De poort naar Bagdad I
GESPREK VAN DE DAG
Prins Jaime teruggehaald uit Irak
De weg van Koeweit naar Irak kent een bloedige geschiedenis!'
Een Veelzijdig Mens?
DAGELIJKS LEVEN
MENSELIJK
Buitenlandse zaken heeft prins Jaime
de Bourbon de Parme teruggeroepen
uit Irak. De staf van de Nederlandse
ambassade in Bagdad is terugge
bracht tot drie man, onder leiding
van zaakgelastigde Joost Reintjes. Op
het ministerie wordt met klem bena
drukt dat de neef van koningin Bea
trix en tweelingbroer van prinses
Margarita samen met een collega
niet is teruggehaald vanwege zijn ko
ninklijke connecties, maar louter om
veiligheidsredenen. Eerder deze
week werd een bloedige aanslag ge
pleegd op het VN-hoofdkwartier in
de Iraakse hoofdstad.
Prins Jaime (30), die in een email laat
weten tot begin september 'out of
the office' te zijn, vindt alle aandacht
voor zijn persoon hinderlijk en over
trokken. De zoon van prinses Irene
wil niet in de schijnwerpers staan,
maar gewoon zijn werk doen bij het
ministerie van buitenlandse zaken.
Vandaar dat eerder geen ruchtbaar
heid werd gegeven aan zijn vertrek
naar Irak.
Zijn taak was om daar verslag te
doen van de manier waarop Britten
en Amerikanen werken aan de op
bouw van het land. Het was de be
doeling dat de prins, die eind juni
even naar Nederland terugkwam
voor de viering van de 92ste verjaar
dag van opa prins Bemhard, drie
maanden in Irak zou blijven. Niet
bekend is of de prins weer teruggaat
wanneer de veiligheidssituatie dat
toelaat. Het ministerie doet daar
geen uitlatingen over.
Jaime werkt sinds vorig jaar bij Bui
tenlandse Zaken. Zoals in zijn familie
gebruikelijk kreeg de in Nijmegen ge
boren en ten dele in Frankrijk opge
groeide prins een brede, internatio
nale opleiding. Hij studeerde inter
nationale betrekkingen aan de pres
tigieuze Brown universiteit in de Ver
enigde Staten, en werkte kortere tijd
voor ABN Amro in Brazilië. Ook was
hij stagiair bij het Wereld Natuur
Fonds en het Rode Kruis.
Hans Jacobs
Duizenden vrachtwagens rijden da
gelijks van Koeweit naar Irak, over
Route 80. De snelweg door de
woestijn was de slagader van de
oorlog, maar is ook essentieel voor
de hulpverlening aan de bevolking
van het naoorlogse Irak.
Drie bussen van Al Hamadah met
Amerikaanse soldaten rijden over
Route 80. Ervoor en erachter rij
den twee Hum vees, de brede plat
te jeeps van het Amerikaanse le
ger, met dreigende mitrailleurs op
de rolstangen gemonteerd. Links
van het konvooi sjokt een kara
vaan kamelen door de woestijn,
rechts - in schril contrast - lokt
een Kentucky Fried Chicken in
schreeuwende Arabische letters
zijn gasten naar binnen.
Route 80 is een weg vol tegenstel
lingen en de Pooit naar Bagdad,
een zesbaans snelweg van de ha
vens van Koeweit naar de Iraakse
grens bij Abdaly. Ruim 100 kilo
meter geasfalteerde geschiedenis
door de woestijn, waar tempera
turen boven de vijftig graden Cel
sius helemaal niet ongewoon zijn.
De hete lucht is letterlijk adembe
nemend en brandt in keel en lon
gen. Zand zover het oog kan zien,
met als enige oriëntatiepunten de
enorme rookpluimen en fakkelin
stallaties van de olievelden Ar
Rawdatain en Sabriyah. Verder
niets. Dit is geen land om voor te
sterven, als je niet weet wat voor
ontzagwekkende rijkdommen het
onder het geelbruine zand ver
borgen houdt.
Snelweg 80 was de voornaamste
invalsroute van het Iraakse leger
dat in augustus 1990 het oliestaat
je Koeweit binnen 24 uur onder
de voet liep, waarna Saddam Hus
sein het uitriep tot een nieuwe
Iraakse provincie. Dezelfde snel
weg was een half jaar later voor
het Iraakse leger de 'highway to
heil'. Op de vlucht voor de opruk
kende internationale troepen
macht, werd Route 80 het decor
van dood en verderf. De geallieer
de luchtmacht bestookte de te-
rugtrekkende konvooien genade
loos. Het is nooit bekend gewor
den hoeveel Iraakse soldaten de
dood hebben gevonden langs en
op het asfalt, het moeten er dui
zenden zijn geweest.
In 2003 is Route 80 opnieuw de as
van de oorlog. Een inval vanuit
het noorden, vanuit Turkije, werd
door het Turks parlement tegen
gehouden. Jordanië in het westen
verleende wel hand- en spandien
sten, maar niet meer dan dat. Dat
betekende dat de grootste troe
penconcentraties vanuit Koeweit
Zuid-Irak binnenvielen. Ameri
kaanse en Britse troepen trokken
in maart en april over Route 80 op
naar Basra, de tweede stad van
Irak.
Ook nu nog, enkele maanden na
de val van Saddam Hussein en de
officiële beëindiging van de vijan
delijkheden, is de snelweg de
voornaamste transportas. Enorme
colonnes, militair en civiel, trek
ken dagelijks bij Abdaly over de
grens, op nog geen vijftig kilome
ter afstand van Basra. Humvees
zijn de voorbodes van beveiligde
konvooien. De zwaaiende mitrail
leurs en de zwiepende antennes
betekenen zonder uitzondering
dat er een stoet vrachtwagens
aankomt. De beveiliging is nood
zaak. In Irak heerst anarchie en
worden vrachtwagens met geweld
aangehouden, beroofd en be
schoten, door getrouwen van Sad
dam of door bendes.
Een manager van een taxibedrijf
dat niet alleen snelle terreinwa
gens, maar ook chauffeurs ver
huurt, vertelt dat een van zijn wa
gens nog maar enkele dagen gele
den onder vuur werd genomen.
Acht kogelgaten telden ze later,
als door een wonder werd nie
mand gewond. „Er reden Britten
voor ons die hetzelfde overkwam.
Via de telefoon riepen ze: 'Geef
gas! Geef gas!' Om zo snel moge
lijk langs de hinderlaag te zijn."
Zakenmensen, vooral als zij ver
bonden zijn aan projecten voor
de wederopbouw van Irak en
veelvuldig het land in moeten,
huren gepantserde terreinwagens
en laten zich rijden door ex-solda
ten van de SAS (Special Air Servi
ce, een elite-eenheid van het Brit
se leger). Het zijn chauffeurs, re
gelaars en bodyguards tegelijk. Ze
kosten duizenden dollars per dag.
„Soms zijn het politieke idioten,
soms zijn het bandieten die de
konvooien beschieten. Maar wat
maakt het uit? Een kogel is een
kogel", zegt Ramsey Davis, een
Amerikaanse soldaat van de mili
taire politie.
Koeweit heeft zich, met behulp
van de eigen oliemiljoenen, ra
zendsnel hersteld van de eerste
Golfoorlog. Het zijn pijnlijke her
inneringen, die maar langzaam
wegebben in het Golfstaatje, dat,
zo staat in een brochure, 'liever
vooruit wil kijken'. In de stad zelf
zijn nagenoeg alle verwoestingen
opgeruimd of hersteld.
Langs Route 80 wordt dat werk
overgelaten aan de woestijn. Een
vernietigd tankstation, door een
voltreffer als het ware in tweeën
geknakt en met muren vol kogel
gaten van een fiks kaliber, is een
van de stille getuigen die nog her
inneren aan de Iraakse agressie.
Stukken beton rondom het ver
woeste gebouw waaruit gemeen
puntig vlechtijzer steekt, laten
geen twijfel bestaan over de
kracht van de explosies. Lang
zaam maar zeker rukt de woestijn
op en verdwijnt het betonnen ge-
Net over de Irakese grens in Koeweit ligt het olieveld Ar Rawdal
dam Hussein zag dit veld in 1990 als schadeloosstelling voor de
Soldaat Morris (midden) met een medesoldaat en een dankbare Irakese vrachtwagenchauffeur.
raamte onder het zand.
Rijdend langs de grens kun je in
de verte de kranen zien van Umm
Qasr, de enige haven aan de Ara
bische Golf die Irak rijk is. Bulldo
zers graven langs Route 80 kilo
meters lange sleuven in het woes
tijnzand, tot aan de grens. Hon
derden en honderden grote zwar
te buizen liggen klaar; het is de
ontsluiting van de Iraakse olie-in
dustrie.
Meest opvallend zijn de Koeweit
se olie-installaties. De olievelden
van Ar Rawdatain en Sabriyah be
horen tot de voornaamste van de
kleine Golfstaat, die wel 10 pro
cent van de mondiale oliereserves
bezit. De vette zwarte rookwolken
boven de boorinstallaties, met
grote hekken en prikkeldraad af
geschermd van de buitenwereld,
zijn op tientallen kilometers af
stand te zien.
Saddam Hussein zag de olievel
den in 1990 als schadeloosstelling
voor de uitputtingsoorlog die Irak
van 1980 tot 1988 tegen Iran voer
de, in zijn ogen namens de gehele
Arabische wereld. In 1980 be
schikte Irak nog over 30 miljard
dollar aan buitenlandse reserves,
acht jaar later - na de vrede met
Teheran - had het een schuld van
80 miljard. Maar de Arabische we
reld dacht er heel anders over en
wilde van een schadeloosstelling
niets weten. De daarop volgende
inval in Koeweit bleek een kapita
le blunder. Want bracht de oorlog
tegen Iran het land financieel op
de rand van de afgrond, twee
Golfoorlogen na elkaar beteken
den het einde van Saddams Irak.
Op de parkeerplaats halverwege
de Iraakse grens, nabij een kleine
supermarkt en een restaurantje,
omhelst een chauffeur van een
tankwagen twee Amerikaanse sol
daten naast hun Humvee. De tra
ditionele rode gutra, de D
bandje op het hoofd bi 1
den doek, raakt even ver P£
de geelbruine pet van 111ve
mes Morris.
De chauffeur is blij meti 11
kanen. Hij is een Iraki, w J-
Basra, in het sji'itische zi 'c
waarmee Hussein na de en
in 1991 genadeloos afrei
„Amerika is bevrijder", z ll
gebroken Engels. Elke dï e
hij langs de route een sol e'
Vandaag is het Morris. H '9
tien jaar elke dag van Ba
Koeweit-Stad, een van d< P
Iraki's die dat aandurft.
pas veilig." m
Militair Morris, uit Califo
geleidt de konvooien c 16
grens Irak in, tot al-Nasii
waar Amerikaanse troep
de invasie heftig slag levt
de Republikeinse Garde.
hoort tot de nationale re
werd in februari naar Ka 1
stuurd. 'Homesick' is hij "j!
dels, maar er liggen nogi j:
maanden voor hem. Ned
mariniers mogen na vier 1
den al naar huis. „Jullie 1 n
zorgt goed voor haar sok
zegt hij.
De Humvee van Morris 1
later, bij de grensovergar
gedemilitariseerde zone,
stoffig en zanderig parke
opstellen aan de kop van
vooi. Honderden en hon
vrachtwagens passeren d
gelijks de grens: hulpkon
militaire konvooien en ve
veel oliekonvooien met ti11
tankwagens vol zwart ga 1
daar is het toch allemaal 11
gonnen, ook op Route 80
olie.
De vorige week schreef ik op deze
plek dat ik een rol heb gespeeld in de
jeugdserie 'De Zevensprong'. Ik was
koetsieren moest voortdurend met
een mysterieuze koets over bospaad
jes rijden. Ik had van te voren les ge
haald bij de boer die ook paard en
koets ter beschikking had gesteld.
Dat mennen was makkelijk genoeg
want het hitje was mak als een lam.
Tot de opname. Het moest voortdu
rend regenen in die serie dus er ston
den steeds spuitgasten met ik weet
niet hoeveel brandslangen klaar om
voor regen te zorgen. Op het laatst
ging het paard al steigeren als hij een
man in een brandweeruniform zag.
Dus die lessen kwamen goed van pas.
Onderwerp van vandaag: dingen die
een acteur in de loop van zijn carri
ère zoal moet leren. Ik heb het niet
over simpele tekstkennis. En evenmin
over schermen, stijldans, val breken
of ballet. Dat zijn normale vakken op
de Toneelschool. Vroeger kwam daar
nog 'maintien' bij. Dat betrof zaken
als: hoe geef je in een klassiek toneel
stuk een dame een handkus? Ant
woord: neem haar hand, buig je
voorover en breng je mond naar haar
handrug. KUS NIET! Maar laat ik
niet afdwalen.
Ik heb het vandaag over kundighe
den die bij een beroep horen. Wie op
het toneel een dokter moet spelen,
hoeft geen medicijnen gestudeerd te
hebben. Maar als de scène vereist dat
je een stethoscoop hanteert, moet je
toch een beetje weten hoe en wat. En
zo leer je als acteur aardig wat vaar
digheden.
Even een greep uit eigen trommel. Ik
kan, nu ja kon, een beetje contrabas
spelen. Was nodig in een toneelstuk
van Thomas Bernard. Ik kan een
beetje piano spelen. Was nodig in 'De
Drie Zusters', het beroemde stuk van
Anton Tjechow. In de tv-serie 'Twaalf
ambachten, dertien ongelukken' was
ik glazenwasser. En leerde ik dat je
een ladder beklimt door hem bij de
stijlen vast te pakken en nooit bij de
dwarsliggers. Want dan kun je mis
grijpen. In de film 'Peter en de Vlie
gende Autobus' speelde ik een boef
die een trein kaapte en er mee van
door ging. Dat vergde de nodige les
sen van een machinist. In 'Turks
Fruit" moest ik leren salueren als een
agent en in 'De inbreker' leren tap
pen als een barkeeper. In de toneel
bewerking van de film 'La Strada'
was ik een goochelaar en in de musi
cal 'De Zoon van Louis Davids' een
jongleur. Dat vereiste allemaal lang
durige training. Voor een demonstra
tiefilm heb ik ooit moeten leren hoe
je een microscoop kon demonteren
en weer in elkaar kon zetten. Altijd
link trouwens, dingen demonstre
ren. Want als je het niet perfect doet,
heeft iedere vakman in de zaal het
meteen in de gaten. Ik moest in
een toneelstuk ooit een tegen
speler leren hoe je hout kon
hakken. Als het je dan zelf
niet lukt om een blokje te
splijten, sta je erg voor aap.
Ik zag iedere voorstelling
als een berg op tegen die
scène.
Mijn meest bijzondere presta
tie? In de film 'De 10 Geboden
van Adriaan Ditvoorst speelde
ik Jezus Christus. De beschei
denheid verbiedt mij te ont
hullen wie mij voor die rol les
gegeven heeft.
Ze is twee keer onthoofd, regelmatig
overgoten met verf en haar arm is
een keer geamputeerd. Ondanks al
le toetakelingen heeft de KLEINE
ZEEMEERMIN, het beroemdste
standbeeld van.Kopenhagen, haar
90ste verjaardag weten te bereiken.
Vandaag wordt dat in Kopenhagen
gevierd. Het beeld, gebaseerd op
het sprookjesfiguur van Hans Chris
tian Andersen, werd gemaakt door
Edvard Eriksen en was in 1913
klaar. In 1963 en 1998 werd de
Kleine Zeemeermin door vandalen
onthoofd en in 1984 werd haar
rechterarm afgezaagd. Regelmatig
wordt zij met verf beklad, wat voor
het laatst in mei gebeurde. Een
Deense filmmaker die een foto van
het beeld gebruikte voor de hoes van
een pornovideo, kreeg een rechts
zaak aan zijn broek en moest de af
beelding verwijderen. Foto: EPA
Een 2-JARIG MEISJE uit het Groningse Ten Boer heeft donderdagmiddag met
de auto van haar moeder een splinternieuwe personenwagen geramd. Het on
dernemende kind had zelf de motor gestart, aldus een politiewoordvoerder. De
32-jarige moeder van het meisje had de wagen even verlaten en daarbij de sleu
tels in het contactslot laten zitten. Het dochtertje zag hierop kans de sleutel om
te draaien en weg te rijden. Onderweg ramde het COUREURTJE onder meer een
tuinlantaarn en reed ze door een rij coniferen. De hachelijke rit eindigde tegen
een gloednieuwe wagen die op een oprit geparkeerd stond. De auto raakte licht-
beschadigd. De peuter bleef ongedeerd.
Natuurlijk willen ze bij het Korps
Commando Troepen in Roosendaal
best tongzoenen met FROUKJE DE
BOTH. Maar een bod van 5500 euro
hebben ze niet gedaan: „Dat zou
wel wat veel zijn, voor alleen een
zoen..." Toch meldde VARA-dj Rob
Stenders het gisterochtend trots in
zijn programma 'Stendersvroeg' op
Radio 3. De commando's hadden
5500 euro geboden om te mogen
zoenen met soapsterretje De Both.
Het bod maakte deel uit van de ac
tie 'Bekken met een BN'er' waarbij
Stenders luisteraars de kans biedt
om een minuut te tongen met een
bekende Nederlander. Het geld wat
zij daarvoor betalen, gaat naar het
Aidsfonds. Achter het gsm-nummer,
waarmee het sms-je met het bod
werd gestuurd, gaat ene Mark de
Beijer schuil. En ook die zegt van
niets te weten: „Het zal wel een of
andere flauwe grap zijn." En dan
komt de aap uit de mouw: „Ik zit bij
het Korps Mariniers. En ja, je weet,
dat is water en vuur met de com
mando's. Wellicht heeft een andere
marinier mijn gsm gebruikt om na
mens de commando's een sms-je
naar de VARA te sturen en zo die
zelfde commando's een hak te zet
ten", aldus De Beijer.
Een Amerikaanse Humvee leidt een militair transport op Route 80 door de woestijn van Koeweit. Foto's: GPD/Rob Siebelink
