Angst voor
doden door
artsentekort
BINNENLAND
Zalm zet Balkenende buitenspel met troefkaart
'Onderhandelingen over vrijlating Arjan Erkel zijn begonnen'
Ai
Kaarsjes voor Kerwin
'Rechterlijke toets voor
uitbehandelde tbs'ers'
Ook pepperspray voor boswachter
Ook zorgen over betaalbaarheid
Arjen Hilbers krijgt geen
rekening voor vrijlating
Man in Thaise cel wil gratie
Van Geel: Alle
nieuwe auto's
cruise control
I bij brand
enbergen
iiN - Bij een brand in
Ement in het Bra-
nbergen zijn giste-
innen omgekomen,
eer wist de twee nog
jiten te halen, maar
mocht niet meer ba-
itie heeft in de loop
de identiteit van
toffers vastgesteld.
i de bewoner van 20
vriend van 19 jaar
«neens uit Zeven-
ït. De politie heeft
i technisch en tac-
Eoek de voorlopige
^trokken dat er geen
ift plaatsgevonden.
te tast
»f aan
et themapark Land
eft besloten zijn
ijipende Zonne-
fclhof tien dagen eer-
Jen dan de bedoeling
de aanhoudende
)jjp de zonnebloemen
lajébloeid. De aanleg
jïnebloem Doolhof
lijommotie bij buurt-
die vonden dat door
Joemen hun woon-
I aangetast. Ze daag-
_jid van Ooit voor de
jechter de opstelling
blhof goedkeurde.
*ip zware
-emnesser
>e 27-jarige Eemnes-
ag een pompbe-
ig verwondde dat
igen later overleed,
ijk een gevangenis-
dmaal twintig jaar
lofd. Het openbaar
in Utrecht gaat de
Ijlgen voor gekwalifi-
Bslag. Dat staat ge-
prd, behalve dat er
t is van voorbedach-
feemnesser zit in
afcechtenis. Het OM
it zeggen wanneer
>r de rechter komt.
er,
tiorruptie
"bring
'C1 - Bij de gemeente-
Waterbeheer en
10 >WR) in Amsterdam
É>:ïke van corruptie,
raktijken en belan-
c" geling. Dat conclu-
rist na een intern
waarvan de resulta-
'tl( naar buiten werden
-êle dienst, die onder
la woordelijk is voor
en de zuivering van
6in de hoofdstad, be-
2%m onderzoek na
3rrin NRC Handelsblad
®wee klokkenluiders
Ja n deze krant uit de
01 ipt over smeergeld-
ceran ambtenaren bij
m nbtenaren zouden
^n naar Maleisië en
n medewerkers van
*ven als Koop Tju-
2ignette. Ook zouden
nngen aan wegen-
®p 1 doorgespeeld.
'A dood in
>onden
,ïn 5-jarig jongetje
!0 1s gistermorgen
'"proffen in zijn ou
sting. Zijn 36-jarige
Jiel zelf de politie bel-
e^ouden op verden-
i dt>ord. Over de
^ak van de jongen
'jeen mededelingen
aag wordt sectie
1 "fir de gemoedstoe-
moeder wilde de
deb kwijt dat zij aan
'zofeslijke spierziekte
ihuis was na een
°Bt Academisch Zie-
'JAningen. „Dit is een
hi in de familie-
r0 s een woordvoerder.
veer oefent,
beschadigd
veD
enuim 160 leerlingen
i zfOol in Schoorl heb-
;en vrij gekregen
'cte brandweeroe-
ichijnlijk omdat
enn de ramen open te
I rook uit de rook-
als een vettige laag
jS {en en klaslokalen,
s groot. Computers,
ïn, stoelen, toilet-
telfs de kraaltjes in
talen zijn bedekt
jid. De brandweer
een gespecialiseerd
ïld. Een ploeg van
sen hoopt het ge-
t)nd weer schoon
minis
naandag
Vastgoedhande-
ctontwikkelaar
die het afgelopen
j Amsterdam werd
ten, wordt maan-
len begraven. Dat
tnilie vandaag be-
1 "kt. Onbekenden
t vuur op Lüske
ten met zijn vrouw
ïafé-restaurant
1 verliet en in zijn
tappen.
donderdag 21 AUGUSTUS 2003
door Hans van Soest
den haag - Gerrit Zalm stond
onder de paarse kabinetten be
kend als een cijfergoochelaar.
Ieder conflict in het kabinet
over geld wist de huidige WD-
leider te beslechten door met
nieuwe bezuinigingspostjes of
onverwachte financiële meeval
lers op de proppen te komen.
Die ervaring heeft hij nu ge
bruikt om de ruzie met het CDA
over de extra bezuinigingen in
zijn voordeel om te buigen. En
passant vernederde hij premier
Balkenende.
Het liep de afgelopen week
hoog op in de ministerraad.
Zalm hield vast aan vijf miljard
euro extra bezuinigingen. Dat
geld moest onder andere wor
den gevonden door opnieuw te
snijden in de sociale zekerheid
en dan vooral de WW. Het CDA
onder aanvoering van minister
De Geus (sociale zaken) ging
daar tegenin. De Geus had het
gehad met nieuwe ingrepen op
zijn terrein en ging dwars voor
Zalms voorstellen liggen.
Al die tijd hield premier en par
tijleider Balkenende zich afzij
dig. De zo vaak (overigens voor
al door Zalm) om zijn vermeen
de gebrek aan leiderschap be
kritiseerde Balkenende besloot
af te wachten. Als een echte mi
nister-president die boven de
partijen staat, overzag hij de ru
zie om uiteindelijk een Salo-
monsoordeel te vellen.
Gisteravond was dat moment
gekomen. De Geus moest ac
cepteren dat er toch werd inge
grepen in de duur van de WW
en Zalm moest accepteren dat
ziekenfondspatiënten geen ei
gen bijdrage hoeven te betalen
voor hun medicijnen Dit laat
ste is een oude wens van de
WD om zo het medicijnge-
WW blijft overeind
De duur van de WW-uitkering wordt niet beperkt. Minister
Zalm van financiën heeft gisteravond een akkoord bereikt met
zijn collega De Geus van sociale zaken. De WW wordt ontzien
in de extra bezuinigingen doordat Zalm gisteravond plotseling
een financiële meevaller uit de hoge hoed toverde. Hierdoor
hoeft er uiteindelijk minder te worden bezuinigd dan de vijf
miljard euro extra die Zalm aanvankelijk voor ogen had.
bruik terug te dringen.
Op dit moment leek Zalm te
hebben gewacht. Tot verbijste
ring van Balkenende liep de
avond heel anders dan voor
zien. In plaats dat Zalm en De
Geus voor het blok werden ge
zet en gedwongen waren Balke-
nendes voorstel te accepteren,
haalde Zalm irteens een troef
kaart uit zijn mouw. Er hoefde
ineens toch niet vijf miljard eu
ro worden binnengehaald. Er
bleek een meevaller voor de
schatkist doordat de kosten
voor pensioenen lager uitvallen
dan verwacht. Als werknemers
minder pensioenpremie beta
len, vloeit er meer loonbelas
ting in de schatkist. Daardoor
was er toch geen noodzaak de
WW te beperken, aldus Zalm.
Het compromisvoorstel van de
premier was op slag overbodig.
In een klap nam Zalm daarmee
Balkenende de regie uit han
den. Door de als 'plotseling' ge
presenteerde meevaller waren
de onderhandelingen ten ein
de.
De Geus verliet blij de vergade
ring, omdat hij de aanval op de
WW had gepareerd. Zalm
kwam ook blij naar buiten. Niet
alleen had hij Balkenende de
loef afgestoken, ook weet hij nu
precies tot welke compromis
sen de CDA-leider blijkbaar be
reid is.
In de eerstvolgende onderhan
delingen over bezuinigingen
kan Zalm moeiteloos de WW
weer op tafel gooien in de we
tenschap dat het blijkbaar toch
niet zo principieel ligt bij het
CDA als ze tot nog toe sugge
reerden.
Alleen Balkenende zal minder
blij zijn geweest. Hij verliet het
pand via een andere uitgang.
Amsterdam - Mensen staken gisteravond kaarsjes aan bij het monument Mama Baranka in het Amsterdamse Vondelpark als onderdeel van de Kerwin Duinmeijer. De 15-jarige
jongen werd in 1983 het slachtoffer van een racistische moord. Foto: ANP/Robin Utrecht
den haag/gpd Een rechter zou
regelmatig moeten toetsen of
'uitbehandelde' tbs-patiënten
mogelijk weer recht op behan
deling hebben. Nu worden tbs-
patiënten die op een speciale
afdeling zonder behandeling
zijn geplaatst alleen beoordeeld
door de inrichting zelf.
Dat schrijven onderzoekers van
het Wetenschappelijk Onder
zoek- en Documentatiecen
trum (WODC) van het ministe
rie van justitie in een evaluatie
van 'longstay-afdeling' Veld
zicht, die vandaag verschijnt.
Veldzicht begon vier jaar gele
den als eerste tbs-instelling met
zo'n afdeling.
Op de afdeling komen 'uitbe
handelde' tbs'ers. Ze zijn na
minimaal zes jaar behandeling
nog steeds te gevaarlijk om te
rug te keren in de maatschap
pij. Het doel is hen een mens
waardig bestaan te geven, ter
wijl de hoop op succesvolle
therapie is opgegeven.
De onderzoekers wijzen erop
dat het erg moeilijk is om in te
schatten of iemand nog steeds
gevaarlijk is als hij lang op de
afdeling zit en niet meer wordt
behandeld. Ook bevelen ze aan
te overwegen verschillende
soorten longstay-afdelingen te
bouwen. Voor patiënten van de
afdeling voor intensieve zorg is
nu geen longstay. Zij zijn te ge
vaarlijk.
utrecmt/gpd Vrijwillige
agenten, boswachters en an
dere bijzondere opsporings
ambtenaren mogen nog dit
jaar pepperspray gaan gebrui
ken. Dat verwacht minister
Remkes van binnenlandse za
ken. De ervaringen van de po
litie met de spray zijn zeer
positief, bericht Remkes aan
de Tweede Kamer. De minis
ter wil er daarom zo snel mo:
gelijk ook buitengewoon op
sporingsambtenaren (boa's)
mee uitrusten.
Pepperspray blijkt effectief bij
het tijdelijk uitschakelen en
aanhouden van aggressieve,
gevaarlijke verdachten. Sinds
de invoering zijn zo'n twee
duizend verdachten bespoten
zonder dat ze medische ge
volgen ondervonden. Vanaf
januari 2001 zijn alle politie
korpsen van de spuitbusjes
voorzien. Daaraan zijn uitge
breide praktijkproeven voor
afgegaan.
De effectiviteit is wel afgeno
men, leert de rapportage. In
de proefperiode kon nog 84
procent van de verdachten
eenvoudiger worden aange
houden na gebruik van de
spray. Intussen is dat percen
tage naar 74 afgenomen.
De politiek nam zich in 2001
voor andere opsporingsdien
sten in 2005 met de spray uit
te rusten, wanneer de politie-
ervaringen positief zouden
zijn. „Remkes wil het nu naar
voren halen", zegt voorlichter
Wassenaar. De Raad van
Hoofdcommissarissen en de
bonden hebben volgens Was
senaar al voorzichtig positief
gereageerd.
Volgens de geweldsinstructie
mag de spray slechts tegen
individuele verdachten wor
den ingezet, en niet bij
groepsgeweld. De agent mag
één seconde gericht spuiten.
Verdachten zijn dan door
gaans enkele minuten mach
teloos.
harderwijk/anp - Zes op de
tien Nederlanders vrezen dat er
dodelijke slachtoffers zullen val
len door de slechte bereikbaar
heid van huisartsen. Door het
huisartsentekort zijn patiënten
in sommige gebieden meer dan
een half uur onderweg als zij 's
avonds of in het weekeinde een
arts nodig hebben.
Volgens een onderzoek dat het
tijdschrift Gezondheidsnieuius
heeft laten uitvoeren, vreest
meer dan de helft van de Ne
derlanders (54 procent) dat de
afstand tussen patiënten en arts
letterlijk steeds groter zal wor
den. In het noorden van het
land is de stemming wat dit be
treft met 66 procent het som
berst.
De angst dat de slechte bereik
baarheid tot ernstige complica
ties zal leiden is vrij algemeen
(71 procent). Vooral vrouwen
houden rekening met onnodige
sterfgevallen (66 procent).
De meeste mensen geloven dat
de overheid geen maatregelen
zal nemen die de bereikbaar
heid van huisartsen zal vergro
ten. Slechts 10 procent van de
ondervraagden heeft vertrou
wen dat dit wel gebeurt. In het
zuiden van Nederland is dat
vertrouwen extreem laag, 4 pro
cent.
Die percentages zijn geen ver
rassing voor het Tweede-Ka
merlid Buijs (CDA). „Bereik
baarheid van de zorg is een van
de kerntaken van het over
heidsbeleid", zegt hij in Ge-
zondheidsnieuws. „Die taak
heeft de overheid verwaarloosd
als het gaat om de huisartsen-
geneeskunde. De capaciteit is
onvoldoende en de bereikbaar
heid verslechterd."
De slechte bereikbaarheid is
volgens Buijs voor een deel toe
te schrijven aan de huisartsen
zelf, die een actiepunt hebben
gemaakt van werkdrukverlich
ting. De grootschalige huisart
senposten die onder druk daar
van zijn ontstaan, schaden vol
gens Buijs de belangen van de
patiënten. Uit het onderzoek
blijkt verder dat veel mensen
zich ook zorgen maken over de
betaalbaarheid van de gezond
heidszorg. Vier op de tien (41
procent) meent dat alleen wel-
gestelden zich in de toekomst
de zorg kunnen veroorloven.
Meer dan de helft (55 procent)
vreest 'Amerikaanse' tQestan-
den met veel onverzekerden.
den haag/gpd - Arjen Hilbers
hoeft zich er geen zorgen over
te maken dat er bij thuiskomst
een gepeperde rekening voor
zijn vrijlating op hem ligt te
wachten. In Duitsland woedt
momenteel een discussie of de
vrijgelaten gijzelaars moeten
opdraaien voor een deel van de
door de overheid gemaakte
kosten.
„Dat is in Nederland geen be
leid", aldus een woordvoerder
van het ministerie van binnen
landse zaken. „De Tweede Ka
mer wil juist dat de overheid
zich meer inspant voor Neder
landers die in het buitenland in
de problemen komen. Voorlo
pig zijn wij niet van plan iets
anders te doen. Dat wil niet
zeggen dat er niet over wordt
gesproken, maar laat hem eerst
maar even bijkomen."
In de Tweede Kamer opperde
de WD overigens wel dat Hil
bers zou moeten meebetalen
aan de kosten voor bijvoor
beeld het transport. Het meren
deel van de Kamer voelt daar
echter niets voor. „Dat is hele
maal niet aan de orde", ver
woordt CDA'er Eurlings de
breed gedragen opvatting. „Je
mag van je regering verwachten
dat ze het uiterste voor je doet
als je in het buitenland in de
problemen komt."
Voor PvdA'er Koenders is de
zaak met de vrijlating van Hil
bers nog niet afgedaan. „Ik wil
weten of er echt geen losgeld is
betaald, ook niet via Mali. Daar
zou ik grote problemen mee
hebben, want daarmee finan
cier je indirect het terrorisme."
enkhuizen/gpd - Pedro Ruyzing
uit Enkhuizen, die sinds 1995
wegens drugssmokkel vastzit in
de Bangkwang gevangenis in
Bangkok, heeft bij de Thaise re
gering opnieuw een verzoek om
gratie ingediend. Het verzoek
wordt ondersteund met vier
honderd handtekeningen die
Brigitte Laan uit Grootebroek
heeft verzameld.
Ruyzing, voormalig taxichauf
feur in Heerhugowaard, werd
indertijd opgepakt met drie kilo
drugs. Hij kreeg levenslang, een
straf die inmiddels is omgezet
in veertig jaar. In 1998 deed Pe
dro Ruyzing ook al een gratie
verzoek. Dat werd afgewezen.
Laan heeft goede hoop dat het
gratieverzoek nu sneller wordt
afgehandeld. „De koningin is
van plan om in januari een
door onze correspondent Frank Hendrickx
moskou - Journalist, majoor b.d. en Kaukasus-
expert Izmailov bemiddelde de afgelopen zeven
jaar bij de vrijlating van meer dan tweehonderd
gijzelaars in het zuiden van Rusland. Het afgelo
pen jaar reisde hij meerdere keren naar Dagestan
om de verdwijning van de Nederlandse hulpver
lener Arjan Erkel te onderzoeken. Volgens Izmail
ov zit er eindelijk schot in de zaak.
Arjan Erkel is nu al meer dan een jaar spoorloos.
In uw krant Novaja Gazeta schrijft u dat de Rus
sische geheime dient FSB waarschijnlijk achter
zijn ontvoering zit. Welke aanwijzingen heeft u
daarvoor?
„Helaas kan ik niet al mijn informatie openbaar
maken, maar ik heb na de ontvoering van Erkel
vele gesprekken gevoerd in Dagestan, de regio
waar ik zelfben opgegroeid. Ik ben er sindsdien
nagenoeg zeker van dat de FSB achter deze ont
voering zit. Het optreden van de FSB was vanaf
het begin merkwaardig. Ze hebben waarschu
wingen over een mogelijke ontvoering genegeerd
en Erkel kreeg in een persoonlijk gesprek te ho
ren dat er niets aan de hand was. Bovendien zijn
er geruchten dat twee medewerkers van de FSB
toekeken bij ontvoering. Een ander punt is dat
Dagestan de afgelopen jaren is uitgegroeid tot
een soort politiestaat. Het is te risicovol voor de
criminelen. De ontvoering van Erkel past niet in
dat patroon."
Welk motief heeft de geheime dienst?
„De humanitaire hulpverleners moeten weg uit
de Kaukasus. Ze zijn te kritisch over het Russi
sche optreden in Tsjetsjenië. Ontvoeringen zijn
een middel om ze angst aan te jagen.
Erkel heeft zich nooit uitgelaten over de Russische
politiek in de Kaukasus.
„Dat doet er niet toe. Zijn ontvoering is gericht
tegen hulpverleners in het algemeen."
De politie in Dagestan zegt dat het om een gewone
criminele zaak gaat. Sluit u dat uit?
„Ik ben er van overtuigd dat Erkel in Tsjetsjenië
zit en dat hij ontvoerd is door Tsjetsjeense crimi
nelen, maar het zijn waarschijnlijk wel Tsje
tsjeense criminelen die nauwe banden onder
houden met de Russische geheime dienst. Dat is
helemaal niet vreemd. Ik ben sinds 1996 actief als
bemiddelaar bij ontvoeringen, eerst als militair
en later als journalist. Het komt vaak voor dat
Tsjetsjenen kortstondig samenwerken met de
Russen om daarna weer tegen ze te vechten. De
Kaukasus is nu eenmaal een zeer moeilijk te
doorgronden regio."
U heeft de Tsjetsjeense rebel Dokoe Oemarov al
eens als mogelijke ontvoerder van Erkel aangewe
zen.
„Dokoe Oemarov ken ik persoonlijk en het is al
gemeen bekend dat hij zijn strijd tegen de Rus
sen deels financiert piet ontvoeringen. Het is ook
geen geheim dat hij in het verleden contacten
onderhield met de FSB. Toen hij in 2000 in een
ziekenhuis in Naltsjik herstelde van zijn verwon
dingen, stond hij onder bescherming van de Rus
sische geheime dienst. In die tijd heeft hij de
Russen geholpen bij het vrij krijgen van meerde
re gijzelaars. De fronten in Tsjetsjenië zijn niet zo
duidelijk gescheiden. Oemarov heeft later weer
de wapenen opgenomen tegen de Russen, maar
dat betekent niet dat zijn banden met de FSB
verbroken zijn. Bovendien gingen er voor de ver
dwijning van Erkel geruchten dat Oemarov van
plan zou zijn een buitenlander te ontvoeren.
Artsen zonder Grenzen heeft zware kritiek geuit
op het volgens hun lakse optreden van de Neder
landse en Russische autoriteiten. Is die ramkoers
verstandig?
„Natuurlijk. Ik heb ze dat advies zelf gegeven.
AzG moet zoveel mogelijk druk uitoefenen op de
autoriteiten, want de politie en de FSB hebben
geen haast om deze zaak op te lossen. Er kwam
pas echt beweging in het onderzoek toen Poetin
eind mei tijdens de internationale top in Sint Pe
tersburg persoonlijk werd aangesproken over Er
kel. Sindsdien gebeurt er van alles. We weten nu
dat hij leeft en volgens mijn informatie zijn de
onderhandelingen over zijn vrijlating begonnen.
Er is nu tenminste hoop dat hij gezond en wel
vrij kan komen."
staatsbezoek te brengen aan
Thailand. De ouders van Pedro
hebben daarover al een brief
gekregen. Via via hebben we de
koningin verzocht om aandacht
voor de situatie van de Neder
landse gevangenen te vragen."
De Rijksvoorlichtingsdienst laat
weten dat het bezoek aan Thai
land nog niet geheel zeker is.
D66-fractieleider Dittrich be
zocht Ruyzing deze zomer. Dit
trich: „Pedro Ruyzing deelt zijn
cel met veertien andere man
nen. Hij maakte een opgewekte
indruk en maakte grappen. Hij
probeerde de anderen een hart
onder de riem te steken. Ruy
zing is tevreden over de bij
stand van de Nederlandse am
bassade. Het helpt hem enorm
post of bezoek vanuit Neder
land te ontvangen."
den haag/anp - Alle nieuwe au
to's in Europa moeten worden
uitgerust met een cruise control
en boordcomputer. Het kabinet
wil dit aankaarten binnen de
Europese Unie. Volgens staats
secretaris Van Geel van Milieu
zou het brandstofgebruik van
auto's en de C02-uitstoot hier
door ongeveer 10 procent kun
nen dalen. Van Geel heeft deze
week zijn plannen uiteengezet
in een brief aan de Tweede Ka
mer. Als de voorzieningen al in
de fabriek bij nieuwe auto's
worden ingebouwd, zullen de
kosten, verwacht Van Geel, en
kele tientallen euro's per auto
bedragen.
De plannen maken deel uit van
de invoering van het zoge
noemde eco-rijden in Europa.
Er wordt al langer gesproken
over een nieuwe, milieuvrien
delijkere manier van autorijden
in Europa. Dit is een uitwerking
van de afspraken die zijn ge-
Journalist, majoor b.d. en Kaukasus-expert Izmailov. maakt over terugdringing van
Foto: (jPD/Frank Hendrickx het broeikaseffect.
