ECONOMIE
Zelfs Nederland raakt klem in Stabiliteitspact
1
A
1
Eerstejaars! Vergeet een verzekering niet
ijken in VS
leeds rijker
1
s
OSB!!rj!gW!BwllSyisö
De grootste
'Oude arbeidsvoorziening' Kliq gedwongen tot verdere sanering
Vlieland als laatste toch
aan landelijk stroomnet
ECB bepaalt nu dollarkoers
reditcards
«tra beveiligd
hecht - De ruim drie miljoen
ditcard-houders van Master-
d kunnen bij de nieuwe
irt die zij ontvangen een ex-
veiligheidsklep tegemoet
n. De kaart is pas te gebrui-
i als de eigenaar deze met
code heeft geactiveerd. De
de krijgt de houder later per
lef. Dat heeft MasterCard
ngekondigd in het gisteren
schenen nummer van Be
lwijzer, een kwartaalblad
slpr de consument. Master
ed wil met deze maatregel de
1 jco's op fraude verder ver
ben.
:hiphol leent
,;>o miljoen
iiphol - Luchthavenbedrijf
4|kiphol heeft 300 miljoen euro
2tehaald met een publieke
3 jigatielening. Het is voor het
21st dat de uitbater van de
:fithaven op deze manier
-6jd leent, aldus een woord
eerder gisteren. Schiphol zal
1 belangrijk deel van de op-
^pgst gebruiken om andere
k lingen af te lossen. Tevens zal
ut het geleende geld dividend
4gfrden betaald aan de aan-
iflhouders en kunnen er in-
jteringen mee worden ge-
33p. Het luchthavenbedrijf
-«et geld lenen voor nieuwe
zaterdag 28 juni 2003
•steringen, omdat het een
jatieve kasstroom heeft.
door Maurice Wilbrink
den haag - Het financieringstekort giert
omhoog en dreigt volgend jaar de harde
grens van het Groei- en Stabiliteitspact
te bereiken. Een jaar geleden was dit
nog ondenkbaar; Nederland gold als het
braafste jongetje van de klas. Maar als
de economie dit jaar krimpt, zoals De
Nederlandsche Bank voorspelt, bevindt
ons land zich straks in het selecte gezel
schap van overtreders als Frankrijk en
Duitsland.
,,We kunnen niet meer met het opge
heven vingertje zwaaien in de richting
van de grote landen," zegt de Leidse
hoogleraar economie Kees Gouds
waard. „Minister Zalm zal in Brussel
een andere toon moeten aanslaan."
Goudswaard doelt op de reputatie die
minister Gerrit Zalm van Financiën in
Europa heeft als 'il duro', de harde.
Het was Zalm die in 1997-1998 Italië
dwong tot extra financiële inspannin
gen om zich te kwalificeren voor deel
name aan de monetaire unie. Destijds
kon Nederland pronken met een suc
cesvolle sanering van de overheidsfi
nanciën. Nu moet Zalm zelf op zoek
naar extra bezuinigingsmaatregelen
om niet in aanvaring te komen met de
Europese Commissie die het Stabili
teitspact bewaakt. De bewindsman
waarschuwde de Tweede Kamer deze
week dat de grens van 3 procent in ge
vaarlijk hoog tempo naderbij komt.
Het huidige kabinet, zegt Goudswaard,
heeft al een behoorlijk stevig bezuini
gingspakket afgesproken om in 2007
dichtbij een nultekort uit te komen.
Maar het Centraal Planbureau (CPB)
ziet nieuwe tegenvallers, zoals een zeer
snel oplopende werkloosheid, waar
door het financieringstekort volgend
jaar uitkomt op 2,6 procent. „Daar zit
een onzekerheidsmarge in, zodat je
zomaar over die 3 procent kunt heen
schieten."
Het stabiliteitspact, een verzameling
begrotingsregels die zijn bedacht om
de euro te beschermen, eist vergaande
begrotingsdiscipline van de twaalf lan
den die de Europese munt hebben in
gevoerd. Nederland is met Ierland de
enige lidstaat die de overheidsfinanci
ën volgend jaar verder ziet verslechte
ren. Wat daarbij het meeste zorgen
baart, stelt Goudswaard, is dat het zo
geheten structurele tekort ook oploopt
in ons land. Dat geeft aan dat de eco
nomische kracht van Nederland klei
ner wordt. Hij suggereert om bezuini
gingen naar voren te halen die voor la
ter in de kabinetsperiode zijn gepland
en die de groeikracht van Nederland
niet aantasten.
Over het tekortpercentage zelf „moe
ten we niet te zenuwachtig doen",
vindt Goudszwaard. „Je krijgt het te
kort niet goed naar beneden als de
economie tegenzit. Want je bezuini
gingen zijn al snel schadelijk voor de
groei, waardoor het tekort nog verder
tegenvalt." Bovendien is Nederland
duidelijk ambitieuzer in z'n pogingen
zich te houden aan het Stabiliteitspact
dan een land als Duitsland.
De oosterburen gingen al in 2002 ruim
over de 3 procent heen, en dat zal dit
jaar opnieuw het geval zijn. Volgens
Elwin de Groot van het Economisch
Bureau van Fortis zal Duitsland ook in
de komende jaren veel langzamer vor
deringen maken bij de reductie van
zijn tekort dan Nederland. Ons land,
zegt hij, voelt ook terdege de noodzaak
om de rijksfinanciën op orde te hou
den. „Wij zijn kwetsbaarder, omdat
onze economie zeer open is en erg af
hankelijk van het aantrekken van de
wereldhandel. Blijft groei van de we
reldhandel uit, zoals nu, dan loopt het
Nederlandse tekort al snel op."
Onze economie kent in vergelijking tot
de Duitse nog enkele andere risico's,
die hun weerslag hebben op de groei
en dus op het overheidssaldo. Zo be
zitten Nederlanders veel meer aande
len, ook via hun pensioenaanspraken,
dan Duitsers. De krach op de beurzen
is hier dan ook harder aangekomen,
wat koopkracht kost en dus economi
sche groei.
Daarnaast kampt ons land met de ge
volgen van een stagnerende huizen
markt. Omdat prijzen van koopwonin
gen onder druk staan, kunnen steeds
minder mensen hun overwaarde ver
zilveren en loopt de Nederlandse eco
nomie extra bestedingen mis. De sterk
verhoogde hypotheeldast drukt boven
dien zwaarder op de huishoudens,
waar de koopkracht nu gemiddeld
daalt. Ook dat probleem kent Duits
land niet. Nederland zit op dit mo
ment duidelijk in de hoek waar de
klappen vallen.
Duits persbureau
moet saneren
hamburg - Het Duitse persbu
reau DPA moet drastisch sane
ren. Deutsche Presse Agentur,
een van de grootste en meest
gerenommeerde nieuwsdien-'
sten in de wereld, lijdt onder de
crisis in de media, de teruglo
pende advertentieinkomsten
van zijn afnemers en de algehe
le economische malaise. De
klanten eisen dat het persbu
reau zijn tarieven gaat verlagen.
Vooral de tekstdiensten moeten
goedkoper. Het in 1949 opge
richte persbureau levert aan
196 uitgeef- en omroepcon-
cems en voorziet dagelijks 98
procent van de Duitse dagbla
den van gemiddeld 1700
nieuwsberichten en foto's. DPA
beschikt in Duitsland over een
netwerk van ruim vijfhonderd
redacteuren en heeft in het bui
tenland veertig corresponden
ten gestationeerd.
ntvoering drie
|an in Nigeria
ïios - Drie buitenlandse werk
sters van een bedrijf dat in-
jfcct werkzaamheden verricht
ir Shell in Nigeria, zijn in dat
2|p ontvoerd. De ontvoerders
,|den een losgeld eisen van
725 miljoen naira (bijna
jj.000 euro). Shell heeft dit
:ieren bevestigd. Het gaat om
Sknemers van Seabulk, een
43jleraannemer van Wilbros
r.»up, dat offshore-pijpleidin-
aanlegt voor Shell in Nige-
q De ontvoering is gemeld bij
27Nigeriaanse autoriteiten en
^bntvoerders is om de on
adellijke vrijlating van het
"hal gevraagd, aldus een
gprdvoerder. De ontvoerden
3 /|den een Duitser en twee Fi-
j^ijnen zijn.
181
9ger loon in
dale werkplaats
jJtermeer - Na twee maanden
36|erhandelen hebben de vak-
40iden en gemeenten een CAO
8^sloten voor de sociale werk
setsen. De 90.000 werkne-
krijgen er in augustus 2
rent bij. Bovendien wordt
ïindejaarsuitkering ver-
gd met 0,25 procent, aldus
:NV-vakbond Abvakabo gis-
n. De nieuwe CAO heeft een
>tijd van twaalf maanden,
jonden en de VNG leggen
4ionderhandelaarsakkoord
7|r aan hun leden,
»ge prijzen
jor mosselen
seke - De prijzen die op de
4selveiling in Yerseke wor-
5 geboden, liggen dit jaar op-
Uiw erg hoog. Waar vorig jaar
Jhts enkele mosseltonnen
jr meer dan vierhonderd eu-
^ver de toonbank gingen,
j) het nu aan de standaard,
«cteur A. Leerling van het
sselbureau denkt dat de
£en in de loop van het sei-
in dalen. Een officiële start
de mosselseizoen, waarbij
iaravaan uit Yerseke ver-
4t, is er dit jaar voor het eerst
4 meer.
thington/anp-dpa - De vier-
jjderd rijkste mensen in de
^nigde Staten beschikken
r een gezamenlijk vermogen
I 70 miljard dollar. Dat is
$r dan 1 procent van het to-
rj nationale inkomen. Tot de-
pecijfering komt de Ameri-
tise zakenkrant The Wall
^cf Journal. De krant baseert
i op gegevens over het jaar
van de IRS, de Amerikaan-
belastingdienst,
iruit blijkt dat deze superrij-
alleen maar rijker worden.
jl999 was hun totale vermo-
1 nog maar 53,5 miljard dol-
^Ten opzichte van de 'scha
de' 18,7 miljard dollar van
2 is er inmiddels sprake van
^verviervoudiging. In die pe-
ie van acht jaar verdubbelde
^aandeel van deze superrij-
j in het totale inkomen van
i procent naar 1,09 procent,
■tens de krant tonen de ge-
|ns van de IRS aan dat de
$mens in de VS sterk zijn ge-
|id door hogere aandelen-
tsen en dat de ongelijkheid
Jeemt.
in 2000 tot het illustere ge-
chap superrijken toe te tre-
moest iemand ten minste
miljoen dollar verdienen,
jaar daarvoor volstond nog
inkomen van 67,4 miljoen
ar. Volgens de krant kan de
ivikkeling inmiddels wat zijn
zwakt door de malaise op
leurs.
P"r~T-
V"
K
port klang - Een visserbootje vaart achter 's werelds grootste containerschip, de OOCL Shenzen in Port Klang, de havenplaats 70 kilometer ten westen van Kuala Lumpur in Ma
leisië. Het in Hong Kong geregistreerde schip is 323 meter lang, kan 8.063 containers vervoeren en heeft daarmee een vermelding in het Guinness Book of Records.
Reuters/Bazuki Muhammad
Le Blanc wil verder met een bedrijf van ruim 500 me
dewerkers. De dure startpositie, een gebrekkige interne
organisatie en de verslechtering van economie met
minder budgetten voor reïntegratie vormen de belang
rijkste oorzaken voor de slechte positie van het bedrijf.
Grootste opdrachtgever UWV gaf bij de laatste openba
re aanbesteding geen opdracht meer aan Kliq, omdat
ze te weinig succes boekte.
Kliq-woordvoerster Yvonne Gruis: „We worden afgere
kend op de score. Hoeveel cliënten krijgen we aan het
werk? Dit is een echte prijsvechtersmarkt. We moeten
wel goedkoper werken", zo rechtvaardigt zij de nieuwe
ontslagronde.
amersfoort/gpd - Reïntegratiebedrijf Kliq kent een
korte, maar heftige geschiedenis. Na drie ontslaggolven
in nog geen drie jaar tijd is straks nog maar een kwart
van het personeel over. Het is slikken of stikken: als er
niks gebeurt, is het bedrijf in augustus failliet.
Een bizarre situatie voor een verzelfstandigde over
heidsinstelling. Het aan werk helpen van langdurig
werklozen en WAO'ers was tot 1999 een taak van de ar
beidsvoorziening. In dat jaar, op de toppen van de
hoogconjunctuur, werd besloten de arbeidsvoorzie
ning te verzelfstandigen. De reïntegratie kwam bij Kliq,
het hoofdkantoor in Amersfoort.
Kliq begon als zelfstandig bedrijf in oktober 2000 met
2950 personeelsleden. Concurrenten rezen als padde
stoelen uit de grond, er zijn zo'n 600 réintegratiebedrij-
ven. Kliq kon niet anders dan marktaandeel inleveren.
Er kwam een nieuwe bestuursvoorzitter: Bart Le Blanc.
Hij was voorheen directeur bij de Franse bank CDC,
(de derde bank in Frankrijk) en daarvoor bestuurder
bij de Oost-Europabank. Le Blanc trad in maart 2001
aan en reduceerde het aantal banen. Zevenhonderd
fte's werden in september geschrapt.
Eind 2002 werd duidelijk dat het niet voldoende was:
dit voorjaar moesten weer 850 banen weg bij Kliq. Nu
zijn nog 1450 banen over.
De derde reorganisatie is vorige week aangekondigd.
Verzekeringen zijn waarschijnlijk wel het
laatste waar je als student in spe op dit
moment aan denkt. Toch heb je ze wel
degelijk nodig. Want naar de dokter moe
ten we allemaal wel eens. En als je na een
avondje stappen met je fiets tegen een
geparkeerde auto rijdt, ben je financieel
mooi de sigaar. Ook moet je er toch niet
aan denken dat iemand er met jouw cd-
verzameling vandoor gaat.
Of je nu thuis of op kamers woont, iede
re student moet minstens een ziektekos
tenverzekering hebben. Als je een bij
baan hebt waarbij je ten minste eenmaal
per week werkt, ben je verplicht zieken
fonds verzekerd. Je moetje zelf aanmel
den bij een ziekenfonds. Een deel van de
ziekenfondspremie wordt ingehouden
op je salaris en daarnaast betaal je 20 tot
32,50 euro premie per maand aan het
ziekenfonds. Het is in de meeste geval
len verstandig om nog een aanvullende
verzekering af te sluiten, voor bijvoor
beeld uitgebreidere tandartskosten, al
ternatieve geneeswijzen, psychologische
hulp of dekking in het buitenland.
Heb je geen bijbaan, dan ben je aange
wezen op een particuliere ziektekosten
verzekering. Voor studenten met studie
financiering is er de speciale Studenten
StandaardPakketPolis. Die kun je bij elke
verzekeringsmaatschappij en vaak ook
bij banken afsluiten. Voor een maand-
premie van 35,51 euro heb je
dan een dekking die verge
lijkbaar is met het zieken
fonds. Wel heb je een eigen
risico van 52 euro per jaar.
Ontvang je aanvullende stu
diefinanciering, dan krijg je
die 35,51 euro vergoed in het
maandbudget van de studie
financiering. De premie
wordt jaarlijks aangepast.
Net als bij de ziekenfonds
verzekering kun je aanvul
lende verzekeringen afslui
ten. Een standaardpakketpo
lis moet je afsluiten binnen
vier maanden vanaf de dag
dat je recht hebt op studiefi
nanciering.
Het zal waarschijnlijk gere
geld voorkomen dat je een tijdje werkt
en vervolgens weer even geen baantje
EIGEN
BEURS
Brenda van Dam
hebt. Met een baantje ben je automa
tisch ziekenfonds verzekerd. Had je zelf
al een Studenten StandaardPakketPolis,
dan ben je dus dubbel verzekerd. Als je
minder dan drie maanden werkt, kun je
particulier verzekerd blijven. Bij het zie
kenfonds kun je een formulier krijgen,
waarmee je de particuliere
premie gedeeltelijk terug
kunt vragen.
Ga je op kamers wonen, dan
vind je een inboedelverze
kering misschien een over
bodige luxe. Toch heb je al
snel voor vele duizenden
euro's aan spullen op je ka
mer staan. Denk maar eens
aan je geluidsinstallatie, je
cd's, kleding, computer et
cetera. En al heb je mis
schien niet de duurste meu
bels of vloerbedekking, de
gevolgen van brand, water
schade of diefstal zul je
meestal zelf niet kunnen be
talen. De hoogte van de pre
mie hangt af van de waarde
van de inboedel. Probeer vooraf een
goede inschatting te maken, want als je
onderverzekerd bent, krijg je bij brand
en dergelijke niet de volledige waarde
vergoed. Een inboedelverzekering heb je
al voor zo'n drie euro per maand. In de
grote steden is de kans op diefstal groter
en betaal je een hogere premie.
Als iemand door jouw toedoen bijvoor
beeld in het ziekenhuis belandt of inva
lide raakt, moet jij opdraaien voor de
kosten. Deze schade wordt gedekt door
de aansprakelijkheidsverzekering parti
culieren, kortweg AVP genoemd. Meest
al kunnen studerende kinderen bij hun
ouders op de polis blijven, ook als ze
meerderjarig en uitwonend zijn. Een
aantal verzekeraars hanteert daarbij
echter een leeftijdsgrens. Even nagaan
dus. Veel maatschappijen bieden de ver
zekeringen in één pakket voor studenten
aan. Vaak nog aangevuld met een door
lopende reisverzekering en een ongeval
lenverzekering, die onder meer uitkeert
bij blijvende invaliditeit na een ongeval.
Een pakket kan voordelig zijn, maar een
ongevallenverzekering is bijvoorbeeld
niet echt nodig. En verder is een doorlo
pende reisverzekering ook niet voor elke
student een must. Sluit dus alleen die
verzekeringen af die noodzakelijk zijn.
het provinciale beleid.
De Franse energiereus Electrici-
té de France (EdF) bood hulp
aan. In het Franse plan lag de
sleutel tot de energievoorzie
ning bij waterkracht uit enorme
turbines. Volgens milieuambte
naar René Kardaun kleefde aan
die groene variant toch nog al
tijd het gevaar dat er bij tijden
onvoldoende energie beschik
baar zou zijn. „Ondertussen
liep de centrale op z'n eind. We
moesten het elektriciteitsaan
bod wel veilig stellen."
Voor het idee van Nuon om een
biodieselcentrale te bouwen
voelde Vlieland weer weinig.
„De aanvoer van biodiesel van
af de wal is weinig duurzaam
aldus Kardaun. Het college
kiest na jaren plannen maken
voor zekerheid en dat biedt een
kabel die het eiland verbindt
met het landelijke stroomnet.
„Een volledig groen scenario
was niet vrij van risico's." Vlie
land stapt niet van haar groene
ambities af, maar neemt vol
gens de ambtenaar nu de tijd
een geleidelijke overstap te ma
ken.
vlieland/gpd - De gemeente
Vlieland wordt binnenkort als
laatste aangesloten op het lan
delijke stroomnet. Continuon
Netbeheer, het netwerkbedrijf
van Nuon, legt vanaf Texel een
kabel aan die de 1200 inwoners
en duizenden zomergasten van
elektriciteit voorziet. De aanleg
vergt twee tot drie jaar en kost
12 miljoen euro.
Vlieland is in Nederland het
laatste gebied dat niet op het
landelijk stroomnet zit. Het ei
land krijgt stroom uit een in de
begin jaren tachtig van de vori
ge eeuw gebouwde centrale aan
de rand van het dorp. De twee
dieselgeneratoren voldoen al
lang niet meer aan de milieu-
eisen. De gemeente dreigde
Nuon met een dwangsom om
de overlast weg te nemen.
Vanaf 1996 was het eilandbe
stuur in overleg met het ener
giebedrijf over een volledige
omschakeling op natuurs-
troom. Vlieland zou in dat geval
helemaal zelfvoorzienend zijn.
Dat voornemen sneuvelde op
de bouw van enkele hoge wind
molens die niet strookten met
ECONOMIE WIJZER
Half maart, bij het begin van de
oorlog tegen Irak, voorspelde ik
in een forse waardedaling van
de Amerikaanse dollar, in het
slechtste geval een daling van
25 procent ten opzichte van de
euro. Inmiddels heeft een groot
deel van deze waardedaling van
de dollar zich voltrokken. Wat
zijn de oorzaken van de snelle
val van de dollar? Voorafgaande
aan de Irak-oorlog stond de
green back al geruime tijd on
der druk, maar de laatste
maanden is het snel bergaf
waarts met de valuta gegaan.
Allereerst bestonden er grote
onzekerheden over de kosten
van deze oorlog en die van de
wederopbouw van Irak. Inmid
dels is weliswaar duidelijk dat
de Iraakse infrastrucuur groten
deels behouden is gebleven,
maar laat het zich ook aanzien
dat het verblijf van
de Amerikanen en
Britten wel eens lan
ger zou kunnen du
ren dan menigeen
gedacht had.
Daarnaast is er ook
meer duidelijkheid
over de veel bekriti
seerde belastingver
laging van 726 mil
jard dollar die presi
dent Bush gepland
had. De Amerikaan
se senaat is uitein
delijk akkoord ge
gaan met iets min
der dan de helft, na
melijk 350 miljard.
De financiering van
beide zal een bijzonder groot
beslag op de federale begroting
leggen en resulteren in een
Amerikaans begrotingstekort
dat het Europese maximum van
3 procent van het bruto bin
nenlands product (bbp) verre
zal overschrijden.
Voorzover dit begrotingstekort
niet gecompenseerd wordt
door spaaroverschot van de pri
vate sector - hetgeen er niet
naar uitziet - zal een dergelijk
begrotingstekort zijn weerslag
krijgen in een tekort op de lo
pende rekening (handelsba
lans) van de Amerikaanse beta
lingsbalans. Dit tekort bedraagt
nu al meer dan 5 procent van
het bbp en loopt nu in rap tem
po verder op.
Zo'n tekort op de lopende reke
ning dient wel gefinancierd te
worden met een kapitaalstroom
naar de VS. In het verleden
hadden Amerikanen geen pro
blemen met deze kapitaalim
porten vanwege de forse directe
buitenlandse investeringen en
de aankopen door buitenlan
ders van Amerikaanse aande
len. Deze kapitaalstromen van
Europa (en vooral Nederland)
naar de VS werden gedreven
door de hogere verwachte ren
dementen op Amerikaanse in
vesteringen en beleggingen die
weer gebaseerd waren op de tot
voor kort hogere productiviteit
van de Amerikaanse bedrijven.
Daarnaast speelde vanzelfspre
kend ook het grotere vertrou
wen in de dynamiek van de
Amerikaanse economie een be
langrijke rol. De samenstelling
van de kapitaalimporten naar
de VS is vanaf 2002 snel aan het
veranderen en deze trend lijkt
zich verder door te zetten. Meer
dan de helft hiervan bestaat nu
uit de aankopen van Ameri
kaans overheidsobligaties en
schatkistpapier.
De aantrekkelijkheid van Ame
rikaans overheidspapier voor
met name Europese beleggers
hangt volgens de rentepariteit
af van het (korte) renteverschil
tussen de VS en de
eurozone en het
(verwachte) wissel
koersrisico. Beide
factoren zijn zeker
niet in het voordeel
van de dollar.
Daarmee lijkt de
aloude rentepari
teit, waarvan vele
financiële analisten
en academische
economen beweer
den dat die niet
meer van toepas
sing was, weer in
ere hersteld te zijn.
De consequentie
van het eerherstel
voor de rentepari
teit is een verstrekkende, name
lijk dat het rentebeleid van de
Europese Centrale Bank (ECB)
weer bepalend wordt voor de
euro-dollarkoers. De Ameri
kaanse minister vJi Financiën
Snow lijkt dit te beseffen blij
kens zijn uitspraken dat een
zwakke dollar in het belang van
de VS is.
De ECB is nu aan zet en wordt
met een vervelend beleidsdi-
lemma geconfronteerd. Ener
zijds moet de ECB de effecten
van de snelle waardestijging
van de euro voor Europese ex
porteurs toch voldoende ver
zachten door enige renteverla
gingen. Anderzijds kan de ECB
de (geldmarkt) rente niet te snel
en te drastisch verlagen, omdat
het daarmee de druk op de re
geringen van Duitsland, Frank
rijk en Italië vermindert om
hun arbeids- en productmark
ten structureel te hervormen
hetgeen de echte veroorzaker is
van de lage economische groei
en hoge werkloosheid in deze
landen. Ik ben benieuwd hoe
de ECB dit dilemma zal oplos
sen en tussen dit Scylla en Cha-
rybdis van de Europese econo
mie zal laveren.
Sylvester Eijffinger
hoogleraar economie
Universiteit van Tilburg
