DENKSPORT
Is spectaculair ook schoon?
Rob van Eijk rekent diep
Eeuwfeest Tour: velletje en 45 stempels
Een slag duiken
ssentieel voor winst
-
-
-
HDC965
ZATERDAG 21 JUNI 2OO3
BRIDGE
PUZZEL
SCHAKEN
Marijke van der Pas
slag niet nemen terwijl dat wel had ge
el, kan van groot belang zijn voor het
slagen van een contract. Een dergelijke
ïoeuvre is voor een beginner een lastige
1. Waarom moet je een slag weigeren
je zomaar kunt maken? Het voorbeeld
jmee de beginner geconfronteerd
dt, is het duiken van een aas in de kleur
trmee de tegenstanders een 3SA-con-
t proberen down te spelen. Door het
in die kleur pas in de derde ronde te
ïen, bestaat de kans dat de communi-
e tussen beide verdedigers is verbroken
lat de vrijgespeelde slagen onbereik-
rzijn.
na dit zeer duidelijke voorbeeld blijft
duiken van een slag moeilijke materie,
eze twee spellen zijn twee wereldkam-
;nen aan het werk. In het eerste spel
eelt de Amerikaan Dick Freeman de te-
partij heerlijk in slaap.
V98
62
76
683
7432
¥84
♦AHB42
642
N
W«-£* 0
B 6 5
109853
83
H V7
H 10
A H 7
V 105
AB 105
r
is eenvoudig: zuid opent
ISA. Noord vraagt met 2* naar het be-
in een vierkaart in de hoge kleuren en
lit na een negatief antwoord tot 3SA.
heeft een lastige uitkomst. Een schop-
tart geeft te vaak een slag weg. Harten
et aantrekkelijk. Blijft over de keus tus-
ruiten en klaveren. Omdat de klaveren-
er net even iets leuker uitziet, kiest
voor een klaverenstart.
;ider telt acht slagen en kan gemakke-
er ïen extra slag ontwikkelen in klaveren.
do( dat hij 4V van oost neemt met het aas
ruy ervolgt met ^B. Oost weet dan dat er in
(Jeur geen muziek zit. Ook een ruitens
iet h komt niet in aanmerking. Oost moet
en tussen het openbreken van de har-
of de schoppen kleur. Goede westspe-
kunnen hun partner helpen. In de
de klaverenslag spelen ze hun hoogste
;ren bij om partner duidelijk te maken
e graag de hoogst overgebleven klem-
rillen. Als oost dat begrijpt en schoppen
cht, is de leider kansloos down.
en|man laat het niet zover komen. West
tegen hem met *9. Die kaart is de
n »ste van een serie kleintjes maar kan
ndjiran aas-tien-negen, heer-tien-negen,
n vrouw-tien-negen zijn. Omdat Free-
zelf de tien heeft, weet hij dat oost bei-
averenhonneurs moet hebben. Hij laat
♦V houden. Oost tast in het duister.
t zijn partner het aas en als de leider
jijboer heeft, welke kleur moet hij dan
dv elen? In de praktijk gokt oost op 4A bij
jartner en vervolgt na *V met ♦H.
man claimt glimlachend elf slagen,
in het tegenspel kan het duiken van
ilag een wereld van verschil maken. In
veede spel speelt de Noor Geir Heige
en heldenrol.
V 108
102
AV85
H B 9 4
-9
6 2
108 3 2
N
Vt£» 0
Z
B 9 7 6 4
¥863
97
V 765
A 3 2
A H B 7 5 4
H B 4 3
-
opent met 1¥. Na 2* van zijn partner
lij met 24 zijn tweede klem horen. Als
ee >artner die kleur steunt wordt hij erg
ausiast. Het bieden eindigt ten slotte
heeft een nare start en kiest ervoor
en troefje op tafel te leggen. De leider
de troefkleur nog nodig voor het vrij
en van de hartenkleur en het opvan-
'an de klaverenkleur. Hij speelt daar-
de tweede slag direct een kleine
)pen. Als west de slag neemt met de
en weer troef naspeelt, trekt de leider
Ie laatste troef. Daarna is hij van plan
ÏH een harten te troeven. Als de vrouw
s dat niet meer nodig: het slem is bin-
:en van de tafels zit de Noor Helgemo
westplaats. Als bij hem aan tafel de
in de tweede slag een kleine schop-
oorspeelt, duikt de Noor zonder een
te vertrekken. De leider denkt zeker te
dat west de heer niet heeft. Hij pro-
de tien en ziet met lede ogen dat oost
J; neemt met de boer. Oost speelt
oor. Als ook de laatste troef getrok-
blijft er nog maar één troef in de
ny liggen. De leider kan de harten-
dus niet vrijtroeven ten koste van die
e troef, want dan geeft hij aan het
nog een schoppenslag af. Althans dat
is in de ogen van de leider zeer
c ichijnfijk. Hij kiest daarom voor het op
aoment beste plan: hij probeert de
in de dummy te bewaren om later een
)pen af te troeven en snijdt na de der-
'efronde op ¥V. Verkeerd gegokt en
mo heeft met zijn bravourestukje -
oet het hem na om #H te duiken en
vel in een slem - de leider in de af-
Oplossing
nummer 24
De twee gevraagde woorden van de puz
zel van vorige week waren:
BELEGGER en FILELEED
Kruiswoordraadsel
nummer 25
HORIZONTAAL:
1Haak om een schip aan te klampen; 8.
bestanddeel van chromosomen; 9. vis;
10. indien; 12. de woorden van een lied;
13. Griekse wijsgeer; 15. Aziatisch land;
16. puist; 18. deelteken; 20. deel van een
hengel; 21. klomp aarde; 22. van een; 24.
onheilsgodin; 26. voegwoord; 28. hel
dendicht; 30. pas geoogst; 33. cum notis
(afk.); 34. zitting; 35. betoog; 36. symbool
helium; 37. alcoholische drank; 39.
schaapkameel; 40. paardenkracht; 42.
Noorse godheid; 45. zangstuk; 48. dul
den; 49. stuk hout; 51. veeboerderij; 53.
paardje; 54. legerplaats; 55. Europeaan;
56. Europese hoofdstad; 57. vestibule;
58. Palestijnse Bevrijdingsorganisatie; 60.
rivier in Polen; 61. piek.
VERTICAAL:
1Alleen; 2. ruimtevaartorganisatie; 3.
edelachtbare; 4. vleesgerecht; 5. hectoli
ter; 6. gier; 7. alcoholische drank; 8. leed
doen; 11. houten staak; 12. dicht; 14.
familielid; 15. dicht gekruld haar; 16.
meertje; 17. plaats in Oekraïne; 19. soort
kamerplant; 23. verspieder; 25. soort
vlieg; 27. ontkenning; 28. ratelpopulier;
29. grondsoort; 31. tijdperk; 32. groente;
33. ruiterpetje; 38. opdracht; 39. smart;
41. lier; 43. heimelijk; 44. ligplaats voor
schepen; 46. soort; 47. bijbelse naam; 49.
oorlogsschip; 50. voorzetsel; 52. golf-
term; 54. prima; 58. procureur-gene-
raal(afk-); 59. voorzetsel.
Welke twee woorden worden gevormd
door de letters in de volgende vakjes: 56-
6-18-22-51-49-39-24-27-12 en 61-14-1-4-
26-2-46-59-29-55
Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en/of het cryptogram, bij voorkeur per briefkaart,
dienen uiterlijk woensdag a.s. in het bezit te zijn van het Redactiesecretariaat Leidsch
Dagblad, Postbus 54, 2300 AB Leiden. Onder de inzenders worden twee cadeaubon
nen van 12,5 euro verloot.
Winnaars
J.C. v.d. Ploeg-de Jeu, Beukenrode 257,
Voorhout (cryptogram).
D.M. van Geet, Burg. Smitstraat 89, Ha-
zerswoude-Dorp (kruiswoord).
Cryptogram nummer 25
HORIZONTAAL:
4. Op de een of andere manier schattiger en schran
der (9); 7. Boeken over veevoer (11); 10. Geeft toe
gang tot een vrouwenvertrek (6); 11. Het tegengestel
de van een leefkuil is gevestigd in Brabant (8); 12. Zo
gezongen dat allerlei vee ontbreekt (4); 13. Verglazen
van fototoestellen (10); 14. Vrouwen zijn de zindelij
ke generatie (6,8); 17. Hij werkt nog steeds als ver
slaggever (14); 18. Bedieningsmechanisme van de
pers (8); 21. Maakt een stapel op het gevoel (4); 22.
Hierin zit het geld van de kerk (11).
VERTICAAL:
1. Ze zijn wel bezielend als ingeving (17); 2. Modderig
huisraad? (8); 3. Een insect met rapportcijfers spitser
maken (8); 5. Met verlangen naar textiel? (11); 6.
Minder jeugdig deel van een dag op school? (10); 8.
Jurist die afvalt op de tennisbaan (10); 9. Misleidende
figuren (9); 15. Ademloze vliegroute (8); 16. De Sint is
de baas (4,4); 19. Wordt in de bouw getrapt tijdens
het schaften (4); 20. Tapt geld voor een biertje (4).
Oplossing
nummer 24
Horizontaal: 4. Tegenspoed;
7. snelbrommer; 9. overvleu
gelen; 11. onderontwikkeld;
14. vrijhouden; 15. kabel; 16.
verbitteren; 17. sok; 18. retor;
19. kat; 20. rekkelijk.
Verticaal: 1. Geen leven heb
ben; 2. zeel; 3. teamwerk; 5.
serpent; 6. brievenbus; 8.
loongroep; 10. vooruitlopen;
12. wandrekken; 13. dolik; 15.
kunstlijm.
Wanneer verdient een partij de
schoonheidsprijs van een toer
nooi? Voor deze vraag stond de
jury van het Open Kampioen
schap van Utrecht, dat vorige
week voor de dertigste keer
werd georganiseerd door
schaakclub Paul Keres. De
Utrechtse topspelers Xander
Wemmers en Eric de Haan en
schaakjournalist Bert Kieboom
bogen zich de hele zondagmid
dag over een aantal 'schone'
partijen. Moet de winnende
partij correct zijn? Moet er
sprake zijn van wederzijdse
kansen? Doet de sterkte van de
tegenstander ertoe? Twee par
tijen sprongen eruit, waarmee
de jury eigenlijk een makkie
had. Er was namelijk niet alleen
een schoonheidsprijs, maar ook
een spektakelprijs. Toch had
Frans Konings voor zijn spekta
kel graag de schoonheidsprijs
gehad, zei hij na afloop tegen
zijn vrienden. Een van die
vrienden zette die opmerking
op het forum van www.utrecht-
schaak.nl, waarop zich een dis
cussie ontspon. Toen bleek dat
het spektakel dankzij een oplet
tende schaakjournalist al bin
nen een dag op de fameuze
website van Tim Krabbé stond,
meldde Konings zelf goedmoe
dig op het forum dat de discus
sie mocht worden beëindigd.
Tim Krabbé, de koning van de
schaakcuriosa, is onder andere
geïnteresseerd in de 'winnende
wandelkoning', een koning die
door een mijnenveld loopt. Ko
nings voert eerst rustig een aan
val over twee flanken en plaatst
dan een dameoffer, dat alleen
correct is als zijn koning een
spervuur van schaakjes kan
weerstaan. De tegenstander
Diagram 1:
Stand na 39...Pg6
met de moeilijke naam is een
damesmeester uit Mongolië,
die een paar weken in Neder
land is.
Konings-Tuvshintogs
l.d4 d5 2.Pf6 Pf6 3.c4 c6 4.Pc3
dxc4 5.a4 Lf5 6.Ph4 Lg4 7.h3
Lh5 8.g4 Lg6 9.Pxg6 hxg6 10.e3
e6 1 l.Lxc4 Pbd7 12.Kfl
Rokade is naar geen van beide
kanten gewenst. De koning
komt echter in het geheel niet
in de problemen.
12...Lb4 13.Kg2 De7 14.f4 Pb6
15.Le2 0-0 16.h4 Tfd8 17.h5
gxh5 18.g5 Pfd5 19.Pe4 g6
20.Lxh5
Allemaal goed te begrijpen.
20...Kg7 21.Le2 Th8 22.Txh8
Txh8 23.a5 Pc8 24.a6 b6 25.Pf2
Ld6 26.Pd3 Dc7 27.Dfl Pb4
28.Pxb4 Lxb4 29.e4 Pe7 30.Le3
Dd7 31.Df3 Dd6 32.Tdl Th7
33.Lc4 Dc7 34.Lb3 Dc8 35.d5
Een mooie zet om Le3 te active
ren.
35...cxd5 36.Ld4+ Kg8 37.Lf6
Dxa6 38.f5 gxf5 39.exd5 Pg6
Zie diagram 1. De witte aanval
staat op het punt om door te
slaan, maar vanwege het drei
gende dameverlies moet hij he-
Diagram 2:
Stand na 17...e5
laas een tempo verliezen. Frans
Konings vindt dat echter niet
nodig.
40.dxe6
Konings vond dat dit offer op
zich niet zo moeilijk te beden
ken was, maar dat het wel
moeilijk uit te rekenen was of
hij uit het eeuwig schaak zou
kunnen weglopen. Zijn conclu
sie was op dit moment al dat hij
met zijn koning het bord kon
oversteken.
40...Ph4+ 4I.Kg3 Pxf3 42.Td8+
LfB 43.e7 Th 3+
Zwart kan niet anders dan een
toren investeren voor de moge
lijkheid van eeuwig schaak.
44.Kxh3 Dfl+ 45.Kg3 f4+
46.Kg4 Ph2+ 47.Kf5 Dh3+
48.Ke5 De3+ 49.Kd6 Dc5+
50.Kd7
Missie volbracht, zwart geeft
het op. De koning loopt naar b7
waarna de schaakjes zijn uitge
put.
De schoonheidsprijs ging naar
Igor Coene voor zijn overwin
ning op Jelmer Jens. Hij pleeg
de een stukoffer dat er niet
spectaculair uitzag, maar waar
van de rechtvaardiging op het
eerste gezicht moeilijk te zien
was.
Jens-Coene
l.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 a6
4.La4 PfB 5.0-0 Le7 6.De2 b5
7.Lb3 Lb7 8.c3 0-0 9.d4 d6
lO.Tdl Dc8 ll.a4Te8 I2.Lg5
Pxe4
Een schijnoffer, want na
13.Dxe4 Pxd4 wint zwart het
stuk direct terug. Wit kan wel
ergens tussendoor op f7 slaan,
als hij dat wil.
13.Lxe7 Pxe7 14.dxe5 Pg6
15.e6 fxe6 16.Lc2 Pf4 17.De3
e5
Zie diagram 2. Dit is een echt
offer en behoorlijk speculatief,
wat wil zeggen dat er na aanna
me niet direct een geforceerde
winst voor zwart is te zien.
18.Lxe4 Lxe4 19.Dxe4 Dg4
Dreigt behalve Dxg2 mat ook
Ph3 damewinst, dus wit moet
wel laten inslaan.
20.KfI Dxg2+ 21.Kei
En nu? Nu beslist de d-pion.
Een opmerkelijk makkelijke op
mars.
21...d5 22.De3 d4 23.De4 Tad8
24.Pfd2
Na 24.Pbd2 dxc3 25.bxc3 Pd3+
is het meteen afgelopen.
24...Dgl+ 25.Pfl Pg2+ 26.Ke2
d3+
Wit geeft het op.
Het toernooi werd gewonnen
door de 37-jarige Rus Vladimir
Episjin, die met duizend euro
doorreisde naar het volgende
toernooi. De Britse grootmees
ter Bogdan Lalic werd tweede,
samen met de Nederlandse
meester Ruud Janssen. Zij kre
gen beiden 375 euro. Van 27 tot
en met 29 juni wordt een soort
gelijk weekendtoernooi ge
speeld in het NOVA-college in
Haarlem.
DAMMEN
Eric van Dusseldorp
9
c
1
i,l
c
G
c
I
b
b
Q
a
Int
llllll
llllll
Sr?
C
-
"t
b
O
q
b
b
G
b
III
llllll
llllll
|M|
9
9
q
,1
G
a
b
q
b
q
3
q
,'v-i
uil
UI
II
9
m
q
q
9,
i
5
q
b
G
ISilj
b
b
q
O
b
q
0
q
Diagram nr. 1
Heden ten dage beschikt bijna
ieder damtoemooi over een ei
gen website, waarop dagelijks
de uitslagen en de gespeelde
partijen geplaatst worden. Het
Amsterdams Paastoemooi, in
middels een traditional op de
damkalender, vormt een uit
zondering. Het heeft zelfs we
ken geduurd voordat de geïnte
resseerde dammer kon verne
men wie het toernooi had ge
wonnen: Diemenaar Kees
Thijssen.
Enkele fragmenten.
Zwart: P. Hoogteijling - Wit: J.
Bos
Diagram 1. Een kortevleugelop-
sluiting blijft een riskant spelty
pe. Witspeler Jesse Bos tikte zijn
gerenommeerde opponent vak
kundig weg: 45. 27-22, 18x27;
46. 31x22,17x28; 47.32x23,
19x28; 48.33x22,11-17; 49.
22x11, 6x17; 50. 37-32,14-19;
51. 38-33, 9-14; 52.33-29,14-20;
53. 35-30, 13-18; 54. 39-34,18-
Diagram nr. 2
22; 55. 36-31,20-25; 56. 29-24,
19-23; 57. 24-19! (Een leuk of
fertje beslist de partij), 23x14;
58. 30-24, 21-27; 59. 32x12, 22-
28; 60. 12-7, 28-33; 61. 7-1 en
zwart gaf het op.
Zwart: R. van Eijk - Wit: H. van
Westerloo
Diagram 2. Herman van Wes
terloo had in de partij iets te
veel hooi op de vork genomen
en besloot af te wikkelen naar
een stand die er remiseachtig
uitziet. 42. 38-32, 27x38; 43. 31-
27, 22x42; 44. 36-31, 26x37; 45.
41x3 maar zijn tegenstander,
Schiedammer Rob van Eijk, had
dieper gerekend: 45 13-18!;
46. 3x20, 18-23; 47. 29x18, 42-
47; 48. 20x42, 47x12; 39-33,
12x45; 50. 25-20, 45-50; 51.33-
29, 50-28; 52.30-25,19-24; en
wit gaf het op.
Toernooiwinnaar Kees Thijssen
kwam soms eenvoudig aan zijn
punten..
Zwart: K. Thijssen - Wit: G. van
Diagram nr. 3
Willigen
1.32-28, 20-25; 2.33-29,17-22;
3. 28x17, 11x22; 4. 29-24, 19x30;
5. 35x24, 7-11; 6. 34-29, 1-7; 7.
37-32, 12-17; 8.41-37, 8-12; 9.
46-41,3-8; 10. 39-33?,en dit
verliest al een schijf. 10.22-
27; 11. 31x22, 17x39; 12. 44x33,
18-23; 13. 29x18,12x23; Wit
heeft nu teveel problemen om
zijn voorpost te verdedigen. Na
32-28, 37x28 volgt een storm
loop op 24. 14. 50-44, 14-19; 15.
40-35, 19x30; 16. 35x24, 10-14;
17. 44-40, 14-19; 18. 33-28,
19x30; 19.28x19, 13x24; en met
een volle schijf meer was de vis
natuurlijk snel op het droge.
Zwart: K. van den Bosch - Wit:
A. van den Berg
Diagram 3. Na 36.49-44? volgde
een vijfklapper naar 49:36.
14-20; 37. 25x3,19-24! en wit
liet zich de rest wijselijk niet
meer bewijzen.
Zwart: H. van Westerloo - Wit:
A, Tjon A Ong
Diagram nr. 4
I.32-28,18-22; 2. 37-32,12-18;
3. 32-27, 7-12; 4. 42-37, 1-7; 5.
47-42, 19-23; 6. 28x19, 14x23; 7.
34-29, 23x34; 8. 40x29, 10-14; 9.
35-30, 20-25; 10. 30-24, 14-20;
II. 45-40, 5-10; 12. 37-32,17-21;
13. 31-26, 22x31; 14. 26x37, 21-
26; 15. 50-45, 18-22; 16. 32-27,
22x31; 17. 36x27, 9-14; 18. 33-
28, 3-9; 19.37-32,11-17; 20. 39-
33,14-19; 21.40-35,19x30; 22.
35x24,10-14; 23. 43-39,13-18;
24. 39-34, 17-21; 25. 49-43, 12-
17; 26. 44-39, 7-12; 27. 28-23, 9-
13; 28. 33-28,Zie diagram 4.
Van Westerloo komt met een
interessant maar vermoedelijk
incorrect idee.
28 17-22?!?; 29. 28x17, 14-
19; 30. 23x14, 20x9; 31. 41-36, 4-
10; 32. 38-33, 9-14; 33. 24-20,
15x24; 34. 29x9, 13x4; 35. 34-29,
10-14; 36. 46-41, 2-7; 37. 41-37,
6-11; 38. 17x6, 18-22; 39. 27x18,
12x34; 40. 39x30, 25x34; 41. 32-
27, 21x41; 42. 36x47, 7-11; 43.
6x17 en wit won.
FILATELIE
Honderd jaar geleden, in juli 1903, werd de
eerste Tour de France verreden, met als
winnaar Maurice Garin. De Franse posterij
en laten dit eeuwfeest uiteraard postaal
niet ongemerkt voorbijgaan. Integendeel.
Voor 30 juni staat een velletje gepland met
tien zegels van 0,50 worden tevens vanaf
de proloog van elke etappe souvenirkaar-
ten uitgegeven en worden bijzondere stem
pels gebruikt, en daarnaast nog eens twee
stempels op de Premier Jour-enveloppen
(28 en 29 juni). Voor verzamelaars van
sport-, in het bijzonder wielrennen fiets -
zegels breken drukke weken aan.In het vel
letje zitten vijf zegels waarover Maurice
Garin koerst en vijf waarop een juichende
renner over de finish gaat; steeds met op de
achtergrond een kaart van Frankrijk. Ver
der rijden tussen de zegels Tourwinnaars
met vier of vijf eindzeges. Op de bovenste
rij: Jacques Anquetil, Bernard Hinault en
Lance Armstrong, op de onderste rij: Eddy
Merckx en Miguel Indurain.De Tour begint
5 juli in Parijs en voor de proloog worden
twee verschillende stempels gebruikt, dé-
part en arrivée. Het verschil zit hem in de
houding van de renner. Voor de eerste
etappe worden drie stempels gebruikt,
twee voor het vertrek met 93 Saint-Denis
en 91 Montgeron en één voor de aankomst
in Meaux. Verder zullen voor alle volgende
negentien etappes steeds twee stempels
worden gebruikt, bij vertrek en bij aan
komst. Fietszegels werden de laatste tijd
verder uitgegeven door: België (19/1 '02),
WK-wielrennen (2 zegels); Frankrijk (13/4
'02), 100 jaar Parijs-Roubaix; Groot-Brittan -
nië (16/7 '02), Gemenebestspelen (1 van 5);
Hongarije (20/2 '02), de geschiedenis van
de fiets (4 zegels, ook in vel); Italië (14/2
'02), 100-ste geboortedag Alfredo Binda
(1902-1986) en WK-veldrijden (1/3 '03);
Luxemburg (14/5 '02), start Tour de France
(3 zegels); Man (11/3 '02), Gemenebestspe
len (1 zegel) en San Marino (22/3 '02), prio-
ritypost, mountainbiker; Vijftig jaar gele
den, in de ochtend van 29 mei 1953, be
reikten de Nieuw-Zeelander Sir Edmund
Hillary (*1919) en de sherpaleider Tenzing
Norgay (1914-1986) als eersten het hoogste
punt op aarde, de 8850 meter hoge Mount
Everest.Nieuw-Zeeland heeft uiteraard niet
verzuimd deze historische beklimming te
herdenken. Op 29 mei verschenen twee 40
c.-zegels met op de ene rechts de Mount
Everest en links een foto van Hillary en op
de andere (links) de twee mannen op weg
naar de top en rechts een fpto van Norgay.
De zegels zitten in blokjw van vier en in
velletjes van tien.Ook Groot-Brittannië
heeft (op 29 april met een lst-zegel) deze
spectaculaire onderneming herdacht. De
zegel maakt deel uit van een zesdelige serie
getiteld Extreme Endeavors, waarmee ook
nog vijf andere onderzoekers en avonturi
ers worden geëerd. Dat zijn Amy Johnson
(1903-1941, gesneuveld tijdens een lucht
gevecht boven de Theems), The Queen of
the Skies, die in 1930 (in zeventien dagen
tijd) als eerste vrouw een solovlucht naar
Australië maakte (2nd); Freya Sark (in 1993
op 100-jarige leeftijd overleden), die over
haar solitaire reizen door Iran, Irak en Sau-
die-Arabie meer dan twintig boeken
schreef (E); Sir Ernest Shackleton (1874-
1922), die o.a. in 1907 de Bitse Poolexpedi
tie leidde (42p); Francis Chichester (overle
den in 1972), die in 1967 met zijn Gipsy
Moth IV solo rond de wereld zeilde (47p)
en de poolreiziger Robert Falcon Scott, (fie
samen met zijn team in 1912 in een
sneeuwstorm in Antarctica om het leven
kwam.
