verkeerde vak koos.
Die vrees is onzinnig, vindt Verhage.
„Bruinsma liet mensen ijskoud dood
schieten, )Ênaar aaide ook de poes.
Zijn vermogen vriendschappen te
sluiten, is soms zelfs belangrijker dan
dat doodschieten. Althans, het kan
verklaren waarom iemand iets doet.
Maar Bruinsma komt er in de film
echfiïiiet goed af. Hij raakt gek van
Klaas Bruinsma (Peter Paul Muller) ontmoet zijn grote liefde Annet (Chantal Janzen) op een Amsterdamse markt.
Foto: ANP/Marcel Antonisse
