BUITENLAND
Israël wacht op actie Palestijnen
Afscheid van legendarisch Sovjethotel bij Rode Plein
VN blijven in Irak, maar toekomst is onduidelijk
Hulpdiensten zoeken
in VN-hoofdkwartier
Abbas dreigt met aftreden als hij niet mag optreden tegen milities
Meeste Franse hittedoden
zaten in bejaardenhuizen
Perschef Blair in het nauw
bakker in
egens Irak
Een Deense pizza-
«dwijnt voor acht da-
U de tralies omdat hij
jpuitse en Franse
■bedienen. De bakker
iet eens met het
t van die landen inza-
,6 in Irak. Een recht-
>org veroordeelde de
,en wegens racisme.
>n Duitsland waren
>egin fel gekant tegen
aanse en Britse plan-
Ie aanval op Irak.
fkt..n
tlannen
i)j- Een van de latere
11 september 2001
tonder problemen de
-ekomen, hoewel
in wist dat hij banden
it terreurnetwerk al-
sdjvlieglessen wilde ne-
Uneldt het Duitse
,niStem vandaag. Stem
^een geheim rapport
ijerikaanse FBI. Daar-
ut Ziad Jarrah in janu-
«iei uur lang werd on-
e' in de Verenigde Ara-
graten. De Libanees
^ondervragers dat hij
-vas om vlieglessen te
/Florida. De functio-
%lden de Amerikaan-
jendienst CIA ver-
|de hoogte. Vier
iter kreeg Jarrah, de
iet vliegtuig dat uit-
Pennsylvania neer-
ion een visum.
"eschoten
ren in kelder
Ier kinderen, tussen
naif jaar oud, zijn
Dten teruggevonden
jr van een brandend
Amerikaanse stad
ie kinderen waren
^negenjarig meisje
-'Weke toestand over-
aar het ziekenhuis,
is op zoek naar de va-
J gezin. De 37-jarige
-iny Lam ar Bailey,
gevlucht zijn nadat
it brand uitbrak in
ij stond alleen voor
ig van de kinderen.
34 moorden
'de wapen
De drie personen
felkaar in het Ameri-
|t-Virginia door
pen om het leven
Ijn met hetzelfde
I doodgeschoten.
»n de autoriteiten
t-Amerikaanse staat
Icend. Door tech-
tzoek is vastgesteld
*d vorige week don-
-»v«en man direct in
tat met een moord
fkvond op een vrouw.
al gebleken dat de
r jnee de vrouw was
Dten, uit het wapen
^oten waarmee en-
in perder een man was
1 tordpoging
intanamo
n - Opnieuw heeft
ene op de Ameri-
Je kaire basis Guant-
^op Cuba een zelf-
nig gedaan. Het was
<urir dat een gevange-
ie zichzelf van het
?i moven. Tot nu toe
de pogingen suc-
>t. Op Guantana-
i'n 660 terreurver-
2 landen voor on-
3 gevangen, som-
r dan anderhalf
igenstanders als de
i schrijven de zelf-
ngen toe aan de uit-
id van het leven in
nf'
'nden
sn Canada
De West-Canade-
British Columbia
tan van grote bos-
>lgens verscheidene
■Holedia zijn er mo-
nRer 850 brandhaar-
aantden bestreden
lorplan 3500 brand-
-5fin militairen. Om
Qden te voorkomen
jedvincie grote bosge-
enWoten voor het pu-
aanibegin april is al
iheitë.OOO hectare bos-
52->mmen opgegaan.
Bryant
ran Liberia
de Bryant treedt in
als de leider van
igsregering in Libe-
ben afgevaardigden
ïhillende Liberiaan-
sloten tijdens vre-
n Accra (Ghana).
|it het roer over van
I de huidige presi-
jWest-Afrikaanse
[>lger van de om-
des Taylor. Bryant
man uit Monrovia
i aan de Liberia
[Hij zou gelden als
paal en is daarmee
pel figuur voor de
pen in het land.
donderdag 21 augustus 2003
door onze correspondent
Frank Hendrickx
moskou - Lusteloos loopt Tatjana Ga-
vikova door de lange gar)gen van ho
tel Moskva. Het befaamde gebouw
achter het Rode Plein, tussen het Bol-
sjoi-theater en de Alexandertuinen,
staat nog overeind, maar het leven is
al verdwenen uit het lievelingshotel
van Josef Stalin. De kamers staan
leeg, het stof krijgt ruim baan. Een
paar jonge soldaten slepen met radia
toren die voortaan hun kazerne zul
len verwarmen. Twee ingenieurs be
studeren hoe ze de brede trappen
van wit en roze marmer moeten de
monteren en een paar verdiepingen
hoger klinkt al het geluid van grof
sloopwerk.
,,Het doet pijn", zegt Gavikova, sinds
mensenheugenis de dezjoernaja van
de tweede en derde verdieping van
hotel Moskva. Nu het einde van het
Sovjethotel nadert, staat ook haar
baan op de tocht.
De Sovjetunie was de natuurlijke ha
bitat van de dezjoernaja's, de vrou
wen die op iedere hotelverdieping de
kamersleutels in handen hadden.
Maar wie heeft in de toekomst nog
behoefte aan kribbige vrouwen die
iedere gast met argusogen opnemen?
Tatjana Gavikova schrikt van de ge
dachte.
„Een goed hotel kan niet zonder
dezjoernaja", zegt ze dapper.
Dat staat nog te bezien. De bouw
plannen die vice-directeur Boris Jevs-
ejev uitrolt in zijn kamer tonen de
contouren van een gelikt 'multifunc
tioneel gebouw' met een vijfsterren
hotel, kantoren, winkels en parkeer
garages. Heel modem en dus volko
men ongeschikt voor dezjoernaja's.
In 2006 moet het nieuwe hotel Mosk
va af zijn, maar eerst zal het ruim 70
jaar oude, curieuze bouwwerk van
Stalins favoriete architect, Aleksej Sjt-
sjoesjev, tegen de vlakte moeten.
„Jammer", zegt Jevsejev, „maar het
hotel is verschrikkelijk verwaarloosd.
Een opknapbeurt had geen zin
meer." In ijltempo somt de directeur
de gebreken op. Het fundament is
van matige kwaliteit, de centrale ver
warming is hopeloos verouderd, de
balkons dreigen naar beneden te val
len en er is amper parkeerruimte.
„Geen investeerder had trek in dit ge
bouw."
De sloophamer doet vanaf september
dus weer zijn werk in het hart van
Moskou, een stad die nooit tot rust
mag komen. Vooral de culturele elite
treurt om het einde van hotel Mosk
va, een monument voor een verloren
tijdperk. Stalin vierde in het hotel zijn
verjaardagen, Joeri Gagarin herstelde
er van zijn reis in de ruimte, generaal
Zjoekov leefde er na zijn bloedige
overwinning op de nazi's, de overge
lopen Engelse spion Guy Burgess
blies in Moskva zijn laatste adem uit
en Boris Jeltsin plande er zijn heroï
sche strijd tegen de communistische
partij.
Het hotel was onderdeel van het Sov-
jetbestaan. Via de gevel van Moskva
leerden Moskovieten dat Nikita
Chroesjtsjov was afgezet. Een levens
groot portret van de partijleider werd
in 1964 plotseling van het hotel ver
wijderd. De burgers wisten genoeg:
een paar dagen later werd Leonid
Brezjnev benoemd tot nieuwe leider.
De asymmetrische facade van het ho
tel was goed voor fantastische ge-
„iiei uuci pijn zegi uaviKova, sinas notei, Kantoren, winkels en parkeer- mag komen. Vooral de culturele elite De asymmetrische ta^ade van het ho- „Datisgt
mensenheugenis de dezjoernaja van garages. Heel modem en dus volko- treurt om het einde van hotel Mosk- tel was goed voor fantastische ge- ten te bei
ruchten. Stalin zou per ongeluk twee
bouwplannen hebben ondertekend.
Niemand durfde de dictator op zijn
fout te wijzen en dus combineerden
de architecten beide tekeningen tot
een asymmetrisch geheel. Het ver
haal klopt niet, maar de legende is in
middels sterker dan de waarheid. Op
het etiket van Ruslands befaamdste
wodka, Stolitsjnaja (wat 'van de
hoofdstad' betekent), staat de merk
waardige voorgevel van hotel Moskva
afgebeeld: dichter kan een gebouw
niet bij de ziel van een Rus komen.
Om de critici te paaien, belooft bur
gemeester Loezjkov dat de facade van
het hotel herbouwd zal worden. „Vol
komen absurd", meent David Sarkis-
jan, directeur van het Sjtsjoesjev Ar
chitectuur Museum.
,Dat is geen manier om monumen
ten te bewaren." De slopers willen
hun slechte geweten sussen, meent
Sarkisjan. „Het hotel had makkelijk in
oude glorie hersteld kunnen worden,
maar onze bestuurders willen dat
niet. Ze zijn verslaafd aan megaloma
ne projecten."
Het einde van hotel Moskva is vol
gens Sarkisjan typerend voor de ach
teloze wijze waarop de bouwers van
het nieuwe, protserige Moskou om
gaan met het verleden.
„Ze slopen monumenten en bouwen
in plaats daarvan moderne kopieën.
Op die manier vernietigen ze de ziel
van de stad, maar dat begrijpen ze
niet. Toen ik een keer met een stads
bestuurder Venetië bezocht, zei die
man: 'Mijn god, wat is het hier alle
maal ouderwets en vervallen'. Sinds
dien kijk ik nergens meer van op,
maar de sloop van Moskva blijft voor
deze stad een tragedie."
door onze correspondent
Ad Bloemendaal
tel aviv - Israël kijkt naar de Pa
lestijnse regering van premier
Abbas voor een reactie op de
zelfmoordaanslag in Jeruzalem,
die dinsdag twintig mensen het
leven kostte. Alleen als de Pales
tijnen de milities van Harnas en
de Jihad niet zelf aanpakken, zal
Israël militair ingrijpen. Premier
Sharon en minister van defensie
Mofaz hebben dat gisteren be
sloten.
Abbas heeft de Palestijnse pre
sident Arafat om actieve steun
gevraagd bij het optreden tegen
de milities. Als hij die niet krijgt,
wil hij aftreden. De gezochte
steun betreft optreden tegen de
gewapende vleugels van Harnas
en Islamitische Jihad, voorko
men dat vertegenwoordigers
van die milities zich uitspreken
in de media en het blokkeren
van banktegoeden. Bovendien
wil Abbas dat Arafat actief mee
werkt aan een bundeling van
alle Palestijnse veiligheidsdien
sten, zoals de routekaart voor
de vrede voor het Midden-Oos
ten eist.
Afgelopen nacht hebben Israë
lische troepen in Nablus, Jenin
en elders in het noorden van de
Westelijke Jordaanoever arres
taties uitgevoerd en schoten
uitgewisseld met gewapende
militanten. Ook werd het huis
van de zelfmoordterrorist ver
nietigd. In Tulkarm kwam een
16-jarige Palestijn om het leven
en raalrien minstens vijf ande
ren gewond. Volgens Israël ging
het niet om een vergeldings
operatie voor de bomaanslag in
Jeruzalem, maar om routine
acties tegen gezochte Palestij
nen.
Sharon en Mofaz hebben giste
ren de ministers van het Israëli
sche 'defensie-kabinet' een mi
litair actieplan voorgelegd, dat
zal worden uitgevoerd als de
Palestijnen niet optreden tegen
Het huis van de zelfmoordterrorist die zich dinsdag in een Israëlische bus opblies wordt vernietigd. Foto.- AFP/Hossam Abu Alan
gewapende groepen in de ge
bieden onder hun bestuur. „Als
de Palestijnse regering niet alle
noodzakelijke stappen neemt in
de oorlog tegen het terrorisme -
concrete en effectieve stap
pen - dan zal het niet mogelijk
zijn over te gaan tot diplomatie
ke besprekingen", liet Sharon
weten. Het actieplan is niet
openbaar gemaakt, maar naar
verluidt zal Israël onder meer
de liquidatie hervatten van Pa
lestijnen die worden verdacht
van het organiseren van ter
reuraanslagen.
Het Palestijnse Bestuur van
premier Abbas staat ook onder
druk van de Verenigde Staten.
Gisteravond sprak president
Bush telefonisch met Sharon en
Abbas. Bush vertelde de Israëli
sche premier dat er wat terro
risme betreft geen compromis
mogelijk is. „Organisaties die
zich bezighouden met het ver
moorden van onschuldigen en
het vredesproces torpederen,
moeten worden weggevaagd",
zei hij.
Abbas heeft steeds gezegd dat
zijn bestuur niet in staat is de
milities te ontmantelen volgens
de richtlijnen van de route
kaart, het internationale vre
desplan. Maar na de aanslag
van dinsdag lijkt hij bereid een
poging in die richting te wagen.
Hij heeft de contacten met Ha
rnas en de Islamitische Jihad
verbroken, en opdracht gege
ven de militanten te arresteren
die de terreuractie in Jeruzalem
hebben georganiseerd.
door onze correspondent
Ans Bouwmans
Washington - De stemming is bedroefd
bij de Verenigde Naties in New York, waar
de vlag halfstok hangt. Maar de terreur-
aanval op het VN-hoofdkwartier in het
voormalige Canal Hotel in Bagdad en de
dood van minstens 20 mensen, inclusief
VN-gezant Sergio Vieira de Mello, is geen
reden voor de internationale organisatie
om zich terug te trekken uit Irak. VN-baas
Kofi Annan: „We gaan door. Dit is essenti
eel werk."
Wel wordt opnieuw nagedacht over de
bescherming van het VN-personeel in
Irak. Tot nu toe was geen sprake van su-
perstrenge beveiliging. De VN wilden
zich niet te zeer identificeren met de
Amerikanen, en waren dan ook niet in
het zwaar bewaakte kampement van de
coalitietroepen gevestigd.
Bezwijken voor terreur is geen optie,
maar wat nu? Wat betekent deze aanslag
voor de toekomstige rol van de VN in
Irak? De Verenigde Naties spelen op dit
moment een beperkte, voornamelijk hu
manitaire rol in Irak. Er zijn géén
'blauwhelmen', en Vieira de Mello had
alleen een adviserende rol inzake het
onder Amerikaanse leiding opgezette
Iraakse interimbestuur.
De door de VS geleide coalitie is in Irak
de baas en de Amerikaanse regering wil
dat graag zo houden. Desondanks is er
de afgelopen tijd enige discussie ge
weest over een grotere rol voor de VN.
Een land als Frankrijk (permanent lid
van de Veiligheidsraad) wil graag dat de
VN meer te zeggen krijgen. Een VN-
mandaat zou het bovendien voor moge
lijke troepenleveranciers als India en Pa
kistan mogelijk maken soldaten naar
Irak te sturen.
Ook in de VS wordt druk uitgeoefend
om de VN er meer bij te betrekken,
vooral vanwege de grote belasting van
het Amerikaanse leger. Mensen als Ri
chard Lugar (Republikeins senator) en
Bob Graham (Democratisch presidents
kandidaat) pleiten voor een nieuwe VN-
resolutie die de Amerikaanse bezetting
meer legitimiteit geeft en de wederop
bouw van Irak 'internationaliseert'.
De vraag is hoe zo'n resolutie er uit zou
moeten zien. Kofi Annan zei gisteren
niet te verwachten dat er blauwhelmen
onder gezag van de VN naar Irak zullen
gaan, ook al wordt in de VN gesproken
over een multinationale macht voor
Irak.
De Amerikaanse regering is onwillig de
touwtjes in Irak uit handen te geven. In
ruil voor soldaten zullen andere VN-lan-
den meer over het bestuur van Irak te
zeggen willen krijgen. Ook kunnen er
vraagtekens worden gezet bij het nut
van een beperkte VN-rol. Een grotere
betrokkenheid van de VN in Afghanistan
- waar de internationale vredesmacht Is-
af alleen de hoofdstad Kabul beveiligt -
heeft het oplaaien van geweld en de te
rugkeer van de Taliban ook niet kunnen
tegenhouden.
Tot nu toe zat er niet veel schot in ge
sprekken over een nieuwe Irak-resolutie,
en de bomaanslag heeft de kwestie nog
gecompliceerder gemaakt. Kofi Annan
kapittelde de VS gisteren over de slechte
voorbereiding en uitvoering van de we
deropbouw van Irak. Ook in de VS zijn
daarover kritische geluiden te horen.
Meer dan drieënhalve maand nadat de
'gevechtsfase' ten einde kwam, is in Irak
nog steeds geen sprake van een stabiele
situatie.
Als ook de VN worden aangevallen, zal
een grotere rol van de volkerenorganisa
tie niet helpen de onvrede onder de
Iraakse bevolking over de Amerikaanse
bezetting te bezweren, zo luidt één rede
nering. Als terroristen de VN zien als
verlengstuk van de VS, dan lopen ook
vredessoldaten (welke helm ze ook op
hebben) permanent gevaar en dat zal
mogelijke troepenleveranciers afschrik
ken.
Daar staat tegenover dat de bom bij het
VN-kantoor ook kan leiden tot grotere
solidariteit: een aanslag op 4»i Verenigde
Champvert, noemde het drama
het rechtstreekse gevolg van ja
renlange bezuinigingen op de
bejaardenzorg.
Het aantal personeelsleden in
bejaardentehuizen is in verge
lijking met omringende landen
als Zwitserland en Duitsland
vier keer zo laag, zo zei hij. De
voorzitter van de vakbond van
werkers in de bejaardenzorg,
Jean-Marie Vetel, zei dat 85
procent van de bejaardenhui
zen in Frankrijk een onderbe
zetting van personeelsleden
kent. „En in de vakantieperiode
is het nog erger omdat er geen
vervangers mogen worden aan
getrokken."
Volgens Champvert heeft het
hittegolfdrama aangetoond dat
het roer ten aanzien van de be
jaardenzorg drastisch om moet.
De achterstand op de andere
EU-landen moet worden inge
lopen en tevens moet rekening
worden gehouden met een
snelle groei van het aantal
hoogbejaarden.
De regering-Raffarin bereidt
echter een wetswijziging voor
waarbij het Franse stelsel van
gezondheidszorg op de helling
gaat.
parijs/gpd - Het aantal doden
in Frankrijk als gevolg van de
hittegolf van deze maand is nog
hoger dan tot dusver werd aan
genomen. De grootste begrafe
nisonderneming van het land,
de Pompes Funèbres Générales
(PFG), berekende gisteren dat
ongeveer tienduizend Fransen,
voor het overgrote deel hoog
bejaarden, aan de gevolgen van
de hitte zijn bezweken.
Minister-president Jean-Pierre
Raffarin zei in een reactie ech
ter dat voorzichtig met dit soort
schattingen moet worden om
gegaan. Hij zei dat het ministe
rie van volksgezondheid eind
deze maand met exacte cijfers
hoopt te komen. Minister van
volksgezondheid Jean-Francis
Mattei zei eerder deze week een
aantal van vijfduizend doden
'aannemelijk' te achten.
De regering suggereerde eerder
dat de meeste bejaarden in hun
eigen omgeving zouden zijn
overleden, maar nu blijkt dat
ongeveer de helft van de doden
in bejaardentehuizen woonde.
De andere helft woonde thuis
of verbleef in een ziekenhuis.
De voorzitter van de vereniging
van bejaardentehuizen, Pascal
londen/anp - Door de affaire
rond de zelfmoord van de Brit
se regeringsadviseur Kelly, is
gisteren de perschef van pre
mier Blair in het nauw gedre
ven. De officiële regerings
woordvoerder Godric Smith
verklaarde voor een onder
zoekscommissie dat perschef
Alastair Campbell begin juli
had gesuggereerd de naam van
Kelly naar de media te lekken.
Ruim een maand daarvoor had
de Britse omroep BBC op basis
van informatie van de anoniem
gebleven Kelly gemeld dat de
Britse regering de slagkracht
van Irak in een rapport had
overdreven. Door de onthulling
van zijn naam moest Kelly voor
een parlementaire commissie
verschijnen. Die onderzocht of
de regering de mogelijke inzet
van Iraakse massavernietigings
wapens had aangedikt om een
invasie in het land te rechtvaar
digen. Kort na het verhoor
pleegde de wapendeskundige
zelfmoord.
Volgens regeringswoordvoerder
Smith deed Campbell begin juli
de suggestie Kelly's naam te
lekken omdat Blair de volgende
dag voor de commissie moest
verschijnen. Campbell zelf ver
klaarde dinsdag dat hij niet me
deverantwoordelijk was voor de
passage in het Irak-rapport
waarin stond dat het Iraakse re
gime binnen 45 minuten mas
savernietigingswapens zou
kunnen inzetten.
Ansar al-Islam ontkent betrokkenheid
Kofi Annan: „We gaan door." Foto: Reuters/Mark Garten
Naties is een aanslag op de wereldge
meenschap. Het idee is dat de pressie
twee kanten op werkt. De Amerikaanse
president George Bush komt onder druk
te staan om te bewegen in de richting
van de VN. En Bush kan tegen landen
als Frankrijk, Duitsland en Rusland zeg
gen dat ze het zich niet kunnen veroor
loven om de VS niet bij te staan en de si
tuatie in Irak te laten ontsporen.
bagdad/rtr-anp - Reddings
werkers hebben gisteren uit de
puinhopen van het zwaar be
schadigde VN-hoofdkwartier in
Bagdad opnieuw slachtoffers
geborgen. Er is vrijwel geen
hoop meer dat zij nog overle
venden vinden.
Volgens VN-woordvoerder Eek-
hard zijn tot nu toe de licha
men van zestien mensen ge
borgen.
Een andere VN-functionaris
sprak eerder van 24 doden. Be
halve de speciale VN-gezant
voor Irak, de Braziliaan Vieira
de Mello, zijn acht andere
slachtoffers geïdentificeerd.
Het gaat om twee Filippijnen
een Egyptenaar, een Ameri
kaan, een Brit, een Spanjaard
en twee Canadezen.
Voor zover bekend zijn er door
de aanslag geen Nederlandse
slachtoffers gevallen.
Door de aanslag in Bagdad zijn
verder meer dan honderd ge
wonden gevallen. De eerste ge
wonde VN-medewerkers in
Irak zijn gisteren aan het begin
van de avond in de Jordaanse
hoofdstad Amman gearriveerd.
De gewonden werden vanuit
Bagdad overgevlogen en opge
wacht door ambulances op het
vliegveld Makra even buiten de
Jordaanse hoofdstad.
Onderzoekers van de FBI heb
ben in de vrachtwagen waar
mee de aanslag werd gepleegd
stoffelijke resten gevonden. De
Amerikaanse federale recher
che gaat ervan uit dat het de li
chaamsdelen van de vermoe
delijke zelfmoordenaar zijn.
FBI. agenten zijn nog niet het
verwoeste VN-gebouw inge
gaan om de reddingswerkers
niet voor de voeten te lopen.
Bovendien wordt vermoed dat
er nog niet ontplofte munitie in
de puinhopen ligt.
Volgens een FBI-agent in Bag
dad woog het explosief voor de
aanslag tot 680 kilogram. Daar
naast was de vrachtwagen be
laden met ruim 450 kilo muni
tie, waaronder artillerie- en
mortiergranaten uit de voor
malige Sovjetunie, die ook de
lucht inging.
Overigens beschikten de Ame
rikanen al vijf dagen voor de
aanslag over aanwijzingen over
een mogelijk op handen zijnde
aanval op een 'zacht doel'.
Dat verklaarde AlBned Chalabi,
lid van de Regeringsraad, giste
ren in Bagdad. Hij zei de infor
matie aan de Amerikanen te
hebben doorgespeeld.
Ansar al-Islam heeft alle be
trokkenheid bij de aanslag ont
kend. De Amerikanen hadden
direct na de aanslag met de be
schuldigende vinger in de rich
ting van die militante Koerdi
sche organisatie gewezen.
Leider mullah Krekar ontkende
dit gisteren via zijn advocaat in
de Noorse krant Dagbladet.
Ansar al-Islam zou volgens
Washington banden onder
houden met het al-Qaeda ter
reurnetwerk van Osama bin
Laden.
De Amerikanen brachten de
naam van Ansar al-Islam eer
der in verband met de aanslag
op de Jordaanse ambassade in
Bagdad waardoor zeventien
mensen de dood vonden,
