Meesterschap op de vierkante millimete
REGIO
T
Een spotgoedkope vakantie voor dieven
Dankzij waterfeest weten we
dat er geen disco mag komen
Commentaar 'Vredesmissie'
modderpoel gemeenplaatsen
GERECHT
DONDERDAG 26 JUNI
NAVRAAG
Bij een test om een nieuwe manier te vinden om energie op te wek
ken met behulp van zonne-energie, ontplofte gisteren de schuur van
uitvin-
'Geen Willie Wortels van wie
de schuur af en toe ontploft' Papen-
d recht.
Omdat de zon niet altijd schijnt, had hij besloten zijn systeem te tes
ten met een cv-ketel als warmtebron. Dat ging mis. Bom zelfwas
toevallig niet in de schuur aan het werk, zijn vrouw die op het naast
gelegen terras zat, schrok zich een ongeluk, maar bleef ongedeerd.
Hoe gevaarlijk is het beroep van uitvinder? Navraag bij CORNÉ RIJ
LAARSDAM (62) uit Woubrugge, die zich ook bezighoudt met het
zoeken naar vernieuwingen en onder meer de curvemeter en een
uitklapbare waterkering uitvond.
Hoe wordt een mens eigenlijk uitvinder. Had u i>oordien een an
der beroep?
„Nu ga je verschrikkelijk in de fout. Ik weet wel dat een uitvinder
geen enkele status heeft en ludiek wordt bekeken als een soort Wil
lie Wortel van wie af en toe de schuren ontploffen, maar zo is het
niet. Ontwerpen is mijn hoofdberoep, dat doe ik al sinds ik mijn
opleiding aan de kunstacademie heb afgerond. Eerst heb ik me
vooral met creatieve projecten beziggehouden. Tot ik rond 1980
mijn liefde voor de techniek kon gaan botvieren. Sindsdien doe ik
aan productontwikkeling en daar zijn diverse vernieuwingen uit
gekomen, waarmee ik goed mijn brood kan verdienen."
Noemt u er eens een paar?
„De curvemeter, een instrument waarmee je een kromme lijn kunt
meten. Die is al in de handel sinds 1989. Wereldwijd zijn er zo'n
80.000 van verkocht. En met de uitklapbare waterkering, ben ik in
middels beland in het traject van de veldtesten bij Rijkswaterstaat.
Die waterkering heette aanvankelijk overigens de Rijlaarsdam,
maar die naam heb ik veranderd want dat kun je het buitenland
niet aandoen. Daarom heet ie nu de 'Dutch Dam'.
Wat zou u doen als uw schuurtje ontplofte?
„Het is allemaal goed afgelopen; zegt u? Dan kan ik dit wel ant
woorden: ik zou een schuur uitvinden die niet kan exploderen, of
mijn proeven in het vervolg buiten doen."
tekst: Paul de Tombe
UIT DE ARCHIEVEN
ANNO 1903, Vrijdag 26 Juni
LEJDEN - De vegetarische inrichtingen nemen in de laatste tijden
meer en meer toe. Ook Leiden telt er reeds een sedert enkele jaren op
de Papengracht, welke thans is verplaatst naar de Breestraat No. 95,
bij de Koorsteeg. Thans is door deze verplaatsing het vegetarisch res
taurant 'Ceres', sedert 1 Augustus 1902 eigendom van den Neder-
landschen Vegetarieërsbond, tevens tot hotel ingericht.
RIJNSBURG - De Rijnsburgsche Paardenmarkt werd gisteren bezocht
door 157 paarden en hitten. De handel was vlug en levendig.
ANNO 1978, maandag 26 juni
LEIDEN - Cisteren was het voor de wedstrijdzwemmers de laatste
dag dat ze nog limieten voor de Nederlandse kampioenschappen van
dit jaar konden halen. Tijdens de wedstrijden die De Zijl/LCB in
zwembad De Vliet hield, werden daarom nog enkele uiterste pogin
gen gedaan. Op de foto de start van de 200 meter rugslag voor meis
jes onder de 16. Foto: archief Leidsch Dagblad
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na
plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op
gironummer 57055 tai.v. Dagbladuitgeverij Damiate b.v. Postbus 507, 2003 PA
Haarlem, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO d.d.(datum van
plaatsing) of door contante betaling aan de balie van het Leidsch Dagblad,
Rooseveltstraat 82 te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
COLOFON
Leidsch Dagblad
Directie: B.M. Essenberg. C P Arnold
W.MJ. Bouterse (adjunct)
E-mail: directie@hdc.nl
Hoofdredactie: Jan Geert Majoor, Kees van
der Malen, Léon Klein Schiphorst (adjunct)
E-mail: redactie.ld@hdc.nl
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356
Postadres: Postbus 54,2300 AB Leiden.
Redactie fax 071-5 356 415
Advertentie fax 071-5 323 508
Familieberichten fax 023-515° 567
ADVERTENTIES
071-5356300
Sprinters (rubrieksadv.): 072-519 6868
ABONNEESERVICE
071-5128 030
E-mail: abonneeservice@hdc.nl
ABONNEMENTEN
Bij vooruitbetaling (acceptgiro)
p/m €19,60 (alleen aut. ine)
p/kw €55,00 p/j €210,60
Abonnees die ons een machtiging verstrekken
tot het automatisch afschrijven van het
abonnementsgeld ontvangen €0,50 korting
per betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging: 071-5128 030
ma t/m vr: 18-19.30 uur, za: 10-13 uur
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Zuid BV
cq. de betreffende auteur.
HDC Uitgeverij Zuid BV, 2003
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen.
HDC Uitgeverij Zuid BV is belast met de
verwerking van gegevens van abonnees van
drt dagblad Deze gegevens kunnen tevens
worden gebruikt om gerichte informatie over
voordeelaanbiedingen te geven, zowel door
onszelf als door derden Heeft u hier bezwaar
tegen, dan kunt u dat schriftelijk laten weten
aan HDC Uitgeverij Zuid BV, Afdeling
Lezersservice, postbus 507,2003 PA Haarlem.
u
d
bi
fen
I N
ONDER
ZOEK
Nieuwsgierigheid is
de belangrijkste
drijfveer voor de
wetenschap. De
rubriek In
Onderzoek doet
een greep uit de
vele onderwerpen
waar Leid se
onderzoekers zich
in hebben verdiept.
Vandaag: Hanno
Wijsman.
Een heilige zonder armen ligt op tafel
terwijl een katrol zijn darmen eruit
trekt. Ranke poppetjes in elegante kle
ding zwieren door smalle stegen en kij
ken uit rare, smalle ramen van rare,
smalle poppenhuisjes. In de kantlijnen
en om de tekst heen wriemelen ontel
bare fabeldieren, duiveltjes en andere
vreemde snuiters. Een bakkertje bakt
zijn brood, een ander roostert kippen
aan het spit. Een egel kijkt verstoord op
uit een bloembed. En kijk: daar zitten
een paar blote mannetjes in de hel. Het
is een feest van kleur en bladgoud.
Middeleeuwse ma
nuscripten zijn boek
werken van een fas
cinerende schoon
heid en een onschat
bare waarde. Een en
kele perkamenten
bladzijde doet soms
al tienduizenden eu
ro's. Ook vroeger was
het bestellen van dit soort boeken een hobby
van de zeer rijken. Leidenaar Hanno Wijsman
onderzocht niet minder dan 3380 geïllustreer
de handschriften uit de late middeleeuwen.
Vorige week promoveerde hij aan de Universi
teit Leiden.
Het maken van een boek was een vak waar ve
le handen aan te pas kwamen: perka-
mentschrapers, snijders, tekstschrijvers, ver
sierders. Andere ambachtslieden maakten de
houten omslag met het koperbeslag. Het re
sultaat telde soms niet minder bladzijden dan
de nieuwe Harry Potter. Het resultaat woog
dan tien kilo of meer. Tegenwoordig kunnen
dit soort manuscripten een miljoen euro op
brengen.
Lang niet alle kostbare handschriften kreeg Wijsman zelf in
handen. Sommige zijn in handen van anonieme collectioneurs
of alleen in reproductie bekend. Andere kreeg Wijsman wel on
der ogen, zij het onder
streng toezicht van de bi
bliothecaris nadat die het
uit de kluis had gehaald.
„Ze zijn zo kostbaar dat je
eerst moest aantonen dat
je er echt serieus studie
naar doet. Op de leestafel
waaraan je het inziet mag
geen pen liggen. Het is een
heel mooi moment als je
er uiteindelijk in mag bla
deren."
Rijkelijk versierde hand
schriften waren voor de rij
ken van toen echte status
symbolen. Geschiedkundi-
- ge of literaire werken wa
ren vaak lijvige boekwer
ken. Net als bij mobiele
telefoons echter gold toen al dat juist de hele kleintjes ook
status gaven.
„Het maken van boeken werd een mode. Philips de Goede
begon ermee. Hij was een echte bibliofiel, die bestelde maar
en bestelde maar. De generatie die met hem opgroeide, volgde
hem na. Als je tot de elite behoorde, moest je gewoon een aan
tal handschriften in je bezit hebben. Of ze ook werden gelezen,
is in veel gevallen niet eens zeker."
Ook Wijsman las niet alle 3380 boeken zelf. Het vergelijken van
verschillende versies kan wel aardige informatie opleveren.
Door kleine foutjes met elkaar te vergelijken, bijvoorbeeld.
„Je kunt zien welk handschrift van welk is overgeschre
ven, zodat je een soort stamboom kunt maken. Zo zie
je welke edellieden elkaar kenden en eikaars boe
ken leenden om te kopiëren."
De modetrends ontdekte Wijsman ook in de
vormgeving van de handschriften. Rond het jaar
1450 is er een omslag. Landschappen krijgen
opeens perspectief en gezichten worden realis
tisch. „Voor die tijd hebben miniaturen weinig
diepte en is de achtergrond soms alleen maar
egaal gekleurd. In de marges van vooral oude
re handschriften spelen
zich allerlei scènes af.
Soms humoristisch, het
geeft een hele grappige in
kijk in het leven. Soms
heeft het te maken met de
hoofdtekst, soms helemaal
niet. Soms is het tegenover
gesteld aan de tekst. Het gaf
verstrooiing, tijdens het bid
den dacht je ook wel eens aan
wat anders. Soms staan er hele
schunnige dingen tussen."
Zelf is Wijsman nooit in de ver
leiding gekomen wat te kopen.
Liever reist hij de wereld af om ze
in bibliotheken te zien, want om
ze in handen te hebben is een
mooi moment. Als hij er thuis één
had liggen, zou hij zich maar zor
gen maken over de ver
zekering. Toch zit er
ook een morele
kant aan de zaak.
„Losse bladen
koop je vanaf honderd euro,
maar die koop ik uit principe
niet. Handelaren weten
dat ze een compleet
handschrift van een
paar ton niet zo
snel verko
pen. Losse
pdi
Pg<
E
bladzijden voor duizend euro per stuk raken ze veel maktyrg
ker kwijt. Dat is leuk voor de handelaar, maar funest voor f g
onderzoek. Je kan nooit meer reconstrueren wat bij wat hf 1
Het is net alsof je de Nachtwacht in kleine stukjes knipt ortt i
verkopen." he
kes
Silvan Schoonffu
C
t."
hij nooit in ff
leiding gei™
wat te kopf fr
ver reist hij (J°(
reld af om
bliotheken
want om ze
den te hel
een mooi m<
Als hij er thi
had liggen,
zich maar
maken over
zekerin)
Henk Boi
SCHRIJVENDE LEZERS
Wat een waterfeest, afgelopen weekeinde, in
Leiden bij de Poort van Leyden. Honderden
feestvierende mensen konden van zaterdag
avond tot zondagochtend 4 uur zich uitleven
rondom de Zijlpoort.
Na afloop ging het feestfestijn op weg naar
huis nog even door. Zoals op de racebaan tus
sen de bloembakken door, met knetterende
brommers, auto's die tegen het éénrichtings
verkeer in reden, schreeuwende en dronke
manstaal uitslaande lieden, met andere woor
den: lallende feestvierders.
Van enige orderegels na 00.00 uur hadden de
ze mensen blijkbaar geen enkel begrip en het
lawaai ging door tot in de vroege uurtjes van
de zondag. Politie om al deze kwalijke praktij
ken te bekeuren, was niet te bekennen.
Als bij zo'n waterfeestje, geschat op 500 be
trokkenen, zoiets als gebeurt, hoe moet het
dan gaan als er een disco gevestigd wordt ten
behoeve van de gehele regio, waar duizend of
tweeduizend mensen komen?
De proef van zaterdag en zondagnacht is dus
goed geslaagd. De taal van deze avond geeft
weer dat het onmogelijk is om vlakbij een
woonwijk een disco te bouwen.
J. Zaalberg,
Leiderdorp.
Het commentaar 'Vredesmissie' van Bill
Meyer, over de uitzending van de Neder
landse militairen naar Irak (LD 18 juni),
was een modderpoel van gemeenplaatsen.
Iemand van 12 jaar zou het geschreven
kunnen hebben. Kortom, pure borrelpraat
en niets ethisch toevoegend.
Bill, doe me een plezier, schrijf beter, pro
beer eens wat diepte in je commentaar te
brengen en stop er anders mee. Je redactie
kan dan iemand van 13 jaar aanzoeken
om het over te nemen.
Je laatste drie volzinnen ('Kunnen we niet
beter onze soldaten inzetten in gebieden
in de wereld waar ze echt nodig zijn? Zoals
in zwart Afrika waar genocide aan de orde
awe
Ion
ld
Ie ri
van de dag is. De internationale gemeen^ V
schap denkt daar te kunnen volstaan m
het sturen van 1400 Fransen') sloegen h ke i
lemaal nergens op. Uit de lucht gegrepeft
nog nét voor sluitingstijd, waarschijnlijk nt
omdat het minimum aantal door de re- htp
dactie gestelde woorden nog niet was b jl°n
reikt. "ijf
Sorry Bill, nieuw nieuws schrijven of iet!na:
toevoegen aan oud nieuws, dat is journ; al
listiek. Dót alleen kan een afbrekend of nch
opbouwend commentaar van waarde o ^er
leveren! sad
de
John van HaeftPn r
Noordwijk aan de
llen
de
Voor twee Polen had het de
ideale vakantie moeten wor
den. Een uitje dat ze na afloop
dubbel en dwars terug kon
den verdienen. Hun plan was
om overdag in Noordwijk
heerlijk op het strand te luie
ren en 's nachts even te wer
ken. Een paar uurtjes maar,
want anders was het geen va
kantie. En hoeveel tijd kon het
leegroven van auto's nou toch
eigenlijk in beslag gaan ne
men?
Begin mei breekt het tweetal
met een ruitentikker gerouti
neerd in vijf personenwagens
in. Autoradio's, een navigatie
systeem, het verdwijnt alle
maal in de weekendtas. Ze
gaan grondig te werk: ook de
kleffe Sultana's die ze in een
auto op het dashboardkastje
aantreffen worden meegeno
men.
Als de twee vrienden, enkele
honderden euro's aan spullen
rijker, om vier uur 's nachts
weer richting Polen willen
vertrekken, worden ze aange
houden door de Nederlandse
politie. Die is al dagen op
zoek naar hun groene perso
nenwagen met een Pools ken
tekenbewijs. Bij het openen
van de achterbak treffen ze de
buit aan. Maar die is niet van
hun, haasten de Polen erbij te
vertellen. De spullen zijn van
een neef die op een camping
in Noordwijkerhout verblijft.
Die neef zou gevraagd hebben
of zij de weekendtas alvast
mee naar Polen terug konden
nemen.
Op de vraag van de agenten
hoe ze met de neef in contact
kunnen komen, vertelt een
van de mannen dat diens te
lefoonnummer in een zwart
boekje staat genoteerd. En
laat nu net dat boekje spoor
loos verdwenen zijn! De poli
tie gelooft niets van het vage
verhaal van de mannen,
neemt ze mee naar het bu
reau en houdt ze daar een
paar dagen vast.
Ruim een maand later wordt
het duo voor de rechter ge
daagd.
Zoals verwacht, zijn de Polen
tegen die tijd allang met de
noorderzon vertrokken. De
rechter behandelt de zaak
daarom bij verstek en moet
zich noodgedwongen beper
ken tot de informatie uit het
dossier.
Volgens hem is het overdui
delijk dat de mannen schuldig
zijn aan de autokraken. Het
aantreffen van de spullen op
dat tijdstip wijst sterk in die
richting. „Daarnaast zijn hun
verklaringen als leugenachtig
te bestempelen. Ze zijn be
doeld om de waarheid te ver
doezelen", verklaart hij.
Mochten de twee mannen
binnenkort nóg een goedkope
vakantie in Nederland willen
plannen, dan hoeven ze zich
de eerste tijd geen zorgen te
maken over het vinden van
een geschikt appartement: ze
hebben namelijk een celstraf
van vier maanden tegoed.
Gevulde handtas
Een Leidenaar gaat wekelijks
naar het LVC om een biertje
te drinken en vrouwen op te
pikken. In zijn eeuwige zoek
tocht naar een vrouwelijke
zielsverwant, valt zijn oog op
een avond ook op de gevulde
handtas van een bezoekster.
Wat extra geld kan de schoon
maker altijd gebruiken. Voor
zichtig laat hij daarom zijn
hand in de tas zakken en
neemt hij haar portemonnee
weg. Maar in plaats van de
discotheek met zijn buit te
verlaten, blijft de man nog
even rondhangen. Hij wil im
mers niet de mogelijkheid
mislopen een mooie vrouw te
ontmoeten. Ondertussen
merkt het slachtoffer dat ze
bestolen is. De politie wordt
gebeld en met behulp van een
getuige kan de Leidenaar even
later worden aangehouden.
In de rechtszaal ontkent de
man de diefstal in alle
aarden. „Ik ben een ee
man, als ik zeg dat het
beurd is dan is het ook
gebeurd", foetert hij. E
cier en rechter hebben
de man op zijn woord
ven. Zeker omdat hij ir j
gelopen twee jaar al vij
eerder is veroordeeld v
soortgelijke feiten. „Da
toch wel een beetje vee
de rechter droogjes va;
ja, wat gebeurd is, is gq\
beurd", verzucht hij,X-
heb de portemonnee n
aangeraakt. Ik ben eerl
echt waar!" De rechter
aan de hand van verkl;
van de getuige en het s
offer vast dat de man t
degelijk de dader is. Oi
tegenstribbelen, ontko
niet aan veertig uur taï
Floor Ligtvoet
cenl
0 oi
Is uitlanden zo'n gevaarlijk beroep?
.Absoluut niet. Het is niet gevaarlijker dan
pannenkoeken bakken, om maar wat te
noemen. OngeluJcken als deze kunnen over
al voorkomen, ze gebeuren alleen misschien
iets sneller bij uitvinders, juist omdat ze ex
perimenteren. Maar ik kan van hieruit niet
beoordelen of die explosie het gevolg was
van grensverleggende activiteiten of van
pech."
Is zoiets u wel eens overkomen?
„Nee, nooit. Maar ik zit ook vrijwel alleen in
denkprocessen. Voor mij heeft uitvinden
ook een iets andere betekenis dan in de
volksmond. Voor mij betekent het: wijzigin
gen en vernieuwingen aanbrengen op de
stand van de techniek. Het is constant bezig
zijn met die processen, onder het motto:
wat vandaag niet lukt, lukt morgen wel. De klapschaats en het
melkkarton zijn daar aardige voorbeelden van. Dat zijn vindingen
van tachtig jaar geleden en ze zijn pas veel later ingevoerd."
