DENKSPORT Meesters missen prijzen in Bussum 3 x 2 1 in de Oekraïne Land/lucht-velletje speelt in op somber scenario El Welke snit? 3S S -Iet 2nd ZATERDAG I4JUNI 2OO3 BRIDGE Marijke van der Pas t nemen van een snit wordt behandeld een van de allereerste lessen over speel ziek. Er is, zonder extra informatie, tig procent kans op succes: de honneur arop gesneden wordt zit goed of fout. De iterie lijkt eenvoudig maar over 'snijden slaan' en 'welke snit eerst' zijn talloze handelingen verschenen. Een snit heeft liswaar vijftig procent kans op succes ar de ene gelukte snit levert veel meer gen op dan een andere en dat maakt de en extra gecompliceerd, iet eerste spel kan de leider twee snits men. Het lijkt logisch de troefkleur aan lakken maar is dat wel zo? 9873 10 5 (V10 9 A H V 3 B 6 5 2 ¥42 A B 7 2 B 9 6 N 0 Z *H 10 4 H 9 6 H 8 6 3 1082 AV A V B 8 7 3 54 7 54 st, noord en oost beginnen met een pas. 1¥ van zuid antwoordt noord 14. Zuid :rdsdt 2¥ en mag dat contract spelen. West t met ♦A en incasseert met succes ook en 4V. Daarna vervolgt hij met 410. De er neemt de slag met het aas. Hoe moet —terder? oplettende leider weet dat west een ge- te hand heeft en dat hij al negen punten iveren heeft laten zien. Zowel 4H als t dus bij oost en dat is een hele opluch- Helaas heeft zuid maar één entree in lummy en daarmee is hij nu aan slag. lijkt voor de hand te liggen om eerst de ven te trekken en te beginnen met een ten naar de boer. Daarna moet de leider rbe Ier alle slagen uit de hand spelen. Hij 1 ¥A maar de heer valt niet. Uiteindelijk t de leider een schoppen, een harten, ruiten en drie klaveren af voor één m. Hij heeft zijn enige entree niet goed uikt. Het nemen van de hartensnit 1^ t hem geen extra slag opgeleverd, elt hij de hartenkleur uit de hand dan ;t hij hetzelfde resultaat als na het ne- _Jivan de snit: alleen ¥H gaat verloren, eider had 4A moeten gebruiken om een ppen naar de vrouw te spelen. De w houdt, dat is uit het bieden bekend, gaat naast de onvermijdelijke drie kla- n en een ruiten nog slechts een troef- verloren. Hoewel beide snits in dit ge- eker goed zitten is het van cruciaal be de goede snit te nemen. ?t tweede spel liggen de zaken wat in- pkkelder. Daar kan de leider in drie liren een snit nemen. Welke moet het I I len? 4 A V8 2 109 5 2 B 7 53 W 65 N 10973 4* o z 482 H 6 4 743 A V 9 8 4 4 A H B 10973 ¥5 A V B H 6 geeft met zijn opening aan over een forcing in schoppen te beschikken, mige paren doen dat met een ouder- e 24-opening, andere paren hebben 0 variant in de 24- of de 24-opening Het bieden levert geen problemen et eindcontract wordt 44. West komt iet ¥B. s onwaarschijnlijk dat west onder een uit zal komen met de wetenschap dat erke hand rechts van hem zit. Snijden 3 is zinloos, dus maakt de leider de e slag met ¥A. Hij is voor de eerste en atste keer in de dummy. Hoe zal hij ostbare entree benutten? Hij kan snij- Dp 4V, hij kan snijden op 4H en hij kan 4H toespelen: allemaal speelwijzen re ijftig procent kans op succes hebben, lemen van de ruitensnit levert alleen octra slag op als oost de heer heeft en ndien slechts heer-tweede. Houdt de en valt de heer niet onder het aas [eeft de leider alsnog een ruitenslag af :eft het nemen van de snit geen extra 'Pgeleverd. Snijden op 4V heeft meer es. Als de boer houdt, is 44 vrijwel ze- emaakt. Zuid gaat alleen down als oost dan drie schoppens heeft en dat is o waarschijnlijk. Van de andere kant ?giflcen is snijden alleen zinvol als oost m^es 4V-derde heeft. Heeft oost 4 :rde dan levert de snit geen extra slag ndat de vrouw niet valt. Heeft oost 4V f tweede dan kan de leider net zo goed en de enige entree benutten voor een re actie. over het toespelen naar ♦H. Dat levert "xtra slag op als oost het aas heeft. Die kans is en blijft vijftig procent en weg de beste optie die de leider heeft, uis dat de ruitensnit een extra slag op is klein en de kans dat 4V gewoon erg groot. De beste combinatie van nlfen is dus ¥A nemen en een klaveren de heer spelen. PUZZEL 1 2 3 4 5 6 7 8 9 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 25 26 27 28 29 30 31 32 33 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 62 63 JP87 Oplossing nummer 23 De twee gevraagde woorden van de puz zel van vorige week waren: ZWERFSTEEN en RIVIER KLEI Kruiswoordraadsel nummer 24 Horizontaal: 1. Fooi; 5. werkkleding; 10. vreemde munt; 11. Frans lidwoord; 12. boei; 14. alcoholische drank; 16. vaststaand gege ven; 18. deel van een gebouw; 20. voed sel; 22. broeder; 23. waterlozing; 24. zangstem; 25. ooit; 27. kruiderij; 29. graansoort; 30. houtsoort; 32. onenig heid; 34. godin van de dageraad; 35. wilde haver; 37. geslacht; 39. Oostenrijkse psychiater; 42. brok; 44. deel van een molecule; 46. Japanse alco holische drank; 48. kunsttaal; 49. droog (van wijn); 50. vorm van het boeddhis me; 51. deel van een hengel; 53. trans portbaan voor prikkels; 55. ethische norm; 56. autotype; 58. glanszijde; 60. voorzetsel; 61. vod; 62. kruidenier; 63. pogingen ondernemen. Verticaal: 1. Doelpunt; 2. gepelde gerst; 3. tijdperk; 4. graanbederf; 6. smerig; 7. slot; 8. hark; 9. achterste; 12. muziekinstrument; 13. familie; 14. strijkinstrument; 15. edel steen; 17. roem; 19. gereedschap; 21. schutsluis; 26. afhangend deel van een kleed; 27. inlandse gemeente op Java; 28. geweldig; 29. godsdienstig gebruik; 31. drinkgerei; 33. afgemat; 36. medisch beroep; 37. uitvlucht; 38. graveren; 39. brandpunt; 40. wartaal uitslaan; 41. ta felen; 43. lofdicht; 45. domoor; 47. paardje; 52. koffie; 53. landgoed; 54. elektrische eenheid van vermogen; 55. bepaalde stof; 57. aanwijzend vnw.; 59. insect. Welke twee woorden worden gevormd door de letters in de volgende vakjes: 24- 28-4-7-2-62-17-15 en 39-48-9-38-52-34- 25-57 Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en/of het cryptogram, bij voorkeur per briefkaart, dienen uiterlijk woensdag a.s. in het bezit te zijn van het Redactiesecretariaat Leidsch Dagblad, Postbus 54, 2300 AB Leiden. Onder de inzenders worden twee cadeaubonnen van 12,5 euro verloot. Winnaars AJ. lm thorn, W. Glasbergenlaan 8, Valkenburg (cryptogram). N. van Vliet-Kastelijn, Hogewaard 58, Koudekerk a/d Rijn (kruiswoord). Cryptogram nummer 24 HORIZONTAAL: 4. Pech dat het haast niet voorkomt (10); 7. Vervoermiddel van een vlotte gedetineerde? (11); 9. Beter spelen dan een andere pianist? (13); 11. In de derde wereld achtergebleven bij de fotograaf (15); 14. Betalen voor een ander zijn stoel (9); 15. In touw voor de televisie en internet (5); 16. Cynisch worden in een jeneverstokerij (11); 17. Aan de voet van een bejaarde (3); 18. Toon een insect aan deze betoger! (5); 19. Hatelijk dier (3); 20. Zo elastisch dat het niet dogmatisch wordt (8). VERTICAAL: 1. Zonder herrie is het een ellendig bestaan (4,5,6); 2. Door deze band blijft zij aan de maat (4); 3. Ploegendienst? (8); 5. Eén slang per nest (7); 6. Verzorgt die het vervoer bij de posterijen? (10); 8. Clubje financiële lotgenoten (9); 10. Aanmoediging om in de toekomst te wandelen (12); 12. Bergplaatsen die de muur veerkracht geven (10); 13. Gras met een bezeten ego (5); 15. Is men er niet echt aan gehecht? (8). Oplossing nummer 23 Horizontaal: 3. Balkenbrij; 7. dubbeldekker; 8. houdingen; 9. coupe; 10. hijswerktuigen; 13. lijsterbes; 14. tocht; 16. remproef; 17. spit; 18. langver wacht; 19. ontij; 20. griet. Verticaal: 1. Kneden; 2. trekschuit; 4. arbeidsvermogen; 5. kreng; 6. trappenhuis; 7. douchestraal; 8. hotel; 11. erbarmelijk; 12. kasseiweg; 15. oosthoek. SCHAKEN Het jaarlijkse Pinkstertoemooi in Bussum was een leuk toer nooi met een onvoorspelbaar verloop. Alleen de strijd om de eerste plaats was niet span nend: de enige grootmeester Normunds Miezis (Letland) liet iedereen kansloos achter zich. Van de zes meesters deed ech ter alleen Jan Werle zijn werk. Hij deelde de tweede prijs met Raymond de Rooij, Peter Dog gers, de vijftienjarige Robert Ris en de plaatselijke held Emile Wüstefeld. De andere meesters (Joost Berkvens, Herman Groo- ten, Rob Hartoch, Yochanan Af- ek en Karei van der Weide) ein digden lager. Wakker zullen ze daar niet van liggen. Met zeven potjes in vier dagen is een weekendtoernooi een soort lo terij. Vandaag zitten ze allemaal in Utrecht (zes partijen in drie dagen) en wagen ze een nieuwe kans. Met Karei van der Weide (toer- nooiwinnaar in 1999 en 2000) ging het in de tweede ronde al mis. Toch moet hij worden ge roemd om de creatieve opzet in deze partij. Peter Doggers op zijn beurt paarde een koelbloe dige verdediging aan een sterke tegenaanval. Het werd een heerlijke heksenketel. Van der Weide-Doggers 1 .e4 e5 2.Pc3 Pf6 3.f4 d5 4.fxe5 Pxe4 5.Pf3 Le7 6.De2 Pxc3 7.dxc3 0-0 8.Lf4 c6 9.0-0-0 Van der Weide was ooit een saaie schuiver, maar schakelde een jaar of vijf geleden plotse ling over op het betere hak- werk. 9...Pa6 lO.Del Pc5 ll.Ld3 Pxd3+ 12.cxd3 a5 13.Dg3 Te8 14.h4a415.h5a3 16.b3 Aanvalletje afgeslagen, lijkt het, maar de pion op a3 gaat straks Diagram 1: Stand na 23...d3 een cruciale rol spelen. 16...U8 17.Thfl c5 18.Pg5 Le6 19.Ld2 b5 20.Tf6 Tja, die mag je niet pakken, maar dreigen doet het ook niets. 20...Ta7 21.Tdfl d4 22.c4 bxc4 23.dxc4 d3! Zie diagram 1. Die pion is daar toch zwakker dan op d4? Jawel, maar als zwart nu Dd4 mag spelen, is het direct afgelopen. Ook droomt zwart reeds van Lxc4, om na bxc4 met de dame over de b-lijn binnen te vallen. 24.Tlf4 Td7 25.Tf3 Een rampzet, vond Van der Weide zelf na afloop. 25...Lxc4! Daar is hij dan. Na 26.bxc4? Db8 27.Lc3 d2+ moet wit opge ven. 26.Th6Te6 27.Txh7 Deze toren heeft op weg naar h7 een wel zeer ongebruikelijke route genomen. Doggers gaat echter onverstoorbaar verder. 27...Lxb3 28.Txf7 Fraai: 28...Txf7? faalt op het smerige tussenzetje 29.Th8+ met damewinst. 28...Tee7 29.TP6 Zie diagram 2. Deze zet is mo- Diagram 2: Stand na 29.Tf6 gelijk omdat het na 29...gxf6? 30.Pf7+ geen damewinst is, maar mat op de volgende zet. 29...Txe5 Een misrekening. Wit heeft nu de mogelijkheid 30.Dxe5 gxfB 31.Df5 en wit valt Td7 aan, ter wijl ook Lb3 eindelijk eens ge slagen dreigt te worden. Een mogelijke variant is dan 31...Lg7 32.h6 £xg5 33.hxg7 Txg7 34.Txg7+ Kxg7 35.Lc3+ en wit kan redelijk veilig op b3 slaan. Van der Weide heeft echter met zijn creatieve torenzetten de smaak te pakken. 30.Tfh6? Gevolgd door mat op h8? Nee, voor het eerst mag zo'n gekke toren opeens gepakt worden. 30...gxh6 31.Pf7+ Tg5 Ai, dat doet pijn. Wit kan op d7 de toren terugwinnen, maar na 32.Pxd8 Txg3 33.Txd7 Txg2 ver liest wit direct. 32.Pxg5 hxg5 33.Txd7 Dxd7 34.axb3 Eindelijk zwicht wit, maar hij heeft ook geen alternatief. 34...Dd4 Wit geeft het op. De zwarte ko ning is voldoende beschermd tegen schaakjes, dus als wit uit het mat loopt, loopt de a-pion door. Leden van het organiserende BSG werden op de eerste toer- nooidag getroffen door het overlijdensbericht van Dick van der Lijn. Vanwege zijn ernstige ziekte maakte de 68-jarige BS- G'er het laatste seizoen niet meer deel uit van het eerste team, dat half spottend het 've- teranenteam' wordt genoemd. Daarvoor speelde hij echter ruim veertig jaar voor BSG. Vanwege de sponsoring, waar van hij tegenstander was, was hij even weg, om al na een paar jaar terug te komen. Van de BSG-routiniers was hij in dienstjaren de oudste. Het jubi leumboek uit 1991 toont een kampioensfoto uit 1964, waar op de 29-jarige Van der Lijn in het gezelschap verkeert van de twee jaar jongere Kick Lange- weg (reservespeler!) en masto donten als Thoe Schwartzen- berg, Van Oosterwijk Bruijn, Van Eybergen en Van Does- burgh. Vier jaar later zijn Coen van der Heijden (reserve) en Theo Slisser er op de kampi oensfoto bijgekomen, in 1971 gevolgd door de uit Utrecht af komstige Tom de Ruiter. Na zijn debuut in 1959 speelde Van der Lijn meer dan tweehonderd wedstrijden voor het eerste team van BSG. Hij was kampi oen van de Stichts-Gooise Schaakbond in 1962,1963,1972 en 1978. Jonge BSG'ers noem den hem voor de grap wel eens Mister BSG. Dick van der Lijn was niet een van de sterkste BS G'ers uit de geschiedenis, maar gezien zijn staat van dienst heeft hij die eretitel ten volste verdiend. DAMMEN Eric van Dusseldorp 1 a 1 üU II 1 |ii a d 111 «II lil R 1 D O lil III lil lil 1 1 G s O R q _l o m d HU O «II «1 llllll 1 n R R s R Hl C llllll c d H Diagram nr. 1 3x2 1! lijkt op een rekensom en verdient enige uitleg. Van de hand van Oekraïner Sergej Yushkevitch, president van de CPI, een onderafdeling van de werelddambond, verscheen een boekje met deze titel. Het bevat een verzameling van mi niaturen (standen waarbij wit en zwart elk niet meer dan ze ven schijven in de beginstand hebben) die aan een bijzondere vereiste voldoen: zwart slaat drie keer achter elkaar twee stukken (met een meerslag, an ders is het geen moderne com positie) en er blijft uiteindelijk één wit stuk (dam of schijf) over. Dat is dus weer eens een heel andere manier om er tegenaan te kijken! Bovenstaande beper kingen hebben automatisch nog twee consequenties: wit kan niet anders dan in de be ginstand exact zeven schijven bezitten, en de afwikkeling (sla genwisseling) duurt precies vier zetten. Een kleine verzameling zou dat moeten zijn met zoveel beperkingen. Toch heeft de au teur, die zo'n beetje de Ton Diagram nr. 2 Sijbrands is van de damproble- matiek, in de literatuur liefst 233 standen weten te vinden. Niet alle slotstanden voldoen evenwel aan de scherpe regels en de Nederlandse problemist Dick van den Berg merkte in een recente vergadering van de Kring voor Damproblematiek op, dat er nogal wat standen mank gaan aan bijoplosbaar heid. Toch valt er genoeg te genieten. Kleine pareltjes zijn het door gaans, niet moeilijk op te los sen, maar ze tonen in klein be stek de schoonheid van het damspel. Een klassiek voor beeld van een 3x2=1 probleem dateert al van 1923. Auteur is wijlen Arnold Polman, een man die zich tot op hoge leeftijd be zighield met de problematiek. Zie diagram 1 Wit wint door 31-27 (29x49) 26- 21 (49x19) 21x23 (19x21) 16x20! De stand van diagram 2 is van de eveneens overleden Jan Scheijen, een Limburger met een onmetelijke staat van dienst. Winst door 43-38 (32x34) 30x39 Diagram nr. 3 (36x38) 39-33 (38x20) 25x1. Het eindspel wint scherp, bijvoor beeld (22-28) 1-7 (28-32) 7-2 (13-18) 2-7 (18-22) 7-11 (22-27) 11-16 (27-31) 16x38 (31-37) 38- 47 Een compositie van de auteur zelf. Damproblemisten uit het voormalige Oostblok malen he lemaal niet om de beginstand, het gaat hen slechts om het ef fect. Zie diagram 3. Wit wint door 13-9 (4x22) 15x4 (29x7) 4x30 (34x14) 43x34. Een verrassend damoffer! Het boekje bevat een voor woord in het Engels, Frans en Russisch en voor de rest is het louter een kwestie van dia grammen en oplossingen. Het is bestellen door 4 euro (inclu sief verzendkosten) over te ma ken op rek. nr. 41.46.59.260 t.n.v. L. de Rooij te Arnhem, o.v.v. de titel van de publicatie en uw adres. Het wordt dan rechtstreeks uit de Oekraïne opgestuurd! Ander nieuws uit de wereld van de problematiek: alle composi ties van het eerste wereldkam pioenschap damproblematiek, Diagram nr. 4 uitgeschreven door de CPI (zie boven) zijn bekend en staan ge publiceerd op www.ericsdamsi- te.com De meer dan 200 stan den, verdeeld over zes catego rieën, zijn van oplossingen voorzien en als word-document maar ook als bewegend applet beschikbaar. Liefhebbers wor den verzocht bijoplossingen, remises en zetverwisselingen te vinden en deze door te mailen. Er zijn prijzen beschikbaar. Dus: tackle een Russisch pro bleem en zorg dat een Neder lander wereldkampioen wordt! Oplossing opgave van Hessel van den Hurk (zwart: 9,11,13,16,19,23,24,29,36 wit: 22,27,28,32,38,39,43,47,49) Wit wint door 41,44,21,34,3,16 De nieuwe opgave is van D. de Ruiter uit Duivendrecht. De tachtigjarige won hiermee een prijs tijdens de afgelopen reünie van de Kring voor Dam problematiek. De opdracht was om een probleem te maken waarin de witte dam op een ze ker moment op de eigen bord- helft tot stilstand komt. Zie dia gram 4. Wit begint en wint. FILATELIE De komende tientallen jaren zal de tempe ratuurstijging tussen de één en zes graden liggen, en doordat de wind in de late winter en in het vroege voorjaar steeds vaker uit het zuidwesten zal waaien, hetgeen ge paard gaat met meer neerslag, zal de zee spiegel tien tot negentig centimeter stijgen. Dat blijkt uit een rapport van het KNMI dat onlangs verscheen.Het lijkt wel of het velle tje '10 x land, lucht en water' (10 x 0,39, twee motieven), dat TPG Post 24 juni uit geeft, al op dit sombere scenario inspeelt. De zegels die gebaseerd zijn op een win nend ontwerp van de AMPHILEX 2002 ont werpwedstrijd en elementen tonen die in relatie staan met postvervoer (een auto, een vliegtuig en een schip) zijn bepaald niet uitgevoerd in heldere kleuren: drei gend blauw, bloedrood en bruin. Opnieuw heeft TPG Post de oplage verlaagd. Er zijn slechts 410.000 velletjes van de persen ge komen. Ten opzichte van de vorige twee emissies een vermindering van ruim 150.000 stuks. Op 18 juni treden in het ka der van hun Forty Licks Tour 2003 de Rol ling Stones op in het Weense Ernest Hap- pel Stadion Oostenrijk markeert dit op treden op dezelfde dag met de uitgifte van een velletje met vier 0,55-zegels, dat in een oplage van 1,5 miljoen stuks is aange maakt. Afgebeeld worden Keith Richards, Mick Jagger, Charlie Watts en Ron Wood. Voor verzamelaars van muziekzegels, in het bijzonder popgroepen, een niet te missen serie. NB. Popgroepen hebben we de laat ste jaren nogal eens gehad. Denk maar aan de Bee Gees van het Eiland Man, John Len- non en Yoko Ono van Gibraltar en aan de serie Irish Rock Legends met o.a. U2 en Van Morrison.Deze Rolling-Stonesemissie is voor Oostenrijk overigens wel iets bijzon ders, want ze gaat fors internationaal en dat terwijl bijna alle uitgiften op het land zelf zijn gefocust. Toch staat de emissie niet op zichzelf, want er is er nog één die wereldwijd de aandacht zal trekken. Het 100-jarig bestaan (16 juni 1903) van Ford wordt namelijk ook postaal gevierd (16 ju ni) en wel met drie 0,55-zegels, ook in een velletje. De zegels tonen het Ford-Mo del T, 1908-1927, een portret van Henry Ford (1863-1947) en de Ford Streetka 2003. NB. Voor thematische verzamelaars auto's oldtimers.Een derde bijzonderheid is dat na anderhalf jaar de permanente reeks Fe- rienland österreich wordt uitgebreid met tien zegels. Vijf daarvan hebban hetzelfde beeld als de eerste set die 1 januari 2002 verscheen. Eerst de zegels met een nieuw motief: 0,55, laatgotische huizen in Steyr Oberösterreich; 0,75, de radarboot Ho- hentwiel (gebouwd 1911-1913) op de Bo- densee; 1,00, boerenhuis in Rossegg St- eiermark; 1,25, een wijnpershuis in het 400 inwoners tellende wijndorpje Eisen berg Burgenland en 3,75, een uit de 16e eeuw daterende zuil (soort wegwijzer) bij de burcht Hochosterwitz Karnten.Dan de vijf oude met nieuwe waarden en gewijzig de kleurstelling: 0,04, Schönlatemgasse in Wenen (was 0,51); 0,07, Heiligenkreuz Niederösterreich (was 2,03); 0,13, Inne- ralpbach/Tirol (was 0,87); 0,17, het Weinviertel in Hadres bij de Tsjechische grens (was 0,58) en 0,27, Am Steinerner Meer Salzburg (was 0,73). Hiermee be staat de reeks uit vijftien zegels; niet alleen voor Oostenrijk-verzamelaars, maar ook voor verzamelaars van permanente reeksen en de thema's landschappen en toerisme. NB. Oostenrijk gaf verder nog een paar the matische zegels uit, maar daarover de vol gende week meer.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2003 | | pagina 25