De echte schade komt later
GESPREK VAN DE DAG
'Ik dacht: Ik doe niets verkeerd'
Limburgers ondervinden nog steeds gevolgens van dijkdoorbraak in 1993
Niet alles is
te verzeker 0
DONDERDAG 28 AUGUSTUS,
DAGELIJKS LEVEN
Graag, heel graag wil oud-PSV-di-
recteur Fons Spooren zijn verhaal
kwijt. Verdacht van ontucht met
vijf jongens van dertien tot zeven
tien. Een dagvaarding voor zware
mishandeling, het willens en we
tens besmetten van anderen met
het HIV-virus. Gisteren kwam hij
in afwachting van het proces op
19 november voorwaardelijk vrij.
U bent jarenlang vaste bezoeker
geweest van het als homo-ontmoe
tingsplaats bekendstaande Anne
Frankplantsoen. Waarom bent u
nooit gestopt?
„Ik vind nog steeds dat ik geen
strafbare feiten heb begaan. Maar
ik ben geen heilige, moreel en so
ciaal gezien heb ik fouten ge
maakt. Ik heb bij de eerste verho
ren al direct verklaard dat ik de
jongens nooit om een paspoort
heb gevraagd. Ik viel niet op jon
gere jongens. Ik weet alleen inder
daad niet zeker of de jongens met
wie ik contact had achttien wa
ren."
Wist iemand, bijvoorbeeld uw
vrouw, dat u biseksueel benten
een dubbelleven leidde?
„Nee. Niemand wist dit. Het was
een schok voor mijn omgeving. Ik
heb mijn vrouw alles op de dag
van mijn aanhouding verteld. In
deze drie maanden gevangen
schap ben ik pas gaan beseffen
wat ik heb gedaan. Ik realiseer me
nu pas de gevolgen. Ik miste door
mijn aanhouding de eerste com
munie van een van mijn kinderen
en een belangrijke tijd voor PSV."
Maar er zijn geruchten geweest,
enkele jaren geleden.
„Eén zakelijk contact heeft mij
eens bij zich geroepen. Dat was
ongeveer twee jaar geleden. Die
persoon zei dat mensen mij wil
den chanteren. Ik ben kort daarna
even wat minder vaak gegaan.
Maar later kwam ik er toch weer
regelmatig. Ik kan niet omschrij
ven hoe dat komt."
Het Anne Frankplantsoen ligt
midden in het Eindhovense cen
trum. Heeft u echt nooit nage
dacht over de kans op ontdekking?
„Nee. Ik vraag me nu ook af waar
om ik dat niet deed. Ik had het be
ter elders kunnen doen. Maar ik
was te naïef, ik dacht: 'Ik doe niets
verkeerd'. Maar nu, na drieënhal
ve maand, kan ik mezelf voor
mijn kop slaan. Ik denk: 'Hoe
kunde toch zijn doorgegaan'?"
U heeft nu gezegd graag in thera
pie te gaan. Waarom hebt u dat
niet eerder gedaan?
„Ik weet het niet. Ik kan dat niet
omschrijven. Na mijn aanhouding
zijn er twee psychiatrische rap
porten over mij gemaakt. Daar
ben ik blij mee. Nu is er bij wijze
van spreken een heel boek over
mijn dubbelleven, mijn seksleven.
Als ik kijk naar wat ik allemaal heb
in mijn leven - mijn gezin, mijn
werk, mijn vrienden - dan komt
de biseksualiteit op de laatste
plaats. Ik zou er direct al afscheid
van willen nemen. Het is geen
verslaving, ik wil er een einde aan
maken."
U bent HlV-besmet. Het openbaar
ministerie zegt dat u anderen in
gevaar heeft gebracht.
„Dat is iets voor de rechtszitting.
Dit alles heeft voor mij ook een
keerzijde. Ik heb de afgelopen we
ken veel brieven gehad van des
kundigen, over hoe ik met de be
smetting om moet gaan. HIV
Fons Spooren. Foto: CPD/Jurriaan Balke
krijgt nu door mij weer veel aan
dacht. Duidelijk is dat ook ik te
weinig wist. Nu ben ik in de posi
tie om anderen te waarschuwen."
Hoe gaat u nu de komende weken
tot aan de rechtszitting doorbren-
gen?
„Ik blijf bij mijn vrouw en kinde
ren wonen. Ik ga met hulpverle
ning aan de slag. Mijn vrouw is
een hele grote steun geweest.
Heel veel van mijn vriendschi
pen zijn overeind gebleven. Q
vind dat iedereen over de zaa
mag denken wat hij wil, maai
weet dat ik het bij het goede i
heb. Ik ga me storten op mijn
dediging. Ik ga mijn onsf huid
wijzen. Het laatste woord isl
nog niet over gezegd."
Fleur Besters
P IT kAW VA*EL £V£M (rr/^M
MENSELIJK
Oud-pol itiewoordvoerder KLAAS
WILTING gaat de Amsterdamse
middenstand een handje helpen bij
het voorkomen van misdaad. Vanaf
september verzorgt Wilting, jaren
lang het gezicht van de Amsterdam
se politie, samen met adviseur cri
minaliteitspreventie John van Dijk
een cursus die de winkeliers moet
bijbrengen hoe zij dieven en overval
lers de wind uit de zeilen kunnen
nemen. „Winkeliers hoeven niet
bang of gestresst in hun winkel te
staan", aldus Wilting, die eind
2000 de politie verliet. „Ze kunnen
met hele goedkope middelen ervoor
zorgen dat ze zich weer een stuk
prettiger voelen."
De Belgische CHEF-KOK Bart
Vandaele heeft het proces tegen de
Nederlandse Staat en de Neder
landse ambassadeur in Washington,
Boudewijn van Eenennaam, verlo
ren. De kantonrechter in Den Haag
wees gisteren de eisen van de Belgi
sche kok af. De kok wilde betaling
van achterstallig salaris en een
schadevergoeding van in totaal
15.000 dollar. De rechter meent
dat het conflict meer een zaak is die
beoordeeld moet worden volgens
het recht van het Amerikaanse Dis
trict Columbia, waar de kok en de
ambassadeur wonen. De ambassa
deur ontsloeg de kok op 9 mei.
Vandaele zou te veel nevenactivitei
ten in de vorm van catering voor
Amerikanen hebben ontplooid en
daarvoor uit de koelkast en voor
raadkast van de ambassadeur heb
ben geput. Vandaele beweerde ech
ter dat hij is ontslagen omdat hij
had geklaagd over de nieuwe vrouw
van de ambassadeur. Die zou een
ernstig eetprobleem hebben en tel
kens etenswaren uit Vandaele's
koelkast hebben ontvreemd.
De Amerikaanse zanger BOBBY
BROWN is gisteren dooreen rechter
in de staat Georgia veroordeeld tot
twee weken celstraf. Hij kreeg bo
vendien zestig dagen huisarrest. De
echtgenoot van Whitney Houston
werd afgelopen vrijdag opgepakt.
Hij had zich niet gehouden aan de
bepalingen van zijn voorwaardelijke
invrijheidsstelling, die weer volgde
op een veroordeling in januari we
gens rijden onder invloed. Volgens
de bepalingen had Brown zich moe
ten melden voor dienstverlening en
voor een programma om hem te hel
pen van zijn verslavingen af te ko
men. Hij liet het evenwel afweten,
waarop hij weer met politie en justi
tie in aanraking kwam.
JESSICA LYNCH, de Amerikaanse
soldate die in Irak door commando's
uiteen ziekenhuis werd bevrijd, is
eervol uit het Amerikaanse leger
ontslagen. Een woordvoerster van
het leger meldde gisteren dat Lynch
haar ontslag op medische gronden
heeft gekregen. Door haar verwon
dingen is de soldaat niet langer ge
schikt voor actieve dienst. De 20-ja-
rige Jessica Lynch werd de grootste
held van de Amerikaanse oorlog in
Irak. Zij raakte op 23 maart ernstig
gewond toen haar onderhoudskon-
vooi in een hinderlaag liep bij Nasi-
riya in het zuiden van Irak. Op 1
april bevrijdden Amerikaanse com
mando's haar op spectaculaire wij
ze. Later werd vastgesteld dat de be
vrijdingsactie grotendeels een show
was. Het ziekenhuis, waar Lynch
werd vastgehouden, was niet eens
bewaakt. Lynch kan inmiddels weer
met krukken lopen. Ze hoopt snel
genoeg te herstellen om eind no
vember Thanksgiving te vieren met
haar verloofde en diens familie.
Lynch wil kleuterjuf worden.
Foto: Reuters
De Amerikaanse popster PINK heeft
een woedende brief geschreven aan
de Britse PRINS WILLIAM. Ze deed
dit naar aanleiding van de berichten
dat hij in Kenya een antilope zou
hebben gedood. De prins is volgens
Britse media een fan van de zange
res. Hij wilde zelfs dat ze zou optre
den op zijn verjaardag in juni, wat ze
overigens niet heeft gedaan. Pink
trekt nu fel van leer tegen William.
„Ik was blij dat ik de eerste keus
was om op je verjaardagsfeestje te
spelen, maar vol walging toen ik
hoorde dat je voor de lol dieren
doodt en onlangs een kleine antilo
pe hebt gespietst in Afrika", aldus
de popster. Een woordvoerder van
de prins ontkent dat William een
dikdik, een kleine antilopensoort,
heeft gedood, „ledereen die hem
schrijft, inclusief Pink, zal ervan
worden verzekerd dat het niet is ge
beurd."
Net geboren, nauwelijks twintig centimeter groot en toch al een grote bek. Deze
jonge Zuid-Amerikaanse DWERGKAAIMAN toont zijn tanden als hij door verzor
ger Henk Zwarteporte van Diergaarde Blijdorp even uit zijn bak wordt gehaald.
Het is voor het eerst dat in Nederland twee dwergkaaimannen zijn geboren. Blij
dorp heeft zich daarmee gevoegd in een select gezelschap van wereldwijd zes
dierentuinen die deze diersoort met succes fokken. Blijdorp heeft twee volwas
sen dwergkaaimannen in het Oceanium. Van deze dieren zijn een aantal maan
den geleden de eieren naar een broedmachine overgebracht omdat in het ver
blijf de tempera
tuur te veel ver
andert. Met be
hulp van een
speciale hart
slagsensor was
eerst vastgesteld
dat vier van de
twaalf eieren
niet waren be
vrucht. Volwas
sen dwergkaai
mannen kunnen
ruim anderhalve
meter groot wor
den. Foto: GPD
De ringvaart bij Wilnis ligt bijna helemaal droog na de dijkdoorbraak. Pas najaren kan de schade aan de omliggende huizen duidelijk worden. Tien jaar na de overstroming in Limburg
ten mensen alsnog hun vloeren vervangen en muren opknappen (foto's onder). Foto's: ANP/GPD
De inwoners van Wilnis vragen zich af hoe de
schade door de dijkdoorbraak wordt vergoed. In
Limburg hebben ze daar ervaring mee. Veel
schade wordt pas najaren zichtbaar.
Ze wijst naar de scheuren, schuin onder het
dakraam. De voegen tussen de bruine stenen
lijken weggeslagen. „Die scheuren zijn er jaren
na de dijkdoorbraak gekomen. En dan hoef je
bij de verzekering of andere instanties niet
meer aan te kloppen", zegt Paula Ratcliffe. Sa
men met haar broer Martinus Smeets be
woont ze een groot huis in het Limburgse ge
hucht Visserweert, vlakbij de Maas.
Kerst 1993 vergeten ze nooit meer in het dorp
je. De rivier, die ze 's nachts al hoorden brul
len, zette de dijk bij Grevenbicht opzij. Een
halfuur later stond er ongeveer een halve me
ter water in de woonhuizen. Een laag drab
bleef achter in de woningen. „Heel erg natuur
lijk, maar dat is nog schoon te maken. Veel la
ter ontdek je pas de echte schade", zegt Paula.
Bijvoorbeeld de vloer in de garage. Het vieze
water heeft de vloer gesloopt; het cement is
langzaam in stof veranderd. Een oude kast in
de woonkamer, met authentieke jachttafere
len, ziet er aan de onderkant dof uit. Je ziet
precies hoe hoog het water heeft gestaan. „En
sinds de dijkdoorbraak groeit er schimmel in.
Ruik maar eens. Als ik mijn poetsdoekje er
doorheen haal, wordt het meteen groen."
Al snel na de wateroverlast kregen Paula en
Martinus taxateurs op de stoep. Het dorp had
geluk, want eigenlijk werd schade door na
tuurrampen niet gedekt. Maar omdat de regio
tot rampgebied werd verklaard en de landelij
ke overheid een noodfonds in het leven riep,
maakten de gedupeerden aanspraak op scha
devergoeding. Ze ontvingen drieduizend gul
den (bijna 1400 euro), zeker vijftienhonderd
gulden minder dan opgegeven. Paula: „Maar
dat is niet het ergste. Een paar jaar later kwa
men we er achter dat het buitenste gedeelte
aan de onderkant van de muur zo rot was als
een mispel. Dat moesten we repareren, maar
kregen we niet vergoed."
Een kilometer of vijf verderop, in Illikhoven,
heeft de dijkdoorbraak eveneens sporen ach
tergelaten. „De spoorbielzen uit de tuinen
spoelden met grote kracht door de straten",
weet Jacques Mohr zich te herinneren. Tijdens
en vlak na de ramp was iedereen bezig met
'beredderen', zoals Jacques dat uitdrukt. Met
andere woorden: schoonmaken en water weg
pompen. „Maar al snel was ook bij ons de
vraag: wie draait op voor de schade?"
Nog voor de zomer van 1994 stond het geld op
de bankrekening, dankzij het rijk. Echt be
kaaid zijn sommige inwoners er niet vanaf ge
komen, stelt hij. „Ik heb slachtoffers van de
ramp al snel met twee nieuwe auto's zien
rondrijden." De taxateurs hebben niet moei
lijk gedaan, mogelijk om de toch al verhitte
hoofden in het Limburgse dorpje niet verder
op de proef op te stellen. Jacques: „Ik heb de
indruk dat ze de opdracht hadden om niet al
te stevige discussies aan te gaan."
In zijn huis valt de schade mee, ook tien jaar
na dato. In grote tegenstelling tot de woning
van Renate Ubachs, die verderop in de straat
wat lager woont. Stof komt naar buiten als ze
de deur opendoet. Achter haar rijden jongens
met kruiwagens tegels en puin weg, de vloer
van het hele huis ligt open. Er moet een nieu
we in.
Renate: „Met dank aan de dijkdoorbraak, bij
na tien jaar geleden. Sinds het hoge water
'werkt het huis', zoals ze dat noemt. Er ont
staan holle plekken in de vloer, tegels trekken
om de zoveel tijd krom. „Ik durf rustig te stel
len dat zonder de wateroverlast de vloer nog
prima was geweest, tenslotte was het huis net
voor de ramp helemaal opgeknapt. Als de jon
gens nu één tegel loswrikken, gaat er gelijk een
hele vierkante meter mee."
Helaas geldt ook voor haar dat ze de kosten
zelf moet opbrengen. Ze kan niks bewijzen.
Een tip heeft ze nog wel, voor de slachtoffers
in Wilnis: gebruik nu je mond. „Na zo'n ramp
ben je in een shock. Maar let op, want de
schade is later vaak veel groter dan je eerst
denkt", zegt Renate.
Rudi Buis
In Nederland is schade doo
overstromingen, aardbevin w
oorlog, grootschalige onlui w
en vulkaanuitbarstingen ni
verzekeren. Alle overige sd d
wel. Dat zegt het Verbond is
Verzekeraars. le
Oorlogsschade en natuurg A
zijn niet te verzekeren, on Ij
verzekeringsmaatschappij b
kunnen uitbetalen. Als Ro
dam zou overstromen lev!
zo veel claims op, dat gee Do
le verzekeringsmaatschap
schade kan vergoeden.
Voor terrorisme heeft Ned
sinds 15 augustus een apar
zekeringsregeling. Die is in f
steld naar aanleiding van
aanslagen van 11 september®
in New York en Washingto
Schade door terroristische 1
wordt tot i miljard euro ve P
kerd. Komt het schadebedi'e
daar bovenuit, dan krijgen ee
gedupeerden een evenredi mi
korting op hun uitkering. a«
Voor onverzekerbare risico en
staat sinds 1998 de Wet Te &J
moetkoming Schade bij ra
en zware ongevallen (WTS P
minister van binnenlandse >n
besluit wanneer de WTS v
kracht wordt. Dat is onder f
gebeurd bij wateroverlast
zware regen bij tuinders. et
peerden worden nooit heli
schadeloos gesteld. |j
Boeren kunnen zich vanaf
gend jaar verzekeren tegel J
terschade. Tot dusverre w
schade vaak door de WTS
goed, maar volgens een v» 'd
voerder van Land- en Tuin ler
Organisatie Nederland (LT
len boeren in de toekomst Mil
zelf moeten betalen.
Uai
Carel Grol ke
va
