'Ik ben opgegroeid met moorden'
9
De anti-zionistische wortels van Dyab Abou Jahjah
'Rituelen zijn
belangrijk, maar
voor mij gaat de
inhoud voor'
'Onderdrukking
door Israël even
erg als wat de nazi's
hebben gedaan'
Abu Jahjah: „Ik ben geen perfecte, praktiserende moslim."Foto: GPD/Phil Nijhuis
Dyab Abou Jahjah (32) is
de leider van de
Arabisch-Europese Liga
die ook in Nederland
ictief is. Hij groeide op in
een door de oorlog
verscheurd Libanon. De
jonge Dyab Abou Jahjah
ervoer de Israëlische
bezetting als een
vernedering. „Ik weet
niet of ik mensen heb
gedood. Maar ik hoop
«vel dat ik een paar van
die zionisten en
collaborateurs heb
neergeknald."
door Mayke Calis
Mijn vader was een sji'iet
en mijn moeder een Liba-
nese christen, een maro-
niet. We woonden in
Hanin, een dorpje in
Zuid-Libanon. Een gemengd huwe
lijk was nogal ongebruikelijk op het
platteland. Mijn moeder is moslim
geworden toen ze met mijn vader
trouwde. Dat vond haar familie vre
selijk. Ze heeft lange tijd geen con
tact met haar familie gehad. Pas later
zagen ze elkaar opnieuw.
Ik zat op een katholieke pater-
school, maar dat wil niet zeggen dat
ik katholiek ben opgevoed. Het was
een privé-school, de helft van de klas
was moslim. Katholieke scholen wa
ren nu eenmaal beter van kwaliteit,
maar de nonnen en paters waren
wel streng.
Als het Kerstmis was, vierden we dat
wel op school, het offerfeest Aderden
we ook. In Sidon, waar we heen
vluchtten toen ik vier was, waren
sommige van onze buren christelijk.
Wij zagen daar de kerstman naar
binnen gaan. Dat wilden wij ook,
dus regelden onze ouders dat de
kerstman ook bij ons kwam. Omge
keerd wilden de buurkinderen geld
als wij dat kregen tijdens het offer
feest.
Ik ben geen perfecte, praktiserende
moslim. Maar de laatste twee jaar
probeer ik wel meer te leven als
moslim: geen alcohol drinken en
bidden. Heel mijn leven heb ik van
dit soort perioden. Toen ik zestien
was, ging ik bijvoorbeeld veel naar
de moskee. Ik ben geen hypocriet. Ik
hou niet van mensen die ritueel
denken. Rituelen zijn belangrijk,
maar voor mij gaat de inhoud voor.
Ik bid niet altijd iedere dag vijf keer.
In die zin weet ik dat ik niet perfect
ben.
Mijn vader doceert vergelijkende li
teratuurwetenschappen aan een
universiteit en mijn moeder geeft les
op een basisschool. Het koppige heb
ik van mijn moeder. Mijn vader is
gewoon een vriendelijke gast. Als ik
vriendelijk ben, komt dat van hem.
Ik ben de oudste van drie broers. Zij
doen mij in alles na. Toen ik vertrok
uit Libanon gingen zij ook. Een van
hen is weer teruggegaan. De ander
woont en werkt hier in F
gingen bombarderen. Het gebeurde
bijvoorbeeld als wij naar school lie
pen. Israëliërs maakten geen verschil
tussen burger- en militaire doelen.
Officieel wel, maar wij wisten wel
beter. Ik herinner me een dag op de
middelbare school dat vliegtuigen
van heel dichtbij over kwamen vlie
gen. Ze beschoten posities vlakbij.
Wij moesten naar buiten. Ik rende
weg en werd plotseling een stuk de
lucht in getrokken. Toen ik weer op
de grond viel, besefte ik dat ik de ex
plosie niet had gehoord. Het was te
dichtbij, dan hoor je het niet door de
luchtdmk.
Toch waren de bombardementen
minder erg dan de Israëlische bezet
ting. Een bom kun je overleven,
maar een bezetting is vernederend.
Het is een soort verkrachting. Het le
ger kwam een keer naar onze school.
Wij moesten in een lange rij gaan
staan voor een Israëlische officier
die een speech gaf. Na afloop moes
ten wij applaudisseren.
Mijn strijd tegen Israël heeft niets te
maken met haat. Het zijn bezettings
troepen, koloniale overheersers, en
die moeten gewoon weg. De Israëli
sche aanwezigheid in Palestina is net
zo erg als die in Libanon destijds.
Het is allemaal lange-termijnpolitiek
van Israël om het Midden-Oosten te
overheersen. Met hun zionistische
project proberen zij ons te hersen
spoelen.
Electricien
Toen ik vier was, werd ons dorp be
legerd. De Israëliërs hielden ons vijf
tig dagen omsingeld, daarna zijn ze
met behulp van Libanese collabora
teurs ons dorp binnengetrokken en
hebben ze mensen vermoord en ver
dreven. Ik kende die mensen na
tuurlijk niet zo goed, ik was heel
jong. Maar één man kende ik wel,
dat was een elektricien. Hij dacht
waarschijnlijk dat ze hem zouden
sparen omdat hij zo oud was en in
veel dorpen in de omgeAring had ge
werkt. Hij werd uit ons midden ge
haald en vermoord. Toen een van de
collaborateurs protesteerde, werd
die ook neergeschoten. Dat zijn de
moorden die ik me als kind goed
Joodse jongeren protesteren tegen de haatcampagne die de AEL in hun ogen
voert.Foto: ANP/Toussaint Kluters
Politiek
Mensen die in oorlogsgebied zijn
opgegroeid, weten dat politiek een
zeer sterke invloed op
je leven kan hebben.
In Libanon beseften
we dat heel goed. Je
keek naar het nieuws
om te weten of je
naar je werk kon de
volgende dag. Op
welke weg het veilig
was. Als je een appar
tement \vilde kopen
in een stad, moest je
eerst een politieke analyse maken.
Hoe zijn de politieke verhoudingen?
Gaat hier een conflict komen? Ieder
een was verplicht zelf politicus te
zijn om gewoon te kunnen leven.
Gevaar was een dagelijks onderdeel
van ons leven.
Je Avist nooit wanneer de Israëliërs
De AEL-leider tijdens een discussie-bijeenkomst in Utrecht.
Foto: GPD/Marc van de Kort
herinner. We waren bang. Vooral
mijn moeder. De meeste collabora
teurs in Libanon waren maronieten
en mijn moeder die moslim was ge
worden, was in hun ogen natuurlijk
een verraadster. Gelukkig hebben ze
haar die dag niet herkend. De moord
op de collaborateur zorgde voor ver
warring, dat heeft ons denk ik gehol
pen.
De familie van mijn moeder was
zeer rechts, die stond aan de kant
van de Falangisten (rechtse christe
nen). Het is familie, je bloed, dus ja,
ik heb wel contact met ze. We heb
ben felle discussies als ik in Libanon
ben. Als de familie onder elkaar is,
laten ze hun ware gelaat zien. De
frustratie laten ze de vrije loop. Mijn
familieleden zijn verbitterd, omdat
ze vinden dat ze de oorlog hebben
verloren. Zij geloven nog in hun ou
de ideaal: de beheersing van het
land, de onderdrukking en collabo
ratie met Israël. Ik zeg niet dat mijn
familie dat heeft gedaan. Als je ma
roniet bent, ga je mee met de heer
sende mening. Ze vinden dat ze die
standpunten moeten verdedigen.
Maar ze hebben niet gecollaboreerd
met Israël, anders zou ik niet met ze
praten. Maar tussen de regels door
keuren ze het wel goed.
Ik heb een militaire training gehad,
maar ik zeg niet bij welke militie. Dat
maak ik bekend in het boek dat ik
aan het schrijven ben. Het was in ie
der geval niet de Hezbollah. Toen ik
politiek asiel aanvroeg in België heb
ik een verhaal opgehangen dat ik bij
de Hezbollah had gezeten. Daar
trapten die ambtenaren niet in. Te
recht.
Veel jonge mensen van mijn leeftijd
hadden in die tijd contact met poli
tieke partijen en volgden trainingen
bij de milities. We waren te jong om
echt iets serieus te doen. Ongeveer
zestien tot negentien jaar en de
meerderheid was student. We gin
gen wel naar het front, maar het was
een kalm front, de oorlog vond
plaats achter de linies, daar was het
verzet. Er waren afspraken aan het
front, bijvoorbeeld dat er op feestda
gen niet werd aangevallen. Tijdens
het offerfeest vervingen Avij reguliere
troepen, zodat de soldaten naar hun
families konden. Libanese collabora
teurs en Israëlische soldaten hebben
op zo'n dag een verrassingsaanval
ingezet. Frontkameraden van mij
zijn omgekomen, geen persoonlijke
vrienden. Ik heb teruggeschoten,
maar ik weet niet of ik mensen heb
gedood. Maar ik hoop wel dat ik een
paar van die zionisten en collabora
teurs heb neergeknald.
Beesten
Dat Hitier de joden heeft uitge
moord, kan voor mij nooit reden zijn
begrip op te brengen voor wat de Is
raëliërs doen in Palestina. Dan had
den de joden na de oorlog Duitsland
moeten bezetten en de Duitsers
moeten afslachten; daar had ik be
grip voor gehad. Maar wat moesten
ze bij ons komen doen? Omdat God
hun het land heeft beloofd in hun
heilige boek; dat is toch geen argu
ment? Ik vind dat je de holocaust
kunt vergelijken met wat de Palestij -
nen nu wordt aangedaan. Het getto
van Warschau bijvoorbeeld; daarin
werden joden in onmenselijke situa
ties opgesloten. Dat doen de Israë
liërs nu ook. Ze omsingelen mensen
en behandelen ze als beesten. De
onderdrukking van de Palestijnen
door Israël is even erg, zo niet erger
dan wat de nazi's in de oorlog heb
ben gedaan.
Na afloop van de oorlog in 1991 wil
de ik weg uit Libanon.
Voor mijn generatie
die had meegedaan in
de oorlog, was geen
plaats. De nieuwe
machthebbers wan
trouwden ons. Wij
waren niet tevreden
met de uitkomst van
de oorlog. Ook al had
den we gewonnen.
Wij hadden gevochten
voor een democratie zonder reke
ning te hoeven houden met andere
religies. Voor de oorlog kregen chris
tenen zestig procent van de zetels in
het parlement en de moslims veer
tig. Na de oorlog kregen beide groe
pen vijftig procent, terwijl de mos
lims veruit in de meerderheid waren.
Wij vonden dat de stemverhouding
moest afhangen van de aanhang die
ze kreeg bij verkiezingen. Ook de
maronieten ervoeren de vrede als
een nederlaag.
Nu ik ouder ben, vind ik dat je een
minderheid moet geruststellen. Die
moetje beschermen, want die voelt
zich altijd een beetje onzeker. Ik
weet nu hoe dat voelt. Overigens
vind ik dat minderheden in Libanon
beter worden behandeld dan hier. In
België worden we onderdrukt. Wij
worden gedwongen ons aan te pas
sen. Iedereen moet in zijn waarde
worden gelaten en dat is hier niet
het geval.
Ik wilde naar de Verenigde Staten,
maar dat lukte niet. Via een toeris
tenvisum kwam ik in Frankrijk te
recht. In Libanon zaten veel Fransen
op school, dus die cultuur kende ik
wel. De beste asielprocedure was in
België. Daar kon ik vier jaar procede
ren. Dat soort dingen hoor je ge
woon.
Ik had geen verwachtingen van Eu
ropa; ik was teleurgesteld omdat ik
niet naar de VS kon. Ik was van plan
een tijdje in Europa te blijven wo
nen, geld te verzamelen en terug te
gaan naar mijn land. Ik was nooit
van plan te emigreren. Ik was jong
en Avilde rondreizen en andere lan
den zien. Zoals zoveel jonge Europe
anen dat doen en ook ktinnen doen.
Maar als mensen uit mijn streek dat
doen is het meteen verdacht.
Ik kreeg de Belgische nationaliteit
door met een Belgische vrouw te
trouwen. Na de scheiding klaagde zij
me aan voor het sluiten van een
schijnhuwelijk. Maar die beschuldi
ging werd door de rechtbank onge
grond verklaard. Zij had haar rede
nen om dat te doen. Ze kon de
scheiding niet verwerken, denk ik.
Maar die zaken zijn privé, dat gaat
niemand iets aan. Een ge
zin stichten vind ik be
langrijk, maar mijn werk
voor de AEL is op het mo
ment belangrijker.
Biografie
24 juni 1971: Geboren in Hanin (Zuid-
Libanon)
1975: Verhuist naar Sidon, begin van
de Libanese burgeroorlog
1990: Studie rechten aan de Universi
teit van Sidon (niet afgemaakt)
1991: Vertrekt nasy Frankrijk, vraagt
politiek asiel aan iruDel
België
Verschillende zwarte
in een slachterij en in
Vanaf 1991:
baantjes, o.m.
de bouw
1993: Studie politieke wetenschappen
aan de Universiteit van Brussel en
Louvain la Neuve
1996: Verkrijgt Belgische nationaliteit
1999-2000: Functie bij de socialisti
sche vakbond ABW
2000-2001: Functie bij de Federatie
van Marokkaanse Verenigingen (FMV)
2000: Oprichting Al Rabita, voorloper
van de Arabisch-Europese Liga (AEL) in
België
2003: Resist (lijstverbindïng AEL en
marxistische PVDA) doet mee met
Belgische verkiezingen.
2003: Interim-voorzitter AEL-Neder-
land.
2003: Oprichting politieke tak van de
AEL in België: Moslim Democratie Par
ty (MDP)
