ECONOMIE
Veel minder vacatures in de zorg
Even wennen: aids-remmers bij de Etos
5N vecht verplichte tariefsverlaging door Opta aan Wanneer is werknemer rendabel?
1 -
Reuzenduo
ABN Amro
waarschuwt
voor deflatie
merkenlijst
Restaurants leggen lijst
notoire eetpiraten aan
Racen op zonne-energie
den
;evr*g/anp - KPN stapt naar
loeiter in een conflict met
et houder Opta over tarie-
jgis het vaste netwerk. De
Dudeming moet van de tele-
khond de prijzen voor
uik van het net door
lelbedrijven met maxi-
procent verlagen. Dat
en dat bedreigt de
van het netwerk, aldus
KPN gisteren,
hel :omconcern wil het
ekei sluit zo snel mogelijk
ecieporsen door de recht-
lotterdam. Bovendien
elar(t concern een officieel
oekf
bezwaar in bij de toezichthou
der. Naast de schorsing van het
besluit wil KPN ook inzicht in
de rekenmethode van de Opta.
In afwachting van een uitspraak
moet KPN wel zijn tarieven ver
lagen. Het bedrijfsresultaat en
de omzet vallen dit jaar met
maximaal 15 miljoen euro te
rug. KPN haalt 250 miljoen euro
omzet uit de activiteiten waar
voor het besluit geldt.
De daling is zo gering dat KPN
de winstprognose over 2003
niet hoeft aan te passen, aldus
een woordvoerder.
Goedkope concurrenten als Te-
le2 en Scarlet profiteren van de
beslissing. Die gaan minder be
talen voor telefoontjes die hun
klanten via het KPN-netwerk
voeren. De tarieven voor deze
goedkope aanbieders gaan met
terugwerkende kracht per 1 juli
omlaag. Volgens de regels be
kijkt de Opta ieder jaar de tarie
ven die KPN aan de concurren
ten rekent. KPN mag daar een
tegenvoorstel voor doen, maar
dat heeft de Opta eerder al af
gewezen.
Volgens KPN zijn de lageren ta
rieven een bedreiging voor het
netwerk. „We mogen van de
Opta bepaalde kosten niet
doorberekenen die te maken
hebben de opvang van storin
gen", aldus de KPN-woord-
voerder. Volgens hem kan het
bedrijf dan niet meer investe
ren in die voorzieningen en is
het daarom niet ondenkbaar
dat er sneller storingen optre
den. De Opta betwijfelt dat. De
voorgestelde tarieven zijn rede
lijk en opgesteld aan de hand
van Europese eisen en met
hulp van onafhankelijke ex
perts, aldus de toezichthouder.
Bovendien scoort KPN in een
Europese vergelijking in de
middenmoot. „De vraag kan
worden gesteld waarom dit ta-
riefbesluit de kwaliteit van het
net van KPN zou aantasten", al
dus Opta. Het besluit heeft
geen betrekking op het gebruik
van het netwerk voor mobiele
telefonie. Prijzen voor de afwik
keling van belverkeer van ande
ren liggen gevoelig omdat ze de
concurrentie kunnen beperken.
Volgende maand rondt de me
dedingingsautoriteit NMa een
onderzoek af naar de tarieven
die de telecomaanbieders reke
nen voor het gebruik van el-
kaars netwerken.
cpd-anp - Het zal even wen-
dë $3'dS remmerS k'j E*os'
an ^die kant op, nu zorgverzekeraars
an i)en VGZ een contract hebben ge-
>ng get de drogist. Het zat er in, want
n v4n zijn duur. Uit een recent ón-
volgens het VGZ gebleken dat
ers Ps8roeP bonussen opstrijkt van
is intëgo tot 850 miljoen euro per
:ft k% wel erg veel.
Engi
vaar dat ze dat voordeel niet doorbe-
!uro len de consument daardoor het
stus id betaalt voor de medicijnen,
echt! De verzekeraar, want die ver-
Idig (meeste middelen volledig.
)r lopen de kosten van de ge
zondheidszorg op en daarmee natuurlijk
ook de premies.
De kartelpolitie NMA heeft niet voor
niets enige tijd geleden invallen gedaan
bij de belangenorganisatie KNMP omdat
ze de apothekers ervan verdenkt onder
ling afspraken te maken over prijzen en
verdeling van de markt. Ook vermoedt
de mededingings autoriteit dat apothe
kers sommige medicijnfabrikanten boy
cotten.
Volgens vice-voorzitter Van Weelden
van apothekerskoepel KNMP is de
schatting veel te hoog. „Onze eigen in
schatting voor dit jaar is circa 450 mil
joen euro", aldus Van Weelden. „Daar
zit de afdracht aan de overheid nog bij.
De genoemde bedragen zijn onmoge
lijk." In 1995 zei toenmalig minister
Weijers (economische zaken) dat het
een goede zaak zou zijn om het mono
polie van de apothekers te breken. Dat
leidt tot concurrentie en dus tot een la
gere prijs. Dat is precies wat VGZ nu
probeert. De verzekeraar denkt jaarlijks
zo'n vierhonderd miljoen euro te bespa
ren als het een contract afsluit met alle
Etos-zaken in Nederland.
De consument vaart daar wel bij, want
dan kunnen de premies minder om
hoog. En een ander deel van het overge
bleven geld kan de verzekeraar besteden
aan andere projecten, zoals verminde
ring van de wachtlijsten en fitnisscentra.
Niet voor niets is belangenvereniging
Zorgverzekeraars Nederland (ZN) en
thousiast over het initiatief van een van
haar leden. ZN zou graag zien dat alle
verzekeraars vandaag nog hetzelfde
doen, want dan gaan medicijnen einde
lijk tegen kostprijs over de toonbank.
De bedoeling is dat er volwaardige apo
theken in de Etos-winkels komen. Dus
met een gediplomeerd apotheker en een
assistent. Als dit idee landelijk wordt uit
gevoerd, zal het niet bij Etos blijven,
maar zullen meerdere ketens ertoe over
gaan, zoals DA en Trekpleister. DA bij
voorbeeld heeft inmiddels al een apo
theek in zijn Winkel Den Haag. Een con
tract met een verzekeraar lijkt nu nog
slechts een kwestie van tijd. Eerder dit
jaar probeerde verzekeraar Amicon apo
thekers te dwingen alleen de goedkoop
ste varianten van een geneesmiddel te
verstrekken. Dat vond de rechter toen
niet goed.
De werkloosheid loopt ongena
dig op. Dat leidt tot onrust en
onzekerheid. Moeten we ons
zorgen maken? En waarover dan
precies? Een korte serie over
werklozen, werkloosheid en de
gevolgen. Vandaag deel 4.
door Cathérine van der Linden
Vrijwel niemand krijgt op zijn
werk te horen: Sorry, je bent
niet rendabel, je kunt gaan. Een
goede baas checkt hooguit of
een medewerker doet wat zijn
functie voorschrijft, maar hoe
veel zijn inspanningen waard
zijn? Geen idee. Zelfs bij de vele
reorganisaties van dit moment
wordt een model om te beoor
delen welke werknemer meer
oplevert dan hij kost nauwelijks
gebruikt. We doen dat traditie
getrouw niet. Amerikanen daar
entegen vinden het volstrekt
normaal.
„Iedereen weet dondersgoed
wie functioneert", zegt prof.
Bartelsman van het Econo
misch en Sociaal Instituut van
de VU in Amsterdam. „Als be
drijven arbeidskrachten moe
ten ontslaan, dwaalt de blik
over overbodig® of verliesge
vende activiteiten of afdelingen
waar machines het werk kun
nen overnemen. Uitbesteding
naar lagelonenlanden is ook
een optie. Maar rendementen
meten, ho maar.
Meten is moeilijk omdat we in
een diensteneconomie leven.
Voorheen, toen de economie
op productie was gestoeld, kon
eenvoudiger worden vastge
steld of een medewerker bij
droeg aan de winstgroei van
een bedrijf. Dan telde een kle
dingfabriek aan het einde van
de dag gewoon het aantal in el
kaar gezette blouses per ar
beidskracht. In de diensteneco
nomie is dat lastig, omdat de
klant in feite bepaalt wat een
dienst waard is. Verandert hij
van mening dan stijgt of zakt
ook de waarde van een werkne
mer.
Stel dat een kracht zijn salaris
waard is, omdat hij elke dag
tien dozen met een waarde van
700 euro verplaatst. Na ver
plaatsing zijn de dozen 1100
euro waard. Als de wereldhan
del inzakt en de producten van
zijn werkgever vervolgens te
duur worden gevonden, gaan
de prijzen omlaag. Stel dat de
dozen dan nog 900 euro waard
zijn. Diezelfde werknemer moet
dan 12 of 13 dozen per dag ver
plaatsen om rendabel te zijn.
Dat is nog een simpel voor
beeld. Want hoe is de toege
voegde waarde van secretares
ses of managers uit te drukken?
Op kantoor valt lastig vast te
stellen wat iemand per uur
presteert of produceert.
Bij werknemers die beroepshal
ve klanten te woord staan, zoals
verkopers, consultants en tele
foonoperators is dat relatief ge
makkelijk. In de advieswereld is
het gebruik om bij te houden
hoeveel tijd aan een klant wordt
besteed. Adviseurs kunnen dus
becijferen welke jaaromzet van
hen wordt verlangd (ruwweg
door 65 tot 70 procent van hun
dagtarief, variërend van 500 tot
2500 euro, te vermenigvuldigen
met 212 werkdagen).
Uiteindelijk zegt dat niet alles
over de capaciteiten van een
werknemer. „Efficiency geeft
niet altijd de doorslag", zegt
Cyrus fóiaras van PriceWater-
houseCoopers.Als er binnen
een groep werknemers met de
zelfde functies mensen worden
ontslagen, wordt er gekeken of
hoogopgeleide Iris door haar
scholing meer produceert dan
Eva. Of dat Klaas een leuke vent
is, zegt Kharas.
Scholing speelt dan een rol in
de beoordeling van 'rendabele'
werknemers. AJ%er wordt gere
organiseerd omdat de markt
drastisch is veranderd, wordt
belangrijk wie zich kan laten
omscholen. Er is meestal een
groep voor wie dat te veel is ge
vraagd. Zij worden niet langer
rendabel verklaard.
Wel of niet rendabel is in Ne
derland ondergeschikt aan het
principe 'het laatst er bij, het
eerst er uit'. Volgens Kharas en
Bartelsman is dat funest. „Jon
ge, ideeënrijke krachten wor
den opgeofferd voor soms vast
geroeste collega's. Dat taboe is
in Nederland nog niet doorbro
ken."
De eerdere afleveringen van
deze serie werden geplaatst op
7,14 en 21 juni
ihtvi
Jkov
aartpionier
ow overleden
kfurt - Vliegtuigonlwer-
idwig Bölkow is op 91-ja-
eftijd in München overle-
la een opleiding als lucht-
ngenieur trad hij in 1939
nst bij Messerschmitt.
hielp hij mee aan de bouw
e eerste straaljager die
and inzette in de Tweede
doorlog. In 1958 richtte
iv een vliegtuigfabriek op
er opging in EADS, dat 80
at van Airbus bezit. In
ichtte Bölkow een 'Air-
udio' op en poogde an
te winnen voor een Euro-
onsortium. Bölkow ont-
de onder meer technolo-
or helikopterrotors en de
etische HSL.
lever verkoopt
r kaasmerken
idam Voedingsmidde-
icern Unilever heeft een
briek in Duitsland en vier
terken verkocht aan het
Bongrain. Een ovema-
js is niet bekend gemaakt,
koop hangt samen met
is van Unilever om zich
ten op 400 grote merken,
abriek in het Duitse
ten werken 530 mensen.
iducten die daar worden
ikt, leveren in de winkel
basis een omzet van 250
n euro op. Unilever blijft
jducten van de fabriek
en.
lus wil vijfde
1 Duitse markt
IDORF Het Duitse mobie-
Jombedrijf E-Plus wil haar
Aandeel in de komende
yen op eigen kracht uit-
»n naar 18 tot 20 procent.
;t topman Bergheim in
laggesprek met het Duit
bureau DPA. Nu neemt
1-dochter met 7,6 mil-
V(X lonnees de derde positie
Juitse markt voor mo-
v0 lefonie in. Dat moeten
j g( Bergheim tussen de 10
ïiiljoen abonnees wor-
e«
nent blijft
aen
aiïnen op groei
>ed De Duitse minister
t y ot (economische zaken)
,n or 2003 uit van een groei
js economie met 0,75 pro-
z0' 12004 groeit de nu nog
n lende economie 2 pro-
rjjjj lgens Clement. Nog
et ree weken geleden ver-
het Internationaal Mo-
:onds de prognose voor
ien ld van 0,5 procent naar
rba gend jaar rekent het
1,5 procent. Clements is
tisch over de laatste
,ee rartalen van 2003. Duits-
rkeert sinds het voorjaar
lt b ecessie.
ent
in gevaar
r stakingen'
iiebj
QJ- De Britse luchtvaart-
pappij British Airways
imt door dreigende sta-
=$n gevaar. De toekomst
Ie handen van de onder-
.1 jars, stelde topman Ed-
JÜ gisteren voor het begin
(nieuwe onderhande-
Jtde met de vakbonden.
|2eekeinde legde het
prsoneel het werk neer
lest tegen een nieuw toe-
jsteem voor werkne-
daie wilde staking bezorg-
ui |0 passagiers vertraging,
in. »st een groot deel van de
meti schrappen.
>rha
Rotterdam/ - Nog twee dagen
zijn ze te bezichtigen aan de Wil-
helminakade in Rotterdam.
Twee cruisereuzen: de Ooster-
dam die gisteren arriveerde en
de Rotterdam die vanochtend
vroeg afmeerde. Met gala's,
symposia, vuurwerk en konink
lijk bezoek viert de Holland
Amerika Lijn dat al 130 jaar oce
aanstomers Rotterdam aandoen.
Prinses Margriet doopt morgen
de Oosterdam. Om de haven
aantrekkelijk te maken als cruis
eterminal zijn er samenwer
kingsverbanden met Rotterdam
Airport en werd 5 miljoen euro
geleend aan de Rotterdamse
Droogdok Maatschappij om het
oude vlaggenschip van de HAL ss
Rotterdam te kopen. Volgens de
Stichting Cruise Rotterdam stijgt
het aantal cruiseschepen dat de
Kop van Zuid aandoet gestaag.
Dit jaar zijn het er zeven. Ook
het HAL-feest moet Rotterdam
als cruisehaven op de kaart zet
ten. Er worden 75.000 bezoekers
verwacht. Foto: GPD/Niels v.d.
Hoeven
amsterdam/anp - De kans op
deflatie is klein, maar de gevol
gen van een lange voortduren
de prijsdaling kunnen we ons
absoluut niet permitteren. Dat
onderstreept R. van den Bosch,
hoofd Economisch Bureau van
ABN Amro, in het maandblad
Economisch Perspectief. Een
doemscenario van jarenlange
stagnatie en oplopende werk
loosheid ligt op de loer.
Hij constateert dat er in Europa
veel onbenutte productiecapa
citeit is. Daardoor zijn er 'geen
knelpunten die tot prijsstijgin
gen kunnen leiden'. Volgens
Van den Bosch mag Europa
niet rekenen op een spoedig
herstel van de vraag. De ingre
diënten voor deflatie zijn aan
wezig.
Volgens de ABN-econoom is
deflatie geen spook uit een ver
verleden. Hij wijst op Japan.
„Bedrijven lossen daar liever
schulden af dan dat ze investe
ren of consumeren, ook al is de
rente heel laag." Daar zit de
kem van het probleem want
„meer geld in de economie
pompen leidt niet tot extra be
stedingen en economische
groei."
De kans dat deflatie in Duits
land, de grootste economische
macht in Europa, begint en
daarna de rest van het conti
nent aantast, is weliswaar klein,
maar valt geenszins uit te slui
ten, waarschuwt Van den
Bosch. Dat zou kunnen gebeu
ren, als de wereldeconomie
voorlopig niet aantrekt of als de
euro nog duurder wordt. Duits
land vormt een risico omdat de
economie nog altijd met struc
turele problemen worstelt.
De econoom roept de Europese
Centrale Bank op de rente zo
nodig verder te verlagen. Minis
ters van Financiën zouden niet
al te rigide moeten vasthouden
aan de internationale afspraken
over de begrotingstekorten. Be
leidsmakers die koste wat kost
de overheidsfinanciën in het
gareel willen houden door be
lastingverhoging en uitgaven-
verlaging spelen met vuur.
maandag 28 juli 2003
bod niet aansluit bij de vraag
van de werkgevers.
„Een ouder die 's ochtends bij
de kinderen wil zijn, komt
moeilijk aan een baan in de
zorg," aldus een CWI-woord
voerder, „want juist in de och
tenduren het in veel instellin
gen razend druk."
Ook blijkt dat sommige langdu
rig werklozen met persoonlijke
problemen kampen die hun
positie op de arbeidsmarkt ver
zwakken. Zo is het voor verple
gers met rugklachten moeilijk
om weer werk te vinden.
„In het onderwijs speelt een
zelfde probleem, aldus het
CWI. „Het blijkt dat veel werk
zoekenden niet de juiste oplei
ding hebben om een gewilde
den haag/gpd - In de strijd te
gen 'eetpiraten' gaan restau
rants uiterlijke kenmerken van
wanbetalers aan elkaar doorge
ven en bijhouden op een zwar
te lijst. Via deze kenmerken kan
een restaurant een klant weige
ren. De gegevens zijn voor res
taurateurs te raadplegen via de
website van Koninklijke Horeca
Nederland.
De horeca wil graag zo'n waar-
schuwingslijst hanteren want
jaarlijks lopen 117.000 klanten
weg zonder te betalen. Dat le
vert een kostenpost op van 4
miljoen euro. Namen van de
eetpiraten zijn vaak niet voor-
hémden, of het moet gaan om
valse namen op valse credit
cards. Eerder veroordeelde eet
piraten kunnen bij navraag of
reservering een valse naam op
geven. De horeca moet het
daarom hebben van omschrij
vingen als 'bril- en snordra
gend' en 'meestal in gezelschap
véin blonde vrouw".
Mocht de restaurateur de klant
vacature te bezetten. En een as
sistent-leraar, of iemand die
lémg uit het vak is geweest mag
niet gelijk voor de klas gaan
staan."
„Illustratief is ook dat er in de
Randstad sprake is van een le
rarentekort, terwijl buiten de
Randstad veel werkloze leraren
te vinden zijn," zegt een
woordvoerder van het ministe
rie van onderwijs.
„Voor veel werkzoekenden is de
reisafstand te groot. Ook zijn
veel werklozen op zoek naar
fulltime werk, terwijl veel scho
len juist parttimers zoeken.
Specialisatie speelt ook een gro
te rol. Een leraar Duits kan bij
voorbeeld weinig met een vaca
ture voor een leraar Frans."
niet vertrouwen, dan kan hij
hem domweg weigeren. Ook
kan de ondernemer vragen om
een betaling vooraf of om de
creditcardgegevens. De restau
ranthouders erkennen dat dit
niet altijd in dank wordt afge
nomen door klanten. Wie op
een zwarte lijst terecht komt
kan klagen bij de bedrijfslei
ding, het College Bescherming
Persoonsgegevens (CPB) of kan
direct naar de rechter stappen
en bijvoorbeeld een schadever
goeding eisen.
Eind vorig jaar startte Konink
lijk Horeca Nederland ook al
een waarschuwingsdienst.
Toen werd de orgéuiisatie op de
vingers getikt door het CPB. De
horecaondernemers hadden
verzuimd na te gaan aan welke
regels een lijst moet voldoen.
Bij de nieuwe zwarte lijst heeft
de horeca wel rekening gehou
den met alle wettelijke voor
schriften. Daarom is nu ook
toestemming gegeven door het
CBP.
rijswijk/anp - De top van de
jaarlijkse merkenranglijst van
het weekblad Business Week
wordt gedomineerd door Ame
rikaanse bedrijven. De eerste
vijf hebben hun positie afgelo
pen jaar ook nog weten te ver
beteren, ondanks het slechte
economische tij. Ze vertegen
woordigen samen een waarde
van ruim 260 miljard dollar.
Op de eerste plek prijkt weer
Coca Cola. Geschatte waarde
van dit merk: 70,45 miljard dol
lar. De stijging van 1 procent is
toe te schrijven aan de intro
ductie van nieuwe drankjes als
Vanilla Coke.
Softwaregigant Microsoft blijft
de tweede plek bezetten, ge
volgd door het computercon
cern IBM, het conglomeraat
General Electric en chipmaker
Intel.
Het Brits-Nederlandse oliecon
cern Shell heeft afgelopen jaar
aardig aan de weg getimmerd
in de top-100. De merkwaarde
steeg met 6 procent tot 2,98
miljard dollar. Met dank aan de
bedrijfstop, die het mes in de
kosten zette.
Van de drie Nederlandse bedrij
ven die op de ranglijst prijken,
neemt Philips op plek 59 de
hoogste positie in. De merk
waarde van het elektronicacon
cern daalde wel met 2 procent
tot 4,46 miljard dollar
Grootste stijger is concurrent
Samsung. De merkwaarde
sprong met 31 procent omhoog
naar 10,85 miljard dollar, waar
door het bedrijf op de 25ste
plaats belandde. SéLmsung werd
onder meer beloond voor de
hippe speeltjes die het op de
markt zet.
Om een plek in de top-100 te
veroveren, moeten bedrijven
een omzet van meer dan 1 mil
jard dollar genereren. Daarvan
moet ten minste eenderde uit
het buitenland komen. Ook
moeten de concerns hun cijfers
vrijgeven.
WERKLOOSHEID
den haag/gpd - Vacatures in de
zorg en het onderwijs lijken in
snel tempo te verdwijnen. Het
aantal openstaande banen in
beide sectoren daalt veel sneller
dan het landelijk gemiddelde.
Dat blijkt uit cijfers van het Cen
trum voor Werk en Inkomen
(CWI), de organisatie van voor
malige arbeidsbureaus.
In de eerste helft van dit jaar
werden bij het CWI 5750 vaca
tures in de zorg gemeld. Dat is
11 procent minder vergeleken
met dezelfde periode vorig jaar.
In het onderwijs kromp het
aantal vacatures met zelfs 30
procent naar 2580.
Het totaal aantal vacatures - in
alle beroepsgroepen - zakte
landelijk met 5 procent.
Tegelijkertijd neemt het aantal
mensen dat een baan zoekt in
het onderwijs en de zorg bo
vengemiddeld toe. Van mei op
juni steeg het aantal werkzoe
kenden in de zorg en het on
derwijs met 2,3 procent respec
tievelijk 4,1 procent. Dat is ver
boven het landelijk gemiddelde
van werkzoekenden in alle sec
toren (1,3 procent).
Volgens Danielle Vollebregt,
beleidsmedewerker zorg bij de
vakcentrale CNV, zijn zorgin
stellingen zuiniger geworden
met het aannemen van mensen
omdat de personeelskosten ho
ger uitvallen dan gepland. „Op
veel plekken wordt een nieuw
functiewaarderingssysteem in
gevoerd. Hiermee worden meer
mensen in de zorg op waarde
geschat, waardoor hun lonen
omhoog gaan. Dit maakt het
voor instellingen nog duurder
om mensen aan te nemen.
Dat zorg- en onderwijsinstellin
gen bepaalde vacatures toch
moeilijk vervuld krijgen, wijt
het CWI aan het verschil tussen
aanbod en vraag.
Waarom deze mensen niet wer
ken? Omdat ze in veel gevallen
niet beschikken over de goede
vooropleiding of ervaring. Om
dat ze niet de hele dag wallen
werken. Omdat ze geen zwaar
werk meer aankunnen. Of om
dat ze niet willen verhuizen
naar een regio waar wel banen
zijn. Kortom: omdat hun aan-
suzuka - Op het internationale racecircuit van Suzuka in centraal Japan zijn zaterdag de jaarlijkse wed
strijden begonnen om de Alternatieve Energie Cup. In totaal namen 27 door zonne-energie aangedreven
vehikels aan de eerste acht uur durende selectierace deel. Vorig jaar won een Nederlandse combinatie de
serie milieuvriendelijke wedstrijden. Foto: Reuters/Toshiyuki Aizawa
