KUNST CULTUUR
'Een gedicht als een scène uit Monty Python'
van Otii
straalt;?
allure u
Organist Essl speelt gloedvol als de ondergaande zon
Musicai
Vaderlijke Postmen nog
vol maatschappijkritiek
R)t
Stunten met
Harry Potter
VRIJDAG 27 JUNI 2003
=»n
Heather Nova.
Foto: ANP/Marcel Antonisse
Heather Nova
naar Nederland
Amsterdam - De Amerikaanse
zangeres Heather Nova komt
naar Nederland. Ze geeft twee
akoestische optredens in rela
tief kleine zalen. Ze staat
woensdag 17 september op het
podium in Carré te Amsterdam.
Een dag later geeft ze een con
cert in de Oosterpoort in Gro
ningen. Op het moment werkt
Nova aan een nieuwe cd, die na
de zomer in de winkels ligt. De
Amerikaanse geldt als een graag
geziene festivalartiest. In het
verleden speelde ze twee keer
op Pinkpop en vier keer op
Lowlands.
ld in regiofinale
van Grote Prijs
leiden - De Leidse band ld
heeft zich geplaatst voor de re
giofinale-west van de Grote
Prijs van Nederland, de meest
prestigieuze popwedstrijd van
het land. De jury selecteerde ld
uit honderden ingezonden de
mo's. De band mag zich op 10
oktober in popcentrum Water
front in Rotterdam meten met
vijf andere groepen uit de rgeio
Leiden, Den Haag en Rotter
dam. De winnaar van de regio
finale-west gaat naar de lande
lijke finale. Eerder dit jaar won
ld al twee talentenjachten, De
PopPrijs Join (voorheen de Gro
te Prijs van de Bollenstreek) en
de Mikado Awards in Dor
drecht.
'Grease' wijkt
toch uit
Rotterdam - Het conflict rond
de voorstellingen van de musi
cal 'Grease' in het Rotterdamse
Nieuwe Luxor is opgelost. De
show verhuist alsnog naar het
Oude Luxor, maar blijft daar
langer staan. Omdat producent
Joop van den Ende de lopende
serie voorstellingen van zijn
musical '3 Musketiers' in het
Nieuwe Luxor met enkele
maanden wilde verlengen,
vroeg hij een aantal producen
ten met hun voorstellingen te
verhuizen. Uiteindelijk hield al
leen Hans Teeuwen voet bij
stuk en gaat zijn geplande serie
in het Rotterdamse theater ge
woon door. Ook de producent
van de groots opgezette pro
ductie van de Amerikaanse mu
sical 'Grease' weigerde aanvan
kelijk plaats te maken, maar
verhuist nu toch naar het Oude
Luxor voor de periode van 2
t/m 7 december. Op 20 augus
tus is de première in het Am
sterdamse Carré.
Renee Zellweger
als Janis Joplin
los angeles - Actrice Renee
Zellweger gaat rockzangeres Ja-
nis Joplin spelen in de film 'Pie
ce of my heart'. De opnamen
beginnen in de eerste maanden
van 2004, aldus het Amerikaan
se filmblad Variety deze week.
Janis Joplin overleed in 1970 op
27-jarige leeftijd. Ze kwam net
als Zellweger uit Texas. Zellwe
ger maakte eerder furore in de
films 'Chicago' en 'Bridget Jo
nes's Diary".
amsterdam/gpd - Er is een prij
zenslag losgebroken rond het
nieuwste boek over de avontu
ren van Harry Potter. Grote
winkelketens, onder meer Al-
bert Heijn en het Kruidvat,
stunten met de Engelse versie
van het boek 'Harry Potter and
the Order of the Phoenix' van
schrijfster J. K. Rowling. Tot
verdriet van de erkende boek
handel.
Bij het Kruidvat kost het boek
18,95 euro, elf euro minder dan
de adviesprijs (29,95 euro). Al-
bert Heijn vraagt 19,95 euro en
duizend airmiles, omgerekend
zo'n tien euro. Terwijl de
Bruna-winkels, zoals de meeste
boekhandels, een prijs hante
ren van 21,95 euro. Winkelke
tens kunnen met de Engelse
versie van Potter stunten omdat
de prijs voor buitenlandse boe
ken niet gebonden is aan een
vaste boekenprijs, zoals voor
Nederlandse boeken wel geldt.
.if'
Frank Koenegracht kan niet zonder humor in zijn poëzie
door Rody van der Pols
leiden - Een soort 'gekke
tijdreis'. Zo noemt dichter Frank
Koenegracht het samenstellen
van zijn onlangs verschenen ver
zamelbundel 'Vroege sneeuw4.
Uit meer dan dertig jaar poëzie
koos de Leidenaar zijn beste
werk. „Het gekke is dat ik me
van de betere gedichten nog
precies de tijd en plek kan herin
neren waarop ze ontstonden."
Confronterend was het ook wel
om al die oude poëzie weer on
der ogen te krijgen, zegt de
dichter, gezeten in de tuin van
zijn Leidse herenhuis. „Je ziet
jezelf daar ineens weer zitten,
als jongen van twintig, nog heel
erg tastend naar een eigen
stijl." Veel poëzie uit die eerste
jaren haalde de verzamelbun
del dan ook niet. En de gedich
ten die wel werden opgeno
men, herschreef hij groten
deels. „Veel was gewoon nog
niet af. Nu wel. Hier sta ik hele
maal achter."
Vijf-, zesentwintig was Koene-
gracht nog maar, toen zijn de
buutbundel verscheen. En dat
alles dankzij zijn grote idool, de
dichter Lucebert. Koenegracht
kan zich nog goed herinneren
hoe hij in een spontane opwel
ling een pakketje gedichten
naar het boegbeeld van de Vijf
tigers' stuurde. „Vermoedelijk
had ik wat gedronken", zegt
Koenegracht lachend. „Ik kreeg
een leuk, aanmoedigend briefje
van hem terug, waarin hij on
der andere schreef dat hij het
zo leuk vond dat ik medicijnen
studeerde. Want zo'n exacte
studie werd in die dagen maar
weinig artistiek gevonden."
Lucebert stuurde de gedichten
naar uitgeverij De Bezige Bij,
die wel brood zag in de springe
rige, stekelige poëzie van de
Jazzprijzen
voor Metheny,
Madna en
Sambeat
den haag - Pat Metheny,
Rob Madna en Perico
Sambeat zijn dit jaar de
winnaars van de Bird
Awards, de prestigieuze
jazzprijzen die op het
North Sea Jazz (NSJ) Fes
tival worden uitgereikt.
Dat maakte de NSJ-orga-
nisatie, impresariaat Mojo
Concerts, gisteren be
kend.
Jazzgitarist Metheny geldt
dit jaar als de 'Artist in Re
sidence' van het muziek
evenement, maar wordt
dus nog meer gelauwerd.
Hij krijgt de Bird Award
Special Appreciation voor
zijn gehele oeuvre. Dit
keer is besloten die prijs
niet aan één, maar aan
twee artiesten te geven.
Zo krijgt de Nederlandse
pianist/trompettist Rob
Madna er ook een.
Madna is onlangs overle
den. Wegens zijn bijzon
dere kwaliteiten eert de
festivalorganisatie hem
postuum. Autodidact Ma
dna geldt als een van de
belangrijkste vertegen
woordigers van de Neder
landse naoorlogse jazzge-
neratie. Tijdens NSJ bren
gen diverse musici een
muzikaal eerbetoon aan
hem.
Perico Sambeat krijgt de
award 'Artist deserving
wider recognition'. De
Spaanse saxofonist ver
dient volgens de jury een
grotere bekendheid. Vol
gens de kenners gaat er
een authentieke geest
schuil achter deze impro
visator. De prijzen wor
den uitgereikt op het
North Sea Jazz Festival,
dat dit jaar plaatsheeft
van 11 tot en met 13 juli
in het Nederlands Con
grescentrum in Den Haag.
Leidse student. „Wel moest ik
er snel nog even een heel stel
bij maken", herinnert Koene-
gracht zich. In 1971 lag het
bundeltje in de winkels. Tot
grote trots van Koenegracht
voorzien van een buikbandje
met daarop 'aanbevolen door
Lucebert'.
Met zijn voorliefde voor de be
weging van Vijftig liep Koene
gracht in feite uit de pas met de
tijdgeest. Toen hij begin jaren
zestig dankzij de Ooievaarpoc
kets de 'experimentele poëzie'
van mensen als Remco Cam-
pert, Gerrit Kouwenaar en Lu
cebert ontdekte, was deze lite
raire 'revolutie' feitelijk alweer
overgewaaid. „Tja, ik was al
achterhaald toen ik begon",
lacht Koenegracht.
In Koenegrachts geboorteplaats
Rotterdam deed op dat mo
ment de volgende literaire ge
neratie alweer van zich spre
ken. Maar met het pleidooi van
mensen als Jules Deelder, C.B.
Vaandrager, Hans Verhagen en
Hans Sleutelaar voor de 'kale
werkelijkheid' in de literatuur
kon Koenegracht niet zoveel.
„Wat de mensen op straat zei
den, interesseerde me niet. Bo
vendien had ik een hekel aan
Rotterdam. Ik vond het een
rotstad en snapte niet wat die
mensen daar te zoeken had
den."
Nee, dan Leiden. Bij zijn aan
komst in de Sleutelstad ging er
voor Koenegracht een wereld
open. „Die rijkdom aan cul
tuur. Ik wist niet dat het be
stond. In Rotterdam-Zuid had
je helemaal niets. Ja, drie rijen
flats en een tunnel." Koene
gracht werd lid van het Leidsch
Studenten Corps, vertrok er na
een jaar weer. maar laafde zich
toch aan de 'negentiende-
eeuwse' romantiek van het stu
dentenwereldje. .Alleen al zo'n
Frank Koenegracht: „Die dodelijke ernst van veel van die poëzieliefhebbers heb ik nooit goed begrepen." Foto: Taco van der Eb
collegezaal in het Kamerlingh
Onnes Laboratorium waar Ein
stein nog had gestaan. Of dat
Academiegebouw. Of zo'n stu
deervertrek van een hoogleraar
vergelijkende anatomie, hele
maal vol met skeletten van pin
guïns, slangen, apen."
Graag spiegelt Koenegracht
zich dan ook aan negentiende-
eeuwse student-dichters als
Piet Paaltjens en Klikspaan. Net
als deze 'ernstige humoristen'
mag Koenegracht graag een
plaagstootje uitdelen, iets wat
hem door de literaire kritiek
niet altijd in dank is afgeno
men. „Die dodelijke ernst van
veel van die poëzieliefhebbers
heb ik nooit goed begrepen. Die
heilige aanbidding. Ik heb het
wel eens tijdens Poetry Interna
tional meegemaakt: van die
mensen die erbij zitten alsof ze
een kerkdienst bijwonen. Die
gaan bij wijze van spreken al
bijna huilen nog voordat je aan
je gedicht begonnen bent."
In dat opzicht heeft hij het tij
nu mee, constateert Koene
gracht: humor in de poëzie is
niet langer verdacht. De Leidse
dichter zou dan ook niet zonder
kunnen. Sommige gedichten
ontrollen zich voor zijn geestes
oog als een scène uit Monty Py
thon. „Je hebt zo'n filmpje van
ze: de honderd meter voor
mensen zonder richtingsgevoel.
Als het startschot klinkt, begin
nen alle deelnemers door elkaar
te rennen. Dat soort absurde
humor komt in mijn poëzie vrij
veel voor."
'Vroege sneeuw', Frank Koene
gracht, Uitgeverij De Bezige
Bij, 25,00 euro.
Postmen: „De VS willen overal agent spelen, maar wie stopt hen?" Foto: GPD/PR
door Jeroen Veenstra
voorburg - De schrik zat er in
toen onlangs de nieuwe single
'Long Time' van Postmen ver
scheen. Stevig gitaarwerk domi
neert het nummer, dus rees de
vraag 'Zou Anouk zoveel invloed
hebben op haar vriendje Anony
mous Mis dat rock zijn producties
gaat beheersen?'. Nu het album
'Era' uit is, blijkt het allemaal wel
mee te vallen. „We wilden ge
woon duidelijk laten horen dat we
er weer waren.
Het geluid van Postmen op het
nieuwe visitekaartje 'Era' grijpt te
rug op het vorige werk (debuutal
bum 'Documents' uit 1998, opvol
ger 'Revival' uit 2001), maar heeft
tegelijkertijd grenzen verlegd. Er is
meer soul en jazz te horen, naast
de altijd al aanwezige reggae. En
die eerste 'rocky' single 'Long Ti
me' dan? „We wilden gewoon dui
delijk laten horen dat we er weer
waren", verklaart bandlid G-Boah.
„Tijdens live optredens speelden
we al vaker rockversies van som
mige van onze nummers. Zo
vreemd is het dus niet", gaat
maatje Mis verder. „Ik heb voor
deze plaat ook veel naar System of
A Down geluisterd. Naast de mu
ziek, sprak hun kritiek op de Ver
enigde Staten mij aan. In het
nummer 'Free World' bekritiseren
wij ook de rol die Amerika speelt.
De VS willen overal agent spelen,
maar wie stopt hen? Ik ben van
mening dat als mensen in de Ara
bische wereld hun vrouwen willen
behandelen zoals ze doen, ze dat
zélf moeten weten."
De drie leden van Postmen (Rolla-
rocka completeert het van huisuit
Rotterdamse trio) schromen niet
hun mening te ventileren. „Ik be
grijp het standpunt van Raymzter
(bekend van de hit 'Kutmarroka-
nen', red.) volledig. Hij zegt din
gen die niet alleen voor Marokka
nen gelden, maar ook voor Suri-
namers, Kaapverdiërs en Antillia-
nen."
il
CHE
reei
Ha
lvoc
It h(
de
jft T
iste
;gel<
im t
afge
ijk v
jsei
Voorstelling: 'Give me that spotlij
irci
en
theater recensie
Wijnand Zeilstra CEL0
lanj
den<
PHP® ightfcen
musicalgezelschap Ofcs er
Muzikale leiding: Martin van der Bri
Regie: Birgit van Cleef Choreogrr
Aukje Bolle rde
Gezien: 26/6, Stadsgehoorzaal, Leln S€
Aldaar nog te zien: 27/6 en 28/6[Jez(
20.Q0uur rte j
in 1
:eloi
1- .voel
Een stevige stap vooruitL q
musicalgezelschap Otis
zijn nieuwe productie 'Giv edj
that spotlight'. Tot nog tot rejJ
de groep namelijk een
musicalsamenvattingen inLe
showjasje uitgebracht. Da
hield men zich weliswaar i
verkort, maar toch keuri^®H
de oorspronkelijk verha^- s
Deze keer wilde men ze\F*
verhaallijn bedenken, waa^H
nen reeds bestaande mu^ d(
nummers als het ware t Aja
nieuwe samenhangende
text zouden krijgen. Req j->a
van bestaand musicalmat< (j|e
dus- i Ui
Dat is makkelijker gezegd^j
gedaan. Of die nieuwe cc^ttj
natie van lied en verhaal Bnt
perfect past, is wel eens ius uj
lijk te zeggen. De verstaan^
heid van de Engelstalige te^encj
is soms kwetsbaar, ook al,nse
Otis er alles aan om dat m^e e(
luidstechniek zo goed moj
op te vangen. Lld
In het verhaal bevinden wi
op de set van een filmmu
Dat levert voldoende alibtl C
diverse scènes met liedjes fff,
brengen. Bovendien zet
drie dames in de schijnwe\EN
De een krijgt eindelijk dej( 0Q
fessionele erkenning van^ 7
beroemde vader, de tvCg j-
vindt een nieuwe geliefde yan
derde krijgt de kans van ha^ L
ven om een echte ster te,re cj
enki
De grote media-aandacht die de
Nederlandstalige Raymzter kreeg,
heeft Postmen niet doen besluiten
hun Engelstalige teksten te ver
vangen door Nederlandse 'lyrics'.
Mis: „Wij zijn in het verleden ook
in het nieuws geweest, bijvoor
beeld toen we gevangenissen en
asielzoekerscentra bezochten. Om
aandacht te krijgen hoeven we
dus niet 'in het Nederlands te rap-
pëh. Ik voel me gevangen in deze
taal. Met Engelse teksten kun je
ook naar het buitenland, en bo
vendien ben ik niet echt down
met de huidige Nederlandstalige
succesvolle rappers. Anonymous
Mis doelt met name op Brainpo
wer. „Ik ben geen fan van hem.
Hij maakt handig gebruik van zijn
opleiding communicatie. Want de
media omarmen hem. Terwijl hij
in feite de makkelijke weg neemt."
Mis heeft al enige tijd een innige
relatie met de Haagse rockzange
res. Tegelijk met de release van
'Era' werd bekend dat het muzika
le paar, na Benjahmin vorig jaar,
een tweede baby verwacht. Behal
ve kritische teksten gaan de num
mers ook over het gezinsleven.
„Wij hebben inmiddels alle drie
een gezin met kinderen", zegt G-
Boah. Aan de sleutelbos die voor
hem op tafel ligt, zit een. sleutel
hanger met fotootjes van zijn kin
deren.
'Not A Day" en 'Children's Song'
zijn liedjes over familiezaken. „In
Children's Song' laten we onze
kinderen bijvoorbeeld weten dat
we de voorwaarden willen schep
pen om hun een goed leven te
bieden", zegt Mis. „Zelf hebben
we vroeger ook wel narigheid uit
gehaald, maar onze ouders steun
den ons wel. Ook als we voor lo
sers werden uitgemaakt, omdat we
alleen maar in de kelder bezig wa
ren muziek te maken. Maar we
hebben nu eenmaal geen baan
van 9 tot 5."
Postmen speelt onder meer op
29 augustus op Lowlands.
den.
Dit verhaalkader functio
prima. Aanvankelijk riet g
overigens nog niet echtC eg
uit. Het podium staat boi
Het oogt wel vrolijk, maat
lijn valt er nog niet in te^
dekken. Als de filmauditie^cjVO(
maal voorbij rijn, komt hest va
haal lekker op gang. En da^.st v
je alle reserves oprij zetten^^
Otis vervolgens op de plajen n
brengt, straalt ronduit P]Qatj0
sionele allure uit. |en e|
Het is dan ook goed te mi:n ZQ
dat muzikale leiding, ,eDje
choreografie en zangbe^^
ding in vakkundige handese cjl
geweest. Daar ontkom j^^
aan, als je serieus genome^ wa}
worden. Op musicalgebie^
we immers in Nederlanaaj.
langzamerhand het nodig c
wend.
Dat weet Otis ook en je (er>
gewoon voortdurend de
tie van dit gezelschap orf
die verwachtingen van eei^ j-
wend publiek te voldoe^^
dan is het leuk om te ria van'
ze dat nog waarmaken ookj0rm;
Daarbij past bewondering] wee
de handige, slimme en c
te wijze waarop de enscenjJoe]
in elkaar is gezet. Het moy
voorstelbaar veel werk ht^'f:
gekost om dit grootsci)m
spektakel zo soepel te kq en
laten verlopen. 'scoac
De muziek klopt, het koor, voet
ruime kansen en diverse ]]e_
ten grijpen op het juiste
ment hun kans. Zonder
ren tekort te willen doen,*SI I
ten in elk geval de name.J-
de drie hoofdrolspeelster®™
noemd worden. j^c
Hun stemmen vallen ajSSj tc
naam op. Dat geldt voor rcujt
Ravensbergen, Mirte Haal^^
en vooral voor Anna van,^^
terhoven die soms heel*ntnr
voor de dag komt.
Op de eerste plaats sta£ote pj
tuurlijk de prestatie van ron
hele groep die terecht v*
give me that spotlight. ja een
ter in
-erdste
een h
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert Jürgen Essl, orgel. Gehoord: 26/6,
Pieterskerk, Leiden.
De Duitser Jürgen Essl bespeelt het
Van Hagerbeerorgel tijdens een
prachtige zonsondergang, te zien
door één van de hoge ramen van de
Pieterskerk. Zijn programma heeft hij
bijkans symmetrisch samengesteld.
Als hoekstenen fungeren Praeambu-
lum in d en in G van Scheidemann en
Lübeck, twee keer een voorspel dus.
Als tweede en één na? laatste stuk een
Magnificat van Praetorius respectie
velijk Weckmann, en in het midden
Scheidemanns Toccata in g en een
koraal.
Als extra een Canzona in d nogmaals
van Matthias Weckmann. Een canzo
na is eigenlijk een instrumentale be
werking van een chanson. Het zjjn
lichte, vrij snelle en heel ritmische
'liedjes'.
Ook deze Canzona sprankelt van
lichte staccatoachtige nootjes, die Es
sl registreert met het hoge scherpe
fluitje, de sifflet. Zijn spel is fraai ge
articuleerd, wars van plakkerigheid.
Dat was overigens de hele avond niet
aan de orde.
Scheidemann, leerling van J.P. Swee-
linck, is de man die het niet moet
hebben van drukke ingewikkelde fi
guren. Met brede, statige akkoorden
zet Essl de koraalmelodie uit in een
volle frisse registratie. In de eerste va
riatie komt de cantus firmus (vaste
koraalmelodie) in de baskant in
nasale kleuren naar voren, terwijl Essl
de melodie in de tweede versie aan
de diskant (hoge register) laat oplich
ten, waarbij hij in gorgelende klanken
een lichte snelle variant er omheen
werkt.
Weckmann's Magnificat is ongeveer
één generatie later geschreven dan
dat van Praetorius. Als leerling van
Praetorius en Scheidemann is hij
door beiden beïnvloed, strengheid
doortrokken van liefde. Maar in de
middentoonstemming kunnen som
mige harmonieën nu eenmaal wat
venijniger, dissonanter schuren dan
in de gelijkzwevende stemming van
het moderne orgel. En dat is duidelijk
te horen in de derde versie van het
Magnificat waarin de bekende ko
raalmelodie even heftig aan knarsen
onderhevig is.
Opvallend in Jacob Praetorius'
Magnificat is de variant op drie kla
vieren met een dubbele sopraanpartij
'im Schnarrwerk' (met tongwerk). Er
wordt weer volgens het verwach
tingspatroon lekker voortgeborduurd
op kleine thema's in hele en halve
echootjes of in subtiele veranderin
gen daarop; net iets verhoogd of ver
laagd. Jürgen Essl speelt de herhalin
gen een beetje pesterig, zo van: jij
doet dit? ik lekker ook, maar net iets
leuker. En onder al dat nasale, aange
name getreiter sust hij de boel met
een lang aangehouden grondto{|fg|
Tot slot, in Vincent Lübeck's Pr.
bulum in G begint Essl met eenlT N
looflijk stevige en barse voetoefi
als een boos kind op orgelles. -
grondwerk uitwaaiert in een :uw ee
spectrum van klank en kleur, jsserei
komt er weer iets nieuws om d#l Min
waaien, een kleine frase in hellPmen'
stratie met een beetje fugatis4e Grc
genspel. Of sprankelende meelt prog
migheid als een bruisende w^rgrin
waaruit toch steeds weer een (Bene
lijk kort melodietje spat. Essl van di
sterk; gloedvol en transparant j111 en
ondergaande zon. lustin
levera
p es en 1
