Lang, blond en flamenco
CONCERT 3
TjratiF
ng eigen kinderen
proefles!
Leidsch Dagblad
Willem-Alexander opent
'HartsTocht' in Naturalis
Angst voor
ziektes na
watersnood
Klokkenluider Van Buitenen
keert terug bij oude werkgever
Politie alert na aankondiging
van zelfdoding op concert VS
1www.woonbeurs.nlI
Leidsch Dagblad
Gitarist Tino van der Sman in Katwijk, Wassenaar en Alphen
Willem Hoogendoorn
Bomt er natuurlijk van ais
sncogitarist, maar als je op-
lesgeeft aan de belangrijk-
amencoschool van het
nse Sevilla, knijp je toch
in je arm. Inmiddels weet
van der Sman niet beter,
migen vinden je alleen al
eoed omdat je een buiten-
r bent.'
i
urlijk kijken ze in Sevilla
nstreken wel eens vreemd
ze die lange, blonde Ne-
nder flamenco horen spe-
Isof hij nooit anders heeft
|e m. Flamenco, is dat niet
3 [dusieve domein van zi-
e ers, en anders toch van
H ibloedige Spanjaarden?
er jaar Spanje verbaast Ti-
n der Sman (29) zich er
elijks meer over. „In het
was dat natuurlijk wel
u s", vertelt hij, „maar dat
y im ben ik voorbij. Som-
moeten er niks van heb-
e at een buitenlander fla-
o speelt en vinden niets
ran wat je doet, maar je
^ok het omgekeerde. Dan
je op in een dorp en rea-
mensen overdreven en-
iast. Dan ben je niet
maar meteen verschrik -
goed, omdat je een bui
lder bent. Spannend is
oral omdat je de pech
lebben dat er een paar
irikkelijk goede gitaristen
zaal tten. Het is veel en-
Span je te spelen dan in
land."
maanden per jaar - als
idere activiteiten het toe
geeft Van der Sman,
onkelijk uit Nootdorp
tegenwoordig woonach-
Jtrecht, les aan de Fun-
Cristina Heeren in Se-
ij is de enige niet-
se docent op deze toon-
rende Andalusische fla-
ischool. Dat zit zo. In
teeg Van der Sman, na
aservatoriumopleiding,
ars van het Fonds voor
iumkunsten om een
ir te studeren in Sevilla.
ikelijk was hij niet van
iar de Fundación te
lie toen pas enkele jaren
d. „Ik kende de docen-
en bovendien geven ze
n groepslessen. Het
tie absoluut niet aan.
Idiumkunsten moest ik
naar een officiële in-
dus ik ben toch maar
Na een week was ik
[verkocht. Er ging een
voor me open, vooral
er op de Fundación veel
»g wordt gewerkt. Aan
d vroegen ze of ik wilde
l Dat was een ontzet-
rvolle uitnodiging. Ik
ir verbaasd. Ik had al
accepteerd dat het
ou lukken in Spanje aan
te komen. Er zijn daar
joede gitaristen."
dación werd in 1995 ge-
Flamencogitarist Timo van der Sman in een sfeervolle setting.
Publiciteitsfoto
sticht door een Amerikaanse,
een liefhebster, met volgens
Van der Sman heel veel geld.
Door het aantrekken van de
juiste docenten en het comple
te lesprogramma staat de
school inmiddels te boek als de
autoriteit op flamencogebied
in Andalusië. „Het is een bij
zondere school omdat alle dis
ciplines van de flamenco wor
den onderwezen: niet alleen
gitaar, maar ook zang en dans.
In het begin waren het vooral
buitenlanders die de school
bezochten. Dat maakt het zo
leuk. Er wordt hard gewerkt,
maar tegelijkertijd is het een
soort vakantieschool, de sfeer
is altijd ontspannen. Tegen
woordig zitten er ook meer
Spanjaarden op de opleiding.
Hoewel de kosten op zich niet
hoog zijn, is het voor Spanjaar
den nog altijd heel wat. Boven
dien is het in Spanje niet ge
bruikelijk flamencoles te ne
men aan een school. Flamen
co, dat leer je van vader op
zoon, of van vrienden. Door
een beurzensysteem is de aan
loop van Spanjaarden wel toe
genomen. Het gekke is dat de
Spaanse overheid alleen de
conservatoriumopleiding offi
cieel heeft erkend; daardoor
kunnen flamencoscholen bij
voorbeeld ook geen subsidie
krijgen. Dat is merkwaardig.
Flamenco is een belangrijk ex
portproduct, maar de overheid
weet de flamenco geen plaats
te geven."
Het bijzondere en aangename
voor Tino van der Sman is dat
hij genoeg verdient aan de
Fundación om ervan te kun
nen leven en niet zo gebonden
is dat hij nergens anders meer
aan toekomt. „Ik heb geen
contract, als ik optredens heb
kan ik gewoon weg. Dit najaar
geef ik bijvoorbeeld zelfs hele
maal geen les, ik begin pas in
januari."
Dat komt door de reeks optre
dens die hij dit najaar geeft
met danser Rafael Campallo
(in Mexico en de VS) en met
'Flamenco Grupo La Primave-
ra'. De groep bestaat acht jaar
en is opgericht door Van der
Sman en zijn vriendin, flamen
codanseres Mascha Meijman.
Dit seizoen bestaat het gezel
schap uit drie danseressen, een
Spaanse danser, twee Spaanse
zangers, een percussionist en
twee gitaristen, naast Van der
Sman Arturo Ramón, Hage
naar van Spaanse komaf. „We
zijn heel klein begonnen met
een paar optredens per jaar,
maar sinds we vorig jaar de
boel in eigen handen hebben
genomen, is het een stuk gro
ter aan het worden. Het is wel
heel veel werk, maar het is ook
een grote inspiratiebron. We
spelen traditionele flamenco in
een modem jasje. Het is beslist
geen theaterspektakel zoals
Fiesta Flamenca, al heb ik daar
overigens helemaal niks op te
gen. Ze zijn best wel goed,
maar het is wat commerciëler.
Het is ook lastig flamenco in
Nederland te verkopen als het
niet die presentatie heeft. Met
negen mensen zijn we eigenlijk
al iets te groot voor kleine za
len."
Bovendien gaat Van der Sman
dit najaar de studio in om een
cd op te nemen. „Dat is het be
langrijkste doel dat ik me voor
lopig heb gesteld. In Neder
land is het moeilijk jezelf te
verkopen als je niet een cd
hebt. Ik ga de plaat in novem
ber opnemen in Sevilla, met
een aantal muzikanten en zan
gers. Ik heb wel aan cd's van
anderen meegewerkt, maar dit
keer gaat het om mij, om mijn
eigen composities."
Hij werkt voor de opnames sa
men met zangers en muzikan
ten van de Fundación. „Voor
mij is de school een uitstekend
vertrekpunt. Ik ben de enige
buitenlandse docent en ook
een beetje een uithangbord.
'Kijk eens, buitenlanders, jullie
kunnen het ook!' Maar ik blijf
alleen in Spanje omdat ik daar
als muzikant beter word. Ik
werk daar met de beste muzi
kanten. Je moet ook naar
Spanje als je beter wilt worden.
Je moet de cultuur snappen,
op de een of andere manier
gaat dat in je spel zitten. Dat
vind ik ook de aantrekkings
kracht van de flamenco. De
combinatie van cultuur en mu
ziek. Flamenco is kracht, over
tuiging. Er is geen enkele ande
re muziek die me zo boeit. De
beleving en intensiteit heb ik in
geen enkel ander genre gevon
den. Het is complete muziek.
Flamenco heeft te maken met
temperament, maar het gaat
erom dat je dat temperament
controleert. Als ik Camerón
hoor, een van de grootste zan
gers, dan heb ik telkens het ge
voel dat er nog net iets meer in
zit, maar juist omdat hij dat
kleine beetje inhoudt, wordt
het spannend. Dat is een kwes
tie van techniek."
Flamenco Grupo La Primave-
ra - 19 september Woerden
(Kloostertuin), 26 september
Katwijk Tripodia), 27 septem
ber Alphen a/d Rijn (Parkthe
ater), 11 december Wassenaar
(Ware nar)
indkoming van één Euro-
markt. De landbouw werd
kosten van Brussel - dras-
gemodemiseerd. Toen
ide je ook niemand klagen;
pa was het ideaal, en we
enden er ook nog aan.
mslag kwam in 1992, toen
Dier Lubbers zich in Edin-
committeerde aan een
kende contributieverho-
Elk land vocht daar voor
eigenbelang: de Duitsers
de Europese steun aan de
malige DDR, de Fransen lie-
pld reserveren voor de boe-
Lubbers kwam niet verder
wat extra geldelijke hulp
Flevoland. Hij was destijds
al bezig met de oorlog in
Jslavië, de benoeming van
partijgenoot Hans van den
tk in de Europese Commis
si fn m t zijn eigen campagne
Def een Europese topbaan.
dat moment van onoplet-
tsi heid - of slecht begrepen ei-
1 Wng - betaalt Den Haag
ddels een hoge rekening,
als voor het kritiekloos be
ll van het Europees ideaal.
premier Balkenende zit er
anders op dan voortaan
maar eens zijn poot stijf te
den en vast te houden aan
nationaal veto over de Euro-
begroting. Nederland is
a3; TO armlastig dat we in Brus-
hoeven te gaan bedelen,
om van alle landenhet
We bij te dragen is weer het
uiterste.
de Vries
Folitiek Den Maag eisi narae garanues
door Richard Mooyman
schiphol - De positie van Ali
talia is het grootste obstakel
geworden bij het sluiten van
een alliantie tussen de KLM
en Air France.
Dat zegt vice-voorzitter H.
Popelier van de Vakbond
voor Nederlands Cabineper
soneel. Verder wil politiek
Den Haag harde garanties
over het voortbestaan van de
KLM en de mainportpositie
van Schiphol. De Nederland
se overheid heeft als mede
aandeelhouder van de KLM
een vetorecht.
De Italiaanse luchtvaartmaat
schappij Alitalia werkt al lan
ger samen met Air France in
SkyTeam, maar vreest in de
knel te komen als de KLM
toetreedt. „De Italianen zijn
bang voor de positie van Ali
talia en de Milanese luchtha
ven Malpensa", aldus Pope
lier. De verwachte officiële
aankondiging van een coalitie
tussen de KLM en het veel
grotere Air France bleef deze
week uit, wat een golf van
speculaties opleverde over de
oorzaak.
De betrokken bedrijven wil
len geen commentaar leve
ren, maar duidelijk is dat de
kwestie Alitalia een lastig
punt begint te worden. Vol
gens Popelier groeit in Italië
de angst dat het verlieslijden
de Alitalia en het vliegveld
Malpensa het gaan afleggen
tegen een combinatie KL
M/Air France met luchtha
vens in Amsterdam en Parijs.
De Italianen willen ook niet
buitenspel komen te staan.
Topman Mengozzi zei van
ochtend in de Financial Ti
mes dat Alitalia wil toetreden
tot de gezamenlijke holding
die de KLM en Air France op
het oog hebben. Volgens
Franse laanten komt er zo'n
houdstermaatschappij waar
bij de KLM en Air France on
der hun eigen naam verder
werken. De besparingen zou
den per jaar circa 450 miljoen
euro bedragen.
De verhouding tussen de
KLM en Alitalia is nogal pro
blematisch. De KLM besloot
drie jaar geleden een fusie
met Alitalia af te blazen nadat
Rome beperkingen had opge
legd aan de groeimogelijkhe
den van luchthaven Malpen
sa. De Italianen reageerden
woedend op het 'verraad' en
begonnen een juridische pro
cedure die de KLM een boete
opleverde van 181 miljoen
euro netto.
Op zijn zachtst gezegd zien
de Nederlanders en Italianen
eflcaar dus met gemengde ge
voelens terug in de club Sky
Team van Air France.
=ZnOLILJORljD0
KICK-OFF
WINTERSEIZOEN
2003/2004
www.snowworld.nl
T: 079 3 202 202
DE VOORKEUR VAN:
Foto: Henk Bouwman
SUSANNELAMMERS-
theater-en muziekrecensent
Voor iemand die niet kan kiezen
tussen 'muziek' en 'theater', is
het bepaald een zegen dat de
Schouwburg steeds meer opera
naar Leiden haalt. Het komend
seizoen mogen we drie opera's
verwachten - en een operette.
De Nederlandse Reisopera komt
naar Leiden met een bijzondere
Handel, Opera Trionfo doet een
geheel nieuwe opera voor kinde
ren. En Jan Willem de Vriend,
de meeslepend eigenwijze leider
van het Combattimento Consort,
heeft bij Der Stein der Weisen
(van onder meer Mozart) en Die
Fledermaus van Johann Strauss
een stevige vinger in de pap. De
Vriend staat voor flitsende, tin
telende interpretaties en naar
zijn Fledermaus zie ik het meest
uit.
Operette is inmiddels een zwaar
miskend genre, dat volkomen
onterecht categorisch weggezet
wordt als suikerzoete Weense
kitsch. En Die Fledermaus is wel
de laatste operette die dat ver
dient: cynische wereldsheid ge
paard aan meesterlijke muziek,
dat komt dichter in de buurt.
Het cliché wil dat operahelden
en -heldinnen op hun sterfbed
hun laatste (en mooiste) aria
zingen. Operettefiguren daaren
tegen weten meestal donders
goed aan welke kant hun boter
ham besmeerd is. De complexi
teit van het moderne leven is
niet aan ze voorbij gegaan, zou
je kunnen zeggen. Die Fleder
maus is eigenlijk altijd goed.
Het Muziektheater Usti uit Tsje
chië is gespecialiseerd in ope
rette en belooft ons een vernieu
wende uitvoering. Van De Vriend
verwacht ik dat hij de verrukke
lijk bittere chocoladesmaak ste
vig zal aanzetten. Onder zijn
handen zal de dubbelhartigheid
van het genre - het tegelijkertijd
spinnen en blazen, kopjes geven
en krabben - vast mogen schitte
ren.
Die Fledermaus - Johann
Strauss. Door Muziektheater Us
ti. Te zien: 28 januari, Leidse
Schouwburg.
blad
vrijdag 19 SEPTEMBER 2003
mmmm
"Muur
De gróótste selectie
kantoormeubelen
2000 m2
SHOWROOM!
K^itobrmeubelen
NR. 43339 LOSSE NUMMERS 1,10 ZATERDAG 1,55
a op als ze door acht figuren
orden meegenomen? Wij ne-
uder mee, dat schept vertrou-
veer jaren psychologische be-
ie kinderen."
ieeft de Belgische justitie, be-
2elf, inmiddels al contact ge-
>era. Llobera was vanochtend
voor commentaar. De Belgi-
r doet op laste van de onder
zen enkele mededeling. Vol-
iefting is er een internationaal
l uitgegaan naar de moeder,
t zeker dat de kinderen na de-
san hem worden toegewezen,
hij in december vorig jaar in
strijd met de wet door zijn kinderen na een
logeerpartij niet naar huis te brengen. Zijn
kinderen zouden geweigerd hebben terug
naar hun moeder te gaan. Desondanks loopt
er een dwangsom van 5000 euro per dag te
gen Warenberg.
„Formeel is meneer niet goed bezig, dat
Idopt", geeft Liefting toe. „Maar de Raad voor
de Kinderbescherming en het bureau Jeugd
zorg vinden dat ze bij Warenberg moeten blij
ven. De kinderen zijn gelukkig in België en
het gaat goed op school."
Pagina Binnenland i:
'Dat doet een moeder niet!'
ik weet
orven on-
jkse ha-
leer dan
door Theo de With
leiden - Kroonprins Willem-
Alexander opent woensdag 8
oktober de tentoonstelling
'HartsTocht' in het Leidse mu
seum Naturalis. Deze nieuwe
expositie valt samen met een
andere tentoonstelling, 'Lijf-
Reis' geheten. Ze behandelen
allebei de werking van het men
selijk lichaam en die van het
hart in het bijzonder.
Willem-Alexander is voor de
opening gevraagd omdat hij be
schermheer is van de Neder
landse Hartstichting. Deze
stichting heeft de tentoonstel
ling in samenwerking met het
Leidse nationaal natuurhisto
risch museum ontwikkeld. De
expositie 'HartsTocht' toont het
belang van het hart als motor
van het menselijk lijf. Bezoekers
kunnen zelf experimenten uit
voeren en daardoor bijvoor
beeld hun hartslag veranderen.
Ook wordt inzichtelijk gemaakt
wat er gebeurt bij een hoge
rajshahi/anp-rtr - De Benga-
lese autoriteiten zetten medi
sche teams in om de uitbraak
van ziektes tegen te gaan in
het door overstromingen ge
troffen noordwesten van het
land. Door de recente over
stromingen is er onder de dui
zenden vluchtelingen een
dringend tekort ontstaan aan
voedsel en drinkwater.
Negen mensen zijn door de
watersnood om het leven ge
komen. Circa 300.000 inwo
ners zijn van de buitenwereld
afgesloten en nog eens 200.000
zijn op de vlucht geslagen. Lo
kale functionarissen geven In
dia de schuld van de overstro
ming. Dat land zou via haar
Farakka-dam water hebben
doorgelaten. Sinds de moes
son begon in juni, zijn er door
overstromingen ten minste
honderd mensen omgekomen
en duizenden gezinnen dak
loos geworden. Ook de mate
riële schade is groot, aldus de
autoriteiten.
brussel/anp - Paul van Buite
nen, de Nederlandse EU-amb-
tenaar die met zijn onthullin
gen over fraude de vorige Eu
ropese Commissie in een crisis
stortte, is terug bij zijn oude
werkgever. Sinds enkele dagen
werkt hij bij het directoraat
Administratie van de Europese
Commissie. Van Buitenen
kreeg met zijn verhalen over
fraude in 1998 internationale
bekendheid. In 1999 moest de
commissie als gevolg daarvan
zelfs aftreden. De 'klokken!ai-
dér' kreeg geen bedankje,
maar een berisping en een
overplaatsing.
Teleurgesteld nam Van Buite
nen vorig jaar zomer ontslag,
met het recht om na een jaar
terug te keren.
new york/anp-dpa - De Amerikaanse hardrock
band Hell on Earth heeft aangekondigd dat een
van de fans, die een ongeneeslijke ziékte heeft,
tijdens een liveconcert in Florida zelfmoord zal
plegen. Dat meldde het muziektijdschrift 'Rolling
Stone' op zijn internetsite. De politie wil de zelf
doding verhinderen.
De niet nader geïdentificeerde fan gaat volgens
Hell on Earthzanger Billy Tourtelot een eind aan
zijn leven maken tijdens een optreden van de
band op 4 oktober in het State Theater in St. Pe
tersburg in Florida. Tourtelot zei dat de band had
ingestemd met het verzoek van de fan omdat
Hell on Earth 'achter het recht om waardig te
sterven staat". De naam van de fan wordt op de
dagjg/an het concert bekendgemaakt. E&^ieke
(advertentie)
BEL&WIN!
30 SEPT-5 0KT AMSTERDAM RAI
bloeddruk of slagaderverkal
king.
Niet alleen het lichamelijke as
pect van het hart krijgt aan
dacht op de tentoonstelling.
Studenten van de Hogeschool
voor de Kunsten in Utrecht ma
ken met behulp van korte ani
matiefilmpjes duidelijk dat het
hart ook allerlei symbolische
kanten heeft. Belangrijke eigen
schappen als moed, angst of
liefde worden nog altijd aan het
hart toegedicht.
De andere expositie met de titel
'LijfReis' is oorspronkelijk uit
Finland afkomstig. Bezoekers
van Naturalis kunnen een ont
dekkingsreis maken langs be
kende en onbekende plekken in
het lichaam.
Het is bijvoorbeeld mogelijk de
elementen te zien waaruit het
menselijk lijf bestaat: water,
calcium en vet. Verder krijgt het
publiek de kans zijn eigen
bloedcellen te bekijken of de ei
gen huid uitvergroot in beeld te
krijgen.
Verdachte moord
Lindh langer vast
Stockholm - De Zweedse aan
klager die is belast met het on
derzoek naar de moord op de
minister van buitenlandse za
ken, Anna Lindh, heeft vandaag
gevraagd om de hechtenis van
de hoofdverdachte te verlen
gen. De politie houdt sinds
dinsdagavond Per Olof Svens-
son vast op verdenking van de
moord. Ongeveer 1300 vrien
den, collega's, diplomaten en
internationale hooggeplaatsten
wonen vandaag in Stockholm
een herdenkingsdienst bij voor
Anna Lindh. De begrafenis is
morgen.
Defensieminister
Saddam gepakt
mosul - De voormalige minister
van defensie van Saddam Hus
sein, Sultan Hashim Ahmad,
heeft zich in de Iraakse stad
Mosul overgegeven aan de
Amerikanen. Ahmad was de
nummer 27 op de lijst van
meest gezochte Irakezen. Bij
een aanval op een Amerikaans
legerkonvooi even buiten Tikrit
zijn gisteravond drie Ameri
kaanse soldaten doodgescho
ten. De aanval was de tweede
van die dag. Eerder werd in
Centraal-Irak een Amerikaanse
patrouille in een hinderlaag ge
lokt. Daarbij raakten volgens
een legerwoordvoerder twee
soldaten gewond, al meldde de
Arabische nieuwszender Al-
Arabiyah dat acht militairen
waren gesneuveld.
fan wil met zijn zelfdoding op het toneel een sta
tement maken over het recht van doodzieke
mensen om waardig te sterven. Hij schreef in een
verklaring dat hij de voorkeur zou geven aan eu
thanasie onder toezicht van een arts. „Maar tot
de wet verandert moeten mensen als ik blijven
lijden of er zelf een eind aan maken". Op welke
wijze de fan zijn leven gaat beëindigen, is niet
duidelijk. De politie vindt dat de zelfdoding tij
dens het concert niet mag doorgaan omdat er
sprake is van een misdrijf. „Ik weet niet of het
een publiciteitsstunt is, maar wij gaan proberen
het tegen te houden en hen duidelijk te maken
wat de wet zegt", aldus een woordvoerder. Vol
gens de Amerikaanse wetgeving is hulp bij zelf
moord strafbaar. y?
Ja, ik word abonnee en ontvang de krant eerst 2 weken gratis.
NaamM Vf|^
Wi| gaan zotgvufdkj
Ik neem een:
maandabonnement
automatische betaling 19,60
kwartaalabonnement
automatische betaling 54,50
betaling per acceptgiro 55,00
persoonsgegevens In het cololon van de krant treft u nadere informatie ai
Bij machtiging tot
automatische betaling
krijgt u bovendien een
1/5 Staatslot met
Jackpot cadeau
Bij automatische betalrg is mqn
bank-gironummer
Handtekening:
I
712141 400114
V1
Stuur deze bon in een envelop,
zonder postzegel, naar:
Leidsch Dagblad, abonneeservice,
Antwoordnummer 10050 2300 VB Leiden
www.leidschdagblad.nl
