KUNST CULTUUR
Sean Paul in de voetsporen van Marley
Marianne: van revolutionaire tot seksbom
Onderbroekenparade in
Stadsmuseum Harderwijk
John Cale: De
houdbaarheidsdatum
van een rockmuzikant
R5
Scheepsbel uit Titanic
donderdag 10 juli 2003
e a la Catherine Deneuve, gemaakt door
Ie Polska. Foto:GPD/PR
parijs/gpd - Ze heeft nooit be
staan maar toch prijkt haar
beeld op alle overheidsdocumen
ten, pronkt ze op iedere munt,
zijn straten, pleinen en gebou
wen naar haar vernoemd en
reikt haar profiel op de postze
gels tot in de verste uithoeken
van de aarde.
Marianne, het symbool van de
Franse revolutie, stamt uit 1792,
het jaar dat de monarchie offi
cieel werd afgeschaft. Drie jaar
eerder was in Parijs de Bastille
ingenomen en in de rest van
Europa hield men zijn hart vast
vanwege de orgie van geweld
waarmee de revolutie gepaard
ging. De leiders, Danton voor
op, waren zich bewust van de
argwaan waarmee de buurlan
den de gebeurtenissen in
Frankrijk volgden.. De Repu
bliek had dringend behoefte
aan een ander symbool dan de
guillotine, zo hield hij zijn me
destrijder Robespierre voor. Li-
berté (vrijheid) moest onlosma
kelijk gekoppeld worden aan
République.
De monarchisten hadden het
gemakkelijker gehad. Het 'ge
zicht' van de staat was dat van
de koning, de absolute heerser
van Frankrijk. Een staatsmacht
moet geloofwaardig zijn; de
burgers dienen de staat te ge
hoorzamen - dat is nu eenmaal
het bestaansrecht van elke
staat. De Republiek had zo'n
zelfde 'gezicht' nodig maar het
kon gezien de uitgangspunten
van de revolutie niet iemand
zijn die boven de partijen
stond. Na Liberté volgde nu
eenmaal Égalité (gelijkheid).
Een volksliedje uit het zuiden
van Frankrijk bracht uitkomst.
Marianne, kennelijk de meest
voorkomende naam bij vrou
wen in die tijd, werd in dat lied
je uitbundig bezongen en be
wierookt. Haar plaats in de ge
schiedenis was snel gecreëerd.
In rap tempo fabriceerden
beeldhouwers tienduizenden
bustes van Marianne die een
opvallende plek kregen in alle
overheidsgebouwen. De Repu
bliek had haar 'gezicht', haar
symbool, een volksvrouw met
jacobijnenmutsje op en voor
zien van een indrukwekkende
borstpartij waarvan één borst
meestal ontbloot was.
In het museum in Vizille is nu
een tentoonstelling geopend
over Marianne. Iedereen kent
haar beeltenis maar we weten
eigenlijk heel weinig van haar
geschiedenis", zegt Chevalier.
Met steun van enkele promi
nente historici is geprobeerd
die lacune op te vullen. Het re
sultaat is ook voor niet-Fransen
interessant omdat de tentoon
stelling zich niet alleen beperkt
tot het neerplanten van Mari-
anne-beeldjes, -bustes, -schil
derijen en -prullaria maar ook
ingaat op het vraagstuk van na
tionale identiteit; in een tijdsge
wricht van uitbreiding van de
Europese Unie en overdracht
van nationale bevoegdheden
nog steeds een actueel onder
werp.
Pas in de jaren zeventig van de
vorige eeuw kreeg Marianne
wat meer profiel. De beeldhou
wer Asian, een pseudoniem
voor Alain Gourdon, bedacht
dat het symbool van de revolu
tie best een wat meer sexy uit
straling mocht hebben. Gour
don had naam gemaakt als te
kenaar voor het softpomoblad
Lui en boetseerde een buste
naar Brigitte Bardot. Een groot
aantal burgemeesters was ver
rukt van Gourdons creatie en
ruilde onmiddellijk de anonie
me Marianne in voor BB. In het
verleden moest de borstpartij
van Marianne al dusdanig zijn
dat de roodwitblauwe sjerp van
de burgemeester moeiteloos op
zijn plaats bleef zitten maar
met het borstbeeld van Brigitte
was dat geen enkel probleem
meer.
Collega's van Gourdon boet
seerden in daaropvolgende ja
ren bustes van Mireille
Mathieu, Catherine Deneuve en
Laetitia Casta maar volgens
Alain Chevalier, directeur van
het Museum van de Franse Re
volutie, is dat nauwelijks een
succes geweest. „Ik heb in mijn
departement Isère bij alle bur
gemeesters eens nagevraagd
welk borstbeeld zij in hun ge
meentehuis hadden staan. In
overgrote meerderheid bleek
dat de traditionele Marianne te
zijn. Marianne is een toonbeeld
van onbesproken gedrag. Dat
kun je van de film- en modes-
terren niet zeggen. Dat zijn ge
woon mensen van vlees en
bloed met al hun goede en
minder goede kanten". Zelfs
Brigitte Bardot, Frankrijks seks
bom aller tijden, is nog maar
mondjesmaat in de officiële ge
bouwen aanwezig. Links heeft
het namelijk niet zo op haar
goede betrekkingen;, met Jean-
Marie Le Pen en diens Front
National.
Marianne a la adgitte Bardot, gemaakt doocAlain
Asian. Foto: GPD/PR
Dorrestein. Foto: ANP
met
Dorrestein
- Schrijfster Renate
&i|festein komt zaterdag naar
haar nieuwe ro-
)rm I i'Het duister dat ons
sd4idf te p esenteren én aard-
eten met haar lezers.
is 's middags van
15.00 uur op de boe-
op het Vuurtoren-
aanwezig en van 16.00 tot
bij Strandpaviljoen
Daarbij wordt ook
gehouden
prijzen. In het
boek van Dorrestein,
over het 'bondgenoot-
tussen daders en slacht-
spelen aardbeien een rol.
Manen
bij NDT
- De internatio-
choreo-
van Manen stopt als
het Neder-
(NDT). Hij
!t NDT gevraagd zijn
te beëindigen met
van het seizoen 2003-
meldde een woord
van het NDT gisteren.
vindt dat zijn reper-
weinig wordt uitgevoerd
«dansgezelschap om een
Tiling als huischoreograaf
raardigen. Hij zal voor-
ten nieuw werk voor het
iken. Wel blijft hij repe-
;eleiden.
ninaties voor
gel en Velthuijs
Paul Biegel en Max
lijs zijn genomineerd
de internationale Hans
itian Andersenprijs 2004
le International Board for
s voor Young People (IB-
riete Ned rlandse IBBY-sec-
;n [je imineert Paul Biegel voor
VOfl ans Christian Andersen-
t urt| o2004 in de categorie au-
Zijn kinderboeken be-
elen de strijd tussen goed
raad, en reizen naar het
ide. Het werk van Paul
tl is in veel talen versche-
In de categorie illustrato-
ordt Max Velthuijs voor
gen. Vooral zijn kikker
en zijn wereldberoemd. De
aarlijkse Hans Christian
;n Medal voor een au-
LJ wordt al sinds 1956 uitge-
|In 1988 ontving Annie
Schmidt deze prijs. De
mor een illustrator is inge-
le 1966.
iooï ise artiesten
ren staken
de
rlic "p - Opnieuw is gisteren
jantal culturele evenemen-
Frankrijk verstoord of ge-
'eerd door een staking van
en, die protesteren tegen
en van de regering om te
i op hun werkloosheids-
nio ^S611- De programmering
w let theaterfestival van Avig-
no< voor hveede ach-
ivolgende dag geannu-
rste ^et populaire festival,
j drie weken lang dag en
ter; voorsteUbigente^en
t trekt ieder jaar zo'n
eun WD mensen uit de hele we
kten P'°k operhugsdag van
,jes estival van Radio France
n cc door de staking afgelast
1 organisator van het zes
tai
durende popfestival
aur<
ip ofolies, besloot helemaal
evenement af te zien.
harderwijk - Jarretels, korset
ten, petticoats en step-ins. Het
anders zo plechtige Stadsmuse
um in Harderwijk toont zich de
komende maanden van een fri
vole kant. De tentoonstelling
(On)Zichtbaar ondergoed' tilt
de rokken op en laat een waaier
aan historisch ondergoed zien.
Van ondergoed, dat lijkt op een
wollen duikerspak tot kanten
niemendalletjes, het is allemaal
te zien in de vitrines van het
museum in de Gelderse stad.
De vroegste onderjurkjes date
ren uit 1850. Eroticawinkel
Christine le Due leverde de
laatste ontwikkelingen op het
gebied van 'de tweede huid'. En
soms blijkt er in die 150 jaar
weinig veranderd te zijn.
Zo droegen vrouwen tot 1900
onderbroeken zonder kruis.
Artsen uit de vorige eeuw von
den open ondergoed voor vrou
wen gezond. Vrouwen droegen
onderjurken, soms met inge
naaide pijpjes, maar altijd met
een open kniis. Tot iedereen de
fiets beklom. Het werd onhan
dig gevonden en de vrouwen
broekjes werden gesloten. Dat
bleef zo tot de seksshops de
kruisloze exemplaren weer in
de etalage legden.
De basis van de expositie is de
privé-collectie van Corrie de
Groot. Vijftien jaar geleden ont
dekte ze dat niemand onder
goed verzamelde. Ze zag er
haar roeping in en inmiddels
heeft haar verzamelwoede een
dwarsdoorsnede opgeleverd
van wat mannen en vrouwen
door de eeuwen heen op het lijf
droegen. De conservator van
het Stadsmuseum benadrukt
echter dat De Groot noch Har
derwijk met lichte zeden van
doen heeft.
In de tentoonstelling komt aan
het licht dat ondergoed vaak
het kruispunt van ideologische
en fysieke ruzies is. 'Gezond
heidsredenen' zijn vaak het ex
cuus voor innovaties. Zo werd
een korset noodzakelijk geacht
voor de vrouwelijke ruggen
graat. Met alle excessen van
dien. Een kostschool in Londen
aan het einde van de negen
tiende eeuw was zo bedreven in
het insnoeren van meisjeslicha
men dat een meisje van vijftien
met een taille van 83 cm twee
jaar later de school verliet met
een taille van 53 centimeter.
Ook bij de mannen was het niet
altijd even fris. Toen de Duitse
dokter Jaeger een eeuw geleden
zijn bekende wollen onderbroe
ken op de markt bracht, gaf hij
het advies ze niet met zeep te
wassen. „Een schaap neemt
toch ook geen bad?", aldus de
geneesheer.
Tegenwoordig is het ondergoed
meer op het lijf gesneden en
fleuriger dan de grauwe kielen
en onderrokken van opa en
oma. Maar nog steeds bepalen
trends wat we onder onze kle
ren dragen. Mannen gingen pas
heupslips dragen toen comics-
helden Superman en Batman
met hun ondergoed duidelijk
zichtbaar gingen rondvliegen.
En hoewel na de bh's van Ma
donna alles lijkt te mogen, uit
ten ongeruste ouders eerder dit
jaar hun zorgen over de kin-
derstring. Maar dat bleek een
storm in een glas water. Een op
de drie kinderen in Nederland
loopt gewoon in een degelijke
slip van gezinswinkel HEMA.
(On)Zichtbaar ondergoed -
t/m 10 januari 2004. Stadsmu
seum Donkerstraat 4 Harder
wijk. Openingstijden ma t/m
vr 10-17 uur
londen - Op het eerste gezicht is dit maar een normale bel, waar de
ze twee bezoekers van het Science Museum in Londen naar kijken.
Maar wie weet dat deze klok geluid werd nadat Frederick Fleet de
ijsschots in het oog kreeg die de Titanic fataal zou worden, kijkt er
met hele andere ogen naar. Op de tentoonstelling zijn zo'n tweehon
derd voorwerpen uit het scheepswrak te zien, inclusief een stuk van
de romp. Ook kan de bezoeker zich een voorstelling maken van het
leven op de beroemde boot, dankzij de replica's van enkele zalen en
scheepshutten die op de expositie te zien zijn.
Foto: AP
muziek recensie
Ad van Kaam
John Cale: gezien LVC, 9/7.
Wat is de houdbaarheidsda
tum van een rockmuzikant?
Een interessante vraag, waar
op het antwoord niet is gege
ven, sinds rock roll pas iets
is van de laatste halve eeuw en
een aantal muzikanten van
het eerste uur nog altijd strijd
geeft. Mick Jagger bijvoor
beeld speelt met zijn Rolling
Stones, van wie drummer
Charlie Watts de zes kruisjes
inmiddels is gepasseerd, mo
menteel Europa plat. En afge
lopen zondag liet de 58-jarige
Tony Joe White in Paradiso
zien dat er nog geen draadje
sleet zit op zijn Louisiana
Swamp Rock. De verwachtin
gen waren derhalve hoogge
spannen voor nog zo'n icoon
uit de jaren zestig: John Cale.
Kon hij het nog, nu hij weer
eens in Holland was?
De Welshman maakte samen
met Lou Reed en zangeres Ni
co ooit furore met de Velvet
Underground, een volstrekt
tegendraadse band die onder
invloed van onder andere An
dy Warhol op geheel eigen
wijze popgeschiedenis
schreef. De groep viel door
een hoog ego-gehalte van de
verschillende karakters al vrij
snel uit elkaar, maar ieder
voor zich en met name Reed
en Cale maakten naam en
faam met een aantal gedenk
waardige soloprojecten. Al
werd de frequentie daarvan
alsmaar onregelmatiger. Soms
hoorde je jaren helemaal
niets. Leefden ze eigenlijk nog
wel?
Zeker, want daar stond John
Cale dan toch opeens weer en
dat nog wel in het LVC, een
klein podium dat al jaren een
grote naam als deze moest
ontberen. Hoewel niet uitver
kocht was het aardig volgelo
pen met adepten op leeftijd
en ook wel jongere nieuwsgie
rigen die wel eens wilden zien
waar de cultus rond Cale nu
eigenlijk op gebaseerd was.
Dat viel live gesproken anders
nog heel niet mee. Althans ze
ker niet in het begin van zijn
optreden, dat ook nog eens
met een vertraging van drie
kwartier begon.
Pielend op een synthesizer
murmelde Cale zich eerst
door een vijftal nummers
heen waarvan hij de tekst op
zichtig aflas van een lees-
plankje voor hem. Een hoogst
eigenaardig gezicht, iemand
die zijn zelf geschreven num
mers niet kan onthouden. Hij
zal toch geen Korzakov heb
ben? Bovendien klonk het ook
nog eens zeer ongeïnspireerd
zodat Cale van het publiek
aanvankelijk niet meer terug
kreeg dan wat plichtmatig ap
plaus, als dank voor in een ver
verleden bewezen diensten.
„Ik krijg van die begrafenis-
muziek zelfmoordneigingen",
mokte een toeschouwer. Die
vervolgens maar troost zocht
aan de bar.
Vraagtekens derhalve bij de
houdbaarheidsdatum van Ca-
le's muziek die pas wat van
die scepsis wist weg te nemen
toen hij halverwege het con
cert de altviool ter hand nam
en nog wat later de gitaar. Ein
delijk een paar strakke sche
ma's, een song ook van zijn
mini-cd 5 Tracks, en eindelijk
iets van bezieling en een soort
van enthousiasme bij deze
vroegere grootheid die tegen
woordig clean en nuchter
door het leven gaat, maar daar
zeker niet vrolijker van gewor
den is. Het was aardig om
hem (weer) eens in levende
lijve te zien en zijn karakteris
tieke stem te horen, maar daar
is ook meteen alles mee ge
zegd. Zijn toegift, solo, die was
naar behoren. Veel te weinig
natuurlijk voor iemand van
zijn kaliber en met zo'n verle
den.
Amsterdam - De onverbiddelijke
zomerhit van 2003 komt uit de
koker van de Jamaicaanse dance-
hall-zanger Sean Paul en heet
Get Busy. Het liedje heeft het
zelfde appeal als Mambo no 5
waarmee Lou Bega enkele jaren
scoorde. Echter, in tegenstelling
tot Bega is Sean Paul Hernandez
géén eendagsvlieg, of wil dat al
thans niet zijn.
„Ik had een enorme hit in Ame
rika met Gimme the Light. Dat
was een echt partynummer,
over meisjes, uitgaan, cham
pagne, iets goeds erbij roken.
Enfin, je begrijpt me wel", ver
telt Sean Paul. „Dat nummer
had echt die clubvibe. En toen
er een opvolger voor die single
moest komen dacht ik: waarom
niet in diezelfde 'feel-good'
stijl? Zo ontstond Get Busy. We
hebben het in één avond opge
nomen. In een paar uur, omdat
ik alweer een andere afspraak
had. Maar het nummer voelde
direct goed en voor ik het wist
stond het nummer één in de
Amerikaanse Billboard-hitlijst.
Ongelofelijk, vind je ook niet?"
De Nederlandse zomerhit van
2003 komt niet uit Spanje (Los
Del Rio, Las Ketchup) of Duits
land (Lou Bega) maar uit Jamai
ca. Get Busy mag dan in ons
land misschien niet op de aller
bovenste plaats van de hitlijst
staan, veel scheelt het niet. En
het nummer heeft alles wat een
zon-, strand- en zeesucces
moet hebben. Dansbaar. Mee-
zing-refrein. Zo'n sfeertje waar
bij je je van zo veel mogelijk
kleren wilt ontdoen.
In tegenstelling tot veel andere
zomerhit-artiesten is Sean Paul
Hernandez echter geen mario
net van een producerteam.
Geen mooi smoeltje voor een
videoclip. De in 1973 geboren
Jamaicaan werkt al vanaf 1996
aan een serieuze carrière als
dancehall-deejay. Dit is de in
de jaren tachtig ontstane stro
ming binnen de reggae waarbij
wordt gerapt op een reggae-rid-
dim zoals rappers in de hiphop
dat doen op een beat.
„Dancehall is de cultuur van de
jeugd van het Jamaica van nu",
vertelt Hernandez. „Ooit was
dat natuurlijk gewoon de reg-
Sean Paul: „Dancehall is de cultuur van de jeugd van het Jamaica van nu." Foto: GPD
gae. In de vroege jaren van
Marley en zo. Toen was reggae
de stem van Jamaica. Maar te
genwoordig wordt overal reg
gae gemaakt. Denk aan UB40 of
een Amerikaanse groep als Big
Mountain. Prima muziek alle
maal hoor, daar niet van. Maar
niet langer typisch Jamaicaans.
Ik wil het Jamaica van vandaag
representeren en dus maak ik
dancehall-reggae.
„Ik kom van uptown, uit een
van de betere buurten van
Kingston. Niet uit het getto. Ik
heb nooit armoede gekend en
een goede opleiding gehad. Ik
heb mij nooit een 'slachtoffer'
gevoeld. Maar tegelijkertijd ben
ik ook van een generatie die
zich niet schuldig hoeft te voe
len ten opzichte van de mensen
die wel in het getto wonen, vind
ik. Dat onrecht is van vóór mijn
tijd - ik ben van 1973. Toen ik
net met rappen begon zong ik
daar ook over. Maar op een ge
geven moment zei een van de
producers waarmee ik werkte:
'Waarom ga je geen echte par-
tyraps maken? Dat is toch de
muziek waar je zelf het liefst
naar luistert?' En dat klopt. Dat
past eigenlijk ook veel beter bij
mij."
Zo ontstonden Gimme the
Light en Get Busy. Beide num
mers werden hits, zowel in
Amerika als in Nederland. En
beide nummers zijn terug te
vinden op Sean Pauls tweede
album Dutty Rock, dat ook al
hoog in de cd-lijsten staat. Een
eind 2002 verschenen dansbaar
en luchtig album waaraan be
halve door gerenommeerde
reggaecracks als Sly en Robbie
ook wordt meegewerkt door het
zeer trendy hiphop-producers
team The Neptunes.
„Maar hiphop is natuurlijk ook
muziek waarmee ik opgegroeid
ben", zegt Sean Paul. „En ver
geet niet dat veel rappers hun
wortels op Jamaica hebben.
Shinehead natuurlijk. Maar ook
Biggie, The Notorius Big. Zijn
moeder was Jamaicaans."
Sean Paul Hernandez' eigen
moeder is trouwens een bekend
beeldend kunstenaar op Jamai
ca én Engels. Zijn vader is van
Portugese afkomst. Een van zijn
grootvaders is Chinees. Kortom,
de rapper-zanger heeft bloed
van minimaal drie continenten
door z'n lijf stromen. „Als kind
was ik mij daar eigenlijk nau
welijks van bewust", vertelt hij.
„Ik vond het de normaalste
zaak van de wereld. Later ben ik
mij wel wat meer in die cultu
ren gaan verdiepen. De Chinese
bijvoorbeeld. Vooral wat het
voedsel betreft, haha. Maar se
rieus. Ik ben er van overtuigd
dat uiteindelijk de mensen met
elkaar vermengen, dat iedereen
op aarde dat bronzen huid
kleurtje krijgt dat ik nu al heb."
Een kleine tien jaar geleden,
voordat hij serieus als dance
hall-deejay begon, maakte Sean
Paul carrière als topsporter. Hij
speelde een tijdje waterpolo in
het Jamaicaanse nationale team
en vertegenwoordigde zijn land
ook bij zwemwedstrijden. „Dat
was wel iets heel anders dan de
muziekwereld", zegt hij. „Het is
niet voor niets dat mijn moeder
nogal schrok toen ik haar ver
telde dat ik voor de muziek wil
de kiezen. Als topsporter is het
zaak dat je heel gezond en
vooral regelmatig leeft. Maar ik
heb er achteraf natuurlijk wel
veel aan gehad: Discipline, ge
duld, concentratievermogen.
Allemaal zaken die mij nu ook
goed van pas komen."
