KUNST CULTUUR
'Ik ben er niet voor de kunstenaar'
Suske Wiske voor het eerst van vlees en bloed
Nederlandse Muziek Prijs voor veelbelovende violiste Janine Jansen
R5
Staat en kerk
Winnaar Rembrandt
Painting Award
schildert te traditioneel
Tsjechië ruziën
om historische
kathedraal
Alphense kunstuitleen viert 25-jarig bestaan
dinsdag 26 AUGUSTUS 2003
Verfilming van 'De duistere diamant' begonnen
njcia MJ. Geurts
>e
ui Ze zijn wereldberoemd
18 irfelijk. Nu worden ze
eerst in hun bestaan
is en bloed. Suske en
n hun vrienden spelen de
in de verfilming van 'De
diamant'. Voorjaar 2004
I imière gepland. Begin
and zijn de opnamen
n. Een van de locaties is
boerderij in Domein
iet over de grens in Bel-
hi
ei ustig in het openlucht-
n van het Domein Bok-
rai )r het eerst sinds lang
de zinderende zomer
zij n dreigt er een bui. In
uifhoek van het terrein
in Poperingse boerderij
ld 1. De toezichthouder,
in boerenkiel en op
1. heeft niet zoveel te
>ch is het op zijn erf on
druk. Er staan hoge
0 1, dikke kabels liggen in
pis. achter een schuur
id n partytent beschutting
ivt 1 provisorisch ingericht
ei iet koffie, nootjes en li-
Een krijsend varken
en igenstribbelend de hoe-
Dodst.
n de wei staan en zitten
te wachten op de din-
ifz komen gaan. Het is een
id mengelmoes van figu-
ui deme mannen en vrou-
te t walkie-talkies en kop-
•lc s, fotografen, een mid-
h se armoedzaaier op
lei ïntijdse klapstoel. In de
1 ïuvelen een weelderige
1 erster Clara en haar
z aak, gehuld in lange
n cape. Ze lijken ver-
iel op Willeke van Am-
ifi enUrbanus.
Suske en Wiske van vlees en bloed. Suske in rode blouse en zwarte broek, pientere kijkers onder een pikzwarte kuif. Wiske, parmantig in
h.iar witte jurk, de rode strik om het knotje. Foto: GPD/Frits Widdershoven
Een felle filmzon flitst aan. In
het schetterend witte licht staan
Suske en Wiske in levende lijve.
De twee beroemdste kinderen
uit België, zo weggelopen uit de
strakke kaders van Willy Van-
dersteens striptekeningen. Sus
ke in rode blouse en zwarte
broek, pientere kijkers onder
een pikzwarte kuif. Wiske, par
mantig in haar witte jurk, de ro
de strik om het knotje boven op
haar strak gekapte hoofd. Uit
haar rugzak steekt de kop van
Schanulleke, de liefste lappen
pop ter wereld. De twee staan
klaar om de hoeve, die fungeert
als middeleeuwse herberg, bin
nen te gaan.
Maart 2001 werd bekend ge
maakt dat Suske en Wiske zou
den debuteren op het witte
doek. Nu, ruim twee jaar later
zijn alle rollen ingevuld en de
noodzakelijke 2,7 miljoen euro
bij elkaar. Opvallend is de cast
van 'De duistere diamant'. De
producenten hebben gerenom
meerde acteurs en actrices we
ten te strikken, die zowel in het
theater als in films en televisie
series naam hebben gemaakt.
Behalve Urbanus en Willeke
van Ammelrooij staan Peter
Van den Begin (Sidonia) en Sta-
ny Crets (Jerom) op de spelers
lijst. Thekla Reuten (Alwina)
was onlangs nog te zien in 'De
Tweeling' en 'Kruimeltje'. Dirk
Roofthooft (Lambik) maakte
onder andere naam in de tele
visieserie 'De Partizanen' en
met Toneelgroep Amsterdam
en De Trust.
Drijvende kracht achter de ver
filming is Rudi Van den Bos
sche. Hij bewerkte het stripver
haal, is als producent bij de film
betrokken en nam dit jaar de
regie in handen. Zijn debuut als
scenarist en regisseur maakte
hij met 'Olivetti 82'. Daarin
speelde ook Joeri Busschots,
leerling van de woord- en mu
ziekacademie in het Belgische
Lier en vast van plan om acteur
te worden. Ondanks zijn 16 jaar
lijkt hij geknipt voor de rol van
de jongere Suske. Uiterlijk is hij
zijn evenbeeld. „In karakter lijk
ik niet op hem", vindt Bus
schots, „en in het normale le
ven heb ik ook niet zo'n kuifje."
Celine Verbeek (13) herkent wel
karaktereigenschappen van
Wiske in zichzelf: „Nieuwsgie
righeid en altijd het laatste
woord willen hebben." Ook zij
heeft aardig wat podiumerva
ring, met name als danseres in
grote musicals, zoals 'Les Misé-
rables' en 'The King and I'. Ze
volgt les aan de Koninklijke Bal
letschool van Antwerpen en wil
van dansen haar beroep ma
ken.
Ze hebben een zwaar program
ma. Van 's ochtends vroeg tot 's
avonds repeteren en opnames
maken, soms ook 's nachts. En
telkens maar weer met intense
concentratie en inzet, ook al is
het dezelfde scène voor de vijf
de keer. Dat hoort erbij, weten
ze. Het spannendste staat hen
nog te wachten: de stunts. „We
mogen daar niet teveel van ver
klappen, maar we doen in elk
geval alles zelf."
De stunts zullen in een Rotter
damse studio worden vastge
legd en later in Duitsland wor
den bewerkt met digitale effec
ten. Want 'De duistere diamant'
bevat, zoals elk goed Willy Van-
dersteen-verhaal een flinke do
sis buitenissigheid. Alles draait
om een zwarte steen, die Suske
en Wiske vinden tijdens een va
kantie op de Ganzenhoeve,
waar de schone roodharige en
magische Alwina gastvrouw is.
Ze geven hem cadeau aan tante
Sidonia. Op het bezit van deze
duistere diamant rust echter en
vloek. Wie hem heeft is ten do
de opgeschreven. Alleen door
hem terug te geven aan de mid
deleeuwse alchemist die de
steen creëerde, kan de banvloek
worden opgeheven. Met behulp
van de teletijdmachine van pro
fessor Barabas flitsen Suske en
Wiske naar de vijftiende eeuw.
Het is het begin van een span
nende zoektocht.
beeldende kunst recensie
Bernadette van der Goes
Expositie: Schilderijen van Justine
Albronda, Karin Brouwer, Birgit Prinz,
Gertjan Scholte Albers en Diederik
Vermeulen. Prijzen: 150 tot en met 2.500
euro. Te zien: t/m 31/8, mat/m za 14-17
uur, do t/m za ook 19.30-21 uur, zo 13-
17 uur, Nederlands Hervormde Kapel,
Hoofdstraat 96, Noordwijk aan Zee.
Het is verbazingwekkend dat de
Nederlands Hervormde Kapel
in Noordwijk aan Zee niet naar
verf ruikt. Tot eind deze maand
exposeren daar vijf schilders die
zich toeleggen op het werken
met olieverf op doek. De ten
toonstelling is georganiseerd
door de Stichting ExpoZee, die
jaarlijks op het Noordwijk Zo
mer Schilder Festival de Rem
brandt Painting Award uitreikt.
De exposanten bestaan uit
prijswinnaar Justine Albronda
en de vier andere genomineer
den.
Aan de wanden hangen hun
werken in afzonderlijke groe
pen naast elkaar. Iedereen heeft
een eigen hoekje van de exposi
tieruimte gekregen. En dat is
maar goed ook, want de schil
derijen lijken in stijl en uitvoe
ring zo sterk op elkaar dat an
ders niet duidelijk zou zijn wie
precies wat heeft gemaakt. Het
lijkt wel alsof de schilders alle
maal op hetzelfde schilderclub
je hebben gezeten.
Waarom Justine Albronda de
prijs heeft gewonnen, blijft dan
ook een raadsel. Evenals de an
dere schilders verstaat zij haar
vak, maar oefent dat uit op het
zelfde niveau als haar collega's.
Haar onderwerpen zijn dieren,
stillevens en zelfportretten, die
zij in een realistische, wat im
pressionistische stijl weergeeft.
Daarbij lukt het Albronda goed
de dingen uit de werkelijkheid
levensecht af te beelden. Maar
die vaardigheid alleen levert
nog geen kunst op. Daarvoor
zijn haar manier van schilderen
en composities nog te traditio
neel.
Hetzelfde geldt voor het werk
van Karin Brouwer en Birgit
Prinz. Ook zij laten zich inspire
ren door wat zij dagelijks om
zich heen zien. Brouwer schil
derde bijvoorbeeld een aantal
planken met ordners, een paar
moorkoppen en een zalmmoot
met stukken citroen. De doeken
van Prinz zijn vergeleken daar
bij wat meer verhalend. In haar
schilderijen van een zaaltje met
dansende mensen, een avond
lijk caféterras en een met warm
licht gevulde rode kamer gaat
haar aandacht niet zozeer uit
naar het afbeelden van de af
zonderlijke objecten, maar naar
het weergeven van de sfeer.
Diederik Vermeulen en Gertjan
Scholte Albers richten zich voor
wat betreft de keuze van hun
onderwerpen nreer op de bui
tenwereld. AllelM schilderen zij
landschappen. Vermeulen con
centreert zich daarbij vooral op
de bodem van bossen en wei
landen. Op twee grote doeken
heeft hij een stuk grond afge
beeld waar het wemelt van de
grassen, plantjes, onkruid,
bloemetjes en verdorde blade
ren. Een bijzonder levendig ge
heel, dat boeiender wordt naar
mate je er langer naar kijkt.
De landschappen van Gertjan
Scholte Albers, tot slot, kenmer
ken zich door een grote zeg
gingskracht. Met forse, expres
sieve penseelstreken schilderde
hij in prachtige paarse, lila en
blauwe tinten een avondlijk
stuk bos. De intensiteit waar
mee hij zich aan het schilderen
wijdt, belooft veel voor de toe
komst. Van mij had hij de prijs
mogen winnen.
praag/gpd - Wie is de eige
naar van de St. Vitus-kathe-
draal in Praag, markant mid
delpunt van het zo beroem
de burchtcomplex boven de
oude stad waar jaarlijks mil
joenen toeristen naar toe
trekken? Is het de staat Tsje
chië of de katholieke kerk?
De rechter in het centraal
Europese land zal een oor
deel moeten vellen want ver
tegenwoordigers van staat
en kerk komen er niet uit.
De eerste steen voor de St.
Vitus werd in 1344 door Jan
van Luxemburg gelegd. In
1929 werd de kathedraal ein
delijk voltooid. Na de Twee
de Wereldoorlog besloot de
communistische regering
van Tsjechoslowakije dat zij
het voor het zeggen kreeg
waar het om de kathedraal
ging. Na de val van de com
munisten in 1989 startte de
kerk in 1992 een campagne
om het eigendom van de
kerk terug te krijgen.
„Als symbool van de natie is
het eigendom van de staat",
stelt de Tsjechische minister
van cultuur Pavel Dostal (so
cialist). „Ik ben er van over
tuigd dat wij de rechtszaak
winnen", aldus de zegsman
van premier Spidla (even
eens socialist). Beide base
ren zich op een onderzoek
van juristen dat aangeeft dat
de kathedraal eigendom van
de staat moet blijven.
Bij het debat over de restitu
tie van kerkelijk eigendom
dat door de communisten
was geconfisqueerd, begin
jaren negentig, was de kwes
tie ook al aan de orde. In
1994 besloot een rechter ten
gunste van de katholieke
kerk. Toenmalig president
Vaclav Havel en de premier
van destijds Klaus (nu presi
dent, red.) beloofden zich
aan dat oordeel te houden.
Na protesten uit weten
schappelijke en culturele
kring besloot de Tsjechische
regering in 1995 in beroep te
gaan tegen de rechterlijke
uitspraak.
De katholieke kerk was eige
naar van de kathedraal tot
1955 toen de communisten
besloten dat het complex,
gezien het belang er van, ei
gendom van het volk moest
zijn. „Het volk is geen zelf
standig juridisch begrip", al
dus vice-premier Svoboda
(katholiek) onlangs. Wat hij
daar, gezien het conflict,
exact mee bedoelde, weiger
de de bewindsman echter te
zeggen.
>A/Waltraud Grubitzsch
erne versie
Mona Lisa
- Graffiti-artiest Frank
alias JFM, werkt aan
idt rne versie van Leo-
la Vinci's Mona Lisa op
urvan een oude fabriek
beln. Schaefer heeft van
bby zijn werk gemaakt,
ot al jaren vele spuitbus-
g op schuttingen en
piuren maar doet dat nu
acht van bedrijven, win-
supermarkten.
Hendrix
e gitarist
hes - Het Amerikaanse
blad Rolling Stone heeft
idarische muzikant Jimi
1 uitgeroepen tot beste
loit. Duane Allman, die
broer Gregg in de jaren
fl e Allman Brothers Band
te. eindigt op de tweede
)erde op de ranglijst
iderd beste gitaristen
jesmuzikant B.B. King,
jijst wordt gepubliceerd
jmende nummer van
Stone, dat vrijdag uit-
de top-10 staan verder
gendes als Eric Clapton,
fihnson, Chuck Berry
Richards.
touwing van
>rwegmuseum
Het Nederlands
egmuseum in Utrecht
8 september dicht voor
'jouwing van anderhalf
verbouwing kost 32
euro. Op het terrein
luseum komt een ge-
11.000 vierkante me-
g staan de meeste lo
in onder perronkap-
loor zijn ze overgele-
iweer en wind en ont-
itvorming. In de
en wordt de tuin
het gebouw groter,
museum beslaat vier
^-Een dag voor de slui-
n: len de locomotieven het
uit naar een andere
Hier worden ze tijdens
Duwing niet tentoonge-
rotterdam/anp - Violiste Jani
ne Jansen krijgt de Nederlandse
Muziek Prijs. De uitreiking zal
plaatsvinden na Jansens con
cert tijdens het Gergiev Festival
in De Doelen te Rotterdam op 9
september. Met het Rotterdams
Philharmonisch Orkest speelt
zij dan onder leiding van Valery
Gergiev het Tweede Vioolcon
cert van Prokofiev.
De Nederlandse Muziek Prijs is
een belangrijke onderscheiding
die door het Ministerie van On
derwijs, Cultuur en Weten
schappen aan musici op het ge
bied van klassieke muziek
wordt uitgereikt. De prijs wordt
toegekend op advies van de Ad
viescommissie Nederlandse
Muziek Prijs, die onder voorzit
terschap staat van Huub van
Dael en waarvan verder onder
anderen Elly Ameling, Christi-
aan Bor, Hans Hierck en Rob
Overman deel uitmaken. Zan
geres Jard van Nes en pianist
Ronald Brautigam waren onder
de eerdere winnaars.
Jonge Nederlandse musici kun
nen zich aanmelden voor de
studie voor de Muziek Prijs. Na
een tweejarige studieperiode
wordt besloten of de kandidaat
de prijs wel of niet verdiend
heeft. Janine Jansen geldt als
een van de meest veelbeloven
de jonge musici en heeft al ge
regeld belangrijke optredens in
bij voorbeeld het Concertge
bouw Amsterdam, het Paleis
voor Schone Kunsten in Brus
sel, de Philharmonie in Berlijn
en Keulen, het Cité de la Musi-
que in Parijs, het Konzerthaus
in Wenen, Carnegie Hall in
New York en de Wigmore Hall
in Londen.
Zij geeft concerten met orkes
ten als het Concertgebouw Ka
merorkest, het Radio Filharmo
nisch-, Symfonie- en Kamer Or
kest, het Rotterdams Philhar
monisch, het Residentie Orkest,
het Nationaal Orkest van Bel
gië, het Münchener Kammeror-
chester, het Düsseldorf Symfo
nie Orkest, Radio Symfonie Or
kest Saarbrücken, het City of
Birmingham Symphony Or
chestra, het Hallé Orchestra, de
BBC orkesten en de Philharmo-
nia Orchestra. Onder de vele di
rigenten met wie ze inmiddels
werkte zijn Vladimir Ashkenazy,
Frans Brüggen, Valery Gergiev,
Sakari Oramo, Evgenii Svet-
lanov, Hans Vonk en Jaap van
Zweden.
Ook verwierf ze een belangrijke
contract bij de platenmaat
schappij Decca.
door Theo de With
alphen aan den rijn - De
kunstuitleen in Leiden dreigt te
verdwijnen. Ook die in Schie
dam, Vlaardingen en Vianen
worden met opheffing bedreigd.
De kunstuitlenen in Zuid-Hol
land lijken er weinig florissant
voor te staan. In Alphen aan den
Rijn ging afgelopen weekeinde
echter de vlag uit. Tot en met
zondag 7 september wordt met
allerlei activiteiten het 25-jarig
bestaan gevierd.
„Met 1500 uitgeleende kunst
werken per jaar zijn wij een
goed renderende kunstuitleen",
zegt directeur Loes van Cam-
pen. „Wij zijn ook geen ge
meentelijke instelling en dat is
een belangrijk verschil met de
situatie in Leiden." In 1978 be
gon de Alphense kunstuitleen
wel als onderdeel van de ge
meente, maar een paar jaar la
ter werd ze verzelfstandigd. Rijk
en gemeente dragen financieel
niet meer bij. Alleen van de
provincie Zuid-Holland is er
een subsidie en verder moeten
de abonnees het geld binnen
brengen.
„Ik moet er niet aan denken om
een gemeentelijke instelling te
zijn. In Leiden zijn ze met han
den en voeten gebonden. Voor
elk dubbeltje tariefsverhoging
moet de gemeenteraad toe
stemming geven. Bovendien is
de kunstuitleen verplicht ze
ventig procent van de collectie
bij Leidse kunstenaars te ko
pen. Je kunt je afvragen of Lei
den daar wel genoeg goede
kunstenaars voor heeft. En nu
er bezuinigd moet worden, wil
wethouder Pechtold als eerste
het mes in de kunstuitleen zet
ten", aldus Van Campen, die in
Leiden woont en de situatie ter
plaatse dus goed kent. Zij prefe
reert de Alphense situatie.
„Omdat ik geen subsidie van de
door middel van een formulier
aangeven welke werken ze in de
collectie opgenomen willen
hebben.
Andere jubileumactiviteiten
zijn het kinderatelier op zondag
31 augustus, de aanbieding drie
kunstwerken met aanzienlijke
korting aan te schaffen en de
mogelijkheid een kunstwerk te
winnen. Burgemeester Schoof
stelt op zondag 7 september
drie potentiële winnaars, net als
in het tv-programma 'Kunst-
blik', een vraag. Bij het goede
antwoord mag een kunstwerk
mee naar huis worden geno
men.
Loes van Campen weet wat
haar abonnees graag aan de
muur zien: kleurrijk werk. Figu
ratief of abstract maakt niet zo
veel uit, als het maar spettert
van kleur. Het kleurige werk
van de Leidse schilder Martin
van Dijk is altijd uitgeleend en
ook Corneille blijft zelden lang
binnenshuis. „De meeste men
sen zoeken toch een decoratief
plaatje voor boven de bank,
maar gelukkig lukt het ons zo
nu en dan ook iemand ervan te
overtuigen dat een subtiel
zwart-wit werk minstens zo
mooi kan zijn."
De soms geuite kritiek dat ze te
weinig werk van Alphense kun
stenaars in de collectie op
neemt, legt ze naast zich neer.
„Wij selecteren alleen op kwali
teit. Niemand krijgt een voor
keursbehandeling. Ik geloof dat
ik twee kunstenaars uit Alphen
in de collectie heb. Als ik in so
ciëteit De Burcht een biertje
drink, komen er ook weieens
Leidse kunstenaars met een fo
toboekje leuren. Nou, dan heb
ben ze aan mij een verkeerde.
Ik ben er niet voor de kunste
naar, maar voor de abonnee."
Exposities 'Aan u de keus' en
'Van top tot teen', t/m 7 sep
tember, kunstuitleen, Castel-
lumstraat le, Alphen aan den
Rijn. Open: wo t/m za 11-17
uur en zo 13-17 uur.
Loes van Campen: „De meeste mensen zoeken toch een decoratief plaatje voor boven de bank." Foto: Mark Lamers
gemeente krijg, kan ik mis
schien minder inkopen. Maar ik
heb wel de vrije hand. Bij alles
wat ik koop of tijdelijk van kun
stenaars huur, kan ik rekening
houden met de behoefte van de
abonnees. In de collectie zit na
tuurlijk ook nog wel werk uit de
tijd van de BKR-regeling. Kun
stenaars moesten toen in ruil
voor een uitkering werk inleve
ren. Dat is niet allemaal even
geslaagd, maar er zitten ook
heel verdienstelijke aquarellen
bij die nog geregeld worden uit
geleend." Het streven van de
directeur is om kunstenaars uit
heel Nederland in de collectie
te hebben en daarbij zoveel
mogelijk disciplines en stro
mingen aan bod te laten ko
men.
Na drie onderkomens te heb
ben versleten is de Alphense
kunstuitleen sinds 2000 geves
tigd in het Centrum Beeldende
Kunst (CBK), waar ook de
stadsgalerie en de STAA-galerie
(voor plaatselijke kunstenaars)
onderdak hebben. „Een mooi
gebouw. Het is alleen jammer
dat de kunstinstellingen zo ver
stopt zitten op de bovenverdie
ping. Je moet eerst een trap op
en dat weerhoudt veel mensen.
Na een lichte daling is het aan
tal abonnees van de kunstuit
leen inmiddels stabiel. We heb
ben de pech dat we de komen
de jaren nog midden in een
bouwput zitten. Mensen kun
nen nauwelijks in de buurt par
keren. Ze hebben geen zin om
tien minuten met een schilderij
te sjouwen. Daarom zijn we op
zondag open gegaan. Kan men
tenminste de auto voor de deur
kwijt."
Een grote wens van Loes van
Campen is een soort etalage,
zodat het kunstzinnige karakter
van dit nieuwe gebouw in het
stadshart beter kan worden uit
gedragen. „De architect wil
echter niet dat er veel aan zijn
creatie veranderd wordt. Bo
vendien heeft de gemeente een
onderzoek ingesteld naar het
functioneren van het CBK en
zullen we op de uitkomst daar
van moeten wachten." Meer
expositieruimte staat ook op
het verlanglijstje van de direc
teur. Bij tijd en wijle kan ze ge
bruiken maken van de naastge
legen stadsgalerie. Zo zijn daar
nu de exposities "Van top tot
teen' en 'Aan u de keus' te zien.
De tentoonstelling "Van top tot
teen' toont hoe beeldend kun
stenaars en mode-ontwerpers
elkaar door de jaren heen heb
ben geïnspireerd. De andere ex
positie laat werk van twintig
kunstenaars in uiteenlopende
stijlen zien. Abonnees kunnen
