TOERISME
Noorse fjorden te mooi om waar te zijn
Met Benjaminse op de fiets in een week naar Parijs
Smullen van lamskop
MDC303
VRUDAG 29 AUGUSTUS 200
door Joep Trommelen
„Noorwegen duur? Ja, dat is zo.
Maar je krijgt wel waar voor je
geld. Wat zeg ik: je krijgt twee
keer waar voor je geld. Eén keer
zie je Noorwegen écht en dan
krijg je nog eens een blik via de
spiegeling in het water." Voor de
Amsterdamse Linda (71) is haar
achtdaagse busreis door het fjor-
dengebied van Oslo naar Bergen
en terug een betoverend sprook
je.
Op een zonnig terras in de door
bergen omgeven haven van het
dorpje Flam drinkt ze samen
met stadgenote Thé Huizinga
een glaasje fris, nadat ze 's och
tends vanuit Gudvangen een
twee uur durende cruise heb
ben gemaakt door een stuk van
de Sognefjord en de Naeroyf-
jord. Thé weet het ook: „Van
morgen moest ik op een gege
ven moment goed kijken om te
zien wat nou echt was en wat
een spiegeling. Die gingen zó
mooi in elkaar over."
Ook over de vermeende stug
heid van de Noren heeft zij een
mening. „Het zijn net Gronin
gers. In het begin wat gesloten,
maar als je ze leert kennen
doen ze ólles voor je en zijn ze
vrienden voor het leven."
Kortom: Noren zijn niet stug
maar eerder verlegen. Een
mens voelt zich ook nietig te
midden van de overweldigende
natuur in zo'n groot, leeg land
(van noord naar zuid is het he
melsbreed 1725 kilometer) met
slechts 4,5 miljoen inwoners.
Thé is al vaker in Noorwegen
geweest: „De natuur is majes
tueus. Dit land boeit me ontzet
tend, die houten huisjes, de he
le sfeer. De fjorden zijn voor mij
de absolute topper. Mét zon
krijgen ze van mij een 10, zon
der zon een 5."
En daarmee stipt ze onbedoeld
een tweede cliché aan over het
land van de trollen en de lange
zomeravonden: het slechte
weer. Ook daarin is Noorwegen
extreem. Eén dag kan zowel
zon als regen brengen en er zijn
lokaal grote verschillen. Zo re
gent het in Bergen aan de kust
2000 millimeter per jaar. Maar
in de streek rond het fruitteler
centrum Lofthus, bij de iets ver
der landinwaarts gelegen Har-
dangerfjord, regent het vier
keer zo weinig.
Wie geluk heeft, waant zich op
een warme zomeravond in de
Pyreneeën in plaats van op 60
graden noorderbreedte. Boeren
sproeien zelfs hun akkers. Bij
zonder is het zonlicht op zo'n
lange zomeravond. De groene
berghellingen krijgen een gou
den gloed. Net als de houten
huisjes in die typisch Noorse
tinten wit, okergeel en rood
bruin.
Een derde cliché: Noorwegen
trekt louter bussen en campers
met vermogende bejaarden.
Dat is grotendeels waar. Maar
het fjordengebied biedt niet al
leen bustochten, cruises en be
zichtigingen van oude staafker-
ken uit de twaalfde eeuw, toen
de Vikingen zich met het
zwaard tot het christendom lie
ten bekeren.
Sterker nog: wie van hiking,
mountainbiken, parasailen, raf-
ten of andere vormen van ex
treme sport houdt, likt er zijn
vingers af. Het wilde water kan
ook adrenaline sneller doen
stromen. En niet alleen bij kicks
zoekend jeugdig Yorin-publiek.
Het fjordengebied is ook een
paradijs voor wat ingetogener
zalm- en forelvissers.
De Noorse zalmvisserij heeft de
afgelopen jaren echter een flin
ke knauw opgelopen, dankzij
een parasiet die jonge vissen
doodt De parasiet is waar
schijnlijk afkomstig uit een
zalmkwekerij, waar vissen in
grote bassins vetgemest wor
den. Ziekten kunnen daar snel
om zich heen grijpen; waar
schijnlijk zijn er besmette vis
sen ontsnapt en hebben de pa
rasiet over het hele gebied ver
spreid.
De overheid probeert de para
siet nog steeds onder controle
te krijgen, onder meer door
strenge regels voor vervoer en
door niet besmette rivieren af te
sluiten van water waar de para
siet welig tiert Het laatste mid
del is het uitstrooien van alumi-
niumpoeder; de parasiet schijnt
daar niet tegen te kunnen. „We
doen wat we kunnen, maar de
streek lijdt hier erg onder", ver
zucht Helene Maris tuen van
het Noorse Wilde Zalm Cen
trum in Laerdal.
Maar volgens de in Nederland
geboren Marco Neven, bos
wachter, imker en parttime
wandelgids in het Laerdal, is de
forelvangst een uitstekend al
ternatief. Ach, iedereen heeft
het altijd over zalm. Maar dat is
vooral een vis met veel status.
Forellen vangen is minstens zo
leuk En je vangt er meer. Wie
veel geld betaalt voor een pas
om zalm te mogen vangen,
loopt kans niet eens iets te van
gen."
Wie in no-time veel van het
fjordengebied wil proeven, kan
kiezen voor een vorm van 'zap-
toerisme': Noorwegen in een
Notendop. In Nederland onder
meer te boeken via de Trein
reiswinkel in Leiden. Voor wie
als een Japanner alles zo snel
mogelijk wil meemaken. Vanuit
Bergen of Oslo eerst met de
trein naar Myrdal. Daarna
wordt de rust van Noorwegen
even ingeruild voor massatoe
risme aan boord van het be
roemde Flamsbanen-treintje.
Over een afstand van 20 kilo
meter daalt dit groene treintje
in een uurtje boemelen langs
acht stationnetjes, door twintig
tunnels en langs kletterende
watervallen van 866 naar 2 me
ter boven de zeespiegel. Het
uitzicht is adembenemend.
Beneden in het dal in Flam
stappen de Notendop-toeristen
over op een pontje dat in de zo
mer vooral als minicruiseschip
dienst doet. In twee uur wordt
er naar Gudvangen gevaren
door de smalle Naeroyfjord,
waar zeehonden op zandban
ken langs de oevers liggen te
zonnen.
Vanuit Gudvangen gaat het ver
der per bus naar de winter
sportplaats Voss, van waaruit
de trein weer terugrijdt naar
Bergen of Oslo. De Notendop
kan in één dag, maar het is aan
te raden er een dag langer over
te doen.
Vanuit Gudvangen is het de
moeite door te reizen naar het
idyllische Laerdal, ontsloten
door de langste autotunnel ter
wereld van 24,5 kilometer leng
te. Wie al dat donker maar niets
vindt, kan nog steeds over de
'oude' weg van Oslo naar Ber
gen rijden. Een smalle twee-
baansweg met veel haarspeld
bochten. Op de top, boven de
boomgrens, ligt ook 's zomers
nog sneeuw. En, over tunnels
gesproken: wie van Voss naar
Bergen rijdt, passeert 33 tun
nels in een uur.
Voor wie hotels te duur vindt, is
kamperen in Noorwegen een
uitstekend alternatief. Er mag
in Noorwegen vrij worden ge
kampeerd, al gaan er door de
groei van het toerisme steeds
meer stemmen op om het wild-
kamperen in te perken.
Het land telt ook vele goede
campings, waar vaak relatief
goedkoop een trekkershut te
huur is. Wie aan boord van zijn
caravan uit Nederland ook nog
eens eigen proviand meeneemt,
beperkt de kosten van een
Noorse vakantie nog verder.
'Typisch Nederlands' wordt dat
al snel genoemd, maar ook
Duitsers kunnen er volgens de
Noren wat van. Nog een mee
valler een liter benzine kost
ongeveer evenveel als in Neder
land, wat een tocht door het
uitgestrekte land betaalbaarder
maakt dan menige andere acti
viteit.
Zoals het drinken van een pils
je. Een halve liter ♦an de tap
kost meestal zo'n 50 kronen
(ruim 6 euro). Een glaasje wijn
gaat voor zo'n 45 euro over de
bar, een glas fris voor zo'n 18
kronen, net als koffie en thee.
Noorwegen is geen land om
eens uitgebreid te gaan stap
pen.
Informatie over vakanties in het
Noorse fjordengebied is onder
meer te krijgen bij het Noors
Verkeersburo Benelux, Postbus
101, 2460 AC Ter Aar, tel
0900 8991170 (35 ct. per mi
nuut), e-mail holland@ntr.nl
Op internet zijn voor wie zich
wil oriënteren goede websites te
vinden: www.visitnorway.com-
Inl; www.jjordnorway.com;
www.visitbergen.com; www.vi-
sitflam.com; www. hardangerf-
jord.com; www.sognefjorden.no
en www.stavechurch.org.
REISBERICHTEN
Campervakantie
Aan het dromen over een camperreis door Amerika of Can
en wordt een definitieve beslissing daarover steeds uitgest)
omdat dit avontuur toch wel erg ongewis lijkt? Dan is hetl
zoeken van een van de informatiedagen die Travelhome
nenkort houdt misschien wel het beslissende duwtje in
rug. Op deze dagen worden alle aspecten van een camp«j
kantie belicht en krijgen de bezoekers antwoord op alle 1
gen. De voorlichtingsdagen over Amerika zijn op 20 septi
oer, 18 oktober en 15 november; die over Canada op 27 j
tember, 4 en 25 oktober en 22 november, steeds in het I
der Valkhotel in Eindhoven. De bijeenkomsten beginnen!
tien uur en duren tot twee uur. Daarna is nog gelegenheid
individuele basis een gesprek te hebben met een Travelhoi
medewerker. Toegang kost 5 euro per persoon (inclusief kq
en gebak). Voor gezelschappen van meer dan drie persoi
geldt een maximumbedrag van 15 euro. Op zaterdag 201
tember is ook een camper van het type C-25 te bezichtij
Aanmelden via tel 040 2113 938 of e-mail info@travelhomq
Wandelen over grens
Wandelliefhebbers die hun hobby over de grens willen b
fenen, kunnen sinds kort terecht op een speciale interne
van de Duitse Wandelbond. Daarop zijn onder andere all
grote wandelroutes van Duitsland te vinden, waarvan
deel vlak over de grens met Nederland ligt. Bezoekers va
site krijgen een kaart van Duitsland te zien, waarop alle ro
staan aangegeven. Door deze aan te klikken is allerlei ii
matie over de gekozen route te verkrijgen. De site (www.i
derbares-deutschland.de) geeft ook informatie over bo
die gewijd zijn aan wandelen en die via internet besteld
nen worden.
Wijnfeesten
Dat onze oosterburen leuke feestjes kunnen bouwen rond
glas bier is algemeen bekend. Minder bekend, maar zeker
minder in omvang zijn de wijnfeesten die in Duitsland gei
worden. Duitsland kent dertien wijnstreken, maar daartoe
perken deze zogenoemde Winzerfeste zich niet. Overal in
land worden ze gehouden en niet alleen in oogsttijd, r
van voor- tot en met najaar. Wie plannen heeft om 1
Duitsland te gaan en wel eens zo'n feestje wil meemaken
een nieuw gidsje van het Duitse Weininstitut raadple
Daarin wordt een overzicht gegeven van de feesten in de
schillende wijnregio's en daarbuiten. Het boekje Deut
Winzerfeste 2003 kan worden aangevraagd bij het Duits
keersbureau, tel. 0900 1091 029 of e-mail duitsland@d
.com. Er wordt alleen een bijdrage in de verzendkosten
vraagd. De informatie is ook via de website van de organii
op te zoeken (www.deutscheweine.de).
Duidelijk Club Med
Je zult maar met je gezin met vier jonge, luidruchtige k(
voor de vakantie belanden in een clubdorp van Club
waar de meerderheid van de gasten uit oudere rustzoe
bestaat. Oeps, even niet goed opgelet. Aan dit soort kl
misverstandjes met grote gevolgen wil Club Med een
maken door al haar dorpen van een duidelijk kenmerk te\
zien. Straks zie je in één oogopslag of een clubdorp gesch
voor familie, ontdekking, zen, feest of sport. Dat maak
keuze eenvoudiger, zo denken ze bij Club Med. Overi
blijft het aantal Drietanden bij de vermelding van de dc
in de gids nog steeds een indicatie voor het comfort en d
boden voorzieningen.
door Paul Spapens
Het regent, al bijna de hele dag.
Een zuidwester pal op kop, al
bijna vier dagen op rij. Op zulke
momenten heeft de fietser het
niet breed. Dat heeft de portier
van de abdij van Scourmont
goed in de gaten. Hij vraagt de
fietser met fiets en al binnen te
komen. In de wachtkamer kan
een broodmaaltijd worden be
reid, nodigt hij met een wijds
gebaar uit. Het campinggazstel-
letje suist, regen en wind slaan
tegen tegen het raam.
De abdij van Scourmont, beter
bekend als Chimay van het ge
lijknamige bier dat de trappis
ten sinds 1850 brouwen, ligt op
de nieuwe fietsroute van Ne
derland naar Parijs. De route is
samengesteld door Amster
dammer Paul Benjaminse, die
onder vakantiefietsers een bij
zonder goede naam heeft.
Benjaminse is de man achter de
geslaagde fietsroutes naar Ro
me en Barcelona. Kost het
steeds een paar weken om deze
steden met de fiets te halen, Pa
rijs is met wat doortrappen in
een week te doen. Dat maakt
deze route tot een aantrekkelijk
Een van de grootste verrassingen van de nieuwe fietsroute is dat de laatste tientallen kilometers over
een prachtig vrijliggend fietspad gaan. Foto's: GPD/PR
tussendoortje. Steeds meer
mensen prefereren een paar
korte vakanties boven een lange
aaneengesloten vakantie. In de
ze trend past deze route naar
Parijs perfect
Parijs, de eerste keer ging je er
liftend naar toe. Toen met de
bus, met de trein, met de auto.
De wereldstad relatief dicht bij
huis blijft trekken. Om er met
de fiets heen te gaan, is weer
eens wat anders en goed te
doen. Al zou het advies van
Benjaminse ter harte moeten
worden genomen. Fietsend
richting Parijs heb je grote kans
op wind tegen. Daarom is er
veel voor te zeggen met de trein
naar het Gare du Nord te gaan
en terug te rijden. Wind mee is
bijna gegarandeerd.
Benjaminse laat de route in
Leuven beginnen, omdat er
meerdere routes vanuit Neder
land over deze eeuwenoude
studentenstad lopen. Overigens
valt in Leuven en in heel veel
andere plaatsen onderweg op
hoezeer toeristische fietsroutes
door stad en ommelanden de
bezoeker moeten behagen. Re
creatief fietsen zit overal in de
lift.
Het startpunt voor deze fietsreis
naar Parijs was Tilburg. Tot
voor de deur van de Sacré
Coeur was de afstand precies
545 kilometer. Geweldige kilo
meters, waaraan ook zij die met
behoorlijk wat zitvlees begin
nen veel plezier kunnen bele
ven. Door slim gebruik te ma
ken van tot fietspaden omgeto
verde oude spoorbeddingen,
slaagt Benjaminse er in zonder
noemenswaardige stijging Na
men te halen. Terwijl Namen in
de beeldvorming toch midden
in de bergachtige Ardennen
ligt.
Dit perfecte fietspad begint in
Hoegaarden, nog zo'n plaats
die de roem te danken heeft
aan bier. Het plaatsje ligt in een
wolk van mout, de geur die zo
kenmerkend is voor een brou
werij. Op het dorpsplein wijst
een man de weg met op zijn
hoofd een petje van Hoegaar-
den-ber. „Ik drink alleen Hoe-
gaarden", zegt hij. „En af en toe
een Jupieleke."
Klimmetjes
Niet de hele route is overigens
vlak. Er zitten felle klimmetjes
in, sommige van een dusdanig
gehalte dat moet worden gelo
pen. Het is de tol die wordt be
taald voor het feit dat de door
Benjaminse gekozen fietsweg
zoveel mogelijk over fietsveilige
weggetjes loopt. Dat staat
steeds voorop, al het andere is
daar aan ondergeschikt.
Zoals bijvoorbeeld kastelen, ab
dijen, bijzonder natuurschoon
of aparte plaatsen. Die kom je
Noorse fjorden als een sprookje zo mooi. Foto's: GPD/Joep Trommelen
Het begon zo'n tien geleden als een grap, die al snel uit de hand liep.
Boer Ivar Lone kwam op het idee de koppen van lammetjes voor
consumptie geschikt te maken. Hij bedacht op zijn boerderij net
buiten Voss een procédé om het goedkope slachtafval te roken.
Inmiddels maakt hij zo van 50.000 lieve lammetjeskoppen
100.000 maaltijden door de gerookte, gekookte en van hersenen
ontdane schedels in tweeën te zagen. Te koop op zijn boerderij
of in restaurants is de regio. De afschrikwekkende Smalahove
(de ogen zitten er nog in) is een ware cult-hit binnen de toeris-
me-branche. Bij voorkeur te nuttigen met sterk bier (Ivar serveert
het zelf in een soort omgekeerd Viking-helm) en/of aquavit. Voor
stoere mannen en vrouwen...
Eigen reisgids maken
Veel elektronische informatie kan 'on demand' wordei
steld; de afnemer kiest en bepaalt Met de introductie
'ANWB In Detail Frankrijk' heeft onze grootste bond ingel
op de moderne mogelijkheden. De reisbestemming wort
koppeld aan persoonlijke wensen en interesses en uit de
base van de ANWB wordt dan een zeer persoonlijke rei
samengesteld. Kampeerprijzen, hotels, geschiedenis, s
kennis, cultuur en vertier zijn tot een persoonlijk pakk
breien via www.anwb.nl Uiteraard met routekaarten en
dere nuttige zaken. Deze service is uitsluitend voor ANWI
den, kost 6,95 euro exclusief 2,50 euro verzend- en adn
stratiekosten.
O O I
House of England
Marktleider willen ze worden; dé grootste op het gebied
gespecialiseerde trips en reizen met als onderwerpen ki
muziek, antiek, tuinen en festivals en dergelijke naar GJï
Brittannië. Aad van Duivenbode en Ollie Berrevoets het<
grote plannen met hun nieuwe reisorganisatie House ofe
land. Berrevoets is ook al directeur-eigenaar van Thames|
vel, ook een op Engeland en Schotland gerichte operatos
zijn reizenpakket voornamelijk via internet aan de I
brengt De bedoeling is dat in januari van het volgend».
Thames Travel geheel opgaat in de nieuwe bv House of 1
tain, die in Vlissingen is gevestigd. Het bedrijf zal zich vt
richten op verkoop via internet. Daarbij wordt ook geit
aan andere uit Groot-Britannië afkomstige producten. Hi'
drijf heeft inmiddels contracten afgesloten met een
graafschappen en regio's in Engeland en gaat nauw
werken met het magazine GreatlBritain en met
en vervoersmaatschappijen als Visit Britain, Kent
Aliance, Eurotunnel en Hoverspeed.
Een fietser hoeft zich daa^
Ie
V(
Het retourtje NederlamP
fluitje van een cent dan*
gedetailleerde treininfoj
in het routeboekje. Vijf F1
nen en je bent weer thd
een weekje Parijs, met
De volledige naam vanfa
we fietsroute van Paul fa
minse luidt 'Onbegrensfa
naar Parijs of terug". H*°
met handige spiraalbafa
15 euro. ISBN 90-8064 fa
Meer informatie op
www.cyclingeurope.nl p
'Weg afgesloten' staat op dit bord.
snel door te laten weerhouden.
wel tegen, meer dan genoeg
zelfs, maar het gaat er in de eer
ste plaats om met zoveel moge
lijk fietsvreugde Parijs te halen.
Én dan is daar de lichtstad.
Meteen denk je aan die ver
schrikkelijke Périphérique, aan
getoeter en ander automobilis-
tengedoe. De schrik slaat je om
het hart. Maar dat blijkt ner
gens voor nodig. De fietser den
dert langs een autovrij kanaal
over een vrijliggend fietspad
door een schitterend natuurge
bied tientallen kilometers lang
tot in het hart van Parijs. Knap
gedaan.
