SBK Haarlem wil Leidse kunstuitleen overneme
'Film is Giphartiger dan Giphart'
KUNST CULTUUR
'Dit is om 11 september te herinnerer
Janine Jansen en
Valeri Gergjev
een boeiend duo
DONDERDAG 11 SEPTEMBER?
Beatrix bewondert pauselijke
kunst. Foto: ANP/Robin Utrecht
Beatrix opent
Pracht en Praal
utrecht - Koningin Beatrix
heeft gisteren in museum Het
Catharijneconvent in Utrecht
de tentoonstelling 'Pracht en
Praal' geopend. Deze expositie
toont allerlei kostbaarheden uit
de schatkamer van het Vati-
caan. Het is heel bijzonder dat
de Paus toestemming heeft ver
leend om allerlei kerkelijke
voorwerpen in bruikleen af te
staan.
Filmmaker Scola
krijgt oeuvreprijs
scheveningen - De Italiaanse
filmmaker Ettore Scola ont
vangt vanavond in Schevenin
gen de Lifetime Achievement
Award van het filmfestival Film
by the Sea. Scola is regisseur
van films als 'Brutti sporchi e
cattivi' (1976) en 'Una Giomata
Particolare' (1977). Hij krijgt de
award, die voor de eerste keer
door Film by the Sea wordt uit
gereikt, uit handen van festival
voorzitter Hedy d'Ancona.
Corry terug
bij de Rekels
tilburg - Corry Konings gaat
komend voorjaar een cd opne
men met haar oude Rekels. Het
is dan 35 jaar geleden dat Corry
en de Rekels voor het eerst bij
eenkwamen. De 52-jarige zan
geres kon gisteren nog niet zeg
gen of ze ook weer met de band
gaat optreden. Corry en de Re
kels scoorden in 1970 een grote
hit met 'Huilen is voor jou te
laat'. De single stond 41 weken
in de hitparade. Twee jaar later
gingen de Rekels en Corry Ko
nings wegens onenigheid uit el
kaar. Corry Konings begon een
solocarrière. De Rekels gingen
verder met zangeres Hannie.
Tijdens een reünie afgelopen
zomer is het idee voor een her
nieuwde samenwerking ont
staan.
Gestolen Da Vinei
wellicht kopie
londen - Het schilderij 'Ma
donna dei Fusi' van Leonardo
da Vinei, dat in augustus werd
gestolen uit een kasteel in
Schotland, is mogelijk een ko
pie. Het originele werk heeft
volgens kenners een waarde
tussen 43 en 86 miljoen euro.
Volgens de kunstexpert Jacques
Franck, verbonden aan de Uni
versiteit van Califomië in Los
Angeles, is het ontvreemde
schilderij echter niet van Da
Vinei. Het zou een van de ko
pieën zijn die in de zestiende
eeuw zijn vervaardigd.
Doornroosje
komt tot leven
in Eftelingtheater
kaatsheuvel/gpd - Peter Lusse
en Ron Boszhard, in de rollen
van verteller en prins Maurice,
zijn de publiekstrekkers in de
musical 'Doornroosje', die van
af 5 november in het nieuwe Ef
telingtheater in Kaatsheuvel
staat.
Met de musical 'Doornroosje'
brengt de Efteling voor het eerst
de komende winter een avond
vullende show, met het hele ge
zin als doelgroep. Bij de pro
ductie werkt de Efteling nauw
samen met Studio 100 in Vlaan
deren. Op 7 november is de
première.
De dochter van Ron Boszhard,
Naomie, speelt in een aantal
voorstellingen de rol van de
jonge Doornroosje. Annemieke
van Dam speelt en zingt de vol
wassen Doornroosje. Haar te
genspeler is Remko Harms in
de rol van Jonathan, de zoon
van de tuinman op wie ze ver
liefd is.
Het nieuwe theater van de Efte
ling beschikt over 1200 zitplaat
sen en is daarmee een van de
vijf grootste theaters van Ne
derland. Deze maand werden
ook de bijbehorende foyer en
het theaterrestaurant (400 zit
plaatsen) in gebruik genomen.
Op de dagen dat de Efteling ge
sloten is, in de winter, zijn het
Sprookjesbos en twee attracties
speciaal voor de gasten van het
theater geopend. Tijdens de
Winterefteling kunnen de be
zoekers van 'Doornroosje' de
hele dag het park in.
In de herfstvakantieweken, van
13 tot en met 26 oktober, kan
iedereen die een spinnewiel
meeneemt gratis naar binnen.
Tijdens de première, op 7 no
vember, worden alle spinne
wielen verbrand. Om te voorko
men dat de geschiedenis zich
herhaalt, en Doornroosje weer
honderd jaar moet slapen.
door Cees van Hoore
leiden/Haarlem - De Haarlemse Stichting
Beeldende Kunst (SBK) wil de Leidse kunstuit
leen onder haar hoede nemen. Dat zegt Leo
Duppen, directeur van het SBK in Haarlem. Het
lot van de kunstuitleen in Leiden, die deel uit
maakt van het Centrum Beeldende Kunst
(CBK), is nog onzeker.
De Leidse politiek moet op 17 september de
knoop doorhakken over opheffing of voort
bestaan. Connie van Driel, directeur van het
Leidse CBK. vindt het aanbod van de Haar
lemse Stichting Beeldende Kunst voorbarig.
„De gemeenteraad moet zich eerst maar eens
uitspreken over de kunstuitleen."
Een landelijk rapport van het bureau Beren
schot heeft onlangs uitgewezen dat kunstuit
lenen vooral aan mensen met een bovenmo-
daal inkomen uitlenen en daarmee een beet
je hun doel voorbijschieten. Die uitkomst
kleurt nu de discussie in Leiden. De commis
sie cultuur en onderwijs van de gemeente
Leiden heeft vorige week vergaderd over de
toekomst van de kunstuitleen. Groenlinks
wil dat de instelling verdwijnt, de PvdA heeft
gewezen op de mogelijkheid de kunstuitleen
onder meer in Haarlem onder te brengen.
Connie van Driel: „Haarlem is vooralsnog
geen optie. Men gaat in de discussie uit van
een landelijk rapport en er is nog niet beke
ken hoe het precies in Leiden zit. Ik wil dat
eerst wel eens onderzocht zien. Wij scoren,
landelijk gezien, helemaal niet slecht. Daar
naast kan ik me ook voorstellen dat er wel an
dere kunstuitlenen zijn waar wij mee kunnen
samenwerken. Wat zegt u? Grotere steden zo
als bijvoorbeeld Rotterdam? Nee, daar laat ik
me niet over uit."
Leo Duppen heeft zijn plannen kenbaar ge
maakt aan de voorzitter van de commissie
cultuur in Leiden. Duppen: ,,We weten nu
eenmaal dat het toch vooral de hoger opge
leiden zijn die kunst lenen. En het zijn ook
niet de allochtonen die de kunstuitleen be
zoeken. Dat is een gegeven waarmee we zul
len moeten leven. Maar opheffen kan altijd
nog."
Duppen ziet voor Leiden eenzelfde construc
tie als die destijds met Beverwijk is gebruikt.
„Die kunstuitleen hebben we toen ook onder
onze hoede genomen. Je ziet nu dat h
tal abonnees van 600 naar 750 is gesti
zijn tal van voordelen aan samenwerk
bonden: je kunt de overheadkosten
ken, er is een gezamenlijke en dus goi
re inkoop mogelijk en daarnaast kun j
ken administratief gezien centraal lat<
len door één goede boekhouder en
niet allerlei part-time krachten in te h
zie er wel wat in. Haarlem-Leiden-Be
ik vind het een mooie driehoek."
Connie van Driel: „Tja, ik kan me wel
re driehoeken voorstellen."
Amerikaanse kunstenares Molly Ackerman herdenkt aanslag met schilderij
muziek recensie
Aad van der Ven
Gergjev Festival - Rotterdams
Philharmonisch Orkest o.l.v. Valeri
Gergjev, Janine Jansen (viool) en Kathryn
Stott (piano). Werken van Prokofjev.
Gehoord: 9/9 en 10/9, Rotterdam (de
Doelen).
Janine Jansen en Valeri Gergjev:
mooier kan de muzikale sa
menwerking tussen Nederland
en Rusland toch niet zijn. Vio
liste en dirigent voerden enkele
jaren geleden samen het Viool
concert van Tsjaikovski uit op
een van de eerste edities van
Gergjevs Rotterdamse festival.
Het was, van de kant van Janine
Jansen een fraaie, maar een
beetje kleine, te introverte
Tsjaikovski. Alsof de Doelen
voor haar iets te groot was.
Desondanks onderkende Gerg
jev meteen haar bijzondere
kwaliteiten. Zij mocht kort
daarop mee met het Rotter
dams Philharmonisch Orkest
naar Japan. Deze week hebben
violiste en dirigent elkaar weer
in Rotterdam ontmoet. Vluchtig
en snel, zoals dat altijd bij Gerg
jev gaat, maar ook nu was de
samenwerking naadloos. Een
samenwerking tussen twee mu
sici die dezelfde bezetenheid
hebben en aan een half woord
genoeg hebben om elkaar te
begrijpen.
Met Janine Jansen is intussen
veel gebeurd: concerten met
belangrijke orkesten, een mooi
platencontract en nu ook nog
de Nederlandse Muziekprijs,
dinsdag in de Doelen uitgereikt
door staatssecretaris Medy van
der Laan (cultuur). En wat het
belangrijkste is: haar spel heeft
sinds die eerste prille Tsjai-
kovski-uitvoering duidelijk ge
wonnen aan klank, allure en
betekenis.
De vioolmuziek van Prokofjev -
twee concerten, sonates - ligt
Janine Jansen uitstekend. Het is
muziek, getekend in lange dun
ne lijnen, lyrisch maar nooit
week. Prachtige melodieën en
hardnekkig kloppende ritmen
wisselen elkaar af en komen
soms ook samen. Er zijn in de
vioolpartij veel mysterieuze,
vaak ook snerpende, sinistere
klankeffecten.
Vooral dat sinistere doet Janine
Jansen fantastisch. Zij durft op
zulke plaatsen haar viool er
echt van langs te geven. Het
enige probleem bij haar lijkt op
dit moment het doseren van
spanning en intensiteit te zijn.
Zo gretig viel zij op het eerste
deel van Prokofjevs Tweede
concert aan, dat de muziek iets
van haar enigszins afstandelij
ke, klassieke karakter verloor.
Ook een dag later in de Tweede
sonate voor viool en piano - zij
speelde die met de voortreffelij
ke pianiste Kathryn Stott - liep
Janine Jansen zichzelf soms
voorbij. Dat werk is beslist on
schuldiger, minder gepassio
neerd, dan zij suggereerde met
haar drukke spel.
Op andere momenten van dit
recital overtuigde zij echter vol
komen, zoals daar waar we in
het eerste deel van de dreigen
de Eerste sonate 'de wind op
het kerkhof horen, zoals Pro
kofjev de geheimzinnig fluiste
rende snelle vioolpassages be
schrijft. Janine Jansen slaagde
er beide avonden in elk geval
weer in haar publiek voortdu
rend te betrekken bij wat zij in
deze muziek ervaart.
Om haar heen denderde het
festival voort. Het gaat daar hef
tig en meeslepend toe, wanneer
Gergjev een van zijn beide or
kesten, Rotterdam of Sint Pe
tersburg, weer eens door elkaar
schudt en de wilde pracht van
Prokofjev ontketent. Zoiets ma
ken we nooit meer mee.
door Mascha Welling
leiden - Op 11 september 2001
was de Amerikaanse beeldend
kunstenaar Molly Ackerman in
New York. Vorig jaar ging ze
voor de herdenking terug naar
New York. Dit jaar blijft ze in
Leiden, de stad waar ze woont
en ze herdenkt de aanslag op
het World Trade Center (WTC)
op haar manier. Gisteren begon
ze met een kunstwerk van het
WTC vlak na de aanslag.
In haar atelier aan de Nieuwq
Rijn in Leiden staat Ackerman
in haar blauwe overall klaar om
te werken. Een cameraploeg
van het NCRV-televisiepro-
gramma 'Heilig Vuur' filmt haar
voor de uitzending van van
avond. Ackerman legt de inter
viewer van het programma uit
dat ze van tevoren alleen weet
dat het een kunstwerk over de
Twin Towers wordt. Op de
grond liggen lappen jute en ka
toen die ze gebruikt om lagen
in haar schilderijen te maken.
„Het dagelijks leven bestaat ook
uit lagen, net als de emoties van
mensen", aldus Ackerman.
De ondergrond voor het schil
derij hangt aan de muur. Het
bestaat uit twaalf losse stukken,
die met tape aan elkaar verbon
den zijn. Met blote handen
scheurt Ackerman een stuk jute
af, dat ze met veel lijm op de
ondergrond plakt. Met een ge
concentreerd gezicht zegt ze
dat dit een van de Twin Towers
is. De tweede toren bestaat uit
een lap katoen en beide torens
worden met lijm ingesmeerd.
Om meer structuur in haar
schilderij te krijgen, gebruikt de
kunstenares poeder van mar
mer. Gedreven smeert ze de
poeder met haar handen over
de 'eerste toren'. Een kwast
komt er niet aan te pas. „Mijn
handen zijn de grootste kwas
ten die ik kan vinden. En door
dat ik het kunstwerk direct aan
raak, voel ik me er meer ver
bonden mee", aldus Ackerman.
Molly Ackerman: „Als ik met dit schilderij kan laten zien dat ik Amerikaanse ben zonder vooroordeel ben ik een gelukkig mens,"
Foto: Henk Bouwman
Nadat de kleuren rood en
blauw zijn toegevoegd, wordt
duidelijk dat het schilderij het
moment vlak na de aanslag ver
beeldt. Met schokkende stem
vertelt ze dat de angst van twee
jaar geleden weer opkomt ter
wijl ze werkt. „Toen ik het
tweede vliegtuig in de toren zag
verdwijnen, dacht ik dat de
Derde Wereldoorlog begon."
Die angst probeert Ackerman
ook in dit kunstwerk te verwer
ken. Tussen de rode verf voor
de vlammen, ontstaan er gaten
in de torens waardoor de blau
we lucht te zien is. „Het was
een prachtige dag fnet een
blauwe lucht die opeens gevuld
werd met stof en as. Vlak voor
dat de torens instortten kontje
er recht doorheen kijken. En
het idee dat op die plek mensen
hadden gestaan maakte me zo
verdrietig", zegt Ackerman.
Uiteindelijk hangt er een schil
derij met een boodschap van
de kunstenares. „Schilderen is
mijn manier om me te uiten.
Met dit schilderij wil ik zeggen
dat dit nooit vergeten mag wor
den", aldus een verdrietige
kunstenares. Het schilderij is
volgens Ackerman nog niet af
„Ik zal het minder rauw maken,
maar de essentie blijft." In haar
kunstwerken gebruikt de Ame
rikaanse normaal alleen cirkels.
Twee jaar geleden maakte ze
opeens twee schilderijen met
twee torens. Pas na de aansla
gen zag ze de gelijkenis met de
Twin Towers. Die twa
werken heeft ze weg
omdat ze niet elke da
september herinnerd
den. Maar het kunstwe
aan de muur van ha
hangt, wil ze houden
het aan mensen laten
de aanslag hebben me
vooroordelen naar
mensen. Als ik met dit
kan laten zien dat il
kaanse ben zonder vo<
ben ik een gelukkig me
'Phileine Zegt Sorry' van regisseur Robert Jan Westdijk opent filmfestival in Utrecht
door Pieter van Lierop
utrecht - 'Phileine Zegt Sorry*
lijkt de ideale keuze voor de ou
verture van het nationale film
festival in Utrecht. De in Utrecht
geboren regisseur Robert Jan
Westdijk maakte op dit festival
acht jaar geleden furore met zijn
debuutfilm 'Zusje' die op de ope
ningsavond bekroond werd met
de Prijs van de Stad Utrecht en
op de slotavond met een Gou
den Kalf. Zijn nieuwe film, geba
seerd op een populair boek van
de Utrechtse auteur Roland
Giphart, werd deels ook in
Utrecht opgenomen.
Cineast Westdijk, die vrijwel
zijn hele leven elders heeft ge
woond, is onlangs weer ingeze
tene geworden van zijn geboor
testad. „Je mag dus zeggen dat
ik me hevig identificeer met
mijn onderwerpkeuze. Grappig
evenwel is dat ik me heb ver
gist. Het boek speelt helemaal
niet in Utrecht. Ik had blind
verondersteld van wel, maar
Giphart zelf attendeerde me er
op dat hij dat nergens geno
teerd had. Ik heb me ook laten
sturen door ander werk van
Giphart, ook zijn korte verha
len. Die spelen zich vaak on
miskenbaar af in Utrecht. Er
zitten veel details in de film die
zijn ontleend aan desnoods er
gens een enkel bijzinnetje in dit
boek of aan iets wat is binnen
gekomen via andere publica
ties. Ik heb geprobeerd de ultie
me Giphart-film te maken."
Over het verfilmde verhaal:
„Wezenlijk is dat Max, die op
de toneelacademie zit, bij
Phileine weggaat omdat hij de
kans krijgt om een jaar in New
York te werken. Phileine vreest
dat hij daar een nieuw leven
opbouwt en van haar zal ver
vreemden. Ik zat op dat script
te zwoegen en toen kregen we
de gebeurtenissen van 11 sep
tember. New York kreeg ineens
een wrange bijsmaak. Toen heb
ik dus enige tijd Tokio in mijn
hoofd gehad. Want het moest
ver weg zijn. Gelukkig bleek dat
je New York toch snel weer met
ook een boel andere dingen
kon associëren dan enkel 11
september."
Het draaien in New York verliep
onverwacht soepel. Alles is
daar voortreffelijk geregeld. Ze
zetten een paar pionnen neer
op straat en dan wordt er niet
geparkeerd. Als je in Nederland
een stukje markeert met linten,
dan zet iedereen er tóch zijn
auto neer. Als je in New York
filmt, lopen de mensen ook ge
woon door. Ze zijn gewend dat
er altijd wel een of meerdere
films worden opgenomen. De
mooiste scène draaiden we op
Times Square. Dat ziet er zo on
waarschijnlijk mooi uit dat je
bijna gaat geloven dat het tru
cage is."
Westdijk beschouwt 'Phileine'
als een voor hemzelf cruciale
film omdat hij voor het eerst
het script helemaal alleen heeft
ontwikkeld. „Echt in eenzaam
heid in het hok zitten en typen.
Daar ben ik trots op. Wel was
het prettig dat Giphart me zijn
manuscript had gemaild, zodat
ik dat als basismateriaal altijd
bij de hand had. Maar het be
langrijkste richtsnoer is steeds
mijn eerste leeservaring van het
boek geweest. Niet zo zeer dus
tot in details wat Giphart erbij
in zijn hoofd had toen hij het
schreef, maar het gevoel en de
associaties die werden opgeroe
pen toen ik het in 1996 las zon
der nog aan een film te den
ken."
De filmer heeft zijn voltooide
script helemaal doorgenomen
Robert Jan
Westdijk
geeft zijn
ploeg aanwij
zingen bij de
opnamen van
'Phileine Zegt
Sorry'.
Foto: Jaap
Vrenegoor
met Giphart zelf. Die had im
mers een slechte ervaring met
de al te vrije filmbewerking die
Ruud van Hemert maakte van
'Ik ook van jou'. Daar was de
auteur droevig van geworden.
Westdijk vond het belangrijk
dat hij Gipharts zegen zou krij
gen. „Of je verzint zelf een ver
haal of je pakt een boek. Doe je
het laatste dan moet je zorgen
dat die film ook hetzelfde na
streeft en ook zo goed mogelijk
klopt met de sfeer, de humor.
Dus niet a la Hitchock een idee
tje of conceptje uit een boek
plukken en daar een heel eigen
film van maken. Ik heb echt ge
tracht om Giphartiger dan
Giphart te zijn."
„Dan vind ik het ook logisch
om hem dat ter lezing aan te
bieden. Ik wilde bovendien be
wijzen dat het een grappige
film zou worden. Humor is een
belangrijk middel om tot iden
tificatie te komen. Ook 'Zusje'
was lichtvoetig terwijl het on
derwerp groter of emotioneler
was dan je aanvankelijk dacht.
Lichtvoetigheid wil absoluut
niet zeggen dat het oppervlak
kig is. Giphart beheerst die stijl
als geen ander, als je kijkt wat
hij heeft gedaan in 'Ik Omhels
Je Met Duizend Armen': In een
wat lichtere toon scènes be
schrijven over de euthanasie
van zijn moeder."
„Casting is tachtig procent van
je film", weet ook deze regis
seur. Zijn hereniging met Kim
van Kooten, de hoofdrolspeel
ster uit 'Zusje', schept bijzon
dere verwachtingen. Maar Mi-
chiel Huisman, die straks ook
de titelrol heeft in 'Floris',
maakte Westdijk eveneens ge
lukkig.
„Het was voor mij tijdens het
schrijven al duidelijk dat Philei
ne gespeeld moest worden
door Kim. En het werd Kim.
Vervolgens krijg je iets eigen
aardigs: op de set ga je onwille
keurig verwachten dat ze ook al
helemaal weet hoe ze het moet
spelen. Je wilt dat ze iets doet
op een specifieke manier en je
denkt: 'Waarom doet Kim het
y
nou niet? Ik heb het hi
zend keer zien doen.
mijn laptop had ik
in mijn eigen hoofd,
en ik kennen elkaar
als ik maar duidelijk!
niceer, komt het moi
het wel degelijk heel
pikt. Ze heeft het ecl
gedaan."
Voor de rol van Max
regisseur langer zoe
was een moeilijke. He
lijk een kerel die in he
voortdurend zwart
maakt. Eigenlijk lijkt
hij voortdurend vreen
onbetrouwbaar is.
komt omdat het ver!
schreven vanuit Phil EN
tiek en zij is achterc aa
de finale blijkt jui^j
meest recht-door-ze
Dan moet je als kijk
gevoel hebben dat oi
hebt gewantrouwd n
het hem daarom ook
dat er diep gemeend
gen hem wordt gezei
was een zekere dub
heid voor die rol no I
kregen we met Mich J
pakken. Het is leuk or*
twee te kijken. Eel
'Phileine Zegt Sorr]
woensdag 24 sept r
première in de Stal w,
burg van Utrecht. On k
ber gaat de film in
landse bioscopen dr£|
Michiel Huisman en Kim van Kooten als hoofdrolspelers.
Publiciteitsfoto
