Einde voor
Anna's Hoeve
'Je wilt toch graag weten hoe andere mensen
loterijspel Jan van Hout na vier eeuwen terug op de planken
Kopers kiezen hun droomhuis aan de Leliestraat
Opnieuw celstraf geëist na
afbijten lip asielzoeker
W
a
Tuineigenaren stralen bij aandacht en complimenten van duizenden 'plantjesmensen'
maandag l6 juni 2003
R1
Inderdaad valt er nergens een
onvertogen woord. Het is rond
uit gezellig in de open tuinen.
Wildvreemden, zeventig pro
cent vrouw, dertig procent
man, knopen gesprekken met
elkaar aan. Meestal beginnen
die over planten en heesters,
maar niet zelden krijgen ze een
veel persoonlijker, ja zelfs in
tiem karakter. Een tuin verraadt
veel over de bewoners. Wilde
cottagetuinen onthullen tegen
draadsheid, hosta's met blade
ren als biefstukken getuigen
van ambitie, glimmende groen
geschoren buxushagen verra
den een ordelijke mentaliteit.
Veel gesprekken gaan over tips.
De tuineigenaren geven tips,
maar krijgen er ook. Riet Hoek
uit Oude Wetering weet na een
bezoek aan de tuin van PvdA-
raadslid Hilde Jansen wat ze
fout doet in haar eigen tuin.
„Wij zijn veel te netjes. Ik wilde
altijd aarde zien in mijn bor
ders. Maar je moet het allemaal
lekker laten groeien, kennelijk."
Jansen spreekt dat later toch te
gen. „Het ziet er wild uit, maar
ik ben er toch uren zoet mee,
hoor." Veel gesprekken gaan
over hosta's en die vermaledij
de slakken. Er is slechts één op
lossing, weet Marina Berghuijs
uit de Schubertlaan nu: potten.
„Zolang ze in de volle grond
staan, kom je nooit van die
beesten af."
Veel tuinbezoekers maken er
een echt dagje uit van. Zoals
De gemeenschappelijke tuin aan de Leidse Vreewijkstraat werd zaterdag druk bezocht. Met de UIT-krant in de hand namen tientallen tuin-
liefhebbers er een kijkje. Waardering hadden zij vooral voor het half-open, half-besloten karakter van de tuin, waardoor de eigenaars vrij
kunnen zitten en toch contact met hun buren kunnen hebben. Foto: Hielco Kuipers
drie dames uit Roelofarends-
veen, die zaterdagmorgen vroeg
op de fiets naar Leiden zijn af
gereisd en die ze 'alle dertig'
hebben gehad. In de Kaarsen
makersstraat kijken ze naar de
buxushaagjes van een complex
van de Stichting Leidse Studen
tenhuisvesting. Hier brengt de
Universiteit Leiden buitenland
se onderzoekers onder. „Als ik
hier te gast was, ging ik nooit
Boerderij wordt informatiecentrum
door Wim Koevoet
leiden - Het doek valt voor An
na's Hoeve. Het kort geding over
de uit 1850 stammende boerderij
in Roomburg diende vanochtend
en de rechter vonnist weliswaar
pas woensdag, maar beheerder
P. Ramaker is onlangs begonnen
met de ontruiming. De Leidenaar
betreurt het dat de gemeente
het kort geding doorzet omdat
hij nu de kans loopt te worden
veroordeeld tot het betalen van
de proceskosten.
Dat de zaak vanochtend toch
voorkwam, heeft volgens advo
caat R. Lever als reden dat de
gemeente per se een stok ach
ter de deur wil houden om Ra
maker en zijn dieren van de
boerderij af te krijgen. Een uit
spraak van de rechter is zo'n
stok, want dan kan eventueel
politiedwang worden toege
past. Tussen het Leidse stad
huis en de zelfbenoemde be
heerder van Anna's Hoeve is
het al vaker tot een aanvaring
gekomen.
De gemeente is in Roomburg
begonnen met grondwerk
zaamheden als voorbereiding
voor de bouw van de gelijkna
mige nieuwbouwwijk en ze
heeft de grond die Ramaker en
zijn dieren gebruiken nu echt
zelf nodig. De hevig vervallen
bouwsels op Anna's Hoeve
worden opgeknapt en zullen
dienst doen als informatiecen
trum. Ramaker probeert al ja
ren de gemeente zo ver te krij
gen dat ze de status van Anna's
Hoeve, een veredelde kinder
boerderij, formaliseert en hem
aanstelt als beheerder. Maar zo
ver is het nooit gekomen en nu
staat vast dat het daar ook nooit
van zal komen.
Het kort geding van vanoch
tend duurde ongeveer ander
halve minuut. Ramaker en zijn
advocaat lieten verstek gaan en
de raadsman van de gemeente
overhandigde de rechter enkele
situatieschetsen. „Dit wordt
geen erg spannende behande
ling", zei de rechter. „Woens
dag uitspraak."
Al jarenlang houdt Ramaker vol
dat zijn tante Mientje Verde-
gaal, met wie hij omging als
was hij haar kleinzoon, toen ze
Anna's Hoeve aan de gemeente
verkocht voor hem heeft laten,
vastleggen dat hij de zes hecta
re land aan de Besjeslaan 'om
niet' mag gebruiken. Ramaker,
die zo'n beetje is opgegroeid in
deze uithoek van Leiden, heeft
er jarenlang kippen, schapen,
pauwen en konijnen gehouden.
Volgens advocaat Lever van de
gemeente kloppen Ramakers
beweringen niet. Het recht om
gebruik te maken van de ge
meentelijke boerderij gold voor
zijn tante en niet voor hem. En
Mientje Verdegaal is al in 1984
overleden. Ramaker kan de
stukken waaruit het tegendeel
zou blijken, niet overleggen. En
hij heeft volgens Lever geen
poot meer om op te staan.
Ramaker was vanochtend niet
voor commentaar bereikbaar.
Maar eerder al liet hij weten dat
hij inderdaad bezig is om zijn
beesten te verkopen. In een in
terview met deze krant, tien
jaar geleden al, liet hij door
schemeren te twijfelen aan de
juridische inzichten van zijn
tante. „Was ik er maar bij ge
weest toen ze de boerderij ver
kocht. Maar ze wou er niemand
bij hebben. Ik mocht alleen
maar thee inschenken."
den haag - Tegen de 22-jarige
man die vorig jaar in het asiel
zoekerscentrum aan de Rijns-
burgerweg een stuk lip van een
medebewoner afbeet, is bij het
Haagse gerechtshof dertig
maanden geëist. Dat is evenveel
als het vonnis van de rechtbank
waartegen de uit Sierra Leone
afkomstige asielzoeker hoger
beroep aantekende.
Evenals bij de rechtbank ver
klaarde de man ook nu weer uit
zelfverdediging te hebben ge
handeld, omdat hij door de
toen 37-jarige medebewoner
zou zijn aangevallen. Deze ver
klaring kwam echter niet erg
geloofwaardig over, omdat het
slachtoffer op het moment van
de ruzie vrijwel ongekleed de
douche verliet. Dat bracht
hofaanklager J. Wesselink tot de
conclusie dat de asielzoeker
niet uit noodweer handelde.
Tegen de man pleitten verder
nog verklaringen van medebe
woners over het motief. „Ik doe
zoiets om voor gek door te gaan
en om die reden in Nederland
te mogen blijven", zou de man
hebben gezegd. Een psychiater
constateerde echter dat de man
niets mankeerde.
Advocaat M. Evers zei dat zijn
cliënt wel goed in de war was
toen hij zijn bizarre misdrijf
pleegde. Daarom pleitte hij
voor nieuw onderzoek naar de
toerekeningsvatbaarheid van de
asielzoeker tijdens zijn daad.
Zelf onderstreepte de verdachte
dit verzoek in zijn laatste
woord. „Ik heb hulp nodig en
wil niet dat zij mij naar mijn ei
gen land terugsturen."
Het gerechtshof doet over twee
weken uitspraak.
Zelfvertrouwen
groeit tijdens
skatecursus
3 Product Leiden
moet beter
op de kaart
■ke
if iackbar
«rvallen
slo een snac'c^ar aan
;e Rijndijk heeft afgelopen
een gewapende overval
,'ei" ttsgevonden. Rond kwart
i e r twaalf werd de eigenaar in
zaak door een man met een
bedreigd en werd hem geld
11 indig gemaakt. De overval-
nng er op een brommer
loor.
m braak hotel
'e «gelijk opgelost
j en - In een hotel aan de
P gsche Schouwweg is gister-
t 2 [end tussen vier en vijf uur
broken. Er werd een kassa
Ingebroken waaruit geld ver-
en en er werden enkele
sjes geforceerd waaruit geld
lederen verdwenen. Op
rijzing van een getuige kon
olitie een 20-jarige man uit
jP len oppakken. Er worden
meer arrestaties verwacht,
'ra
"inden van auto's
i gestoken
'c! N - Op diverse plaatsen in
en zijn dit weekeinde ban-
van auto's en een motor-
lek gestoken. Dat gebeurde
p :Van der Duynstraat, de
estraat, de Julianakade en
heresiastraat. In de laatste
v it werden ook auto's be-
'e t. De politie heeft inmiddels
e mgiften opgenomen.
der invloed
S ;en lichtmast
Een 27-jarige Leidenaar
zaterdagochtend vroeg
ijn auto op het Levendaal
een lichtmast. Hij reed
maar werd thuis door de
1 ie gevonden. Hij bleek on-
jnvloed van alcohol en
zich in het LUMC aan
ndingen in het gezicht la-
ehandelen. Een andere
J enaar (23) reed vrijdag-
d op de Plesmanlaan tegen
ichtmast. Ook hij bleek on-
nvloed van alcohol.
u zat"
e>
1v iee
Boekpresentatie met 'volksvermaak' in Hooglandse kerk
meer weg", zegt één van hen ja
loers. Natuurlijk komen ze voor
de tuinen, maar ook, erkennen
ze samenzweerderig, zit er wat
voyeurisme bij. „Het is een bui
tenkansje. Tuinen zijn haast net
zo privé als interieurs. Je wilt
toch graag weten hoe andere
mensen leven. Dit krijg je an
ders nooit te zien. Nu mag het.
Als je de kans krijgt, dan benut
je cfie."
De tuineigenaren stralen. Zo
veel aandacht, zoveel compli
menten, eindelijk eens contact
met mensen die al het tuiniers-
werk op waarde schatten - het
is om verlegen van te worden.
Druk is het wel. „Ik heb al zes
tig koppen koffie geschonken",
zegt Marina Berghuijs. Gelukkig
helpt haar man Rob Brussee
mee. Saskia Janzen aan de
Nieuwe Rijn 'moet eigenlijk no
dig een plas', maar krijgt geen
gelegenheid. Bij tientallen
drommen de mensen om haar
heen. „Mijn moeder heeft me
een boterham gebracht." En
Irene Nieuwenhuijse aan de
Maredijk begint zo tegen 16.00
uur wel naar het einde te ver
langen. „Ik ben doodop. Als
straks de laatste weg is, dan ga
ik met mijn benen omhoog aan
de sherry." Dat lijkt het echt
paar Lever aan de Van Slinge-
landtlaan ook wel een goed
plan. Maar pas als de laatste
plantjesmensen weg zijn, nu
nog niet. „Wilt u nog een glaas
je sap?"
door Wilfred Simons
vervolg van voorpagina
leiden „Is dat nu een zak
doekjesboom?", vraagt een da
me verrast, terwijl ze wijst op
de merkwaardig gevormde
vruchten van een grote heester
in de gemeenschappelijke tuin
aan de Leidse Vreewijkstraat.
Een bewoner twijfelt. „Hij is
niet van mij", zegt ze dan aar
zelend. „Ik heb me laten vertel
len dat het een pimpernoot is."
Een pimpernoot? De dame kijkt
ongelovig. „Nooit van gehoord.
Weet u zeker dat het geen zak
doekjesboom is?" Nee, hele
maal zeker weet de bewoonster
het niet. Dan kijken ze elkaar
aan en besluiten er geen hals
zaak van te maken. „Wat een
schitterende tuin", zegt de da
me dan. „En wat leuk dat u die
met z'n allen onderhoudt."
'Plantjesmensen' noemen ze
zichzelf, de duizenden mensen
die zaterdag de dertig tuinen
bezochten die door de eige
naars waren opengesteld in het
kader van de Leidsch Dagblad
Open Tuindag.
Plantjesmensen zijn leuke men
sen, althans dat vinden ze van
zichzelf en van elkaar. De parti
culieren die de tuinen openstel
den, vinden dat ook. „Ik heb er
geen moment moeite mee ge
had", zegt Fons Dalmijn uit de
Vreewijkstraat. „Je weet dat je
geïnteresseerde mensen bin
nenkrijgt."
door Floor Ligtvoet
leiden - Voor architecten is het
een droom die werkelijkheid
wordt: een huis ontwerpen dat
niet door de welstandscommis
sie hoeft te worden goedge
keurd. Geen gezever over esthe
tiek, materiaalgebruik en inte
gratie van het pand, maar je vrij
laten leiden door creativiteit.
Wat betreft de schoonheidsei-
sen die normaal gesproken gel
den voor nieuwbouw kregen de
deelnemers aan de prijsvraag
'Rijnland bouwt een huis' carte
blanche. Alles mocht, zolang de
inzending maar voldeed aan
het bestemmingsplan en het
programma van eisen van de
toekomstige bewoners: Marian
ne Heezen en Mohammed Ou-
ali en het gezin van Cees van
Egmond en Annelies Korff de
Gidts.
Vele architecten gingen de uit
daging aan en ontwierpen
bouwkundige hoogstandjes
voor de twee kavels aan de
Leidse Leliestraat. Het resultaat:
een bonte verzameling wonin
gen, van ruim, licht en stijlvol
tot innovatief maar praktisch
onbewoonbaar. Zaterdagavond
maakten de huiseigenaren het
winnende ontwerp bekend.
Toen pas werd duidelijk met
welke architecten zij daadwer
kelijk in zee zullen gaan.
De bezoekers van het Architec
tuurcentrum bestuderen met
plezier de ingezonden maquet
tes en plattegronden die naast
elkaar staan opgesteld. Het is
interessant om te zien hoe de
zelfde uitgangspunten tot zo
veel verschillende creaties kun
nen leiden. Terwijl het publiek
zijn eigen oordeel velt over wat
mooi en lelijk is, wachten de ar
chitecten gespannen op de
einduitslag. Er staat vanavond
veel op het spel. Misschien
staat straks wel het door hen
ontworpen huis op een van de
twee kavels.
Nerveus kijkt David Mulder
rond. De drieëntwintigjarige
student Bouwkunde en Archi
tectuur heeft samen met Maar
ten Scheurwater een ontwerp
ingestuurd en bestudeert nu de
inzendingen van zijn concur
renten. Die zien er goed uit,
vertelt hij ietwat teleurgesteld.
Hun winstkansen schat hij
daarom somber in: „In ons ont
werp hebben we met te dure
materialen gewerkt. Als we dit
huis in het echt moeten gaan
uitvoeren, overschrijden we
ruim het budget van 300.000
euro." De maquette hebben
Mulder en Scheurwater ont
worpen voor Marianne Heezen
en haar vriend. Die willen in
hun nieuwe huis een aparte
ruimte inrichten voor gasten.
„Die wens hebben we duidelijk
verwerkt in ons ontwerp", licht
Mulder toe. „Zo is het gasten
verblijf op de begane grond van
baksteen, terwijl de verdiepin
gen daarboven, waar de familie
komt te wonen, van beton wor
den gemaakt."
De toekomstige bewoners zien
naast het gastenvertrek in het
ontwerp van hun droomhuis
ook graag een samensmelting
van de Nederlandse en Marok
kaanse cultuur terug. Een wens
waar de twee architecten in op
leiding hun vraagtekens bij zet
ten: „Wij vinden dat je de twee
culturen beter naast elkaar in
het woning kunt verwerken.
Dan pas kan er iets spannends
ontstaan", legt Mulder uit.
Trots toont hij ter illustratie het
door hen ontworpen dakterras
in de vorm van een Shiin (de
letter z in het Arabisch).
Hoewel Heezen en Ouali ge
charmeerd zijn van het ont
werp van Mulder en Scheurwa
ter kiezen ze uiteindelijk toch
voor een huis dat wél geheel
aan hun wensen voldoet. „Dit
ziet er prachtig uit maar is qua
inrichting niet praktisch", bear
gumenteert Heezen. „Daar
naast voldoet het niet aan het
bestemmingsplan. En we willen
natuurlijk wel dat het huis er
ook zo snel mogelijk komt."
Hun keuze valt daarom op het
simpele en traditionele ont
werp van Axel Möltgen en Anja
Götze. Hun toekomstige buren,
Cees van Egmond en Annelies
Korff de Gidts, zijn avontuurlij
ker ingesteld. Zij komen te wo
nen in een ontwerp van Wilma
Meijer en Dirk Vroegindeweij,
een huis met opvallende hoog
teverschillen en een V-vormig
dak.
Niet alleen de toekomstige be
woners hebben naar de ont
werpen bekeken, ook een onaf
hankelijke jury heeft haar oor
deel geveld. Volgens de juryle
den staken de ontwerpen van
René Heijne en Jacques Vink,
en Ronald Schleurholts en
Frank Bouwman met kop en
schouders boven de rest uit. De
architectenduo's ontvangen ie
der een cheque van 2000 euro.
Ook de twee studenten, Mulder
en Scheurwater, gaan niet met
lege handen naar huis. Zij krij
gen de aanmoedigingsprijs van
1000 euro uitgereikt.
Jos van Duinen
Als
- De Hooglandse kerk
^featerdag het decor van een
d^ndere gebeurtenis. „Om-
et stuk sinds maandag 27
1596 niet meer is opge-
1", vertelt prof. dr. J. Kop-
L De koninklijke toneel-
liging 'Litteris Sacrum' uit
An voerde een fragment op
het Loterijspel uit 1596
Jan van Hout. De voorstel-
maakte deel uit van de
ïlijke presentatie van het
de deel van het boek 'Lei-
j De geschiedenis van een
ndse stad'. En laat Jan van
nej nou net de meest ge-
ide persoon in dat werk
'et :rk zat vol, enkele honder-
mensen kwamen op de
0 ntatie af. Zij genoten
316 >aar van het theaterstuk,
als een uiterst welkom
u£" vermaak was ingeklemd
m? n de taaie en ietwat lange
a ndelingen van Koppenol
ofessor S. Groenveld, on-
n iens supervisie deel 2 tot
kwam, over respectieve-
wal n van Hout en het bewus-
ek. De korte, literaire tekst
eJp t toneelstuk is geschreven
ie taalmiddelen van de re
git ers.
P' e decennia na Leidens
t verkeert de stad in
ijkheden. In de lakennij-
ms a
is de klad gekomen en
fed wordt overspoeld door
1 n telingen uit de zuidelijke
De kloosters zijn
2ue ïvallen als liefdadigheids-
nallingen en er moet een
m'stelsel van armenzorg
n. Volgens het Leidse be-
is dat een overheidszaak,
iat de gereformeerde diaco-
Het Loterijspel van Jan van Hout is zaterdag voor het eerst sinds 27 mei 1596 weer opgevoerd in Leiden. Foto: Taco van der Eb
nie bemoeit zich er ook mee.
Geregeld zijn er botsingen tus
sen de kerk en het magistraat,
met de rederijkerij als inzet.
Jan van Hout (1542 - 1609), een
van de helden van het beleg, is
dan een invloedrijke stadsse
cretaris. Hij schetst het beleid
in het Armenrapport van 1577
en bedenkt een plan om met de
opbrengst van een loterij een
armenhuis te stichten. In mei
1596 zijn ongeveer 282.000 lo
ten verkocht. Alle kopers schrij
ven tweeregelige versjes, die tij
dens de trekking op de Bree-
straat allemaal worden voorge
lezen.
De trekking duurt bijna 53 da
gen en nachten en brengt veel
geld op. Net voor het sluiten
van de inleg wordt een grote re
derijkerswedstrijd in Leiden ge
houden om veel publiek naar
de stad te trekken en de op
brengst te vergroten. Tot woede
van de gereformeerden - het
werk van rederijkers bevatte
immers vaak ongezouten kritiek
op de kerk - gaat het toneel de
straat op. Het Leidse stadbe
stuur was niet voornemens zich
de wet te laten voorschrijven
door predikanten.
En dan zijn we, 407 jaar later, in
de Hooglandse kerk. Het loter
ijspel dat Jan van Hout schreef
wordt opnieuw opgevoerd.
Twee vrienden, boer'Bouwen
Aertvelt en zeeman Steven Gol-
vervliet, komen in Leiden aan.
Volledig berooid, op zoek naar
iemand die ze kan troosten. Ge
tooid in lorren van toen, is de
armoede naar het heden ver
taald door de plastic tassen
waar ze mee zeulen; die van
Zeeman en Super de Boer. Een
pittige Vlaamse textielarbeids-
ter, Calleken, wijst hen de weg.
Samen roepen ze het publiek
op mee te doen aan de loterij.
Fraaie oud-Leidse passages -
Hebdy zulx noyt gehoort dan? -
worden door de toneelgroep
aangevuld met hedendaagse
uitspraken als 'de losers vindt
men in de Bonte Koe'.
Hoewel ruim vier eeuwen oud,
heeft het toneelstuk van Jan van
Hout nog niets aan amuse
mentswaarde ingeboet. Maar
waar de gelovigen toen alles in
het werk stelden om dergelijk
vertier tegen te gaan, is dit
weekeinde de Hooglandse kerk
een gewillige gastheer.
Na het toneelstuk is er het boek
waar alle aanwezigen uiteinde
lijk voor zijn gekomen. Groen
veld overhandigt het eerste
exemplaar symbolisch aan P.
van den Wïjngaart, gemeente
secretaris van Leiden.
1
