w
De babyboomers komen eraan
Laren voert
top-io aan
Grote angst
Rollatorpaden
12 JULI
2003
WEEKENDBIJLAGE
LEIDSCH
De nieuwe oudere(n): hip en kras. Niet achter de geraniums, maar actief. Foto: Archief/GPD
Reportage
Parachutespringen
nieuwe trend
als bedrijfsuitje
Hippe
krasse
knarren
Ze hebben niet de oorlog
meegemaakt, maar wel de
seksuele revolutie in de
rebelse jaren zestig. De
babyboomers van nu zijn de
bejaarden van straks. Met de
Grote Vergrijzing in zicht, in
deze bijlage aandacht voor
ouder wordenin Nederland.
door Corine van Zuthem
De top-10 van vergrijsde ge
meenten, wordt aangevoerd
door Laren.
Op 1 januari 2003 lag de gemid
delde leeftijd van de bewoners
op 45,35 jaar. Het landelijk cij
fer is 38,58 jaar.
Samenstelling van de top-10:
1. Laren (NH)
45,35 jaar
2. Rozendaal
45,26
3. Bennebroek
45,08
4. Gorssel
44,19
5. Rijswijk
.43,91
6. Renkum
43,89
7. Haren
43,88
8. Doom
43,86
9. Sluis
43,64
10. Heemstede
43,44
(Bron: CBS)
Oud (83 jaar, bezig aan de Vierdaagse van Nijmegen) en
kras. Foto: Archief/ANP
Nederland telt ruim twee
miljoen babyboomers, een
groep die geboren is tussen
1946 en 1954. Die naoorlogse ge
boortegolf zal de komende decennia
een flinke bijdrage leveren aan de
vergrijzing. De bejaarde baby
boomers zullen senioren zijn die er
een totaal andere levensstijl en men
taliteit op nahouden dan hun voor
gangers, verwacht Edgar Keehnen,
directeur van Age Wise, een marke
tingadviesbureau dat zich richt op
de 50 plus-consument.
Ze worden daarom ook wel 'de nieu
we ouderen' genoemd. „Het con
trast met de huidige generatie oude
ren is erg groot", zegt Keehnen. „De
bejaarden van nu, zeg maar de men
sen van 70 jaar en ouder, hebben na
de oorlog Nederland opgebouwd.
Het is een generatie die denkt in
plichten: niet lullen maar poetsen.
En: samen de schouders eronder. De
babyboomer daarentegen denkt in
rechten. Hij of zij is bovendien veel
individualistischer en egocentrischer
ingesteld en wil vooral leuke dingen
doen in het leven. Die mentaliteit zal
niet veranderen als deze mensen op
leeftijd zijn."
De babyboomers zijn, zo blijkt uit
onderzoek, over het algemeen auto-
nomer, toleranter en minder hiërar
chisch ingesteld dan de huidige se
nioren. Ze zitten niet vast in oude
patronen en vinden hun vrijheid een
groot goed. Het is een mondige en
kritische generatie die waarden als
zelfbeschikking en onafhankelijk
heid hoog in het vaandel heeft.
Dat zal gevolgen hebben voor de
beeldvorming. Keehnen: „Het huidi
ge beeld dat de samenleving van oud
zijn en ouderen heeft, is: ze zijn
zwak, ziek en misselijk, lastig, heb
ben geen geld te besteden en zitten
thuis achter de geraniums. Dat beeld
zal beslist op de helling gaan. De
nieuwe ouderen zijn veel actiever en
mobieler en nemen het leven meer
in eigen hand. Het zijn fervente the
aterbezoekers en concertliefhebbers
en ze zijn meer op internet te vinden
dan jongeren. Bovendien zijn ze van
een generatie waarin vrije tijd, ge
nieten en geld uitgeven gemakkelij
ker wordt geaccepteerd.
„Uit onderzoek dat we in samenwer
king met de Katholieke Universiteit
Brabant hebben gedaan blijkt dat
met name de mensen tussen de 50-
65 jaar ontzettend lekker in hun vel
zitten. Kortom, ik denk dat het veel
leukere ouderen zullen worden."
De protestgeneratie
Hippe krasse knarren dus, die op
hun zestigste nog een motorrijbewijs
halen, een groot deel van het jaar
doorbrengen in het tweede huis in
Frankrijk, met hun tweede (of derde)
geliefde op safari gaan en veel eerder
dan hun (ldein)kinderen de nieuwste
Steven Spielberg hebben gezien. Dat
wil zeggen: voor zover de lichamelij
ke dan wel geestelijke conditie dat
allemaal toelaat natuurlijk. De ver
wachting is echter dat de nieuwe ou
deren langer gezond zullen blijven.
Babyboomers - ook wel de protestge
neratie genoemd - zijn gevormd in
de rebelse jaren zestig. Representan
ten van de generatie schopten heili
ge huisjes omver en ontketenden
een culturele - en seksuele revolutie.
Veel babyboomers vervullen op dit
moment een belangrijke rol iri het
maatschappelijk leven. Ze zitten in
de top van het bedrijfsleven en op
het pluche in Den Haag.
Volgens bureau Trendbox hebben de
babyboomers hun idealen van wel
eer inmiddels ingeruild voor een
comfortabel leven. Van de verande
ringsgezinde mentaliteit en maat
schappelijke betrokkenheid uit de
jaren zestig zou nog maar weinig
over zijn.
Uit het onderzoek van Trendbox van
een paar jaar geleden komen de ba
byboomers naar voren als een op
zichzelf gerichte, wat bezadigde ge
neratie. Een plezierig en genoeglijk
leven leiden vinden ze belangrijker
dan een bijdrage leveren aan de sa
menleving. En gaven de baby
boomers vroeger nog hoog op van
de geestverruimende werking van
marihuana, nu vindt bijna de helft
dat het roken van wiet streng moet
worden bestraft.
Volgens Keehnen valt het echter al
lemaal wel mee. „Ze hebben in hun
jonge jaren het Maagdenhuis bezet
en zullen straks, als het nodig is, in
het bejaardenhuis ook nog op de
barricaden klimmen."
Dat wil zeggen: als de protestgenera
tie daar tenminste terecht komt. Uit
onderzoek onder senioren door bu
reau Motivaction is namelijk geble
ken dat driekwart van die groep,
veelal babyboomers, de oude dag wil
doorbrengen met mensen die er
eenzelfde levensstijl op nahouden
qua culturele belangstelling, vrije
tijdsbesteding of kijk op het leven.
En dat hoeven dus niet per definitie
generatiegenoten te zijn. Liever niet
zelfs.
Woonvorm
De huidige woonvoorzieningen voor
ouderen voldoen dan ook niet meer
aan de woonwensen van de nieuwe
ouderen en hun ideeën over privacy,
zelfstandigheid en comfort. Steeds
meer senioren zoeken daarom hun
heil in alternatieve woonvormen. Zo
constateert de Landelijke Vereniging
Groepswonen van Ouderen (LVGO)
de laatste tijd een opmerkelijke toe
name van het aantal 50-plussers dat
nu alvast op zoek gaat naar een ge
schikte locatie om straks met elkaar
de oude dag door te brengen. Cathe-
rina van Rossum van de LVGO
noemt ze 'jongere ouderen'. „Wat
daarbij opvalt is dat mensen met na
me interesse tonen voor woongroe
pen met een bepaalde leefwijze, zo
als een project op spirituele, ecologi
sche, antroposofische of kunstzinni
ge grondslag.
Het gaat om vitale babyboomers die
absoluut niet in een regulier verzor
gingstehuis terecht willen komen.
De gedachte aan een serviceflat is
voor hen een gruwel."
Bij de LVGO, die 20 jaar bestaat, zijn
meer dan 200 verschillende woon
groepen door heel Nederland aange
sloten. Daarbij moeten we volgens
Van Rossum niet denken aan 'com-
mune-achtige toestanden'. „Bewo
ners leven in zelfstandige apparte
menten en hebben daarnaast ge
meenschappelijke ruimten en activi
teiten. Het zijn, zeg maar, veredelde
buren, die zo nodig voor elkaar kun
nen zorgen. Het grappige is dat ik
ook mensen spreek die aangeven dat
ze eigenlijk in de jaren zestig al in
een woongroep hadden willen wo
nen, maar er toen niet aan toe kwa
men. Toch zijn ze die gemeen
schapszin uit de flower-powertijd
nooit helemaal kwijtgeraakt. Nu ze
zich oriënteren op hun oude dag,
willen ze de mogelijkheid van een
woongroep opnieuw onderzoeken."
Volgens Keehnen is het bedrijfsleven
nog onvoldoende op de enorme golf
vergrijzende babyboomers voorbe
reid. Zijn bedrijf Age Wise doet on
derzoek naar de nieuwe ouderen en
adviseert bedrijven en organisaties
hoe ze het beste die markt kunnen
gaan bewerken. Want de 'nieuwe
ouderen' vormen commercieel ge
zien een aantrekkelijke en snel groei
ende doelgroep. Kritisch, veeleisend,
maar ook héél welvarend. Keehnen:
„Ze hebben economische voorspoed
gekend, hebben over het algemeen
beter betaalde banen gehad dan hun
voorgangers - met soms een dubbel
inkomen - en ze hebben veelal een
huis met een enorme overwaarde, al
geldt dat natuurlijk niet voor ieder
een."
Bemiddeld
Er zijn natuurlijk ook nogal wat ba
byboomers die moeten zien rond te
komen van aow en een klein pensi
oen. Maar dat neemt niet weg dat de
gemiddelde babyboomer bijna twee
keer zoveel vermogen heeft als het
doorsnee Nederlandse huishouden.
Bovendien geven babyboomers het
geld gemakkelijker uit dan hun ou
ders. Het zijn 'big spenders', patsers.
Ze hebben minder het gevoel te
moeten sparen voor een erfenis voor
de kinderen, want 'die redden zich
zelf wel'. De verwachting is dat tegen
2010 de 55-plussers in totaal 40 pro
cent van de totale consumptieve be
stedingen in Nederland voor hun re
kening nemen.
Vooralsnog vormen de baby
boomers een 'vergeten marktseg
ment'. Maar dat zal volgens Keeh
nen gauw veranderen: „Die nieuwe
ouderen zijn kassa, 'booming busi
ness."
Elders in deze bijlage: Er is niet aan
te ontkomen. De vergrijzing slaat
toe.
Om erachter te komen hoe ou
deren hun toekomst zien en
wat hun wensen en behoeften
zijn, organiseerde het Neder
lands Instituut voor Zorg en
Welzijn (NIZW) onlangs drie
bijeenkomsten in het land.
„Het was een heel gemêleerd
gezelschap", zegt Riki van
Overbeek, medewerker van het
Kenniscentrum Ouderen van
het NIZW, over de aanwezigen.
„Er waren mensen van boven
de tachtig bij, maar ook veel 50-
plussers."
Een dag lang werd er gediscus
sieerd aan de hand van stellin
gen als 'Afhankelijk zijn van an
deren tast onvermijdelijk de
kwaliteit van het bestaan aan'
en 'Ouderen hebben de plicht
een actieve bijdrage te leveren
aan de samenleving'.
Vrijwel alle aanwezigen zeiden
te hopen dat ze op hun oude
dag nog over een goed sociaal
netwerk zouden beschikken.
„De angst voor eenzaamheid is
kennelijk erg groot", zegt Van
Overbeek.
Verder viel het verschil in op
vatting tussen mannen en vrou
wen op. „Mannen hoopten dat
ze op hun oude dag nog fit ge
noeg zouden zijn om zelf bood
schappen te doen en hun potje
te koken, terwijl vrouwen hoop
ten dat ze tegen die tijd einde
lijkvan het gezeur van het huis
houden af waren." De aanwezi
ge 50-plussers zeiden erop te
vertrouwen dat over pakweg
twintig jaar de techniek zo ver
gevorderd is dat er allerlei hulp
middelen zijn die de oude dag
vergemakkelijken, De aanbeve
lingen die de ouderen gedaan
hebben, worden gebruikt voor
de nieuwe ouderennota van het
ministerie van VWS.
„In de woonwijk van de toe
komst komen aparte routes voor
ouderen met rollators en scoot-
mobiels", voorspelt Martin van
Maarseveen, hoogleraar verkeer
en vervoer van de Universiteit
Twente. „Een deel van de oude
ren beweegt zich langzaam. Ze
gaan over kortere aftanden,
maar doen daar lang over. Vaak
lopen ze met hulpmiddelen, zo
als een rollator, of gebruiken een
scootmobieL Die zul je de ko
mende jaren steeds meer in het
straatbeeld zien. Met zo'n ding
kom je niet gemakkelijk een
stoep af of steekje een drukke
kruising over. Zeker op gevaarlij
ke punten, zoals kruispunten en
volle wegen, zijn deze mensen
kwetsbaar. Het zou logisch zijn
ze hun eigen route zonder hin
demissen naar de voorzieningen
in de wijk te geven, net zoals
fietsers nu hun eigen paden
hebben. Dan is het natuurlijk
wel nodig dat die voorzieningen
ook in de wijken aanwezig zijn.
De grotere boodschappen be
stellen ze gewoon via tv of inter
net."
