Eén dag feest, is geen feest
REGIO
Uit de oude doos: de hoogtepunten van negentig jaar Oranjeverenig
HOC 970
VRIJDAG 1(
NAVRAAG
Leidsch Dagblad
Directie: BM. Essenberg, G.P. Arnold
W.MJ. Bouterse (adjunct)
E-mail: directie@hdcnl
Hoofdredactie: Jan Geert Majoor, Kees van
der Malen, Léon Klein Schiphorst (adjunct)
E-mail: redactie.ld@hdc.nl
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356
Postadres: Postbus 54,2300 AB Leiden
Redactie fax 071-5 356 415
Advertentie fax 071-5 323 508
Familieberichten fax 023-5 '5° 5^7
ADVERTENTIES
071-5 356 300
Sprinters (rubrieksadv.): 072-519 6868
ABONNEESERVICE
071-5128 030
E-mail: abonneeservice@hdc.nl
ABONNEMENTEN
Bij vooruitbetaling (acceptgiro)
p/m €19,60 (alleen aut ine)
p/kw €55.00 p/j €210,60
Abonnees die ons een machtiging verstrekken
tot het automatisch afschrijven van het
abonnementsgeld ontvangen €0,50 korting
per betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden venonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag.
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging: 071-5128 030
ma t/m vr: 18-19.30 uur, za: 10-13 uur
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Zuid BV
cq. de betreffende auteur.
HDC Uitgeverij Zuid BV, 2003
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen.
HDC Uitgeverij Zuid BV is belast met de
verwerking van gegevens van abonnees van
dit dagblad. Deze gegevens kunnen tevens
worden gebruikt om gerichte informatie over
voordeelaanbiedingen te geven, zowel door
onszelf als door derden Heeft u hier bezwaar
tegen, Jan kunt u dat schriftelijk laten weten
aan HDC Uitgeverij Zuid BV, Afdeling
Lezersservice, postbus 507,2003 PA Haarlem.
Knoflook staat niet altijd in een kwade reuk. Het Leidse onderzoeks
centrum voor medicijnen CDHR gaat uitzoeken of knoflookpillen de
gezondheid van een
Knoflook is gezond, risicogroep (4o-Pius,
1 j j) roker, overgewicht)
zet mijn oma altijd al kan helpen. In het
gunstigste geval lo
pen zij minder kans op hart- en vaatziekten en kanker. Is knoflook
een wondermiddel? Navraag bij JEROEN KROESEMEIJER, chef-kok van
het Leiderdorpse restaurant In den Houtkamp.
Wat weet u van knoflook?
„Dat het gezond is. Dat zei mijn oma vroeger al. En ik weet hoe je
knoflook moet behandelen. De groene kern moet je er in één keer
uitsnijden. Dan krijg je die zachte smaak en stinkt je adem na af
loop niet zo. Het gaat bij knoflook om de teentjes.
Wat lindt u van knoflook?
„Ik kan eigenlijk niet zonder. In mijn keuken is het één van de on
misbare producten. Ik vind knoflook hartstikke lekker als je het in
de juiste hoeveelhe
den gebruikt. Ik ken
maar weinig mensen
die niet van knoflook
houden. Alleen heb
ben zij niet altijd door
dat zij het nuttigen.
Het zit automatisch
wel ergens in."
In welke gerechten zit
veel knoflook?
„Dan moet je denken
aan sauzen en mari
nades. Ik ga niet zo ver
dat ik mijn gasten
knoflookijs voorzet, zoals in Amsterdam wel gebeurt. Ik kook voor
mensen uit Leiden en omgeving en die zijn niet zo experimen
teel."
U kunt goede sier maken met knoflookgerechten als uit onder
zoek blijkt hoe gezond knoflook is.
„Wij gaan daar niet speciaal mee adverteren. Iedereen weet wel
dat het gezond is voor de bloedsomloop en tegen wintertenen. Alle
verse groenten zijn goed voor de mens, maar dat geldt natuurlijk
niet voor al die pesticiden die ze bij de teelt gebruiken."
Voor het Leidse gezondheidsonderzoek zijn vrijwilligers nodig
tussen de 40 en 75 jaar zijn, die roken en een matig tot ernstig
overgewicht hebben. Zij krijgen drie maanden lang knoflookpil
len. Iets voor u?
„Als ik het zo hoor, maak ik geen kans op die pillen. Ik ben te jong
en ik rook niet. Eerlijk gezegd draag ik wel wat te veel gewicht bij
me. Maar ja, wat wil je als je elke dag met eten bezigbent."
tekst: Tim Brouwer de Koning foto: Ron Pichel
UIT DE ARCHIEVEN
COLOFON
feest, waarvoor de OV
duizend lampionnen
aanschaft. Klachten ach
teraf: de bakkers hadden
slechte krentenbollen af
geleverd en de agenten
hielden zich te lang op
bij de consumptietenten.
1937: Onenigheid met
het bestuur van Oranje
vereniging Katwijk aan
Zee over de datum van
feestviering, toen beide
verenigingen deelnemers
voor het ringrijden uitno
digden. OV Katwijk aan
den Rijn heeft de datum
geregeld gewijzigd.
1938: Al vroeg in het jaar
feest door de geboorte
van prinses Beatrix. Di
verse verenigingen doen
mee aan een optocht op
1 februari.
1940-1945: In het eerste
oorlogsjaar besluit de OV
het kasgeld en een col
lecteopbrengst beschik
baar te stellen voor de
maals was toegevoegd: hier
en.
Kijk, dat was een hele vooruit
gang. Mijn vader en moeder
mochten nog alleen maar in
de hemel een prettig, onbe
kommerd bestaan leiden, mij
werd toegestaan om ook al
hier op aarde van het geluk te
mogen proeven. Voor je je
heilige communie deed,
moest je alle vragen uit de ca
techismus zonder haperen
kunnen beantwoorden. Voor
zover ik me kan herinneren,
werd je op school door de
meester overhoord.
Ook de protestanten kenden
iets soortgelijks. Zij kregen de
zogenaamde catechisatie ter
voorbereiding op de aanne
ming of de openbare belijde
nis. Dat godsdienstonderricht
werd of op school of in een
apart lokaaltje gegeven. In
Leiden heette die catechisatie
vrrageschool en die naam
spreekt voor zich. Mogelijk is
dit weer een Vlaams woord,
want buiten Leiden komt het
alleen voor in Vlaanderen en
in Zeeland.
Waarom ik dan toch besloot,
zo jong al, het katholicisme
vaarwel te zeggen? Ik was ge
vallen. Op een pas opnieuw
begrinte straat. Knie kapot.
Vijf krammen erin. Tijdens
een catechismusles door de
kapelaan moest iedereen
knielen. Ik probeerde deze
enggeestige geestelijke duide
lijk te maken dat ik dat niet
kon. Hij bleef onverbiddelijk.
Eruit. En ik mocht mijn heili
ge communie dat jaar niet
doen. Al mijn vriendjes wel.
Die bruut heeft mijn vertrek
uit dat geloof niet veroor
zaakt. Ik laat me niet kisten
door zo'n onhumaan wezen.
Maar hij heeft het wel bespoe
digd. Dat is zeker.
Vuring. In het Leidsch Dag
blad van 12 oktober 1870 staat
het volgende te lezen: 'Adres
=verzoek) van P. Loeber, meu
belmaker, wonende alhier,
waarbij hij vergunning ver
zoekt tot het plaatsen van een
vuring, ter uitoefening van
de burgemeester van
Katwijk overhandigd. Na
vijf jaren stilte viert de
OV de bevrijding op 27
en 28 juni uitbundig. Met
optochten door het dorp,
chocolademelk geschon
ken door de bevrijders,
ANNO 1978, Dinsdag 18 juli
LEIDEN - In het academisch ziekenhuis zullen straks twee tot drie
operatiekamers, die per stuk ruim een miljoen gulden kosten, niet
kunnen worden benut. Het AZL heeft te weinig personeel om de opera
tiekamers, die tot de afdeling heelkunde behoren, te gebruiken. De
rijksoverheid heeft indertijd toestemming gegeven voor de bouw van
twaalf operatiekamers voor heelkunde, maar heeft verzuimd daarbij
voldoende geld te verstrekken voor het aantrekken van het bijbehoren
de personeel. Dat betekent dus dat er op het ogenblik zo'n drie miljoen
gulden onrendabel is geïnvesteerd.
Dr. A. Th. Schweizer, medisch directeur van het academisch zieken
huis, vindt de houding van het rijk in deze zaak nogal merkwaardig.
,,De personeelsconsequenties van de nieuwe operatiekamers zijn tege
lijkertijd bij het ministerie aangekaart. Dat is nu zo'n twee jaar gele
den. Maar die aanvraag is nog steeds niet gehonoreerd", zegt hij.
BOLLENSTREEK - Een dikke twintig uit de kluiten gewassen jongeren
uit Sassenheim, Lisse en Noordwijk hebben een rugby-club gevormd.
Initiatiefnemer Joop
Schrijer, is goede
maatjes met Teun
de Reede, speler bij
de Leidse zusterver
eniging DIOK. Teun
wil het als trainer
wel proberen met
de bollenstrekers.
De rugbyclub heeft
zich de naam De
Bassets aangeme-
Katwijk aan den Rijn voor 90ste jaar in rep en roer bij aankomende feestweek
door Saskia Buitelaar
Het zijn carnavaleske taferelen, in
Katwijk aan den Rijn. Aan het begin
van het jaar rinkelt bij de bestuursle
den van Oranjevereniging Katwijk aan
den Rijn extra vaak de telefoon.
Dorpsgenoten willen weten in welke
week dit keer de Najaarsfeesten val
len. Want dan regelen ze die dagen
vrij op het werk. Het hele dorp een
week lang plat. Dat zie je toch eigen
lijk alleen nog maar bij die hossende
massa's onder de grote rivieren?
Een terugblik na negentig jaar OV
Katwijk aan den Rijn leert dat het
niet altijd zo is geweest. Oranjefeest
anno 1919? Een dag lang ringsteken
te paard of te fiets, hardlopen met
hindemissen en kinderspelen. En
daarna weer een paar jaar sparen,
want de pot met geld voor festivitei
ten was alweer leeg.
Daar kan de Oranjevereniging Kat
wijk aan den Rijn anno 2003 niet
meer mee aankomen. Ringsteken
blijft leuk als je er elke keer een nieu
we draai aan geeft, zegt voorzitter
Jan de Winter. Maar er is veel meer
en steeds vernieuwing nodig om het
enthousiasme van de Katwijk Bin
ders en andere feestzoekers erin te
houden. Eén dag feest is geen feest:
de Najaarsfeesten zijn inmiddels uit
gegroeid tot bijna een week. En een
jaar ertussenuit? Dat kan al helemaal
niet.
En dus zet het bestuur, samen met
meer dan tweehonderd vrijwilligers,
deze zomer opnieuw een knallend
programma neer voor de Najaars
feesten die vanwege de geboortedag
van koningin Wilhelmina nog steeds
in de laatste week van augustus wor
den gevierd. Extra bijzonder dit jaar,
omdat de vereniging 90 jaar bestaat.
Wat het programma allemaal te bie
den heeft, houdt De Winter nog eni
ge weken geheim. Wel is al bekend
dat de OV, samen met de eveneens
jubilerende voetbalvereniging KRV,
op 21 augustus een grote veiling or
ganiseert.
De voorzitter zucht bij al het werk
dat door bestuur en andere vrijwilli
gers is verzet en hetgeen hen nog te
wachten staat. Vakantie zit er de ko
mende weken nog even niet in. „De
Najaarsfeesten zijn een leuke afslui
ting voor wie terugkomt van vakan
tie, maar voor de organisatie ligt het
hoogtepunt van de drukte juist mid
den in de zomer. Ik krijg wel eens
het verwijt van vrijwilligers die zeg
gen: je zei dat het een avond per
maand en nog wat uurtjes tussen
door zou kosten. Het is mooi anders
dan je me hebt voorgespiegeld."
Hij lacht erbij, want een echt verwijt
is het niet. Iedereen doet het werk
voor de OV met liefde, net zoals de
bewoners van Katwijk aan den Rijn
opgetogen meedoen met de activi
teiten in het dorp, die almaar wor
den uitgebreid. Naast de Najaars
feesten, de intocht van Sint en Ko
ninginnedag, wil de vereniging nu
ook de winterprogrammering voor
senioren verder aankleden: bingo en
klaverjas wordt uitgebreid met work
shops en handvaardigheid.
De betrokkenheid met de OV in Kat
wijk aan den Rijn is groot. Hoe kan
het ook anders, als je zo warm wordt
onthaald. „Toen jaren geleden de
Zanderij werd bebouwd, hebben we
besloten ook die wijk tot ons werk
gebied te maken en er een feestje ge
vierd met een helikoptervlucht. Nu
gaan we er met het bestuur bij elke
nieuwe bewoner een bloemetje
brengen. En een gratis jaarlidmaat
schap, in de hoop natuurlijk dat ze
blijven."
De klantenbinding blijkt aardig te
werken. Van de 3.500 huishoudens
zijn er 2.600 lid van de OV. De ver
eniging is daarmee een geweldig
bindmiddel geworden in de dorps
kern. Negentig jaar geleden werd de
basis voor de belangstelling al ge
legd. Begon de vereniging bij de op
richting met vijftig leden, al snel
stonden er meer dan driehonderd
namen op de ledenlijst genoteerd.
Wel was in die tijd de organisatie
nog een bijna elitaire aangelegen
heid. Een handvol bestuursleden
had de organisatie en de uitvoering
van alle feestelijkheden in handen.
Een behoorlijke klus, waarvoor De
Winter en co inmiddels tweehon
derd paar vrijwillige handen extra
hebben om uit de mouwen te ste
ken. Gelukkig maar, zegt hij, want
zonder die hulp zou de Oranjever
eniging tegenwoordig niet kunnen
bestaan. „Bovendien maakt het de
vereniging laagdrempelig, is er een
wisselwerking met de bevolking,
waardoor vrijwilligers graag met ons
samenwerken. Tijdens de feesten is
er ook geen enkel hiërarchisch on
derscheid; iedereen staat aan de
spade."
Toch merkt de voorzitter dat de van
zelfsprekendheid om voor niets mee
te doen aan de organisatie steeds
meer verdwijnt. „Vroeger lag het
voor de hand dat de harmonie en de
gymvereniging meededen. Nu is het
zakelijker geworden. Je schrijft ver
enigingen aan en die bepalen of ze
komen of niet en tegen welke ver
goeding." Daardoor heeft de afgelo
pen vijftien jaar het zoeken naai
sponsors een grote vlucht genomen.
Ook omdat de bezoekers steeds
meer verwachten van de Oranjefees
ten. „Het is echt een consumptie
maatschappij, mensen willen steeds
iets anders. Om succesvol te blijven,
moet je daar deels in meegaan. Zo
richten we ons met Oranje Rock bij
voorbeeld meer op de jeugd." Een
nieuw element dit jaar is cabaret
door lokale talenten in de Oranje
brink.
Maar er moeten ook tradities
blijven, vindt de OV. „Men
sen houden van wat hou
vast: een vaste avond naar
De Roskam of het concert
van de Harmonie. Nu de
programmering goed staat,
proberen we de organisatie
verder te verbeteren."
Het succes van de Najaarsfeesten
is ook buiten de dorpsgrens bekend.
Rijnsburgers, Valkenburgers en Kat
wijk Zeeërs behoren al jaren tot de
vaste bezoekers. De Winter hoort
daarover wel eens klagen - het is
geen dorpsfeest meer - maar brengt
daartegenin: „Meer bezoekers bren
gen ook meer geld en meer sponsors
binnen." Wel vindt hij dat de grens
is bereikt: veel groter moet het feest
niet worden.
Ook al omdat een almaar groter en
spectaculairder wordend feest
steeds minder met het Huis van
Oranje van doen lijkt te hebben. Is
het 'Oranjegevoel' in Katwijk aan
den Rijn inmiddels geen smoes ge
worden om lekker een week uit je
dak te kunnen gaan?
De Winter vindt van niet. Hij geeft
toe dat zo langzamerhand alleen uit
de feestdatum en de achtergrond
van de organisatie blijkt dat Oranje
gezindheid ten grondslag ligt aan de
festiviteiten.
„Toch is het
Oranjege
voel niet ta
nende, kijk
maar naar
de Konin
ginnedag,
dan blijkt
elk jaar
weer dat
men hier het
koningshuis
een warm hart
toedraagt. Het
Oranjegevoel
zit bij
ons in een mo
dern jasje. Het
heeft een prak
tische vertaling
gekregen in
een vereniging
die een be-
langrijke
maatschappe
lijke functie
vervult. Ik er
vaar dat als po
sitief. In deze
kleine gemeen
schap geeft het
een perfect
bindmiddel."
in
oor
De Oranjevereniging is een bindmiddel in de Katwijkse samenlevi
voorzitter Jan de Winter. Foto: Dick Hogewoning
De zomer in Katwijk aan
den Rijn bereikt elk jaar
een climax in de laatste
week van augustus, als
de Najaarsfeesten weer
losbarsten. Maar wat wa
ren de hoogtepunten
voor de Oranjevereniging
Katwijk aan den Rijn in
de afgelopen negentig
jaar?
15 oktober 1913: oprich
ting OV om de feestelijk
heden voor de herden
king van honderd jaar
onafhankelijkheid in
goede banen te leiden.
(OV Katwijk aan Zee be
stond toen reeds twee
jaar.) Het jaar ema werd
het eerste feest ter ere
van verjaardag Wilhelmi
na afgeblazen, in ver
band met het uitbreken
van de Eerste Wereldoor
log. De OV ligt enkele ja
ren stil.
1923: Jubileumjaar voor
de OV en Wilhelmina 25
jaar vorstin. Twee dagen
Vragenschool
Ik heb tot aan mijn 14de jaar
een licht katholieke opvoe
ding gehad. Toen ik die leef
tijd bereikte, vond mijn moe
der het raadzaam mij te vra
gen of ik de rest van mijn le
ven nog aan dat geloof wilde
vasthouden. Ik vond van niet.
Niet dat het katholicisme mij
tegenstond. Nee, allerminst.
Ik ging met groot genoegen
naar het lof in de maanden
mei en juni. Prachtige liede
ren zongen we daar. Ik las
met veel plezier allerlei heili
genlevens. Don Bosco was
mijn grote favoriet. Hij kon
koorddansen en haalde kat
tenkwaad uit. En ik heb met
grote nijver de catechismus
van buiten geleerd.
Zozeer zelfs dat ik nu nog, 50
jaar later, een aantal vragen
en antwoorden van buiten
ken. De eerste vraag luidde:
'Waartoe zijn wij op aarde?' In
decatèchismusversie vande~
generatie die aan de mijne
ANNO 1978,
dinsdag 18 juli
OECSTGEEST-Zijn
collega's keken
hem gistermiddag
hoofdschuddend na
toen postbode Rob
Caspers wegstepte
van het hulppost
kantoortje in het
Wilhelminapark.
Caspers had zich
aangemeld om een
speciaal geconstru
eerde step in de
praktijk uit te tes
ten.
Foto: archief
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien daeen na
plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op
gironummer 57055 Ln.v. Dagbladuitgeverij Damiate b.v. Postbus 507, 2003 PA
Haarlem, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO dLd.(datum van
plaatsing) of door contante betaling aan de balie van het Leidsch Dagblad,
Rooseveltstraat 82 te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
voorafging, stond nog als ant
woord: 'Wij zijn op aarde om
God te dienen en daardoor in
het hiernamaals gelukkig te
zijn'. In de mijne was het ant
woord wat genuanceerder en
ook wat vrolijker, levensblijer.
Voor het woordje hierna
met een mini
afloop. Het eti
dorven paling
zaakt bij v<
paratyfus.
di ekt
<ing
■eel i jj
irs z
'j h
ld s:
Heffe
is!latei
Ido
1976: De OV
digd voor het
tuin van palei
Koningin Julia
hoogstpersooi
erelidmaatsch jfod
vereniging aan t he
dat
spr:
Na de bevrij
ding in 1945
viert Katwijk
aan den Rijn
uitbundig feest.
Foto: archief
OV Katwijk aan
den Rijn
spelen en wedstrijden in
de Rijnstraat.
1954: Een Oranjefeest
1985: de werk{
Jaar voedsel er
haalt 250 oud-
naar Katwijk
vrij ding te hen
1993: Een gr<
loftsmaal met
met worst voi
leden van de C
ren het 80jarij
30 april 2000:
bezoek aan Ka
brengt een zee
de samenwerk
tussen de twe<
Oranjeverenig
°ing
0(Jing<
0 oor
>esli
'8 an
zijn beroep, in het huis in het
Noordeinde'. Het is duidelijk
wat meubelmaker Loeber wil:
een stookplaats, een open
vuur, waarin hij zijn hout de
gewenste vorm kan geven. In
een Vlaams boek over wind
molens staat beschreven hoe
zo'n stookplaats eruitzag. 'De
ze vuring bestaat uit een ge
metseld komfoor waarop een
ijzeren plaat ligt die recht
streeks boven het vuur ligt'.
Ook hier weer een bewijs dat
er in het Leids veel Vlaamse
woorden terecht zijn geko
men, meegebracht door die
tienduizenden vluchtelingen
uit Vlaanderen die in de 17de
eeuw hun heil in Leiden zoch
ten.
Varia. Een paar losse dinge
tjes. Ruud Chaudron herin
nert zich hoe groot de sociale
afstand was tussen het 'gewo
ne volk' en het 'gestudeerde
goedje'. Als er een moeder
met een kind over straat liep
en er kwam een dokter aan,
dan kreeg het te horen: 'Jüh,
Jantje, zet je petje
komp de heerr van m
ziekeheus.'
Tony Spring in 't V
de Wetering vult
over kinderspelletjt
gens mij hoefde d(
iedereen te tikken,
een medespeler aa
dat was dan de volj
aan de beurt was.
der. Tot slot nog iel
vuiste. Volgens mijl
(ook hier deden al'
gens dat spelletje)
Roelofarendsveen
manier gespeeld
op Zoom. Alleen hl
hier geen vuiste mi
Reacties en tips poofaers
briek kunt u sturei
dactie van deze kn
54,2300 AB Leidei
melding van de n
'Leids dialect'. E-i
de auteur kan ook
mans@inl.nl
Hans Heestermans 1
oprichting van een ge
denkteken ter nagedach
tenis aan de gevallenen.
1130 Gulden wordt aan
