De Chinese muur van Engeland
TOERISME
Vakantiehuisje Center Pares heet nu cottage
'Billig' golfen, net over de gr< T
VRIJDAG 18 JULI 2003
Hadrian's Wall Path puur genieten voor geoefende wandelaar
door Ronald Vrugteman
Eeuwenlang maakten de Romeinen de
dienst uit in Engeland en vele eeuwen
geleden vertrokken ze zonder slag of
stoot. Maar de Romeinen lieten hun
sporen na. Een heel duidelijk spoor is tot
op de dag van vandaag duidelijk zicht
baar: de Muur van Hadrianus in Noord-
Engeland. Sinds kort heeft de Muur de
status 'National Trail'. Hadrian's Wall
Path is puur genieten voor de geoefen
de wandelaar en een Mekka voor arche
ologisch geïnteresseerden.
Even stokt het klimmetje van de wan
delaar over het muurtje. Hij staat stil
op de stenen treden die het klauteren
vergemakkelijken. Om twee redenen.
Even verderop ziet hij eindelijk, na een
tocht van enkele uren, de resten van
een brede muur. Maar de blik valt ook
op een bordje met de tekst: 'Bull in the
field'. Inderdaad graast op enkele tien
tallen meters afstand een aantal run
deren, maar ze schijnen totaal ongeïn
teresseerd te zijn in de 'indringer'. De
wandelaar besluit om het erop te wa
gen, want de restanten die hij ziet zijn
van de ooit zo machtige Muur van
Hadrianus, de - zeg maar - Chinese
muur van Engeland.
In de 'taille' van Engeland, tussen de
monding van de Tyne in het oosten en
die van de Sohvay in het westen, liet
de Romeinse keizer Hadrianus 'zijn'
muur bouwen. Niet alleen om de 'bar
baren' buiten het Imperium Roma-
num te houden, maar ook om aan te
geven dat het wat hem betrof welletjes
was met verdere expansie. Hadrianus
wilde een stabiel en welvarend rijk en
de Muur vormde de meest noordelijke
begrenzing ervan.
Stempelpost
Ze stapt stevig door met rugzak en in
korte broek. De jonge Vlaamse is van
plan om in zeven dagen de 117 kilo
meter lange Muur van Hadrianus te
bedwingen. Ze wandelt de hele route
van oost naar west, een tocht van 135
km.
Dat zal óns niet lukken, omdat we
maar drie dagen verblijven in het
noorden van Engeland. Niettemin be
sluiten we de Vlaamse voorlopig te
volgen.
De eerste uren na het vertrek bij stem
pelpost Robin Hood Inn (wie de tocht
loopt, kan op diverse punten langs de
route stempels verzamelen als herin
nering aan de afgelegde kilometers)
wil het Muurgevoel niet echt komen.
Simpelweg omdat er van de muur
De status National Trail maakt de
Muur van Hadrianus niet tot een
nieuw ontdekte uitdaging. Nu al
trekken jaarlijks duizenden de stou
te (wandel) schoenen aan om deze
te beleven. De organisatie English
Heritage verwacht dat in 2006 het
aantal wandelaars dat de hele route
aflegt, zal zijn gestegen tot 20.000
per jaar.
Klimatologisch gezien is een wan
deltrip langs de Muur van Hadria
nus vooral aan te bevelen in de
maanden juni, juli en augustus.
Vanuit Nederland worden door reis
bureau SNP in Nijmegen (tel: 024-
32 77 000, www.snp.nl) meerdaagse
wandelreizen georganiseerd, waar
bij overnachtingen voornamelijk
plaatshebben in Bed Breakfast-
accommodaties. Een website met
veel informatie over Hadrian's Wall
is www.nationaltrail.co.uk/-
hadrianswall
'M- ./.-(i-'JCÏ -"j
Een gerestaureerde wachttoren in Vindolanda. Foto's: Ronald Vrugteman
niets te zien is.
Ooit is iemand op het idee gekomen
om over de restanten van de muur een
weg aan te leggen, die anno 2003 glad
geasfalteerd is. Wij lopen daarom door
en langs de sloot, gegraven om het de
barbaren nog moeilijker te maken
door te dringen tot de Romeinse be
schaving.
Volgens gids David McGlade, die ons
de tweede dag begeleidt, is de Muur
nooit uitsluitend bedoeld geweest om
de vijand buiten het rijk te houden.
Daarvoor zijn er te veel doorgangen.
De Muur bood de Romeinen de moge
lijkheid het verkeer van noord naar
zuid en omgekeerd te controleren en
belasting te heffen op goederen.
Het enthousiasme over de aanblik van
het eerste stukje Hadrian's Wall ver
dwijnt bijna even snel als de Muur.
Jammer, maar verklaarbaar. Grote de
len van de muur zijn na het vertrek
van de Romeinen gebruikt voor erfaf-
scheiding, woningbouw en wegenaan
leg. We lopen ietwat somber verder.
Het feit dat we een weiland met scha
pen oversteken en prompt het pad
kwijtraken, doet het humeur ook geen
goed.
Later verontschuldigt David zich hier
voor. Sommige delen van de route zijn
(nog) niet goed aangegeven, omdat
particuliere landeigenaren niet willen
meewerken. Maar daar komt verande
ring in, omdat ook zij inzien dat de
Muur veel bezoekers trekt en daarom
belangrijk is voor de economie.
De tweede dag in het gezelschap van
David pakt het Muurgevoel ons in vol
le hevigheid. We beginnen de tweede
Het eerste stuk Muur.
wandeling in Chollerford en doen
eerst het Romeinse fort Chesters aan.
Het bevindt zich in het gebied waar
het meest van de Muur is te zien. Nu is
de Muur nergens imposant waar het
de hoogte betreft. Maar sta je bovenop
een van die schitterende heuvels dan
zie je die stenen slang door het land
schap slingeren.
Voeg je daar de beelden aan toe die je
worden voorgeschoteld in de verschil
lende musea langs de route, dan reali
seer je je wat een geweldig bouwwerk
de Muur van Hadrianus ooit moet zijn
geweest 117 kilometer lang, zes meter
hoog en drie meter breed. Met op re
gelmatige afstanden fortificaties en
wachttorens, drie eeuwen lang be
mand door soldaten die de wacht hiel
den over de grens van het rijk.
Hadrian's Wall Path volgen is wande
len door een rijk geïllustreerd geschie
denisboek met die heerlijke westen
wind in je gezicht, wolken die zorgen
voor voortrazende schaduwen over de
berghellingen en de fysieke uitdaging
van de zoveelste stevige heuvelklim.
Op weg naar het einde van de tweede
door Rob de Vries
Het jaar 2003 dreigt voor de
reisbranche een rampjaar te
worden. Maar er zijn altijd weer
partijen die profijt hebben van
spanning en ellende elders in
de wereld. Bijvoorbeeld de aan
bieders van dichtbij-vakanties.
Wat zelfs in 2003 goed blijft lo
pen, is de verhuur van vakan
tiebungalows, met name in Ne
derland. Verreweg de grootste
partij in die markt is Center
Pares, dat vorig jaar 3,17 mil
joen mensen onderbracht in
z'n vijftien parken in ons land,
in België, Frankrijk en Duits
land. Klanten die overigens
steeds meer luxe en comfort ei
sen. Center Pares investeert dan
ook 100 miljoen euro in op
knapbeurten van de parken, de
merkenstrategie wordt veran
derd en de bungalows, eigenlijk
gewoon vakantiehuisjes, heten
voortaan cottages.
Nederland is het land waar re
latief gezien de meeste vakan
tiehuisjes 'geconsumeerd' wor
den. In ons land staan er per
persoon gemiddeld meer dan
waar ook: in totaal 85.000. Een
populair plekje dus om een
korte vakantie door te brengen.
Eind jaren zestig werd de basis
voor deze ontwikkeling gelegd
door de niet geheel onomstre
den grondlegger van de Sport-
huis Centrum-formule, Piet
Derksen.
FreeLife-park Loohorst in Zuid Limburg: populair bij gezinnen met kinderen voor een korte vakantie.
Foto: CPD/Center Pares
Als je destijds een paar bunga
lows in een bosrijke omgeving
neerzette en als extra attractie
voor een simpel restaurant en
bovenal een subtropisch zwem
bad zorgde, deed je helemaal
mee: de gezinnetjes stroomden
toe. Want dit was toch wel even
wat anders en luxueuzer dan
met z'n allen op een camping
in een tentje liggen.
Op de bungalowpark van nu is
alles alleen nog maar comforta
beler en fraaier geworden, aan
sport- en recreatiemogelijkhe
den is er nergens gebrek, er zijn
meerdere restaurants en bars,
vaak zijn er kleine winkelcentra,
en meubilair en huishoudelijke
apparatuur kunnen wedijveren
met watje thuis gewend bent.'
Kortom, een ideale plek om de
stress van alledag te ontvluch
ten en je lekker te ontspannen.
Marktleider Center Pares,
voortgekomen uit Sporthuis
Centrum, merkt dat er op dit
moment toch wel stevig ge
vochten wordt om de klandizie
van de bezoeker van vakantie
parken. Om aan top te blijven
moet de parken voortdurend
vernieuwd en aangepast wor
den. Door elk park een helder
thema mee te geven, zijn ze on
derling beter herkenbaar voor
het publiek. Die weten in één
oogopslag wat ze te wachten
staat als ze boeken.
Center Pares heeft in Neder
land, België, Frankrijk en Duits
land in totaal vijftien parken en
daarnaast nog eens vier in En
geland.
De parken op het continent zijn
nu verdeeld in de Center Pares
Original (de oorspronkelijke
tien Center Parcs-parken), de
Freelife from Center Pares (dat
zijn de drie voormalige Gran
Dorado-parken in Nederland
en Duitsland) en SeaSpirit from
Center Pares (de twee vroegere
Gran Dorado-parken aan de
kust).
De Center Pares Original zijn
wat duurder dan de voormalige
Gran Dorado-parken. Ze zijn in
trek bij een publiek van 'Albert
Heijn-klanten', merkkopers, die
zodra ze op het autovrije park
zijn ook daadwerkelijk hun au
tosleutels weg willen kunnen
leggen. Maar ze willen wel alles
onder handbereik hebben.
De Freelife from Center Pares
(in Nederland alleen Park
Loohorst bij America in Lim
burg) zijn voor het 'DCEA-pu-
bliek', gezinnen met jonge kin
deren, die op een informele
sfeer gesteld zijn en genoegen
nemen met een iets minder
luxe bungalow dan in de Origi-
nal-parken. En de SeaSpirit-
parken (Port Zélande en Park
Zandvoort) zijn voor jonge vol
wassenen zonder kinderen, die
vooral in de aanwezigheid van
zee en strand geïnteresseerd
zijn.
Center Pares, dat een deel van
z'n opvallend hoge naamsbe
kendheid ongetwijfeld te dan
ken heeft aan de opvallende en
succesvolle 'Maar nu even niet-
televisiereclamespotjes', zette
het afgelopen jaar een bedrag
van 525 miljoen euro om. Dat
geld werd voor 55 procent uit
de verhuur van de huisjes ge
haald, en voor 45 procent uit
'leisure', vooral eten en drin
ken.
De Center Parcs-brochure is te
krijgen bij de reisbureaus van
Rabobank ANWBV&D, Vrij
uit en TUI. Meer info op tele
foonnummer 0900-0804 (20 Eu
rocent per minuut) van Center
Pares, of op website
www. centerparcs. nl
31/5
'«i
'SSf
etappe, Steel Rigg, bezoeken we Hou-
sesteads, het meest complete voor
beeld van een Romeins fort. Hier krijg
je een goed beeld van het dagelijks le
ven van de Romeinse legionair door de
diverse overblijfselen, variërend van de
groepslatrine tot het hospitaal.
Was het net afgelegde gedeelte van de
Muur al van een adembenemende
schoonheid; het kan nog mooier Steel
Rigg. We hebben al een voorschotje
genomen op de laatste etappe. Blij toe
want een betere dagafsluiting is nau
welijks denkbaar. Als het weer meezit
(er valt in dit deel van Engeland jaar
lijks nogal wat water uit de lucht) is
Steel Rigg de perfecte plaats voor een
picknick.
Onze derde dag langs Hadrian's Wall
vanaf Steel Rigg kent steile gedeelten,
afgewisseld met kleine stukjes bos.
Voor we het weten bereiken we het
eindpunt van de kennismakingswan-
deling langs de Muur; het Roman Ar
my Museum. Het museum, boordevol
gebruiks- en kunstvoorwerpen van Ro
meinse makelij vertoont doorlopend
de indrukwekkende Eagle's Eye Film.
Deze toont de Muur van Hadrianus
gezien vanuit het perspectief van een
adelaar met virtuele reconstructies van
hoe het leven vroeger langs de Muur
moet zijn geweest.
Ons afscheid van de Muur heeft plaats
in Vindolanda, een terrein waarop ver
schillende forten zijn gevonden. Dage
lijks zijn er archeologen aan het werk.
„Je hoeft hier maar een schep in de
grond te steken en je haalt iets moois
naar boven. Het is hier een archeologi
sche schatkamer", aldus een van hen.
REISBERICHTEN
Toren van Pisa ook 's avonds
Tot en met 14 september 2003 is de Torre Pendente, de Schey
ren van Pisa, ook 's avonds geopend voor publiek. Maximaal
tig personen kunnen elk half uur een rondleiding door de t
krijgen en de 294 treden tot en met de top beklimmen om
een geweldig uitzicht over Pisa en omstreken te genieten. 0
uur 's avonds gaan de deuren van de toren dicht tot de volg
ochtend half negen. Tickets moeten enige dagen van tei
worden geboekt. De prijs van een dag- of avondticket is 15
Tickets kunnen maximaal vijftien dagen voor het bezoek g«
veerd worden bij de Ticket-office Opera della Pimiziale Pisan
azza del Duomo 17, Pisa, tel. 0039-050560547 of online op <j
www.opapisa.it
3.500 meter kermis
Wie tóch in de buurt is mag deze vakantie een bezoek u
grootste kermis van de Benelux niet aan zich voorbij laten
Vanaf morgen tot en met zondag 27 juli plaats kunnen in Ti
niet minder dan 227 kermisattracties, bijeengebracht op 31/
meter binnenstad, worden geprobeerd. Nieuwe attracties
ongetwijfeld bloedstollende categorie 'grootvermaak' zijn
ga Slide, de Contact, de Air Mix, de Eclips en de Mixer,
een nostalgische kermis, met attracties die minimaal 35 ja»
moeten zijn. Wie bij wil komen van al dat kermisgeweld fc
tuurlijk op Tilburgs gezellige terrasjes, of in de restaurants en
kels, terecht.
Meer info: tel.013-5323727. Of website www.tilburgsekermisj
Ballonnen in Friesland
Van woensdag 23 tot en met zondag 27 juli zullen er dagelijks
minder dan 35 grote luchtballonnen opstijgen tijdens de tra
nele Friese ballonfeesten in Joure. De ballonvaarten worden
lijst door allerlei randactiviteiten: op de openingsdag treedt0
meer een Caribische showband op en is er de Jouster Rodui
donderdag is de Paardendag, vrijdag is er een après-ski-spek
zaterdag is Kinderdag, afgesloten door vuurwerk, zondag tol
Oldtimerdag. Het evenement is op een terrein aan de Nutsl
De toegangsprijzen variëren, afhankelijk van de dag, van 3t
euro, maar van een afstandje kun je de ballonnen natuurli
gratis bekijken.
Meer info: tel. 0513-418560 of website www.ballonfeesten.nl
Tropische straatparade
De spectaculairste carnavalsoptocht wordt niet meer in hei
den des lands gehouden, maar in havenstad Rotterdam wa»
Caribisch Zomercarnaval met z'n overdonderende Straatp
jaarlijks honderdduizenden toeschouwers trekt Op zaterdj
juli zal de kleurrijke, spetterende, kilometerslange slang v*
bundig uitgedoste deelnemers 's middags weer door het een
van Rotterdam trekken. De start is om 13.00 uur bij De Boon
Om 19.30 uur is de optocht voorbij, maar de podia blijven
open tot 24.00 uur. De straatparade zal worden aangevoerd
Koningin Zomercarnaval 2003, Patricia Tulen uit Berkel en
rijs, die ook nog eens onze nationale Miss Fotogeniek is.
Meer info: tel.010-4141772 of website www.zomercarnaval.coi
Q
Peer Gyntfestival
In het Noorse gebied Grudbrandsdalen tussen Tronheim e
wordt van 31 juli tot en met io augustus het Peer Gyntfes"
houden. Centraal daarin staat de openluchtuitvoering
Gynt van toneelschrijver Henrik Ibsen. De beroemde Peer C
te, die later door Edvard Grieg werd gecomponeerd, wordt
toneelstuk gespeeld en gezongen. Het GSIèmeer en de ber
het nationaal park Rondane dienen als sprookjesachtig der
hebbers moeten kaarten vooral ruim tevoren reserveren,
formatie: www.peergynt.no
De holes in Duitsland liggen in een coulisselandschap met indn orde
wekkende bosschages en de spits van een kerktoren die boven f U
lover uittoornt. Foto: Leon Klein Schiphorst
Concepten voor vakantieanan-
gementen zijn doorgaans het
resultaat van gedegen markton
derzoek. Daar is dan over nage
dacht. Soms komen die aanbie
dingen op een spontane na
tuurlijke manier tot stand. Zo
als bij Francesco Di Matteo en
Eveline Jiskoot. Een stoere Itali
aanse golfprofessional en een
charmante Nederlandse reisor
ganisator. Ze liepen elkaar let
terlijk tegen het lijf tijdens een
Dutch Open te Hilversum en
nadat zij voor hem was geval
len, hebben ze zich in Duits
land gevestigd om daar met
veel succes reisjes rond het the
ma golf te gaan organiseren.
Golf is een groeimarkt in Ne
derland. Er zijn inmiddels
200.000 actieve spelers. De 170
banen kunnen het aanbod
maar nauwelijks verwerken.
Dus ontstaan wachtlijsten en
wordt het dririgen om een
rondje te kunnen lopen. Daar
speelt Eveline nandig op in.
Want in Duitsland is ruimte ge
noeg.
Net over de grens, op nog geen
drie kwartier autorijden achter
Utrecht, kan ze beschikken over
starttijden op niet minder dan
tien volwaardige golfbanen. En
voor beschaafde prijzen, want
waar kim je in Nederland nog
18 holes spelen voor 26 euro?
Uit ervaring weet Eveline dat
golf een vriendensport is, waar
in mannen of echtparen graag
met elkaar optrekken. Vaak is
het zo dat de vrouwen ook nog
iets anders doen. Zo'n tripje
combineren. Wandelen, ste-
denbezoek, een boottochtje,
Hek
fietsen, paardrijden of jeli ivel
laten verwennen in een h hel
oord. Dan is daar ook nog t h<
relatiemarkt. Bedrijven zo mia
naar informele activiteiten gj.
klanten aan zich te kunne irde
den. Golfen leent zich das stre
uitstek voor. Vooral als je 1 g;
faciliteiten beschikt waan ar gt
ruimte is voor kennismaki verc
met de sport. idoi
Een voordeel van de bane roe
Duitsland is de gemoedeï man
sfeer. Het hoeft allemaal 1 rde
deftig. Ook het karakter vs erm
banen is anders dan we hi Vol
wend zijn. De holes liggen te zi
een landelijke vriendelijke stra
geving, temidden van lane sch
en waar maïs groeit of paa een:
grazen. Haai
Het licht glooiende landse t Vt
doet er bijna Engels aan.! G. n
en daar een boerderij, eet he
lisselandschap met indrui idevi
kende bosschages, de spil htofl
een kerktoren die boven b den.
ver uittoornt. oeni
De kwaliteit van de baneD(g. oe
niet minder om. De fairv.' 1 me
kunnen wedijveren met d adei
te banen in Nederland en oekt
greens zijn als biljartlaken is ze
is hier nog zo rustig dat ei ïbaa
slijtage door intensief geb bsin;
geen sprake kan zijn. Of d beroi
lang zo blijft, is de vraag. I ling
wanneer de combinatie v nis. I
dichtbij, rust en 'billigkeil is nj
maal is ontdekt, kan dat» Volei
eens anders worden. der i
Voor de snelle beslissers! gast<
nes websitesadres: www.j ienei
overdegrens.comBellen bero
(0049 2874 1060) ofmaile vers.
matteogolf@aol.com) kat eeld
I® Sch
