Bush hoopt
op steun VN
BUITENLAND
Proces heropend tegen 700 beulen van Argentijnse junta
Vonnis Bashir verrast vriend en vijand
Joshka Fischer maakt zijn karwei in Berlijn af
Arafat:
Routekaart
is om zeep
President onder vuur over Irak
Honderden gevangenen
uit dodencellen vrijgelaten
'Israëlische piloot Ron Arad leeft'
Duitsland steunt Turkije in
kandidatuur Europese Unie
ize in cruise
jt. ^over te geven
pedaaDRK - Dat er wel eens
ivergegeven op een crui-
zal niemand verbazen,
massaal als op de Re-
icess is zelden vertoond.
itieboot moest zijn
is over de Atlantische
in New York onderbre-
idat 301 van de ruim
^honderd passagiers en
•uinningsleden ziek wa-
raakten besmet met het
^^rus, dat hoogst besmette-
^rnaar snel weer over. Het
I Rvas op 18 augustus ver-
n uit Kopenhagen.
Hijs begraaft
ste hittedoden
tlijhe
ieg'eiT Parijs worden van-
n Necestig voornamelijk be-
h°ta( parijzen aars begraven
men te zomer bezweken aan
jegolf en van wie het li-
lacht f is opgehaald. Ze
»iet m op de armen- en daklo-
ffi&aafplaats begraven. De
aantaölf heeft in Frankrijk aan
SPH2 mensen het leven ge-
woensdag 3 september 2003
ikai
iwen gepakt
luurmoorden
JHt - Twee vrouwen, 20 en
«m bif oud, zijn in de Colombi-
5-47 hoofdstad Bogota gear-
rd wegens het plegen van
loorden. Huurmoorden
^—Colombia een ware
^nmaar niet eerder zijn
^Jen ervoor opgepakt,
^^ans werken huurmoor-
cortertS met tweeën en vluch-
on.Khna moord op een mo-
5. Ook de vrouwen deden
kDa.ir ze werden na een wil-
ag itervolging gearresteerd.
23 blijft leider
trd-Korea
Het parlement van
Korea heeft vandaag
M|ng-il herkozen als chef-
Mtie, de belangrijkste func-
BBIet laatste stalinistische
»r wereld. Kim Jong-il is
aarHien jaar en is van plan
n 0zijn dood te blijven.
zaa' lijgenaamd de Geliefde
volgde zijn vader Kim II-
ip, die als de Grote Leider
!nd3(-Korea 45 jaar met stalen
fegeerde.
hoede in VS
mt almaar toe
dea
het ngton - Het aantal ar-
a de Verenigde Staten is
nber^ar met bijna 1,4 miljoen
lomen tot bijna 34,8 mil-
iptetf ongeveer 12,4 procent
I bevolking. Dat heeft het
Dtenjcaanse Volkstellingbu-
andaag bekendgemaakt,
pterrfeer 17 procent van de
ten, ofwel 12,2 miljoen,
vorig jaar in armoede, te-
bel.5 miljoen in 2001.
liggi
ie"ian verbiedt
ïïkn bij de VN
rjjnljoRK - Het laatste rokers-
ii is gevallen: VN-secreta-
aeraal Kofi Annan heeft in
lofdkantoor van de Ver-
t Naties in New York een
:rbod ingesteld. Enkele
laten, zoals de Russische
ibassadeur en verwoede
•ergej Lavrov, verzetten
g fgen de maatregel. Vol-
ïvrov heeft Annan niets
'lien over het gebouw,
-woordvoerder erkende
iffende diplomaten lastig
BÉpakken zijn. VN-perso-
~'%n het roken wel verbo-
lorden.
r nonderzeeër
gaan door lek
j omorsk - Niet een storm
een lek in het achterste-
-jgjas de oorzaak van het zin-
in de Russische atoomon-
Lleieër K-159 zaterdag in de
[j: Jtszzee. Volgens een bron
J li het Russische ministe-
-reh defensie had de com-
£^ant van de onderzeeër
Je in het achtersteven ont
ij tf1 hadden matrozen ver
ft rgeprobeerd dat comparti-
te sluiten. De marinelei-
tou geen toestemming
6n gegeven om het schip,
Sar de sloop werd ge-
yjit, te laten zinken. Dit be-
ieft mogelijk negen matro-
et levens gekost. Eén ma-
overleefde het drama.
i
■j u bezorgd om
t Aung San
gfeyOK - Mensenrechtenspe-
ImÉ Pinheiro van de Verenig-
'^ties maakt zich grote zor-
de gezondheid van Au-
h Suu Kyi. De Birmaanse
■itieleidster zou in hon-
zijn om vrijlating af
igen. Pinheiro zei giste-
it hij geen bevestiging had
en krijgen van de honger
ig, maar zich wel grote
maakt. Aung San zit
eind mei gevangen op
eheime plaats. Het is al
dan een maand geleden
b Nobelprijswinnares be-
stfkreeg van een vertegen-
jljdigervan het Rode Kruis.
Rechters maken werk van vervolging na schrappen van amnestiewet
door Frans Lindenkamp
sio paulo - De Federale Rechtbank in de Ar
gentijnse hoofdstad Buenos Aires heeft de
strafzaken heropend tegen zo'n 700 militairen
betrokken bij schendingen van mensenrech
ten tijdens het militaire bewind in de jaren
1976-1983. Het betreft folteringen en moor
den in de beruchte Technische School van de
Marine te Buenos Aires, waar 5000 politieke
gevangenen zijn verdwenen, en misdaden te
gen de mensheid door het Eerste Legerkorps
in een veertigtal concentratiekampen.
Het hof acht een nieuw proces mogelijk nu
twee amnestiewetten zijn geschrapt door het
Argentijnse Congres. Die wetten vrijwaarden
naar schatting 2400 betrokkenen van proces
sen. President Nestor Kirchner is voorstander
van berechting van foute militairen. Hij acht
het doorbreken van de wijdverbreide straffe
loosheid elementair om van Argentinië een
rechtvaardige samenleving te maken.
Het heropenen van de processen valt samen
met de vrijlating van 39 militaire onderdruk
kers van wie de Spaanse rechter Baltazar Gar-
zon uidevering verlangde. Madrid zag verle
den week af van het indienen van een offici
eel uiüeveringsverzoek. Onder de 39 waren
kopstukken van het generaalsbewind zoals
oud-dictator Jorge Videla. Volgens de Spaan
se premier Aznar doet uidevering niet meer
ter zake, omdat de Argentijnse jusdtie nu de
handen vrij heeft.
De verwachting is dat rechters elders in Ar
gentinië het voorbeeld van hun collega's in
Buenos Aires zullen volgen en ook oude pro
cessen tegen beulen heropenen. Advocaten,
die de betrokkenen verdedigen, dreigen al
naar de Hoge Raad te stappen. Zij stellen dat
de amnestiewetten nog steeds van kracht
zijn, omdat het Congres in hun ogen het
recht ontbeert wetten in te trekken. Dat kan
alleen de Hoge Raad.
Het allerhoogste rechtsorgaan zal zich bin
nenkort - vooral op aandringen van president
Kirchner - buigen over de vraag of de amnes
tiewetten ongrondwettelijk zijn zoals het
Congres met de afschaffing al heeft beaamd.
Bekend is dat de acht rechters sterk verdeeld
zijn. Voordat de rechters een oordeel vellen
willen zij dat het Congres eerst een nieuwe
voorzitter voor hun college benoemt. De vori
ge op na beschuldigingen over corruptie en
machtsmisbruik.
Met het besluit van de rechters in Buenos Ai
res groeit de druk op de Hoge Raad. Het voor
uit schuiven van een beslissing valt steeds
moeilijker te verkopen, want een ruime meer
derheid van de Argentijnen wil dat het recht
eindelijk zijn loop krijgt.
jeruzalem/ap/afp/rtr - Vol
gens de Palestijnse president
Yasser Arafat is 'de routekaart
naar vrede', het meest recente
vredesinitiatief voor het mid
den-oosten, om zeep gebracht
door de Israëlische agressie.
Arafat zei dit gisteren tegen
Amerikaanse verslaggevers.
De Verenigde Staten hebben
volgens Arafat niet voldoende
gedaan om de vredesinitiatie
ven in leven te houden.
De positie van Arafat wordt
steeds penibeler. Niet alleen is
hij in een felle machtsstrijd ver
wikkeld met de Palestijnse pre
mier Abbas, ook internationaal
raakt hij steeds meer uit de gra
tie. De Israëlische minister van
defensie Shaul Mofaz zei giste
ren dat het tijd wordt om Arafat
het land uit te zetten. Volgens
Mofaz is hij het belangrijkste
obstakel voor vrede. „Het tijd
stip waarop Israël Arafat weg
jaagt moet zorgvuldig worden
gekozen om de positie van de
Palestijnse premier Mahmoud
Abbas niet nog verder te onder
mijnen", zei Mofaz.
Abbas geldt als gematigd en is
vooral onder druk van de VS en
Israël benoemd in de hoop zo
Arafat buitenspel te zetten.
Maar Arafat heeft nog steeds
veel macht, met name op het
gebied van veiligheidstroepen.
De VS en Israël willen dat hij
die ook afstaat aan Abbas, die
donderdag in het Palestijse par
lement verantwoording moet
afleggen voor zijn eerste hon
derd dagen als premier. Abbas
verliest overigens aan polulari-
teit en loopt het risico dat hij
morgen door het Palestijnse
parlement naar huis wordt ge
stuurd.
Bijna tweehonderd Palestijnse
parlementsleden, academici en
schrijvers riepen gisteren in
krantenadvertenties Arafat en
Abbas op htm meningsverschil
len bij te leggen. Zij wezen er
op dat de ruzie schadelijk is
voor de Palestijnse zaak. De
beide politici spreken niet meer
met elkaar en communiceren
via bemiddelaars.
Britse ambassade
in Teheran dicht
na schietpartij
londen/teheran/anp/rtr - De
Britse ambassade in de Iraanse
hoofdstad Teheran is vandaag
gesloten nadat vanaf de straat
op het gebouw was geschoten.
Dit meldde de omroep BBC.
Het incident gebeurde nadat
bekend werd dat Iran zijn am
bassadeur uit Londen had te
ruggeroepen. Iran is boos over
behandeling in Engeland van
Hadi Soleimanpour, de voor
malige Iraanse ambassadeur in
Argentinië. De Britse justitie
weigert Soleimanpour, die op
verzoek van Argentinië is aan
gehouden, vrij te laten. Hij zou
betrokken zijn geweest bij een
bomaanslag in 1994 op een
joods centrum in Buenos Aires.
Soleimanpour ontkent elke be
trokkenheid.
Ali Imron bij aankomst bij de rechtbank in Bali. Daar werd hij vanmorgen tot twintig jaar cel veroordeeld wegens zijn betrokkenheid bij de
aanslag Bali, oktober vorig jaar. Foto: Reuters
Afgang voor Indonesische regering
door onze correspondent
Jaap van Wesel
Washington - President George
Bush gaat de VN-Veiligheidsraad
vragen om een mandaat voor
een internationale troepen
macht onder Amerikaans com
mando. De situatie in Irak loopt
zozeer uit de hand dat hij zijn
beleid radikaal wijzigt.
In eigen land komt hij steeds
meer onder vuur te liggen,
vooral ook over de enorme kos
ten van de operatie in Irak. De
ommezwaai is opmerkelijk, ze
ker omdat ook minister van de
fensie Rumsfeld, altijd een fel
tegenstander van een VN-rol in
Irak, van gedachten veranderd
is. Rumsfelds commandanten
in Irak hebben hem duidelijk
gemaakt dat de situatie in Irak
compleet uit de hand dreigt te
lopen. De militairen hebben ge
waarschuwd dat de chaos in
Irak een strategische bedreiging
voor de Verenigde Staten gaat
worden. De Amerikaanse rege
ring is voorzichtig optimistisch
dat de Veiligheidsraad de door
Washington ingediende resolu
tie zal steunen, al staan er nog
lange en moeizame onderhan
delingen voor de deur. Minister
van buitenlandse zaken Colin
Powell overlegt deze week met
de belangrijkste leden van de
Veiligheidsraad over de nieuwe
VN-resolutie.
Dat Bush nu naar de Veilig
heidsraad stapt voor een nieuw
mandaat heeft twee doelein
den. In de eerste plaats wil
Amerika meer buitenlandse
troepen om de veiligheid in Irak
te kunnen garanderen. Gedacht
wordt in de eerste plaats aan
landen als India, Pakistan en
Turkije, die tot dusver gewei
gerd hebben zonder' VN-steun
mee te doen. In de tweede
plaats is er voor Irak geld, zeer
veel geld nodig, meer dan Ame
rika in z'n eentje kan en wil op
hoesten.
Juist vanwege dat geld ligt Bush
in eigen huis onder vuur. Met
verkiezingen in aantocht en
sterk oplopende tekorten op de
begroting willen zowel Bush' ei
gen Republikeinen als Demo
craten weten hoeveel het Ame
rikaanse verblijf in Jrak gaat
kosten. Alleen aan militaire
operaties in Irak geven de Ame
rikanen nu 3,9 miljard dollar
per maand uit. De schattingen
voor de kosten van de weder
opbouw lopen in de tientallen
miljarden dollars.
Er zijn nu ongeveer 140.000
Amerikaanse militairen in Irak.
Deze sterkte zal naar verwach
ting voor onbepaalde tijd wor
den gehandhaafd. Amerikaanse
vertegenwoordigers gaan van
daag in Brussel met vertegen
woordigers van de Europese
Unie, de Verenigde Arabische
Emiraten, Japan, de Wereld
bank en de VN om tafel zitten
om een volgende maand in Ma
drid te houden donorconferen
tie voor te bereiden.
door onze correspondent
Step Vaessen
Jakarta - Het vonnis tegen de
65-jarige 'terrorist' Abu Bakar
Bashir verraste vriend en vij
and. Tegen alle verwachtingen
in kreeg hij vier jaar gevange
nisstraf in plaats van de vijftien
jaar die de openbare aanklagers
hadden geëist.
De rechters achtten niet bewe
zen dat de moslim-geestelijke,
de 'emir', de leider was van Je-
maah Islamiayah. Ook was er
geen bewijs dat hij achter een
reeks bomaanslagen zat en de
opdracht had gegeven om de
toenmalige vice-president Me
gawati te vermoorden. Bashir is
wel veroordeeld voor het deel
nemen aan staatsondermijnen-
de activiteiten omdat hij nauwe
contacten had met de oprichter
van Jemaah Islamiayah, de in
1999 overleden Abdullah Sung-
kar. Die wilde van Indonesië
een Islamstaat maken. Een plan
dat Bashir, volgens de rechters,
steunde.
De uitspraak is een enorme af
gang voor de Indonesische re
gering die vooral aan het bui
tenland wilde laten zien dat ze
korte metten maakt met terro
risme. De vrees bestaat dat
hierdoor veel Indonesiërs al
leen maar nog sterker gaan ge
loven dat Jemaah Islamiyah
niet bestaat en dat de bomaan
slagen, zoals die op Bali en bij
het Marriotthotel, het werk zijn
van de CIA, een nog steeds erg
geliefde theorie.
Bashir reageerde zichtbaar op
gelucht. Zelfs zijn eigen advoca
ten hadden een veel hogere
straf verwacht. Maai- hij zei
meteen dat hij zich niet bij het
vonnis zou neerleggen. „Ik ver
dedig alleen de Sharia-islam (is
lamitische wetgeving). Daarom
kan ik het vonnis niet accepte
ren en ga ik in hoger beroep."
Met de microfoon in de hand,
staande met zijn gezicht naar
het publiek, riep Bashir zijn on
geveer 200 aanhangers op rus
tig te blijven. ,,Als er iets ge
beurt, dan is dat het werk van
de Amerikaanse provocateurs
niet van ons." De rechters
maakten geen bezwaar tegen
het ongebruikelijke tafereel in
de rechtbank.
De hele zaak tegen Bashir was
voor een belangrijk deel geba
seerd op getuigenissen van een
handjevol gevangen leden van
Jemaah Islamiyah in Maleisië
en Singapore. Zij legden verkla
ringen af via een videoverbin
ding. Volgens de advocaten kon
Australië teleurgesteld
De Australische regering heeft
teleurgesteld gereageerd op
het vonnis tegen Bashir. Vol
gens de Australiërs is hij wel
degelijk verantwoordelijk voor
de aanslag op Bali in het afge
lopen najaar. Daarbij vielen
202 doden, onder wie veel Au
straliërs. Aanklagers op Bali
hebben vanmorgen twintig
jaar cel geëist tegen Ali Imron,
de vierde verdachte van de
aanslag op Bali. Imron heeft
spijt betuigd dat hij onschul-
digen heeft gedood bij de aan
slag, die op 12 oktober een
uitgaansgelegenheid op Bali
volledig verwoestte.
dit niet worden gebruikt als be
wijs. Bovendien kunnen getui
gen die gevangen zitten op al
lerlei manieren zijn gemanipu
leerd.
De rechters gingen daar voor
een deel in mee. Ze achten hun
verklaringen niet voldoende om
Bashir te bestempelen als leider
van Jemaah Islamiyah omdat ze
het vooral 'van horen zeggen'
hadden. Een andere belangrijke
getuige, Omar Al-Faruk, een
vermeend lid van de islamiti
sche terreurorganisatie al Qae-
da, is nooit gehoord, omdat hij
sinds zijn arrestatie in handen
is van de Verenigde Staten. Die
wilden hem niet uitleveren voor
het proces.
Bashir richtte begin jaren ze
ventig de islamitische kost
school Ngruki op in Solo, die
volgens de International Crisis
Group nieuwe rekruten voor Je
maah Islamiyah opleidt. Hij
vlurhtte in de jaren tachtig met
de oprichter van Jemaah Isla
miayah, Sungkar, naar Maleisië
nadat ze door het Soeharto-re-
gime vervolgd werden voor
subversieve activiteiten. Pas na
de val van de regering Soeharto,
vijf jaar geleden, kwam Bashir
terug.
san francisco/ap - Een Ameri
kaans hof van beroep heeft gis
teren ruim honderd doodvon
nissen in Arizona, Idaho en
Montana vernietigd. Volgens
het hof in San Francisco is in de
rechtszaken de doodstraf ten
oprechte opgelegd door een
rechter en niet door een jury.
De vonnissen zijn omgezet in
levenslange gevangenisstraffen.
De zaak vloeit voort uit een ar
rest van het Amerikaanse hoog
gerechtshof in 2002, waarin het
hof oordeelde dat de doodstraf
door een jury moet worden op
gelegd. Het hof liet in het mid
den of de nieuwe regel met te
rugwerkende kracht gold.
Het hof van beroep in San
Francisco besliste dat alle door
een rechter uitgesproken dood
vonnissen moeten worden om
gezet in levenslang. De rechters
besloten met acht tegen drie
stemmen dat de betrokken
doodvonnissen in de drie sta
ten in levenslang moeten wor
den omgezet.
In het rechtsgebied van het hof
in San Francisco zijn Arizona,
Idaho en Montana de enige sta
ten waar rechters de doodstraf
opleggen. Dat gebeurt ook in
Nebraska en Colorado, maar
het hof van beroep waar die
twee staten onder vallen moet
nog uitspraak doen.
j'eruzalem/afp - De Israëlische piloot Ron Arad die in 1986 boven
Libanon werd neergeschoten, leeft nog. Dat meent een Israëlische
onderzoekscommissie. De commissie komt na het doorploègen
van duizenden documenten tot de conclusie dat er geen bewijs is
voor de dood van Arad. De navigator van Arads vliegtuig werd des
tijds door Israëlische militairen gered. Arad viel in handen van de
pro-Syrische sjiitische militie Amal. Volgens Amal is Arad indertijd
overgedragen aan Iran, maar Teheran heeft dit altijd ontkend.
Arad is een volksheld in Israël. Regelmatig vinden er demonstraties
voor zijn vrijlating plaats. m
berlijn/ap - De Duitse regering
steunt het streven van Turkije
naar toetreding tot de Europese
Unie. Dat zei bondskanselier
Gerhard Schroder in Berlijn te
gen de Turkse premier Erdo-
gan. De groeiende weerstand
van de CDU/CSU tegen Turkse
toetreding is volgens Schroder
'goedkope verkiezingsretoriek'.
Diverse prominente christen
democraten hebben zich de
laatste tijd om culturele en eco
nomische redenen uitgespro
ken tegen Turkse toetreding.
Volgens Schroder is er een di-
rèct verband met de verkiezin
gen in de deelstaat Beieren, die
op 21 september worden ge
houden. Erdogan is bezig aan
eea driedaags bezoek aan
Duitsland. Vandaag praat hij
met CDU-leider Angela Merkel.
Schroder beloofde Erdogan zijn
best te zullen doen dat de mos
limextremist Muhammed Me-
tin Kaplan, de 'kalief van Keu
len', aan Turkije wordt uitgele
verd. Een rechtbank in Keulen
blokkeerde de uitlevering van
Kaplan vorige week omdat hij
in Turkije geen eerlijk proces
zou krijgen. Ook zijn in Turkije
medestanders van Kaplan ge
marteld. Turkije wil Kaplan be
rechten wegens zijn betrokken
heid bij een mislukt complot
om in 1998 een vliegtuig met
explosieven te laten neerstorten
op het mausoleum van de
grondlegger van Turkije, Mus
tafa Kemal Atatürk.
door onze correspondent
Wierd Duk
Berlijn - In één klap werden de
Duitse Groenen vorige week
van enkele lastige vragen ver
lost. Joschka Fischer blijft in
Berlijn, en de minister van bui
tenlandse zaken is kandidaat bij
de volgende Bondsdagverkie
zingen in 2006. Samen met de
sociaal-democratische bonds
kanselier Gerhard Schroder
(SPD) wil Fischer het 'rood
groene' project afmaken.
Maandenlang was gespeculeerd
over Fischers plannen en daar
mee over de toekomst van de
meeregerende milieupartij. Al
gemeen werd er vanuit gegaan
dat Fischer binnen afzienbare
tijd naar Brussel zou vertrek
ken. De internationaal geres-
Joshka Fischer Foto: EPA
pecteerde Duitser zou hier de
eerste Europese minister van
buitenlandse zaken worden.
Mooi voor Fischer, maar slecht
voor de Groenen, die in dat ge
val met een serieus probleem
werden opgezadeld. De Groe
nen zonder de populaire Fi
scher in Berlijn, dat scheelt bij
verkiezingen vele procenten.
De Duitse media werden door
de aankondiging dat Fischer en
Schroder gezamenlijk verder
willen - drie jaar voor de vol
gende Bondsdagverkiezingen -
op het verkeerde been gezet.
Want was het niet Gerhard
Schroder die zijn coalitiegenoot
een 'uitstekende kandidaat' had
genoemd voor het EU-minis-
terschap? En was Fischer als
Duitslands vertegenwoordiger
in de Conventie over een Euro
pese grondwet niet zelf betrok
ken bij de invulling van die
baan? Fischer maakte zich in
Brussel al druk over de vraag of
hij over een eigen dienstvlieg-
tuig moest beschikken.
Maar tijdens die besprekingen
werd ook duidelijk dat het niet
eenvoudig is om de taken van
de nieuwe EU-minister te om
schrijven. Fischer, die net zijn
vierde huwelijk heeft zien mis
lukken, is gewend aan macht.
Die te delen in EU-verband is
voor de autodidact een gruwel.
In Duitsland kan Fischer nooit
kanselier worden, omdat zijn
partij te klein is. Maar de voor
malige taxichauffeur en stenen
gooiende oproerkraaier uit
Frankfurt is wél al heel lang
Duitslands populairste politi
cus. Fischer zweeft in opinie
peilingen altijd rond de 80 pro
cent, Schroder komt niet verder
dan 56.
Kanselier Schroder weet dat hij
de leider van de Groenen hard
nodig heeft. De SPD beseft dat
de 'rood-groene' coalitie de vo
rige verkiezingen - nipt - heeft
gewonnen dankzij Fischers
charisma en populariteit. Die
moeten ook in 2006 worden in
gezet om het mogelijk te maken
Schröders hervormingsproject
'Agenda 2010' tot een goed ein
de te brengen.
Al voor de zomer zou Schroder
Fischer ervan hebben weten te
overtuigen in Berlijn te blijven.
Bij de Groenen is niet iedereen
even enthousiast. Fischer krijgt
het verwijt, net als Helmut Kohl
ooit, te menen dat hij 'onver
vangbaar' is. En enkele hoogge
plaatste Groenen, die hun zin
nen hadden gezet op Fischers
baan en invloed, voelen zich
geschoffeerd. Maar Fischer is
onvervangbaar. Dat weet hijzelf
waarschijnlijk het beste.
