'Het lekkerste water van Nederland
SEKSES,
DE ZOMER VAN
uit de archieven
S"e here"Hjwielen vana,
Gebruik gemiddelde regiobewoner sinds 1951 gestegen van 90 naar 126 liter per dag
>Vi
h
t nieuws
colofon
Modern
X^wism0MMe,garage
NAVRAAG
directrice van de Leidse Huishoudschool aan het Rapenburg. In een
inter-
Mensen weten niet meer hoe ze view
moeten koken en schoonmaken' het
Leidsch
Dagblad zegt zij: „Het ware gewenst, dat iedere toekomstige huis
vrouw onze school bezocht." Dat kan niet meer, want de huishoud
school is weg. Is dat erg? Navraag bij SUUS ROE
LOFSZEN (30), oprichtster van de internetsite
Huishoudkunde met Suus (www.huishoudkun-
de.tk) en lerares huishoudkunde op een vmbo-
school.
En, zou elke vrouw een jaar naar een huis
houdschool moeten?
„Het zou leuk zijn, maar het kan praktisch
niet. Niet iedereen heeft er interesse in. Men
sen volgen huis-
houdkunde omdat
ze het vak later in
hun beroep nodig
hebben, zoals in
de zorg. (Ik prik
ondertussen
even in mijn
aardappels). En ik denk niet dat
leerlingen van het gymnasium, die al
zeven of acht vakken hebben, nog tijd
en zin hebben om er huishoudkunde
bij te doen. Ik denk dat ouders er voor
zijn om hun kinderen te leren om het
huishouden te doen. Maar daar zit het
probleem: ouders werken, en kinderen
leren niet meer de dingen die ik van
mijn moeder leerde.
Wat heeft dat voor
gevolgen?
„Zo krijg je het pro
bleem dat mensen
niet weten hoe ze
moeten koken, en
hoe ze moeten
schoonmaken. Vla
mijn website krijgen
meer dan driehon
derd mensen elke dag een berichtje: vandaag
gaan we dit schoonmaken. Veel mensen kun
nen geen orde aanbrengen in het werk, die
hebben structuur nodig."
Om wat voor mensen gaat het?
„Van jong tot oud, van hoog- tot laagopgeleid.
Een man van 74 wiens vrouw is overleden en
een meisje van 16 dat net op zichzelf is gaan
wonen en alles ertussenin. De meesten hebben kinderen, en het
zijn vooral vrouwen. Ik denk dat de helft werkt en de helft thuis
Wat is het moeilijkste onderdeel van het huishouden?
1 „Wanneer je wat
moet doen. De wc
L*]Ö. doe je om de dag,
|r^ - maar heel veel
1 af - - i mensen weten
i r dat niet. Omdat
VI'™ leerd is of omdat
■StV de werkster het
I thuis deed."
3 Is dat een pro-
4 Sjibleem?
Maar het huis
houden doen is
ook wel een noodzaak. Als niemand meer schoonmaakt, dan le
ven we straks op een vuilnisbelt"
tekst: Janet van Dijk foto's: archief
ANNO 1951, vrijdag 17 augustus
LEIDEN - Al zullen wij weliswaar nog enkele weken moeten wachten
voordat vrolijke wijsjes ons vanuit de Stadhuistoren in de oren klin
ken, sinds gisteravond half acht heeft Leiden weer een carillon. Zijn
beide voorgangers, waarvan de eerste reeds in 1578 in de toren hing,
zijn op fatale wijze ten onder gegaan. Het prachtige klokkenspel van
Hemony bij de Stadhuis Brand in februari 1929 en het kunstwerk
van de firma Van Bergen uit Heiligerlee - in 1940 een geschenk van
de Leidse burgerij - bij de klokkenroof in 1943. Droeve bladzijden in
de historie van Leidens Stadhuis...
Bij de feestelijke intocht van het nieuwe carillon heeft de Leidse bur
gerij het niet aan belangstelling doen ontbreken. Als gold het een 3
October-optocht zo stond het publiek in de omgeving van de Wilhel-
minabrug en op de Hoge Rijndijk rijen dik, terwijl zich in de omtrek
van het Stadhuis een duizendkoppige menigte had verzameld.
De 43 klokken, welke waren geplaatst op een truck met grote opleg
ger, die met bloemen en de Nederlandse en Leidse vlag waren ver
sierd, leveren een aardig schouwspel. Voorafgegaan door het Harmo
niegezelschap De Post werd te plm. half acht van de Wilhelminabrug
gestart, waarna via het Levendaal en de Botermarkt naar het Stad
huis werd gereden.
Met een sierlijke bocht en onder groot gejuich van een duizendkoppi
ge menigte reed de vrachtauto het Stadhuisplein op. De klokken wa
ren 'thuis'...
stuks o.« per
Rookwon., perSOOgnun
/1°^amhoh«e l">kt
Uitzicht vanuit een vogelkijkhut op een infiltratiepias in Meijendel. Foto: Taco van der Eb
Telefoonverbinding met Marijke Poppelier,
hoofd communicatie en woordvoerder van het
Duinwaterbedrijf Zuid-Holland (DZH). De vraag
is hoe we elkaar moeten herkennen bij de af
spraak in het bezoekerscentrum van het nutsbe
drijf in het Wassenaarse natuurgebied Meijen
del. „Zal niet al te moeilijk zijn, want
u zult morgenochtend waarschijnlijk
wel de enige zijn die er rondloopt,"
veronderstelt de verslaggever. „Dat
kan nog best meevallen", is haar re
actie. „We trekken gemiddeld toch
30.000 tot 35.000 mensen per jaar.
En dat zijn niet alleen wandelaars die
routekaarten komen kopen, maar ook
mensen die de wisselende fotoexpo
sitie bekijken en meer willen weten
over de geschiedenis van het drinkwa
ter. Het zal u echt verbazen hoeveel
dat er zijn."
Leidse
de zomer van 1951
Trianon: Crisis (18 jr)
Rex: Robin Hood Ju
nior (14 jr)
Casino: Noblesse
Oblige (18 jr)
Lido. Tarzans Won-
derbron (14 jr)
Luxor: Pinky (14 )r)
De volgende ochtend vroeg loopt een man of
acht rond in het centrum waar informatie
wordt gegeven over drinkwater dat gewonnen
wordt in de duingebieden Meijendel en Berk-
heide (tussen Den Haag en Katwijk) en Solle-
veld (tussen Monster en Den Haag). Meest ge
stelde vraag aldaar en op de internetsite van
DZH: 'Hoe hard is ons drinkwater?' „Tussen
de 8,5 en 9 graden Duitse hardheid", ant
woordt Marijke Poppelier, die die chemische
aanduiding meteen naar 'gemiddeld' vertaalt.
Andere vraag die meteen opwelt: hoe lekker is
het? „Het leideerste van Nederland", kan ze er
dan aan toevoegen.Als zodanig is het twee
jaar geleden uitgeroepen door een club van
sommeliers, die onder leiding van Joop Braak-
hekke door het hele land heen heeft geproefd.
Ook onderzoeken wijzen uit dat de kwaliteit
van ons water hoog is. Wij moeten volgens de
wet zorgen dat iedereen in ons voorzienings-
gebied 24 uur per dag goed drinkwater heeft.
Dan kun je zeggen: een zes is voldoende, maar
wij hanteren andere normen.
De cijfers voor de kwaliteit
van ons water liggen dan ook
beduidend hoger: tussen de
zeveneneenhalf en de ne-
geneneenhalf."
Het zijn feiten en getallen
waar DZH mee kan aanko
men bij de klanten. In 1990
ontstaan door fusies, waarbij
onder meer de Duinwater
leiding 's Gravenhage en la
ter ook de voormalige Leid
se Duinwater Maatschappij
(LDM) betrokken waren,
bedient het bedrijf circa 1,2
miljoen inwoners in 25 ge-
meenten van westelijk
Zuid-Holland. Die gebruiken tegenwoordig
met gemiddeld 126 liter per persoon per dag,
36 liter meer dan in 1951het jaar waarin de
Leidse Duinwater Maatschappij nog net in de
behoefte van de ruim 90.000 inwoners van de
Sleutelstad kon voorzien.
Om de capaciteit van de watervoorziening op
te krikken, werd destijds een nieuw filterspoel-
systeem ingevoerd door directeur dr. ir. Lin-
denbergh, naar wie een voorzuiveringsinstalla
tie van het pompstation in Katwijk is ge
noemd. Doel ervan was de jaarproductie op te
schroeven tot 5 miljoen kubieke meter, oftewel
5 miljard liter. Ter vergelijking: de drinkwa
terafeet van DZH bedraagt gemiddeld 73 mil
jard liter per jaar.
Die zee aan water komt allang niet meer alleen
uit de duinen, zoals het geval was na de vesti
ging van de eerste drinkwaterbedrijven. Die
ontstonden om een eind te maken aan de cho
lera- en tyfusepidemieën, die tot het einde van
de negentiende eeuw werden veroorzaakt
doordat in Nederland ongezuiverd water uit
sloten, rivieren, putten en andere bronnen
werd gedronken. Eerst in Amsterdam (1854)
en vervolgens in Den Haag (1874) - 'waar de
Hofvijver de favoriete was- en drinkplaats was'
- en Leiden (1878).
De in de wereld unieke drinkwaterwinning uit
de duinen was aanvankelijk gemakkelijk, om
dat zich daar in de loop der tijden door de
neerslag een enorme voorraad zoet water had
gevormd. Dat stroomde vanzelf in de kanalen
die werden gegraven, waarna een zuivering
met zandfilt^rs voldoende was om drinkwater
te maken. Via leidingen werd het uit waterto
rens naar de stad getransporteerd. Naar pom
pen en later naar huizen en bedrijven.
Tegenwoordig is het win- en zuiveringsproces
iets gecompliceerder. Omdat de natuurlijke re
servoirs onder de duinen in het midden van de
vorige eeuw uitgeput raakten, wordt er sinds
dien rivierwater (aanvankelijk uit de Lek en nu
uit de Afgedamde Maas) heen gebracht. Voor-
gezuiverd in het pompstation bij Brakel zakt
dit water via infiltratiepiassen langzaam de
duinbodem in, waar het zich vermengt met
neerslagwater. Na twee maanden wordt het te
ruggewonnen, voorzien van koolstofpoeder
(Norit) dat de smaak verbetert en de resten
van schadelijke stoffen verwijdert, onthard en
gefilterd om de laatste
vervuilingen eruit te ha-
len en de waterleiding
ingepompt.
Op weg naar de klant,
die in dik vijftig jaar dus
jac
de t
nam
en d
'nief
ant
tzer
lhelt
enth
36 liter meer is gaan consumeren. Afgf W0!
gen de veranderde gewoonten en bev< 00r
samenstelling („Vroeger ging je naar h
huis of één keer in de week in een teil, e zjj
woordig gaan we iedere dag onder de jcht
che") niet eens zoveel. „Het verbruik i ia-s
paar jaar ook wat hoger geweest, maai |eej
weer teruggelopen. Door de komst vai oajs
terbesparende apparatuur en het grotf
wustzijn op dat gebied", weet Marijke
lier van DZH, dat overigens niet snel k j
der zal gaan als het om de levering gaa staa
duinen zorgen voor een voorraad zoet
waarmee het bedrijf in geval van calai%erm
enige maanden vooruit kan. n(je
Waar de twee andere waterbedrijven er q
Holland drinkwater maken uit grondv ever
(Hydron) en oppervlaktewater (WaterlBnte
Europoort), blijft DZH de duinen als b shoc
koesteren. Een afdeling van het bedrij j
sinds kort in Noordwijkerhout ook hel :usje
heer verzorgt, houdt zich bezig met hehaar
tuurbeheer in Solleveld, Meijendel en njel
de onder het motto dat 'je goed moet
voor je bedrijfsmiddelen' en de duinei
drinkwater blijven ook in de toekomst
makelijk met elkaar verbonden. „Ze lij
voor je en het water is enorm schoon,
vrij van virussen en in elk geval van bwCI
zegt Poppelier. „In vergelijking met d<
de wereld is het kwalitatief zo hoogsta
we niet naar een andere bron hoeven
ken."
pla;
nwei
Paul de Tombe
Leidsch Dagblad
Directie: B.M. Essenberg, C.P. Arnold
W.MJ. Bouterse (adjunct)
E-mail: directie@damiate.hdc.nl
Hoofdredactie: Jan Geert Majoor, Kees van
der Malen, Léon Klein Schiphorst (adjunct)
E-mail: redactie ld@damiate.hdc.nl
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82. Leiden, tel. 071-5 356 356
Postadres: Postbus 54,2300 AB Leiden.
Redactie fax 071-5 356 415
Advertentie fax 071-5 323 508
Familieberichten fax 023-5 '5° 567
ADVERTENTIES
071-5 356 300
Sprinters (rubrieksadv.): 072-519 6868
ABONNEESERVICE
071-5128 030
E-mail: abonneeservice@hdc.nl
ABONNEMENTEN
Bij vooruitbetaling (acceptgiro)
p/m €19,60 (alleen aut. ine)
p/kw €55,00 p/j €210,60
Abonnees die ons een machtiging verstrekken
tot het automatisch afschrijven van het
abonnementsgeld ontvangen €0,50 korting
per betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag.
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging: 071-5128 030
Te koop.
ma t/m vr: 18-19.30 uur, za: 10-13 uur
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden
uitdrukkelijk
voorbehouden.
Deze rechten
berusten bij HDC
Uitgeverij Zuid
BV cq. de
betreffende
auteur.
HDC Uitgeverij
Zuid BV, 2003
De
publicatierechten
van werken van
beeldende
kunstenaars
aangesloten bij een
CISAC-organisatie
zijn geregeld met
Stichting Beeldrecht
te Amstelveen.
ADVERTENTIES.
HDC Uitgeverij Zuid
BV is belast met de
verwerking van
gegevens van abonnees van dit dagblad. Deze
gegevens kunnen tevens worden gebruikt om
gerichte informatie over
voordeelaanbiedingen te geven, zowel door
onszelf als door derden. Heeft u hier bezwaar
tegen, dan kunt u dat schriftelijk laten weten
aan HDC Uitgeverij Zuid BV, Afdeling
Lezersservice, postbus 507,2003 PA Haarlem.
Nieuwbouw in Villapark te
22.000.
21.000.
/20S500 tot/ 22.000
ming en Bruynzeei Parketvloeren
Destijds kostte een appartement aan de Burggravenlaan in Lei
den 20.000 gulden, ofwel 9.075 euro. Tegenwoordig verruilen
ze van eigenaar voor 170.000 tot 190.000 euro.
Ze stonden na de oorlog te koop als 'moderne flats'. De koop
som van de eenvoudigste woningen bedroeg 19.000 tot 20.000
gulden. Welgestelden konden kiezen voor een
appartement met centrale verwarming en een
parketvloer, in prijs variërend van 20.500 tot
22.000 gulden.
De portiekflats zijn in veel opzichten allang
niet meer modern te noemen. Vierkamerwo-
ningen heten het te zijn, maar in totaal be
slaan ze niet meer dan 80 vierkante meter.
Piepkleine slaapkamers hebben ze en de bad
kamer is in veel gevallen niet meer dan een
'badcel'.
Maar in trek zijn ze nog steeds, zoals de
meeste woningen in de Burgemeesters- en
Professorenwijk. Gezinnen van nu vinden de
appartementen te klein en zoeken liever el
ders een woning van om en nabij 120 vier
kante meter. Maar bij goedverdienende
starters zijn de flats populair.
„Appartementen worden überhaupt niet
meer door jonge gezinnen gekocht; die
zoeken toch al gauw iets met een tuintje",
zegt Jean Kierkels van makelaarskantoor
Meeus. „Blijven over: de starters en het doorgroeisegment.
Maar omdat de flats geen lift hebben haken ouderen al snel af.
Dan kom je automatisch bij de starters terecht. Precies, voor die
groep zijn de woningen best prijzig, maar dan speelt de omge
ving toch een belangrijke rol. Alleen is het financieel al snel een
probleem, maar voor tweeverdieners is het goed te doen."
Foto: Mark Lamers
Leiden knjgt tweede week- T,
markt, een woensdagse markt lKamer van 100'f
voor groenten, fruit en bloe leden en de Eerste K ude'
men. van 50 naar 75. ert
•Bij de heer C. Hernmm aan '51' betreden van de
de Burgemeester Meijboom - 'Rmoskee m Oud-Jeruzal PP'
straat in Rijnsburg is Vogelnest koning Abdoeliah de s
onder de kippen geconZJeri Ue'erm'V™™0"1 door 1
Deze kippen had hijjl Vrijdag nn7K 7 -°g
pos gekocht. Van Rijksweg! •0d26'»I„
zijn deze kippen afgemaakt.
VS annuleren dc handelsver-
aragen met communistische
landen (Sovjet-Unie, Roeme
nie en Bulgarije).
Belangrijke besprekingen op
televisiegebied: 1 september is
de streefdatum voor de uit
zendingen.
De nieuwe Chr. Gerefor
meerde Kerk te Rijnsaterwou-
de wordt in gebruik genomen
Koning Leopold in van Bei
ge doet afstand van de troon
Hl) wordt opgevolgd doorzijn
zoon prins Boudewijn.
Wlrn van Est wint met een
pote voorsprong op het pelo-
Ton?rf tv£laIfde etaPPe van de
lour de France en legt daar
mee als eerste Nederlander
beslag op de geie trui. Een dag
later ontsnapt de klasse-
mentsleider aan de dood bii
een val in een 70 meter diep
ravijn. F
De grondwetscommissie
stelt voor om het aantal Ka
merleden uit te breiden, de
Op 26 juli om twaalf uui,f ve
wordt de staat van oorlog n 1
Duitsland beëindigd. lcre'
•Demonumentaleboerd ltalli
KJoosterschuur in Rijnsbi de 1
gaat in vlammen op. vink
De arbeid buiten haar gei hee
is voor de gehuwde vrouw icyc
oorloofd, wanneer zij haar lviel:
mat re taak goed vervult en 501(
bovendien door deze arbeid x
een voornamer recht van ee de
ander om te arbeiden niet iteml
de weg staat. Aldus een rap riet
port van het Centrum voor
staatkundige Vorming
•Omverwerping van de Rel be
bliek Indonesië mislukt dol de x
voortijdige incidenten van CTs>
ongeorganiseerden'. ma
In de Valkenburgse gemee ledr
teraad wordt langdurig ge- '"ik!
sproken over de toelating ra lvaa
vermakelijkheden op de de
Paardenmarkt, die
groenmarkt, die 27 jaar tg L<
leden waren afgeschaft 'we- f?
gens de grote wanordeiijkhe flee
den die toen plaats vonden' ren-
Lugdunum neemt het nieu ,ten
we sportpark aan de Haarlen )ZB
merweg in gebruik. fle j
'Olf
thou
It
Bicy
fiets
Leic
In de zomer van 1951 neemt Mej. C.H.Hoyting na 17 jaar afscheid als
DINSDAG 15 JL
